DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 137.
DONDERDAG 13 JUNI 1912.
9e JAARGANG-
RARE VRIJZINNIGEN.'
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
m
Bureau: KI.GINK Telef. Interc. 183.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f,1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor icderen regel moer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiteu bet kanton Amorsfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Bnitenlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
De vlieger HIKTH, die Maandag 10
Juli het eerst in Weenen is geland, is de
toekomstige winnaar van de vlucht Berljjn
Weenen.
Noord Holland, Groningen en Drenthe
zyn de eenige provincies, waar de libera
len nog de meerderheid hebben in do
Provinciale Staten.
ZoolaDg do verkiezing vnn leden der le
Kamer opgedragen is aan de Provinoiale
Staten en dat zal voorloopig nog wel
zoo blijven; in do jongste Grondwether-
zieningscommissie scheen deze getrapte ver
kiezing vrjj algemeen goedgevonden te
worden zijn de drie genoemde provincies
aangewezen het vrjjzianig element in onzen
Senaat in Btand te hondeD. Groningen en
Drenthe benoemen resp. 3 en 2 leden der
le kamer, Noord Holland echter 9. Het
is dus voornamelijk aan Noord Holland te
danken, dat onze le Kamer nog 'n
krachtige vr'yzinnige minderheid telt en in
de laatste jaren hebben do Staten dier
provincie Senatoren gekozen, die tot de
voortreffelijkste leden van de le Kamer
gerekend mogen worden.
Men zou denken, dat de vrijzinnigen wel
alles in het werk zouden stellen om hun
meerderheid in do Provinciale Staten van
Noord Holland te handhaven. Te dringen
der schjjnt dit noodig, nu door het „om
gaan" van 'n enkel plattelandsdistrict en
het toenemend aantal socialisten de liberale
meerdorheid tot slechts enkele stemmen
teruggebracht is.
Het is daarom met groote verbazing, dat
men vernomen heeft, dat in Amsterdam
door vrijzinnigen, vrijzinnigen, die zich by
voorkeur de vrijzinnigen-bij-uitnemendheid
wanen, het er op aangelegd wordt 'n libe
ralen zetel in handen te 9pelen van rechts.
Wat is geschied In een van de meest
vaste liberale districten der hoofdstad is
door het overlijden van den vrjjen liberaal
Mr. Sillem 'n zetel opengekomen, welken
de vrije liberalen al? hun toekomend be
schouwden en waarvoor zij dus 'n eigen
candidaat stelden, de heer Lioftinck. De
meer linkschc vrijzinnigen meenden echter
'n poging te mogen doen om hun dezen
zetel af te snoepen en kwamen eveneens
met 'n eigen candidaat uit. Nu kon dit in
'n vast district als Amsterdam VI geen
kwaad. Hoewel voorstander van eveure-
dige vertegenwoordiging ook van do ver
schillende rijzinnige groepen zonden wjj het
kunnen billijken by oen tusschentydsche
verkiezing in 'n district waar geen gevaar
dreigt, eens eikaars krachten te meten.
By de le stemming legde de candidaat
van de linkscho vrijzinnigen het echter
met glans of, de vrye liberaal vereonigde
ongeveer driemaal zooveel stemmen op
zich, maar bleef toch 'n goede honderd
stemmen bij den coalitie-candidaat ten
achter. Herstemming was noodig tusschen
beide laatsten.
Dezer dagen vergaderde de Vrijz. Dem.
Kiesvereeniging om haar houding te bepa
len bij deze herstemming.
De heer Lioftinck, gepolst over eenige
vraagstukken, had verklaard zich tegen
invoering van algemeen kiesrecht niet te
verzetten en aan uitbreiding van de rech
ten der le Kamer niot te hechten. Con
servatief moge de heer Lioftinck zijn, zeer
conservatief zelfs, reactionnair is hij niet,
die zich „uiet verzetten zal tegen algemeen
kiesrecht". Niettemin besloot de V. D.
Kiesvereeniging bij meet derheid van stem
men de kiezers te adviseeren aan de her
stemming niet deel te nemen.
Wjj kunnen onB begrijpen, dat de vrijz.-
democraten weinig gevoelen voor 'n vrijen
liberaal als den heer Lioftinck. Daarvoor
loopen hun opvattingen te ver uiteen. Maar
wij kunnen niet begrijpen, dat do Amster-
dantsche vrijz.-democraten zoo weinig ver-
antwoordclijkheidsbeset hebben, dat zij
niet schromen uit particularistische en sepa
ratistische neigingen een bedreigden libe
ralen zetel aan rechts te verraden.
Nogmaals, wij kunnon begrypeu dat de
vrijz.-dem. noode 'n vrijen liberaal stemmen.
Maar wy begrypen niot, dat zij dan liever
den zetel door een coalitie-man ingeno
men zien; dat zij uit persoonlijken tegen
zin medewerken ock de Staten van Noord
Holland „om" te helpen. Zou dit meer in
het belang der vrijzinnig-democratische
begiuselen zijn?
Of willen de vrijzinnig-democraten in
isolement hun kracht zoeken? Dan valt te
vreezen, dr.t weidia de laatste vryz. demo
craat uit Kamer, Staten on Gemeenteraden
verdwenen zal zijn.
Ook in 'n ander opzicht blameeren de
.Amsterdamsche Yrijzinnig-demooraten niet
alleen zich zelf naar de geheele vrijzidnige-
partij Algemeen kiesrecht, ziedaar de leus
alom aangeheven. Het luidst door de vrijz.-
dem- zelf. En wat doen ze nu? Nu ze de
keus hebben tusschen iemand die zich tegen
algemeen kiesrechtnietzal verzetten en wiens
stem misschien eens de doorslag zal moeten
geven om 'n vryz.-dem tot lid van de le
Kamer te kiezen, en 'n ander, 'n christ.-
hist. die met alle kracht, welke in hem is,
tegen algemeen kiesrecht zal vechten, wat
doen do vrijz.-dem. nu?
Niet Btemmon, zeggen zij. En in de ge
geven omstandigheden beteekent dat: laat
do reactiouair, laat de coalitieman gekozen
worden 1
Ja, ja, er zyn toch rare vrijzinnigen op
do wereld.
De Oorlog.
Daar hebben we het al, de Italianen zyn
er bij het gevecht bij Zanzour veel slechter
afgekomen dan de Turken, zegt do Turk-
scho Minister van Oorlog. De verliezen der
Italianen zegt hy, bedragen meer dan 1000
man. De Turken verloren 160 dooden en
300 gewonden. Ton slotte had er een go-
vecht van man tegen man plaats, totdat
hierin stnunrn de berichten van beide
partijen overern do Turken eindelijk
genoodzaakt waien, door gebrek aau am
munitie, hunne stellingen te verlaten.
Weergekeerde rust.
In België is vooiloopig althans de
rust teruggekeerd. De arbeid in alle in
dustriegebieden is hervat. De Koning, die
bij het uitbreken der onlusten, zyn reis
naar Ostcnde had uitgesteld, is thans met
zijn gezin naar die badplaats vertrokken
en de minister-president is met vaoautie
naar Fri nkryk gegaan.
De staking in Londen.
Naar schatting van den Londenschen
eorr. van hot Berl. Tagebl. bedraagt het
aantal stakers in Engeland thans ruim
130.000 man. Het grootBte contingent le
vert de Londen8che haven; in do andete
Engol8che havens wo dt maar uiterst lang
zaam aan de oproeping der Londensole
stakers gi volg gegeven. Van daar, dat
men met reden veroude stellen mag,dat do
staking op lange na niet de uitgebreidheid
zal verkrijgen, van die van verleden jaar.
Inmiddels zal de staking der dokwerkers
in elk geval een sterken terugslag uitoefe
nen op hot goederentransport en ook op
het pereonenveivoer. Zoo is de „Majestic",
een groote boot van do White Star Lico
gister niet naar New York vertrokken. Do
mail en een aantal passagiers zijn door de
„Kaizcr Wilhelm n" overgenomen.
De Vrouwen tegen Home Rule.
In hot Engelsche Lagerhuis is eon peti
tie overgelegd van 140 000 Ierscho vrou-
won. In do petitie wordt de aandacht ge
vestigd op de groote gevaren die uit toe
kenning van Home Rule zullen voortvloeien
en wordt van hot Parlement de verwerping
gevraagd van voorstellen, die tot ontbinding
van het Vereenigd Koninkrijk zouden leiden.
De slimme vogel, tegenstander van Home
Rule, die al deze vrouwtjes voor zijn zaak
heeft gespannen, heet Sir Joh. Lonsdale.
Generaal Booth.
Het officieele orgaan van het Leger deB
Heils in Engeland, The War Cry, komt
thans het reeds vroeger gemelde bericht
bevestigen, dat alle hoop op behoud van
hot gezichtsvermogen van generaal Booth
is opgegoven. De oogontsteking heeft ech
ter opgehouden en dientengevolge is ook
de pijn verdwenen.
Een Proces.
Er wordt geprocedeerd tusschen den En-
gelschen Staat en do Nationale Telefoon
maatschappij over een som van niet minder
dan 240,000,000 gulden. De maatschappij
was tot dusver feitelijk houdster van het
telefoon-monopolie in Engeland en maakte
daarmee oei. winst van ongeveer 50 mil-
lioen gulden in het jaar, wuarvan tien per
cent aan den Staat werd aangedragen. Nu
is hef materieel en do installatie van de
maatschappij genaast en is er quaestie over
de som, door den Staat te botalen. De maat
schappij eischt 240 millioen.
Kiesrechthervorming in Engeland.
In het Lagerhuis heeft minister Asquith
meegedeeld, dat de Regeering haar ontwerp
betreffende kie6rechihervorming gereed
heeft en dit vermoedelijk reeds de volgende
week zal indienen. Het ontwerp beoogt af
schaffing van het meervoudig stemreoht en
invoering van algemeen kiesrecht voor
mannen.
De Staking van Scheepsofficieren.
De staking der scheepsofficieren en ma
chinisten in Noorwegen, waarvan we reeds
een paar keeren melding hebben gemaakt
heeft in tal van plaatsen dbn gohcolen
dionst in de war gebracht, en vooral op de
stoomvaartlynen van Noorwegen naar Enge
land, Hamburg en Rotterdam is de dienst
volkomen gestaakt.
Het gevolg daarvan is dat te Bergen in
Noorwegen een aantal toeristen zijn, die
niet meer weg kunnen. Deze opeenhooping
van gasten in het stadje heeft nog het ge
volg, dat de levensmiddelen er achaarsch
worden, vooral daar door de staking het
aanvoeren van levensmiddelen zeer bemoei
lijkt wordt.
Do Veieeniging van machinisten ter
keopvnardyjhecftgisteren eeu protestmeeting
gehouden, om to protesteeren tegen de
handelwijze van collega's by de marine om
onderkruipersdiensten te doen. De stakers
zyn bereid om de onderhandelingen met
de reeders voort te zetten, maar deze
weigeren over den eisch van loonsverhoo-
ging te spreken.
De Oppositie in Hongarije.
Het schijnt met de militaire ontwerpen
toch niet zoo vlot te zullen gaan als som
migen wel gehoopt hadden. De financieele
en juridische commissies uit het Magnaten
huis hebben een spaak in het wiel gesto
ken.
Terwijl deze vereenigd vergaderd waren
om over deze wet te beraadslagen is een
voorstel van graaf DeBsewffe aangenomen,
waarin gezegd wordt, dat het ontwerp-
legerwet in het Volkshuis is aangenomen
met minachting der 'oestaando wetton, dat
dus die wet om grondwettige redenen
niet geldig is en moet worden terugge
zonden aan het Volkshuis, met verzoek
die wet te behandelen in den vorm, door
de grondwet voorgeschreven.
Dat de gemoederen nog lang niet rustig
zyn bljjkt wel uit het feit, dat op het