DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 153.
DINSDAG 2 JULI 1912.
9e JAARGANG.
FfüHOJrla
Brieven aan een Oud-Amersfoorter.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. I>. J. wan Schaardenburg.
Bureau: KLEINF. Hiltl fi. Telet. Interc. 18».
Abonnementsprijs
Prijs der Advertentiën
Per jaarf 4.Franco per
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederon regel meer f 0.08.
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1Franco per post
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangryke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 78-78 Amsterdam
Amice.
Met opzet heb ik dit epistel uitgesteld
om je deu uitslag van do gemeenteraads
verkiezing in het, derde district te kun
nen melden. Je weot, het ging om een
zetel van rechts, al schijnt het wel een
vergissing geweest te zijn, toen de kiezers
den anti-revolutionairen heer Salomons in
den raad brachten. Nu althans was het
voor niemand meer verborgen, dat de
kiezers Salomons' wijsheid heel weinig op
prija stelden en hem volgend jaar welzijn
congé gegeven zouden hebben.
Toch was er een sterke strooming om
den zetel aan rechts te laten. Gemeente
belang enEemlander schenen die opvatting te
huldigden. Maar toen de rechtsche partyen
met een caricatuur van een candidoat
kwamen en de afgescheiden kiesvereeniging
Amersfoortsch Belang een vrijzinnig caa-
didaat stelde, hebben de meeste liberalen,
oude veeten vergetende, openlijk voor Piet
van Achterbergh partij gekozen.
De verkiezingsstrijd is erg lauw geweest.
Veel viel er niet te zeggen voor de can-
didaten en het waren er ook de lui niet
naar om de kiezers warm te doen loopen.
De uitslag van de eerste stemming heeft
me verrast. Ik had wed een herstemming
tusschen Piet en Willem verwacht maar
niet men een voorsprong van den eerste.
En heel erg viel mjj het stemmencijfer van
den S. D. A. P'er tegen. Nu is het wel
waar dat de afdeeling eon allerongelukkig
ste keuze had gedaan maar naar ik van
deze en gene boorde, zou de partij dezen
winter zoo enorm vooruit gegaan zijn. En
daar krijgt me nou de politieke tinnegie
ter, die zij candideerde, nog minder stem
men, dan haar candidaat bij de vorige
verkiezing.
By de herstemming hebben Piet en Wil
lem het met elkaar moeten uitvechten en
Piet heeft het schitterend gewonnen met
bijna 100 stemmen boven zijn tegen candi
daat. Het meest verheug ik mij over dezen
uitslag, omdat het district 3, dat altjjd het
zwakke district heette, den liberalen can
didaat zoo een overweldigende meerderheid
heeft gegeven, terwijl er nog tientallen
kiezers van de stembus thuis gebleven
waren en de S.D.A.P. met den meesten
klem haar kuddeke absolute onthouding
bevolen had. Ik geloof dus, dat ook district
3 aardig op weg is een vaste burcht voor
de liberalen te worden en het zou mij ver
wonderen, als Salomons' tweelingbroeder
Ruys zijn zeteltje niet voelde waggelen en
hy zal snappen, dat ook hy volgend jaar
wel zijn biezen pakken mag.
En nu is, zooals je wel begrijpen zult
aller aandacht gevestigd op de aan
staande burgemee8terbenoeming. Wie het
worden zal, is nu niet moeielijk meer te
gissen.
De gemeentewet zegt, dat niemand tot
burgemeester benoemd kan worden, die
niet ingezetene der gemeente is. SlechtB in
het belang der gemeente mag hiervan af
geweken worden. De eenige ingezetene, die
voor benoeming in ernstige aanmerking kan
komen en door de overgroote meerderheid
der burgerij begeerd wordt, is de heer
Vrijdag. Er is in dien geest een verzoek
schrift tot de Koningin gericht, onder-
teekend door 13 van de 19 raadsleden of
eigenlijk 13 van de 17, want er was een
vacature en eeu raadslid vertoeft buiten
lands, terwijl er verder op geteekend is
door de moeste hoofdofficieren en de nota
belen der stad, allen van de meest uiteen-
loopende politieke en godsdienstige rich
tingen. Wat wil je nog meerP Zou de
minister de Koningin nu nog kunuen ad-
viseeren dit adres ter zijde te leggen ter-
wille van eeu zeer kleine en zeer onbe-
duidonde minderheid, die liever eeu Kuype-
riaanschen burgemeester verlangt en niet
vraagt, wat iemand presteert, maar wat hy
gelooft? Je zal misschen zeggen: we zijn
den laatsten tijd rare benoemingen gewend.
Volkomen waar, maar sinds minister Heems
kerk tot burgemeester van Bolsward be
noemde een anti-rev. fietsenhandelaar, die
al eenige keeren door de kiezers zelfs niet
waardig gekeurd was lid van den raad te
zyn, kan bij nu opeens moeielijk afwijken
van zijn toen ter tijd uitgesproken meening
dat de eisch der gemeentewet slechts ter
zyde gesteld mag worden, als er onder do
ingezetenen geen enkele gegadigde voor
het burgemeesterschap is.
Ik begin daar te merken, dat dit een
aardige politieke brief geworden is.
Maar wat zal ik je ook anders schrijven?
Juni is een slappe maand, vooral hier in
Amersfoort, waar van het zomerseizoen
weinig anders gemerkt wordt, dan dat de
men8chen successievelijk voor eenige weken
verdwijnen, terwijl het aantal stedelingen
dat van elders in onze overschoone omge
ving verpoozing komt zoeken betrekkelijk
gering is en nog wel gering zal blijven,zoo
lang wij in den omtrek geen goedkoopere
pensions krijgen. Ik vindt het altijd zoo
jammer, dat Amersfoort's omstreken zoo
onbekend zijn en blijven, en ik weet niet
of wel het noodige gedaan wordt om ze
meer bekend te maken en zomergasten
hierheen te lokken. Je bent nog al vin
dingrijk, kom denk eens na over een
pakkende reclame voor Amersfoort en den
Berg met zijn prachtige uitzichten.
JORIS VAN EEMLAND.
Da Opstand in Albaniö.
Sjehab Bey die naar Monastir is ver
trokken, moet naar uit Constantinope)
wordt verzekerd, in het bezit van verstrek
kende volmachten zijn, tc-n einde de muiters
tot vreedzame onderwerping te breogen.
Voor het geval echter dat zijn pogingen
mislukken, is eeu groot aantal troepen in
gereedheid gebracht, die deels reeds on
derweg, deels klaar tot uitrukken staan.
De geruchten over een aanstaande alge-
meene mobilisatie worden echter ter be-
voegdor plaatse beslist tegengesproken.
Ia hot parlement verklaarde minister
Mohmont Chefket,, dat hij sedert de revo
lutie er steeds naar gestreefd heeft, de
officieren te verhinderen, zich in de poli
tiek te mengen. Hij wachtte sedert hij
minister van Oorlog is, slechts een gele
genheid af, om een wetsontwerp te doen
aannemen, waarbij het aan het leger ver
boden wordt zich met politieke kwesties
bezig te houden. Deze wet achtte hij voor
het heils des vaderlands zeer noodzakelijk
De minister brandmerkte hen, die te
Monastir gedeserteerd waren als verachte
lijke wezens en verraders.
Het eeuwige proces.
Het groote Camorra-proces, dat ongeveer
6 jaar geleden begonnen is, duurt nog steeds
voort. Onze lezers zullen zich misschien
herinneren, dat een aantal Camorristen te
Napels beschuldigd waren vin moord op
i twee leden van de Camorra, een zekeren
Cuocolo en zijD vrouw, die hen zouden heb
ben verraden. De instructie heeft een kleine
vyf jaar geduurd. Daarna is de openbare
behandeling der zaak begonnen te Viterbo,
daar men vreesde, dat een dergelyke sen-
sationeele gebeuitenis to Napels aanleidiog
zou geven, tot telkens terugkeeiende ongere
geldheden. Ecnigen tij^J geleden zijn uu de
pleidooien begonnen; de eerste advocaat
heeft ongeveer twee en een halve maand go-
sproken. De advocaat Lioy, die nu aan het
woord is, pleit reeds gedurende twintig
dagen en is nog niet klaar. Het is zoover
gekomeo, dat zijn cliënt hem zelfs verzocht
heeft zijn pleidooi te willen bekorten, maar
de redenaar dacht er niet over zich te be
perken. Daarop heeft een der beklaahdan,
Carmine de Vivo uitgeroepen„Mynheerde
president, drie van ons zyn sedert den aan
vang van het proces reeds gestorven, en wy
zijn allen ziek: wanneer men zoo doorgaat,
zullen wij hier allen omkomen; ik smeek deu
advocaat dus zijn redo te willen bokorten."
Maar ook dit hielp niet, want, toen de
advocaat veroutwaardigd zich verder aan
de verdediging wilde onttrekken, drongen
de rechters er op aan, dat hij zijn pleidooi
zou voortzetten. Dit tooneel speelde zich den
12 Juni af; den 25 Juni was Lioy nog steeds
aan het woord
Eenige maanden geleden moesten inge
volge de wet een twintigtal beklaagden
worden vrijgelaten, omdat zij sedert het
begin der instructie 6 jaar preventief had
den gezeten, d. w. z. de zwaarste straf, die
zij zouden kunnen krijgen, wanneer zij
schuldig bevonden werden, reeds haddcu
uitgezeten. En dat zal langzamerhand wel
met alle beklaagden gebeuren. Daarbij
komt, dat zij, die het meest te klagen heb
ben, eigenlijk de rechters zijD, die gedu
rende 15 maanden iederen dag zitting moe
ten houden; de gezworenen hebben hun
huis, hun zaak of hun landgoed moeten
verlaten, om iets van deze duistere zaak
te begrijpen. Velen hebben dan ook in den
beginne geweigerd hun benoeming te aan
vaarden, maar zy werden er met geweld toe
gedwongen.
Het eenige, waar men thans nog belang
in stelt, is de vraag, of het proces ooit ein
digen zal, en hoe groot het uithoudingsver
mogen van de acteurs van dit langdurige
drama nog zal zijn.
Kiksrechtuitbreiding in Italië.
Evenals do Kamer heeft thans ook de
Italiaansche Senaat met groote meerderheid
van stemmen bet ontwerp tot uitbreiding
van het kiesrecht aangenomen en de Ko
ning heeft het ontworp reeds bekrachtigd,
zoodat het wet is geworden. De eerstvol
gende parlementsverkiezingen zullen dus
worden gehouden volgens de nieuwe kies
wet. Deze onderscheidt zich van de vorige
vooral hierdoor, dat het kiesrecht nu ook
verleend is aan hen die niet kunneD lezen
of schrijven. Dit aantal du is in Italië,
evenals in alle zuidelijke landen bijzonder
groot; het bedraagt circa 50 procent.
Het heet, dat deze hervorming er zoo
gemakkelijk is doorgegaan, omdat elk der
partijen - met het beminnelijk optimisme
van zuiderlingen verwacht, dat haar
winst grooter zal zyn dan die der andere.
Socialistencongres te Brussel.
Het socialisten congres, te Brussel by-
eengekomen, om maatregelen te nemen ter
bevordering van de invoering van alge
meen, gelyk en enkelvoudig stemrecht in
België, heeft een motie aangenomen waar
in geëischt worden: algemeen stemrecht en
rechtvaardige, evenredige vertegenwoordi
ging. Verder wordt in de motie gezegd:
„De socialistische parlementaire groop zal
een oDtwerp tot wijziging der Grondwet
indienen, uiterlijk in November; de arbei
dersgroep zal alle vredelievende middelen
te baat Demeo, waaronder de algemeene
staking, om dit doel te bevorderen.
Een amendemont, om het woord .vrede
lievende" te doen vervallen werd met op
vyf na algemeene stemmen verworpen.
Stemrechtvrouwen.
Het gaat met de Engelsche suffragettes
van kwaad tot erger. Er zyn sterke ver
moedens, dat zij dezer dagen getracht heb
ben brand te stichten in een landhuis to
Coisham, toebehoorend aaD ministei Hob-
house. Togen een der deuren van het
huis vonden bedienden des morgens papier
en ander brandbaar materiaal opgestapeld,
terwijl een leege petruleumkau in de na
bijheid werd gevonden. Men vermoedt
dat sufl'ragettes hier aan het werk zyn
geweest, omdat in de nabijheid van do
„brandstapel" een fijn dameszakdoekje,
een damesmesje en een sacbet werden ge
vonden en omdat 's morgens in de vroegte
eenige goedgekleede dames in de nabijheid
van het huis zijn gezieD, die cenigo ureD
later met den eersten trein uit eeu in de
nabijheid gelegen plaatsje weer zijn ver
trokken.
Het plan is in elk geval niet volvoerd;
alleen de deur was gedeeltelijk verbrand.
De Rotalisten in Portugal.
Naar do Portugeescbe bladen melden,
hebben de Koniogsgeziuden in Noord-
Portugal getracht een opstand te doen uit
breken. De troepen werden er op af ge
zonden, en bij die gelegenheid werden tal
van personen gekwetst. De bewegiDg is,
naar het heet, onderdrukt.
Zekliedenstaking in Amerika.
Tengevolge van de weigering van zeven
scheepvaartmaatschappijen om niet sudors
dan georganiseerde zeelieden in dienst te
nemen, hebben de leiders vsd de arbeiders
partij te New York de algemeene staking
afgekondigd. Zij hopen dat meer dan
35000 stokers en matrozen en 4000 haven
arbeiders te New-York en elders zich by
de bewegiDg zullen aansluiten.
De verwerping van de Bakkerswet.
Zondag werd te Amsterdam, op initia
tief van het hoofdbestuur van den Nederl.
R. K. Bond van Bakkers, Cacao Choco
lade- en Suikerbewerkers als inzet van
een nieuw te voeren actie naar aanleiding
van de door de Tweede Kamerverworpen
Bakkerswet een landelijke protest-meeting
gehouden.
Na vrij uitvoerig debat werd de volgende
motie van het bestuur aangenomen:
„De Nederl. R. K. Bond, enz.