DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 120.
DONDERDAG 23 MEI 1912.
9e JAARGANG.
NIMMERDOR.
BUITENLAND.
De zenuwachtige Gedeputeerden.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f,1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: HliGINE 0*40(6. Telet. Interc. 183.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van bniten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
De quaestie-Nimmerdor, die ons nu reeds
bijDa 'n jaar bezig houdt, is thans voor
goed van de baan. De kroon heeft beves
tigd de beslissing van Gedeputeerde Staten
van de provincie Utrecht tot niet-goedkeu-
ring van het raadsbesluit dezer gemeente
om aan te koopen het landgoed Nimmer-
dor.
Voor de voorstanders van den aankoop
rest thans niets anders dan te berusten in
dezen uitspraak iu hoogste iustantie. Het
zal huu des te gemakkelijker vallen, omdat
zij weten, dat de beslissing thans na ernstig
onderzoek door hoogstaande en onbevoor-
oordeele mannen genomen is.
De tegenstanders van den aankoop kun
nen jubelen. Wjj gunnen hun hun blijd
schap, maar over 30 jaar spreken wij
elkaar weder.
Zij, dis den aankoop steeds hebben ver
dedigd, zullen hun teleur stelling lichter
weten te dragen door het besef, dat er
meer voldoening gelegen is in de verze
kerdheid door het nageslacht in het gelijk
gesteld te worden dan voor het oogenblik
z'n zin te krijgen.
De tegenstanders mogen nu hun laatste
hoop nog vervuld zien en het schrikbeeld
moge hun voorbijgegaan zjjn, dat de aan
koop van Nimmerdor zich wreken zou
en dat was toch de heele quintessence van
hun verzet op hun belastiugbillet, de
voorstanders weten, dat de volgende gene
ratie in heu eeren zal, dat zjj gesteld
al, dat belastiDgverhoogiug onvermijdelijk
geweest ware dit persoonlijk offer zou
den hebben willen brengen aan de toe
komst van Amersfoort.
Ook wij achten belastiugverhooging in
de tegenwoordige omstandigheden zoor
'n gemeente, die in opkomst is, als
Amersfoort, niet wenschelijk en indien de
aankoop van Nimmerdor noodzakelijk dit
gevolg had moeten hebben, zouden wij er
misschien niet zoo enthousiast voor geweest
zjjn. Maar voor ieder onbevooroordeelde
staat het toch ooomstootelijk vast, dat be-
lasting-verhooging evenmin door den aan
koop-alleen tot stand gekomen zou zijn als
zjj door den niet-aankoop voor goed afge
wenteld is.
Nu de quaestie Nimmerdor van de baan
is, nu alle exploitatie-plannen voor
villa park, tuinstad enz. enz. verjjdeld zijD,
nu de koene poging om de leus „Amers
foort Yooruit" op grootsche wijze to ver
wezenlijken, verstoord is, kan napleiteo
over die verloren zaak weinig baten maar
dienen nieuwe wegen gezocht te worden
om krachtiger dan tot dusverre is geschied
Amersfoort's bloei en vooruitgang te be
vorderen.
Rome is eenmaal door het talmen van
den dictator Fabius, die daardoor den bij
naam Cunctator verwiort, voor ondergang
behoed gebleven. Amersfoort heeft echter
aan al het getreuzel en de tegenwerking
van 'n deel der burgerij te danken, dat de
kans, dat de gemeente geheel nieuwe aan
trekkelijkheden zou gekregen hebben, voor
langen tijd verkeken is. Alle plannen,die moch
ten hebben bestaan voor het geval, dat de
aankoop door de gemeente mocht afsprin
gen, zijn thans in" rook vervlogen, doordat
de eigenaar van Nimmerdor. wachtenB
moede, inmiddels voor het landgoed 'n
huurder gevonden heeft. Nimmerdor zal
dus als landgoed blyven bestaan, het gevaar
voor slooping is voorloopig afgewend, maar
de vreugde over de beslissing van de kroon
zal in vele kringen toch getemperd worden
door de gedachte, dat ook de exploitatie
van Nimmerdor niet door bouwspecuianten
maar door 'n consortium van particulieren,
die niet anders dan Amersfoort's belang
zouden beoogen, verijdeld is geworden.
Onze lezers zullen gisteravond met eenige
verrassing in de Eemlander gelezen hebben,
dat Gedeputeerde Staten verdaagd hebben
hunne beslissing op het raadsbesluit tot
aankoop van gronden van de heeren H.
van Manen en E. J. Ruitenberg.
"Wat hiervan de reden kan zyn
Het raadsbesluit is in de vorige raads
vergadering aangenomen zonder hoofdelijke
stemming. Er zijn zelfs geen discussies
overgehouden, zoozeer schenen alle raads
leden van het belang van dezen aankoop
overtuigd te zjjn.
Maar de heeren Gedeputeerden van
onze provincie zjjn altijd 'n beetje zenuw
achtig, als zjj over Amer6foortschc zaken
te beslissen hebben. Daarom durven zij
niet dadelijk uitspraak te doen en wachten
liever, totdat hunDe zenuwachtigheid wat
gezakt is. Bovendieu Btaat dat zeer nauw
gezet en wekt het den Bchijn, dat zij de
zaken zeer grondig bestudeeren. Zoo heeft
hun beslissing in zake Nimmerdor zich
eventjes 3ll, maand laten wachten en toen
die beslissing kwam, zei iedereen: daar
moeten Gedeputeerden zeker wel 'n heelen
middag over gezeten hebben!
Ongetwijfeld zullen de heeren geschrok
ken zyn, toen zij uit Amersfoort alweer 'n
raadsbesluit tot aankoop van grond onder
handen kregen en het zou waarljjk te veel
geeischt zijn, zoo men verlaDgd had, dat
Gedeputeerden binnen den wettelijken ter
mijn van 30 dagen hun beslissing zouden
nemen. En vooral als het Amersfoort be
treft, toonen zij zich uiterst bezorgd, dat
de gemeente toch niets onderneemt, dat
niet zoo zorgvuldig en zoo lang en breed
overwogen is, dat inmiddels de góede ge
legenheid, waar het omging, voorbij is ge
gaan.
Te veel eer, inderdaad, te veel eer!
Df. dood van den Dkenschen Koning.
1 De Deen8che pers is zeer ontevreden
over de beklagenswaardige omstandig
heden, die zich hebben voorgedaan bij 's
Koniugs overlijden.
Inzonderheid wordt bet ten zeerste af
gekeurd dat men den in een huurauto
gestorven Koning maar naar een haven
ziekenhuis heeft gebracht, in plaats van
naar het hotel waar de Koning zjjn iutrek
genomen had, ofschoon dit in de onmid-
delijke nabijheid van de Ganzenmarkt ge
legen is, waar Koning Frederik ineen
zakte. Vooral daar de Koning nog even
voor zijn verscheiden zijn hotel aan dr.
Seligmann had opgegeven. Men maakt er
inzonderheid dezen arls cn den beiden
politieagenten, die den Koning in een
huur-auto zetten, een scherp verwijt van
gehandeld te hebben, gelijk zij deden.
Alle drie toch hadden uit zijn eigen mond
vernomen dat hjj in het hotel logeerde,
en zij waren derhalve verplicht geweest
den zieke daarheen te doen overbrengen.
Een nog grooter plichtsverzuim wordt dr.
Rohde den geneesheer van het ziekenhuis
ten laste gelegd. Deze nam den bjj hem
binnengebracbteD doode in ontvangst, liet
zijn signalement inschrijven, en ging ver
volgens ter ruste, zonder ook maar eenige
poging te hebben aangewend om te weten
tc komen, wie de onbekende was. Had
dr. Robde zich maar even moeite daartoe
gegeven, dan zou hij zoowel door den
met een Koningskroon gemerkten zakdoek,
als door de op 's Konings horloge gegra
veerde initialen zeer gemakkelijk hebben
gezien, wie do doode was.
De Duitsche Rijksdag.
Uit de feiten, die wij in 't kort reeds
in ons vorig nummor hebben meége-
deeld, is duidelijk gebleken, dat er door de
jongste algemeene verkiezingen in Duitsch-
laod inderdaad een andere Rijksdag is
ontstaan; dat de clericaal-conservatieve
meerderheid is gebroken en er een linksche
meerderheid is ontstaan, geschikt tot vrucht
baren arbeid. In de eerste plaats toch
heeft deze meerderheid haar goedkeuring
gehecht aan het bekende compromis van
Centrum en Nntionaal-liberalen, waarbij
een algemeene vermogens belasting werd
gevraagd.
Hiermee heeft het beginsel van directe
belasting een overwinning behaald, een,
overwinning die een jaar geleden, stellig
onmogelijk was geweest.
In de tweede plaats heeft do Rijkedag
zich met 1S4 togen 169 stemmen in be
ginsel verklaard voor eene uitbreiding der
erfenis belasting Daaruit blijkt dat er aan
de linkerzijde werkelijk een meerderheid
zit, die tot arbeid geschikt is.
En tevens is gebleken uit de aanneming
der militaire ontwerpen, dat, als er nationale
belangen op het spel staan, de burgelijke
partijen nog sterk genoeg zijn om de
sociaal-democraten te overstemmen.
Men kan spreken van een „linkschen",
doch niet van een „rooden" Rijkedag.
President KSmpff.
Zooals men zich zal herinneren is de
geldigheid van het mandaat van denDuit-
schen Ryksdag president Kampff betwist
geworden. Alvorens de Commissie, die met
het onderzoek in deze zaak is bclaBt, zich
heelt uitgesproken, heeft Kampff zijn man
daat neergelegd. Hij zal zich echter op
nieuw candidaat laten stellen.
Pruisische Landraden.
Hot lid van den Landdag, de heer Lip-
mann, heeft in ecuo vrijzinnige vereeniging
te Ilalle gesproken over het optreden der
„almachtige Pruisische Landraden in ver
kiezingstijden".
Bij dozo gelegenheid las hij een ministe-
rieele aanschrijving voor aan de Landra
den, die dateerde uit het jaar 1850 en
waarin de volgende aanwjjzigiugen werden
gedaan:
„Er moet met alle wetteljjke middelen
en deze zijn, wanneerhandig toegepast,
van zeer veelvoudigen aardnaar gestreefd
worden om uw geheelen invloed te gebrui
ken tot het verkrqgcn van conservatieve
verkiezingen. Het komt er daarbij op aan,
dat slechts zij kiesmannen worden, op wier
stem in boveugenoemden zin gerekend kan
worden; er moot dus voor gezorgd wordeD,
dat zooveel mogelijk onderwijzers, kaste
leins, gendarmes en belasting-ambtenaren
als kiesmannen aangewezen worden. Zoo
dra gij weet, wie kiesmanoen zijn. moet gij
hen in kennis brengen met den conserva
tieven caadidaat, reep. hen door de gendar
mes aan dozen laten voorstellen, en verder
ook aan mij vóór de verkiezing een lijst
doen toekomen van die kiesmannen, waarop
de regeering met zekerheid rekenen kan.
Juist een verkiezing is een goede gelegen
heid (voor de regecring) om te oordeelen
over den invloed, dien gij door uw bestuur
in uw district hebt verkregen. Het is, ge
loof ik, ounoodig hieraan toe te voegen, dat
dit schrijven vertrouwelijk is".
Dergelijke aanschrijvingen werden thans
niet meer verzonden, maar feitelijk is de
toestand dezelfde gebleven, zegt LipmanD.
Ook ongevraagd en zonder bevel van boo-
gerhand werkt de Pruisische Landraad nog
altijd „met alle wettige middelen" voor den
conservatieven candidaat.
Bemiddelings-pogingen.
Id de Russische Kamer van Koophandel
te Parijs is een rede gehouden door den
Russischen gezant Iswolski, die verklaarde,
dat Frankrijk en Rusland bun pogingen
voortzetten om eou oplossing tc vinden van
het Italiaansch-Fransche geschil en dat beide
landen hierin in overeenstemming waren
met het met beiden bevriende Engeland.
Dit is best mogelijk, want nu Italië het
eene Turksche eiland na het andere iD de
Egeïsche zee bezet, wordt het machtseven
wicht in een belangrijk gedeelte van het
wereld-zeevaartverkeer geheel en al ge
wijzigd. Deze wijziging is in het voordeel
van het Drievoudig Verbond (Duitschland,
Oostenrijk en Italië) doch in het nadeel
van de Triple Alliante (Rusland, Frankrijk
en Engeland). Het is dus zeer to begrij
pen, dat deze laatste pogingen tot vrede
aanwendt.
Het Vijfde Wapen.
Naar het voorbeeld van Frankrijk, Italië
en Duitschland is ook te Weenen een
groot comité gevormd voor het bouwen van
een groote Oostenrijksche luchtvloot.
In alle Oostenrijksche Kroonlanden zul
len inzamelingen worden gehouden, waarin
ieder Kroonland de opbrengst voor zich-