DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 149.
DONDERDAG 27 JUNI 1912.
9e JAARGANG.
STAAT EN MAATSCHAPPIJ.
rv.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaar4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLËINK HlAOi'6. Telef. Interc. 18$.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort iu dit blad ia .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert -bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
Later dan hij daoht, is de schrijver
van deze rubriek in de gelegenheid, zjjn
aandacht te wjjden aaD ecu vraagBtuk, dat,
hoewel nog niet onmiddellijk de belang
stelling vragend, zich toch hoe langer hoe
meer op den voorgrond dringt, om weldra
actueel te worden. Wjj bedoelen hier bet
vraag6tuk, dat zich voordoet bij den drang
naar verandering in onze handelspolitiek-
Wjj meonen daarom geen onnuttig werk
te doen, eenigon tijd bg dit onderwerp stil
te staan en na te gaan of vrijhandel a priori
te verwerpen is, dan wel of bescherming
beslist als eene bedreiging der gezondheid
van den nationalen handel moet aangemerkt
worden.
Het zjj in dit verband nu reeds opgemerkt,
dat op deze vraag een uniform antwoord
niet gegeven kan worden, m. a. w. dat bij do
bespreking van vrijhandel of boschermingjOien
elkgeval op zichzelf moet bekijken en beoor-
doelen, om daarna tot een conclusie te
komen, die dan ook alleen geldig ia, voor
het geval, dat hier punt van onderzoek
uitmaakte. Hut moet dan ook ten ééuou
male als onjuist aangemerkt worden, te
ineenen, dat voor alle staten vrijhandel een
straf, bescherming eeu zogonrijke maatregel
zoude zijn, een uitspraak, die reeds door
de practjjk wordt te niet gedaan,
als wij do resultaten zien, die de verschil
lende landen met hun vorschillende stelsels
beroikteo, systemen loopend van bijna vol
strekten vrijhandel, over matige bescher
ming, naar een tarief, dat het doel beoogt
elk buitenlandsch artikel aan de grenzen
terug te wijzen. Eigenaardig is dan ook
de uitspraak te lezen van Colbert, den
staatsman, die niet geschroomd heeft tal
rijke protectionistische maatregelon in het
leven te helpen roepen, als hij aan de
schepenen van Lyon schrijft .dat do fabri-,
kanten van die stad wel zouden doen met
begunstigingen, waarvan hun bedrijf het
voorwerp was, te beschouwen als krukken
met behulp waarvan zij moesten trachten
zoo spoedig mogelijk te leoren loopen en
dat zjjn voornemen was die krukkon zoo
spoedig mogelijk weg te nemen."
En bijna nog merkwaardiger is een pas
sage uit het boek „Wealth of nations (Boek
IY Hoofdstuk II) van Adam Smith, den
grondlegger der liberale staathuishoudkun
de, waarin een maatregel als b v. denavi-
gatie-acte, niet als een noodgedwongen
feit gebillijkt, doch waarin deze maatregel
als een bewjjs van goed beleid geprezen
wordt.
Wij hebben deze tegenstrijdige uitspraken
van twee economische corypbeeën die in
hun economische opvattingen zoo sterk uit
elkaar loopen, tegenover elkaar geplaatst,
om aan te geven, dat plaatB, tijd en om
standigheden ook in dezen een voornaam
woord medespreken en het ljjkt ons daar
om onmogeljjk, in een strijd over het vraag
stuk van vrijhandel en protectie zonder
meer, recht te spreken, het zij ten gunste
van het eene stelsel of het zij tennadeele
van het andere.
Wanneer wij ons dan ook tot taakstel
den het hierboven genoemde vraagstuk te
behandelen, bedoelden wij dit ted>en, ons
plaatsend op het Nederlandsch standpunt,
zoodat een vraag, over de al of niet ge-
wenschtheid van de invoering van een tarief,
zoude moeten luiden: Is de aanneming van
een tarief voor een bepaald land, in casu
Nederland, in een bepaalden tjjd, in casu
den tegenwoordigen, al of niet gewenscht?
By de beantwoording van dezen vraag
mogen wjj niet nalaten een uitstapje te
maken op theoretisch economisch terrein
en zouden te dien eindo hier willen ver
melden, hetgeen David Ricardo in zjjn be-
roemdwerk „Principles of Political Economy
and Taxation"Hoofdstuk YII zegt over de
natuurljjke arbeidsverdeeling tusschen de
volken:
„Onder oen stelsel van volkomen vrjjen
„handel wjjdt elk laud natuurlijkerwijze
„zjjn kapitaal en arbeid aan die bedi jjven,
„die het voordeeligst zjjn voor elk."
Wanneer wij deze stelling verder uit
werken, dan blijkt daaruit, dat elkeen zich
bijvoorkeur op dien arbeid zal toeleggen, die
voor hem het meeste rosultaat oplevert,hetzjj
dit woord in materioelen of in onstoffelijken
zin opgevat moet worden. Tevens springt
hierbij duidelijk in hot oog, dat hetmeeste
resultaat verkregen wordt, indien men zich
bezig houdt met datgene, waarvoor men
hetzjj een aangeboren talent bezit, hetzjj,
dat natuur of klimaat of gesteldheid van
den bodem, dozen arbeid juist bijzonder
bevordert. Zoo zoude het oen absurditeit
zijn in de tropen een hoogovenindustrie
te willen vestigen, omdat nocb klimaat,
noch gesteldheid van den bodem toelaten
met succes een dergelijk bedrijf uit te
oefenen.
Maar niet alleen natuurlijke oorzaken
zooals de reeds genoemde, doch ook
andere factoren kunnen beletten, een be
paalden tak van bedrijf uit te oefonen, of,
kunnen dit integendeel in zeer groote mate
bevorderen. Wjj hebben hierbij meer in
het bijzonder het oog op do maatschappe
lijke omstandigheden, die een zeer groote
macht nitoefenen in deze of gene richting,
hetgeen een voorbeeld verduideljjken
moge.
Het zoude voor het oogenblik onmogeljjk
bljjken te zjju, zonder de kapitalistische
productie-wijze te aanvaarden, grootbedrjj-
ven, als ijzerwalswerken of reusachtige
handelszaken te leidou en te exploiteeren,
die, hoewel, met de hun eigen nadeelige
werking, toch de maatschappij in staat
stellen, te beschikken ovei die talrijke
producten, als waarover zjj thans te dispo-
neeren heeft.
En nu is het ons wnl bekend, dat het in
sommige gevallen niet alleen mogelijk, maar
ook wenschelijk is, niet alleen aan de na
tuurlijke en maatschappelijke factoren over
te laten, de richtiug te bepalen, waarin een
bepaald volk zich beweegt teneinde in zijn
onderhoud te voorzienjwant dit is toch per
slot van rekening het doel, niet alleen van
elk land maar ook van den enkeling.
Immers, wanneer ieder zich slechts bezig
houdt met den aanmaak van die zaken,
waarvoor hjj de meeste geschiktheid bezit,
dan verkrjjgt, hij, wanneer hij slechts deze
goederen voortbrengt wel een grootere pro
ductiecapaciteit,maar daarbij tevens een sur
plus,van één soort goederen, dat voor hem
waardeloos zoude blijken te zijn,wanneer hjj
het niet van de hand zoude kunnen doen,
om daardoor de beschikking over goede
ren te verkrijgen zonder welke het
voortleven hem onmogeljjk zoude zijn.
Wat zoude hot b. v. den kachelsmid baten,
indien hij een grootere hoeveelheid kachels
zoude verkrijgen, doordat hjj zich in den
aanmaak daarvan een grootore geschiktheid
verwierf, ah het hem onmogeljjk zoude
zijn, voor het surplus aan[ kachels
boven de eigen behoefte b.v. brood, kleeren
e.d. te verkrijgen; een mogelijkheid, die
hem thans geopend wordt, door het feit,
dat hjj zijn surplus van kachels door ver
koop tegen een algemeon begeerd goed,
in casu, geld, kan inruilen, om daarvoor
dan weder langs denzelfden weg, datgene
te verkrijgen, dat hjj wenscht en noodig
heeft.
H.
(Wordt vervolgd).
Db Oorlog.
Berichten uit Romo zeggen, dat Italië
een expeditielcger van 50.000 man gereed
maakt, dat op 65 Koopvaardjjschepen naar
het vaste land van Europecsch Turkije zal
worden gebracht, om daar den oorlog over
te brengen. Generaal Raghi zou dit leger
aanvoeren.
Het bericht lijkt niet erg waarschijnlijk.
In de eerste plaats is een leger van
50.000 man voor zulk eeu dool wat al te
klein en in de tweede plaats zouden de
groote mogendhedeu voor zulk een stoutig
heid wel spoedig een stokje steken.
De Oppositie in Hongarije.
Men verwacht heden een stormachtige
zitting in het Hongaarsche Yolkshuis. De
vereenigde oppositie heeft al haar leden
naar de hoofdstad geroepen. De niet-uit-
gesloten afgevaardigden schjjnon heden in
de zitting nog eens uitdrukkelijk te willen
protosteeren tegen liet optreden van den
voorzitter, graaf Tisza.
De Oostenkijksch-Hongaarsche
militaire wetten.
De Oostenrijk8che Kamer heeft het
militaire wetsontwerp nu ook definitief
goedgekeurd.
De Zeeliedenstakinq in Frankrijk.
De Fransche vakvereenigiug van zee
lieden heeft thanB het scheidsgerecht, dat
zij eerst had geweigerd, aangenomen, on
der voorwaarde, dat de zeelieden en de
reeders ieder zes vertegenwoordigers in dit
scheidsgerecht zullen kiezen en dat de
voorzitter een lid der Regeering zal zjjn.
Het antwoord der reeders is nog niet
ontvangen,
Evenredige Vertegenwoordiging.
Het Franscho ministerie, en inzonderheid
"minister Poincaré, heeft een kleine neder
laag geleden in zake de evenredige ver
tegenwoordiging.
Zooals wij dezer dagen hebben uiteen
gezet, was, ten einde de evenredige ver
tegenwoordiging goed te laten werken,
voorgesteld om ieder departement tot één
kiesdistrict te maken en enkele kleinere
depar'"menten tot één district te vereonigen.
Dttö.aatste i« bij amendement uit de wet.
geschrapt en aldus zullen er een aantal
kleine kiesdistricten komen, met het gevolg
dat do evenredige vertegenwoordiging
minder goed werkt en bovendien de vrees
voor behartiging van persoonlijke belangen
door de Kamerleden weer grooter wordt.
Er was echter in den beginne nog iets aan
dit amendement toegevoegd, nameljjk dat
ook deelen van een departement Kiesdis
tricten kunnen zjjn. Dit werd echter inge
trokken, uit tegemoetkomendheid, zei de
voorsteller, maar vermoedeljjk omdat hjj
zag, dat hij dit er toch niet door zou
krijgen.
Het Proces-Borchardt.
Den Sen Juli zal het proces plaats hebben
tegen de Pruisische Lauddagafgevaardigden
Borchardt eu Leinent.
Het incident-Borchardt heeft, naar men
zich heriuneren zal, plaats gehad tjjdens
een rede door dozen afgevaardigde in de
zitting van den Landdag gehouden. Bor
chardt wordt beschuldigd, „uit een afge
sloten,tot openbaren dienst bestemde ruimte,
waarin hij zonder machtiging of bevoegd
heid zich bevond, op bevel van den daartoe
gerechtigde zich niet verwijderd te hebben
en deze ruimte wederrechtelijk te zjjn bin
nengedrongen." Bovendien worden beide af
gevaardigden beschuldigd, „do politie agen
ten, die tot de ten uitvoerlegging van do
bevelen en opdrachten der bestuursoverheid
zijn aangewezen, de rechtmatige uitoefening
van hun ambt, gewelddadig belet te hebben."
Het verzoek der beido beschuldigden tot
liet houden van een voor-onderzoek word
van de hand gewezen. De Kamer van straf
zaken is de uieeuing toegedaan, dat er geen
redelijke gronden zijn aan te voeren, waar
op zulk een voor-onderzoek tot voorberei
ding bunner verdediging wenscheljjk
schjjnt.
De „Yorwkrts" laakt ten zeerste do vast
stelling van den datum, waarop het proces
zal plaats vinden. Men is, meent hel blad,
er verwonderlijk vlug bij om de beide par-
tijgenooten op de beklaagdenbank te bren
gen. Blijkbaar wordt achter hot proces
daarom zulk een haast gezet, opdat het zal
kunnen zijn afgeloopon, voor alleer hot
Kammergericht over de aanklacht zal be
slist hebben, welke door de beide sociaal
democratische afgevaardigden tegen de po-
litie-agenten is ingediend.
De Opstand in Albaniö.
Het gaat den Turken niet voor den
wind. In Albauië begint de toestand beden
kelijk te worden. Gisteren deelden we het
een cn ander mede omtrent een muiterij
en uittocht van troepen uit Monastir en
thans komt het bericht, dat in het gevecht
bij Mali de Turken aanzienlijke verliezen
hebben geleden, waarbjj drie officieren
gedood zjjn. De opstandelingen hebben tal
vaD gevangenen gemaakt, veroverden mi
trailleuses en Bneden de telegraafljjoen
door.
De Porte heeft versterkingen gezonden.
De Presidkntskeuze in Amerika.
Daar een partij, die zich afscheidt van
een andere, toch een naam dient te hebben
wordt de partij van Roosevelt de eland-
partjj genoemd. Dat komt, omdat Roose
velt voor zijn programma, dat op enkele
punten afwijkt vao dat der officieele repu-
blikeinsche partij, volgens zjjn eigen woor-
den gestreden heeft „als een eland." De
eland schijnt een dapper of volhoudend
ilier te zjjn.
Zooals men weet hebben de oude party
benamingen geen redeljjker zin meer. De
democraten zjjn zoo republikeinich als
hunne tegenstanders en deze even demo
cratische als de anderen. De namen zjju