DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 96
WOENSDAG 24 APRIL 1912,
93 JAARGANG,
BUITENLAND.
NIEUW BLOED.
LANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. ran Schaardenburg.;
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. fö.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f,1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEINF. H.tiG 6. Telef. Interc. 1S3.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangryke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.- bnrean D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76* 78 Amsterdam
Wie zich zet tot het nagaan van do sa
menstelling van verschillende colleges, wel
ke, zonder een eigen besturende taak te
hebben, niettemin door recht van advies en
controle een zeer belangrijke plaats inne
men in ons maatschappelijk leven, dien
treft het, hoe in deze lichamen het ar
beiderselement óf niet óf zeer schaars is
vertegenwoordigd. School- en Gezondheids
commissies, Commissies tot wering van
schoolverzuim, Colleges van regenten der
gast- en weeshuizen e. d., zy hebben allen
in hun midden tal van advocaten, rente
niers, dokters, notarissen, bouwondernemers
en in het bijzonder een zeer groot percen
tage gepensionneerden, voornamelijk oud
officieren, doch slechts zeer weinig arbeiders.
Nu erkennen wij gaarne, dat het ver
dienstelijk en goed schijnt, juist den ge
pensionneerden en anderen rustende bur
gers in genoemde colleges een plaats te
geven.
Voor het deelnemen aan de actieve po
litiek voelen zij in den regel niet veel
meer en toch willen zij nog gaarne hun
vrijen tijd, hun ervaring ter beschikking
stellen van de openbare zaak, zoodoende
tevens een zekere waardigheid toevoegende
aan hun welverdiende rust.
Deze iedeneering is echter allerminst
juist. Hoeveel eerbied wij hebben voor de
ervaring, verkregen door een leven van
harden arbeid als officier of ondoruemor of
ambtenaar, wij ontkennen toch, dat deze
richtsnoer kan zyn bij de beoorileeling van
toestanden op schoolgebied ol armverzor-
ging.
Eer is het tegendeel 't geval Zoo licht
gqeft de herinnering aan eigen welslagen,
met voorbijzien van den steun door wei-
gestolde familie, protectie en andere ge
lukkige omstandigheden genoten, een ze
kere geneigdheid tot conservatisme, voort
ze tot de overtuiging, dat eigen schuld de
oorzaak is van min-gelukkige levensom
standigheden. Zoo kan men dan ook in de
hier bedoelde commissies voortdurend her
inneringen uit de „practijk'' hooren, die
niets anders zijn dan „gedenkschriften vau
een geluksvogel'' in strijd met de worke-
lykheid van het gewone leven.
Hierbij komt nog, dat deze samenstel
ling der colleges leidt tot een gemoedelijke
rust, oen zekere bewegingloosheid, die ab
soluut io strijd is met de actie van het
bruischende woelen der maatschappij. En
de beteekenis der adviezen van deze
lichamen, die hun recht van bestaan enkel
en alleen ontleenen aan keunis van de
werkelijkheid, gaat ten eenenmale verloren.
Het volk gaat dan ook maar al te vaak
deze commissies beschouwen óf als vyan
dige machten, óf alB nuttelooze praat
colleges. Wie zal niet toegeven, dat de
de eene opvatting even verkeerd werkt als
de andere
Die toestand eischt verbetering.
Ook in deze bestuursorganen moet de
pols kloppen van het maatschappelijke
leven, moet de stem gehoord woorden van
geheel ons volk Men stelle zich voor, dat
z(j gekozen zouden worden door middel
van algemeen, direct en enkelvoudig kies
recht van mannen en vrouwen, de eenig
juiste en goede wijze van samenstelling.
Welnu de lichamen die nu de betreffende
leden aanwijzen moeten trachten door hun
wijze van benoeming zooveel mogelijk
hetzolfde resultaat te benaderen door uit
alle deelen van het volk vertegenwoordi
gers aan te wijzen, ook, ja bovenal, uit de
kringen der arbeiders en arbeidersvrouwen.
En dit om meerdere redenen. In de
eerste plaats om het algemeen belang, dat
gebaat is met een zoodunige samenstelling
van deze adviseerende en regelende mach
ten, die verzekert dat alle wenschen, alle
belangen var. ons volk er kunnen gehoord
worden.
Daardoor alleen wekken de getroffen
regelingen, de uitgebrachte adviezen ver
trouwen èu bij de betrokkenen èn by de
bet volk. Maar bovendien brengt men wat
nieuw leven, wat frissche opvattingen in
een kring waar maar al te vaak nog een
soort regentengeest heerscht als in de slecht
ste jaren onzer geschiedenis.
En nu zegge men niet, dat de ardeiders
en hun vrouwen voldoende geschiktheid en
kounis missen voor de bier bedoelde taak.
Het tegendeel is het geval. Of zou een een
voudig huismoeder niet beter kunnen oor-
deelen over het handwerkonderwy's op lagere
scholen, niet beter weten aan te geven wat
het arbeiderskind moet kennen voor het
leven, dan de dame, die al haar wijsheid
ten deze heeft vau hooren zeggen? Om
maar te zwijgen van het stelsel, waarbij
gegoede burgeróeeren ook dit hebben te
beslissen.
Zou in menige gezondheidscommissie het
advies van een eeuvoudig, bekwaam ar
beider niet van hooge waarde zijn? Zou
inzake armenverzorging het volle loven niet
niet de beste leerschool zyn? En kent de
arbeider dat volle leven vaak niet volle
diger dan zij, die thans in menig gemeente
beslissen?
Zeker, schoolsche kennis mist do kleine
man zeer vaak, builen zijn schuld! Maar
zou dit gemis zooveel grooter ziju dan bij
tal van personen uit de „betere" standen?
Niet om deze wijsheid in de eerste plaats
gaat het hier, terwyl 't bovondien met dit
gemis nog al losloopt. Zie eens wat onze
arbeiders bereikt hebben en nog dagelijks
bereiken in hun vakvereonigingen, hun
fondsen, coöperaties, zie met hoeveel energie
ze zich zelf op later tyden de bekwaam
heden eigen maken, noodig om adminis
tratief werk te verrichten een blad te redi-
geeren e.d. en ge zult moeten erkennen,
dat zij ook op dit gebied, eenmaal go-
roepen, hun man staan.
Eenmaal geroepen! Daarom is de taak
van ieder, die ten deze invloed heeft om
hen, die zeker in staat zyn te werken in
het maatschappelijk belang te roepen tot
medewerkiug. Ook in het belang, der ar-
boiders zelf, die in veel govallen gewekt
moeten worden uit een zekere onveischil-
ligheid, gevolg van te langon werktijd,
onvoldoend onderwijs en maatschappelijke
achteruitzetting. Mede verantwoordelijkheid
te geven werkt opvoedend in hooge mate!
Ook in de hier besproken colleges de
6tem te doen hooren, die eischt, dat de
publieke lichamen zullen werken voor het
geheele volk en door het geheele volk, dat
zy' het streven van ieder, die het met de
democratie wel meent.
V. D.
Dk Oorlog.
Blijkens do lautsto berichten zal de
Dardanelleu-quaestie binnen enkele dagen
weer opgelost zyn. Voorloopig althans.
De Porte is bezig met de mijnen uit het
water te laten opvissche", en zoodra zy
daarmee gereed is, kunnen de koopvaar
dijschepen do zeestraat weer doorvaren en
kunnen aldus de tientallen met graau uit
Zuid-Rusland geladen schepen die liggen
te wachten, hun vaart naar West-Europa
voortzetten.
De Italiaansche vloot moet voor 't
oogenblik bij het eiland Chios ver'oly'f hon
den. Dat ligt aan de Kicin-Aziatische kust
ter hoogte van Smyrna. Hieruit zou men
afleiden dat de Italianen toch nog wel iets
in het schild voeren in deze wateren, maar
blijkbaar vreest de Turkscho regeering
niet meer voor een hernieuwden aauvalop
de Dardanellet, andere zou zy de scheep
vaart niet heropenen.
Uit Athene wordt aan de Temps geseind,
dat de Italianen de Moudros baai bij het
eiland Lomnos hebben bezet.
Een Italiaansche divisie zeesoldaten be
zette het eiland Stampalia.
Een telegram uit Cairo meldt den dood
van Enver boy. Ilij stierf aan verzwering
tengevolge van een wond.
De Vredesvoorstellen.
De Porte overhandigde aan de gezanten
het antwoord op de bemiddelingsvoorstellen
der mogendhedeu. Dit antwoord aanvaardt
de bemiddeling als zijnde het meest in het
belang van de beide oorlogvoerenden, doch
alleen op voorwaardo van het behoud der
effectieve en algeheele souvereine rechten
van Turkije en de ontruiming van Tripolis
door de Italianen. Het antwoord zegt, dat
iedere andere oplossing onmogelyk is.
Turkije herhaalt, dat het bereid is aan Italië
oconomische concessies te verleenen.
In hot Engolsche Lagerhuis deelde de
heer Acland, onderstaatssecretaris 70or bui
tenlaudsche zaken, mede, dat de mogend
heden aan de Italiaansche regeering had
den gevraagd, onder welke voorwaarden zij
geneigd was de vriendschappelijke bemid
deling der mogendheden te aanvaarden;
een zelfde stap was gedaan te Konstantinopel.
Het antwoord was door do pers ontvan
gen, maar Engeland had van Konstantinopel
nog niets vernomen.
Uit den Duitschen Rijksdag.
By de gister voortgezette behandeling
van de Duitsche leger- en vlootvoorstellen
herinnerde de lib. Bassermann sarcastisch
aan de bedreiging van het centrum dat
het niet gebruskeerd wenschte to worden
door het opnieuw indieuen van de erflas-
ten, en den invloed van den heer Von Hert-
ling, sedert deze minister president in Beie-
ren is, „Het is een eigenaardig noodlot van
den tegenwoordigen koers, dat ministers
verdwijnen, wier heengaan in roerende
woorden betreurd wordt, doch dat niet ver
hinderd kon worden, omdat deze ministers
het niet eens waren met de politiek van
den tegenwoordigen koers." De heer Bas
sermann vreesde voor de toekomst, nu allo
batige saldi gebruikt zullen worden voor
leger en vloot. Hierdoor zal de wensch, dat
de sooiaal-democraten minder stemmen en
mandaten zullen krygen, niet vervuld wor
den. Do nationaal-biberalcn zullen zich het
recht voorbehouden, met initiatief-voorstel
len te komen voor de dekking. Hetgeen
zeggen wil, dat zij zullen voorstellen het
geen de regeering niet durfde: de erflasten.
De heer Bassermann keurde do legervoor-
stellen goed. Alleen betreurde hy het, dat
Duitschland nog zoo ver is van den alge-
meenen dienstplicht. Thans moeten reser
visten en landweer ten ocrlog trekken,
terwijl 70.000 strijdbare jonge mannen aan
wezig zijn en thuis moeten blijven.
De heer Müllcr-Meiningen sloot zich
namens de vrijzinnigen in hoofdzaak aan
by den heer Bassermann.
Censuur op Bioscopen.
De Saksische Twoede Kamer heeft be
sloten de Regeering te verzoeken, dat zij
van de Rijksregeering zal trachten te ver
krijgen, dat ook de kino-thoateis onder
worpen worden aan art. 33a van de Roichs-
gewerbeordnung, en daarna een contraal-
bureau wordt ingesteld, dat toezicht houden
zal op de vertoondo films.
Ontwapening.
By de begrootingsdiscussie in de Belgi
sche Kamer zei de socialist Huysmans, dat
België het initiatief behoorde te nemen voor
een samenwerking der kleine mogendheden
om den grooten een ontwapeningsformule
aan te bieden. De minister van buitenland-
sche zaken zei dat de regeeriog zulk een
initiatief op de warmste wijze zou beant
woorden, maar dat het moet uitgaan van
de groote mogendheden.
De staking te Gent.
De staking der havenarbeiders in Gent,
die thans reeds 4 weken duurt, blijft haar
kalm verloop behouden. Echter begint de
nood in vele gezinnen der stakers langza-
merbaud te nijpen. De radic.-socialistischo
leden van den Gemeenteraad hebben thans
een voorstel ingediend tot het verleenen
van een crediot van 10.000 francs om dezen
nood te lenigen.
1 Mei Viering.
De Bru8selsche Gemeenteraad heeft, op
voorstel der socialisten, besloten, dat de
kinderen der stadsscholen en allen die
in gemeentedienst zijn den lu Mei vryaf
zullen hebben. De progressisten stemden
vóór, de liberalen tegen.
Bloedige botsing.
Heden zal in de Rijksdooma op do in
terpellatie worden geantwoord, ingediend
naar aanleiding van het nedorschieten van
vreedzaam stakende arbeiders der Siberische
Lena goudwasscherij maatschappij. De Rus
sische bladen van alle lichtingen zijn een
stemmig van oordeel, dat hierbij wederom
van provocatie sprake is. De pers noemt
den ritmeester der gendarmen Tresjijenko
een tweeden Koeljabko. Tresjijenko liet
onverwachts vier salvo's op de stakers af
vuren, waarbij, naar men weet, niet minder
dan 390 stakers gedood of gewond werden.
De ritmeester moet door de directie der
Lena maatschappij door allerlei geschenken
zijn overgehaald, om op te treden, gel\jk
hij deed.
Of de interpellatie veel uitwerken zal,
valt zeer te betwijfelen; de regeering te
Petersburg heeft alvast de beantwoording
uitgesteld.