WEERBERICHT.
Thermometerstand
STADSNIEUWS.
ALLERLEI.
MEDEDEELINUEN VAN HET
KONINKL. NEP. HET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.36 uur.
De Bilt, 31 Mei 1912.
Hoogste barometerstand 770.9 m.M. te
Horta, laagsto 751.9 te Memel.
Yorwachting tot den avond van 1 Juni
1912. Zwakke tot matige wind uit Ooste
lijke richtingen.
Gesteldheid van de lucht: Lichtj tot
half bewolkt, waarschijnlijk droog weer.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
760 m.M.
Vorige stand te 12 uur 758 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 64
Laagste hedennachtF. 48
Hedenmiddag 12 uurF. 65
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
TEMPERATUUR van het water op Vrij
dag 31 Mei des 's morgens 7 uur is 62° F.
biedende voorschritt vau algemeen kiesrecht
voor vrouwen Werd slechts door één lid
voorgestaan. In het algemeen bleken de
aanhaugers van vrouwenkiesrecht van mee
ning dat óf alleen die vrouwen tot het kies
recht zjjn te roepen, die daadwerkeljjk blijk
geven, het stembiljet te begeeren, of de in
voering en uitbreiding van vrouwenkiesrecht
geleideljjk behoort te geschieden. Dit laat
ste denkbeeld kwam in het stelsel van hen,
dio het gezinshoofdenkiesrecht ook tot het
vrouwolijk gezinshoofd uitstrekten, mede
tot uitdrukking in het voorstel, om aan
zoodanig hoofd de bevoegdheid to verleenen,
zich door een mannelijk lid van het gezin
te doen vertegenwoordigen.
Evenmin kou eene beslissing vallen over
den leeftjjd van den kiezer noch ook over
de vraag, of wellicht aan kiezers boven ze
keren leeftgd meer dan ééne stem ware
te verleenen. Ook hier ontbvak de grond
slag voor de beantwoording, nu niet was
uitgemaakt, wie kiezers zouden zijn.
In mindore mate was de vruchteloosheid
van deu arbeid der commissie ten aanzien
van het hoofdpunt oorzaak, dat ook over
andere, daarmede samenhangende, vraag
punten, geen voorstel in stemming kwam.
Met name geldt dit van den stemplicht.
Tot op zekere hoogte wordt weliswaar dit
vraagstuk boheerscht door de vraag, wie
zullen stemmen en aan wie derhalve die
plicht op te leggen. Maar meer nog dan
door dit argument heeft de commissie zich
hier tot onthouding laten leiden door de
overweging dat de stemplicht eigenlijk
slechts past in een stelsel van evenredige
vertegenwoordiging. Ten aanzien van dit
laatste steLel behoort da Grondwet geen
partij te kiezen. Het is voldoende dat en
kele moeilijkheden, welke bare bepalingen
thans aan de invoering in den weg leggen,
verwijderd worden. Maar dan behoort ook
de beslissing over den stemplicht aan den
wetgever te blijven.
"Wat de bedeeling aangaat, werden even
eens vorachillende standpunten verdedigd.
Maar ook hierover is geen beslissing uit
gelokt, omdat, waar de al het andere be-
heerschende vraag onopgelost bleef, het
moeilijk aanging, bijkwestiën tot oplossing
te brengen.
Nu het der commissie niet is gelukt,
voor het kiesrecht voor de Tweede Kamer
eene oplossing te vindeu, die een meerder
heid kon verwerven en zij dientengevolge
ook ervan heeft moeten afzien over het
kiesrecht voor de Provinciale staten en den
gemeenteraad zich uit te spreken, hoopt
zij, dat de regeering erin moge slagen,
voor hot moeilijke vraagstuk de aan 's lands
welzjjn meest bevorderlijke oplossing te
vinden.
Yoor het passieve vrouwenkiesrecht zou
do commissie den weg niet gebaand wen-
schen te zien. Zjj hoeft ernstig overwogen
of niet wellicht, bjj wijze van proef, ten
aanzien van de gemeenteraden dit kiesrecht
kon worden aanbevolen. Maar de princi-
pieele bezwaren tegen de introductie van
de vrouw in de tegenwoordige lichamen
bleken overwegend. Aan de geschiktheid
van onderscheidene vrouwen, om aan het
publieke leven deel te nemen wordt niets
te kort gedaan, indien men er zich van
doordrongen toont, dat de roeping der
vrouw eon andere is en dat uitzonderingen
den regel niet mogen beheerschen.
Eerste Kamer.
De verkiezing van de leden der Eerste
Kamer moet, naar de meening der com
missie, aan de Provinciale Staten blijven
toevertrouwd. Het bestaande kiescollege,
dat de voovdeelen van getrapte verkiezin
gen biedt, zonder in den onwaren schijn
van een kiescollege ad hoe te vervallen is
voor de gewenschte samenstelling van de
Eerste Kamer het meest bruikbaar. Yan
den anderen kant is er geen reden, om de
Provinciale Staten in hun keuze te belem
meren. Gevoegelijk kan men voor de
Eerste Kamer verkiesbaar verklaren, wie
dat is voor de Tweede Kamer.
In de taak der Eerste Kamer zou de
commissie geene ingrijpende verandering
gebracht wenschen te zien. Met name kan
zij niet aanbevelen, haar het recht van
amendement te schenken Een andere vraag
is, of niet een recht van regres ware toe
te kennen. De Eerste Kamer zou dan,
wanneer een wetsontwerp haar tot gewich
tige bedenkingen aanleiding geeft, deze,
geBteund door haar gezag, aan de Tweede
Kamer kunnen voorleggen en aldus wel
licht voor eene andere oplossing de baan
openen.
T Toonopvolging.
De groote meerderheid der commissie
wenscht in de regeling van de erfopvolging
geene veraudering gebracht te zien.
Kerkgenootschappen.
De regeling van do geldeljjko verhou
ding tasscben den Staat en de Kerkge
nootschappen in art. 171 der bestaande
Grondwet neergelegd, dagteekent reeds
van 1S15
Eene nieuwe poging tot verbetering zal
mooten uitgaan van de grondgedachte, dat
in de Grondwet zelve en niet bjj nadere
wet de financieele aanspraken welke de
kerken aan 's Rijks kas kunnen stellen,
behooren bevestigd te worden.
Erkend dient in elk geval, dat op den
Staat de zakelijke verplichting rust, do
verbintenis te handhaven, ongeveer eene
eeuw geleden aangegaan, welke verbinte
nis op hare beurt weer een uitvloeisel was
van vroegere feilen en gebeurtenissen er
kan daarom geen sprake van zijn, aan
godsdienstige gezindheden te ontnemen,
datgene wat zij thans genieten.
Daarnevens echter gebiedt de billijkheid,
zoodanige uitkeering toe te zeggen aan
thans bg de Rogeoring bekende gezind
heden, welke geene uitkeering uit 's Rijks
kas genieten.
In dezefde lijn ligt het, gezindheden,
die in de toekomst door afscheiding of
splitsing van thans bestaande kerken zich
vormen, op gelijke wjjzo tegemoet te
komen.
Onderwjjs.
Het grondwettteljjk voorschift, waarin
het onderwijs regeling vindt, is, wat de
hoofdstrekking aangaat, niet meer van dezen
tjjd. Artikel 194 der Grondwet van 1848,
in 1S87 ongewijzigd gebleven, gaf hoe lan
ger hoe minder uitdrukking aan hetgeen
in een machtig deel des volks bleek te
leven. Naar de oorsponkeljjke bedoeling
zou hetonderwjjs van overheidswego worden
verstrekt met eerbiedigiig van ieders gods
dienstige begrippen. De wetgever vleide
zich aldus de godsdienstige verdraagzaam
heid en do eenheid der natie te zullen be
vorderen. Nochthans werd de mogelijkheid
voorzien, dat er zouden zijn, die met zoo
danig onderwjjs geen genoegen konden
nemen. Hun werd gelegenheid gelaten, zelf
scholen op te richten.
Bij de herziening in 1887 zijn de woor
den van het artikel ongewijzigd gebleven,
hoewel reeds, onder den drang der feiten,
het bijzonder onderwgs, veel meer dan in
1848 voorzien werd, op den voorgrond was
getreden.
Ook werd niet langer de bevoegdheid
des wetgevens ontkend, om door geldelijke
bijdragen het bijzonder onderwijs te steu
nen, ook dhn, wanneer bet niet voldeed
aan den bg het tweede lid van heigrond-
wetsartikel aan het openbaar onderwgs ge-
steiden eisch. Sedert zijn door onderschei
dene wettelgke maatregelen de gewijzigde
toestanden en begrippen aanvaard. Wil de
Grondwet daarbij niet ten achter blijven,
dan kan reeds uit dien hoofde het artikel
niet ongewijzigd blijven.
Aan het bijzonder onderwijs dient de
plaats toegewezen te worden welke daaraan,
ook krachtens de macht der feiten, toe
komt. Slechts voorzoover dit tekortschiet,
trede de Overheid op. De waarborg dat
overal, waar de behoefte daaraan zich open
baart, gelegenheid zal bestaan voor het ge
nieten 7an, van Overheidswego gegeven,
lager onderwijs, wordt daarmede niet prjjs
gegeven. Voorts moet de Grondwet aan
scholen, door particulieren opgericht, gelijke
geldelijke aanspraken tegeuover de Over
heid verzekeren als aan openbare scholen.
Inkomen voor de Kroon.
Voorgesteld wordt het inkomen van de
kroon, wegens aanzienlijke vermindering
van de opbrengst der domeinen,van f600.000
te brengen op f 800.000
N o t a 's.
Aan hei rapport zgn toegezegd 9 nota's:
I van de heeren Oppenheim en Drucker,
die den tjjd rjjp achten om in de grondwet
het algemeen stemrecht voor mannen op
te nemen en den wetgever mogelijk te
maken geleidelijk te komen tot algemeen
stemrecht voor vrouwen.
II van den heer Van Doorn, betreffende
regentschap en troonopvolging.
III van de heeren v. Doorn, Drucker,
v. d. Feltz, Gort v. d Linden, Oppenheim
en Tydemau, houdende bedenkingen tegen
het voorgestelde onderwijsartikel.
IV van de heeren van Doorn, Cort v.d.
Linden, Drucker en Oppenheim, gericht
tegen de toekenning van het recht van
regres aan de Eerste Kamer.
V van den heer v.d. Feltz, tegen niet-
uitlevering van eigen onderdanen.
VI van den heer Kuyper, bestrijdende
het algemeen- en verdedigende het gezins
hoofdenkiesrecht.
VII van den heer Oppenheim, die een
algemeen bezwaar heeft tegen den geest,
waarin de voorgestelde herziening zich
beweegt en welke het Nederlandsche
Staatsrecht een oven ingrijpende als be
denkelijke verandering doet ondergaan.
Vni van den heer van Citters, dio ern
stige bezwaren heeft tegen art. 23 bis en 5.
IX van den heer Troelstra, die alle
meerderjarige ingezeten Nederlanders tot
het kiesrecht wil toelaten, behoudens eeni-
ge noodzakelijke uitsluitingen, terwijl hg
zich verzet tegen het voorgestelde recht
van regres, tegen de voorgestelde verhoo
ging van het inkomen der kroon en de
inbreuk, door het voorgestelde art. 143
op het zelfbestuur der gemeente gemaakt.
Ziekteverzekering.
De heer Schaper voerde als hoofd
grieven tegen het wetsontwerp aan het uit-
schakelen der geneeskundige behandeling
en het bureaucratisch karakter. Voor steun
aan bizondere kassen voelde Spr. niet veel.
De rede van den minister heeft de be
zwaren van den heer Patjjn geenszins weg
genomen. De heer Patgn zal wel zgn stem
geven aan de motie-Roodhuyzen.
De heer Tjjdeman heeft in het debat
algemeen de wensch naar volksverzeke
ring gehoord, en deze is als verplichte ver
zekering onmogelijk. De algemeene wensch
gaat dus volgens spr. uit naar vrijwillige
verzekering.
Bioscoop „De Abend".
Het hoofdnummer van het programma,
dat tot en met Zondag 2 Juni in de bios
coop „do Arend" wordt vertoond is een
beeldenreeks naar den bekenden roman
van Alexander Dumas „De drie Musketiers".
Ieder, die genoten heeft van de avontuur
lijke lotgevallen van den jongen Gaskonjer,
d'Artagnan, met zijn drie onafscheidelijke
vrienden Athos, Porthos en Aramis, zal
bekende tafereeltjes ontmoeten, die hem
bjj lezing meer dan eens groot genoogen
hebben gedaan. Natuurlijk komt na het ver
trek uit Tarbes al heel spoedig een twee
gevecht en wel het voor d'Artagnan's leven
beslissende, bg het Karmelietenklooster,
waar hg vriendschap sluit met de drie vrien
den en zijn eerste heldenstuk, met het
doorsteken van Jusac verricht. Niet immer
sluiten de beelden met het boek, maar
niettemin verlevendigen ze heel aardig
sommige scènes uit het interessante werk.
Dan nog komen heel aardige komische
films op het programma voor, die meer
malen de lachspieren in beweging brengen.
Verder eenige dramatische geschiede-
Dissen en een bjjzonder interesante film,
die ons een kjjkje geeft aan boord van een
Franschen kruiser.
De heer H. H. van der Zoo de
Jong slaagde te 's-Gravenhage voor het
examen voor assistent apotheker.
Zondag heeft op het U.V.V. terrein
aaa de Willem Barenrzstraat te Utrecht de
promotiewedstrijd plaats tusschen U.V.V. I
uit Utrecht eD H. B. 8. 1 uit Den Haag.
Verraoedelgk zal ook in Amersfoort voor
deze ontmoeting wel veel belangstelling
bestaan en daarom vestigen we er de aan
dacht op, dat ook bg den heer C. Dekker,
ZuidsiDgel 1, kaarten voor den wedstrjjd
te verkrggen zjjn. De treinenloop is zoo
dat men kort voor den wedstrgd in Utrecht
kan zijD, terwjjl men dadeljjk na afloop
weer kan vertrekken.
In haar gisterenavond gehouden
vergadering besloot de anti-revolutionnaire
kiesvereenigiDg „Nederland en Oranje'
voor de a.s. Raadsverkiezing in district 1H
den heer W. Kleber candidaat te stellen.
De kiesvereeniging „Amersfoort's
Belang' stelde in een vr|j goed bezochte
vergadering tot candidaat voor den Ge
meenteraad in district IH, den heer P. van
Acbterbergh.
De kapitein F. H. A. A. Wagner,
in actieven dienst hersteld bjj het le reg.
infanterie, is bestemd voor het garnizoen
Assen.
B|j Kon. besluit van 29 dezer is
met ingang van 1 Juni aan den kolonel
A. J. P. Metelerkamp, commandant van
het 4de regiment huzaren, ter zake vsd
lichaamsgebreken, onder toekenning van
pensioen, eervol ontslag uit den militairen
dienst verleend.
By Kon. besluit van 29 dezer zjjn,
met ingang van 1 Juni:
le. benoemd:
bjj het wapen der cavalerie, bjj het 3de
regiment huzaren, tot luitenant-kolonel, de
majoor A. M. van Wjjk, van den staf van
het wapen, toegevoegd aan den inspecteur
van het wapen;
bjj het 4e regiment huzaren, tot kolonel,
commandant van het korps, de luitenant-
kolonel P. P. H. Tielens. van het 2de re
giment huzaren;
b|j de rjj. en hoefsmidschool, tot majoor,
met afwjjking voor zooveel noodig van de
bestaande organisatie, do ritmeester M.
Grondhout, instructeur bjj die inrichting.
Uit den officioelen uitslag van het
te Lochem gehouden kegelconcours bljjkt,
dat prjjzen zjjn behaald door de volgende
stadgenooten:
K o r p s w e d s t r jj d6e pr., U.D.I. I
met 251 h.
Hoogste korpsgooier: A. Nefkens, 71 h.
Personeel: le prjjs, A. Nefkeos
met 41 h., 6de pr., Th. H. G. Brandsen
met 38 h.
Serie personeel: le prjjs, A.
Nefkens met 122 h.
V r jj e baan: 2de prjjs, A. Nefkens,
4X45, 1x44. (De eerste prjjs werd be
haald door W. Kloosterboer te Dieren met
4X45, 6X44). 25ste prjjs, C. C. de Jager
met 38 h. 26ste prjjs, P. van Achterbergh
met 38 h.
Kampioenswedstrijd: 5de pr.,
A. Nefkens met 46 h.
De heer K. Westerbeek, onderwjj-
zer aan de openbare lagere school in de
Hellestraat alhier, staat no. 1 op de voor
dracht ter benoeming van een boofd der
school aan de openbare lagere school te
Nijeveen (Dr.).
AGENDA,
DagelijksBioscoop, Langestraat.
Dagelijks, behalve Maandag en Dinsdag;Bi-
oseoop de Arend.
31 Mei, Ledenverg. Kiesvereen. Gemeente
belang.
Padvinder jj. Het is nog immer
geen „pais en vree" tusschen de verschil
lende padvindersorganisaties en bonden.
Ten einde eeu poging te doen, deze bon
den wat vriend8cbappeljjker tegenover
elkaar te doen staan is door het Hoofd-
Comité der Nederlandsche Padvinders Or
ganisatie een circulaire verzonden aan de
afdeelingen van den Nederlandschen Pad-
vindersbond:
„Nu met den zomertjjd ook wederom
de tjjd nadert, dat onze Padvinder over
het geheele land uitzwermen om van het
gezonde vrije buitenleven te genieten,
waardoor zjj natuurljjk veel in aanraking
znllen komen met Padvinders van andere
organisatie of bonden, stellen het Hoofd-
Comité der N. P. O., benevens alle bjj
haar aangesloten Plaatselijke Comité's er
prjjs op te verklaren, dat zjj steeds voor
oogen wenschen te honden, dat in de
eerste plaats moet gelet worden op eene
goede verstandhouding tusschen de pad
vinders der verschillende gemeenteD, tot
welke vereenig'mg ook behoorende.
De N. P. O. van hare zjjde, zal door
gemeenschappelijke oefeningen, tochten,
kampen, inkwartiering enz. (en het zich
