Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 44.
Zaterdag 31 Januari 1891.
Vierde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Xaarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijn der Advertentitni
Van 1 tot Oregels
Voor iederen regel meer
ilcrlgk Vrijdagavond
NOG EENS
„GARNIZOENSVERANDERING".
Wij ontvingen tiet volgende ingezon
den stuk ter plaatsing.
Stoorde Heer Rnlacleur-
Tol c
vonder:
- c in Uw ge-
acbl orgaan ran den 17™ Januari jl. uw hoofdarti
kel onder het motto .Uaraizoensverandering".
Wie het ingezonden stuk uit .hel Nieuws run
den dag", in ijjn geheel door U opgenomen,
goed leest, ontwaart dadelijk, dat de schrijver
daarvan rich opwerpt als tolk van de Bataljon,
te Nijmegen, welke hier nog komen moeien.
den bezitten, waar burgerden militair cén zijn
als I
Njjinegcn. waar zij voor het geld. dat door hen
geriefelijke woningen hier niet te reclit kunnen,
een plaats waar het orgaan van de helft der
inwoners verdeeldheid predikt door een scherpe
afscheiding te verkondigen tussclien burgerij co
par:
i de houding door demi-
burgerij aangenomen, of
over ae eiicncn uoor hen gesteld.
Ook het woordje .staatsruif, waaruit de
ambtenaren worden gevood. trof mijn aandacht
eilieve, mijnheer de redacteur, de burgerij,
welke, zooals ge zeil schryfb de Iraaisle illusion
vrij voor heigeen wjj deden gevoed werden uil
illusie V toch niet om alles uit die ruif zelt
te willen ontvangen? l'w verwijzing dat Amcrs-
foorl wel de lasten, doch niets geen lusten heeft
van zijn garnizoen, is ook van grond ontbloot-,
l'jjks'twee melkboeren, drie hakkers, drie sfa-
gers, twee ^kruideniers fgeeu^ Figen hulpi^enr.
en dat dit niet weinig is. blijkt dat sedert Mei
hier trouw mee wordt voortgegaanof die leve
ranciers gediend zouden zjjn met uw schrijven,
indien die militairen, waaronder er veie zijn.
dieper ma tnd o. a. 10 gulden aan krutde-
bjj elkaar slaken en en corps lid werden van
Eigen Hulp le Utrecht, betwijfel ik zeer. Daar
enboven worden aj de^ levensbehoeften voor
kool 'fwaarvoor wjj loen wjj hier 'kwamen ruim
ken'voor de troep en de gehuwde ofticierenen
minderen uit Amersloort getrokken. Andere ge-
meenten doen zooveel mogelijk hun best een
gi-ool garnizoen te krijgen om de voordeelen
die er aan verbonden zjjn, alleen Amersfoort
zou dus van die voordeelen niets hebben, maar
eens, mijnheer de redaclcur, welke zjjn die las-
vangsten aan lasting, die in de stedelijke schat-
Amersfoort, verarmde burgers door die door t'
zoo verafschuwde Inlauterie dagelijks worden
mig onde,
Mei niet minder verwondering dan
de geachte inzender van het bovenstaand
schrijven aan den dag legt over het
hoofdartikel in ons lilud van 17 Januari
jl., hebben wij van zijn ingezonden stuk
kennis genomen. Wij immers hebben
bewezen bet ingezonden schrijven in het
A. r. it. goed te hebben gelezen door
ook den inzender daarvan als den tnlk
te beschouwen van de Bataljons te Nij
megen, die naar Amersfoort moeten ko-
Maar wal inzondcr onze verwonde
ring wekt, is, dat de geachte inzender
van bovengeplaalst stuk de taak van
tolk overneemt en mi op nieuw den
lof komt aanheffen over Nijmegen om
daardoor dos te beter de gemeente
Amersfoort in een ongunstig daglicht
le plaatsen. Alleen is er tol variatie
bijgevoegd, dut alhier een orgaan
van de helft tier inwoners verdeeldheid
predikt door cene scherpe afscheiding te
verkondigen tusschen burgerij en mili
tairen van het gurnizoen.
Of ons die toegevoegde insinuatie ver
wondert Aan de gemeente Amersfoort,
die ons zeer nauw ter harte gaal, wordt
op onedele wijze de handschoen toege
worpen, en nu wij die oprapen en
daarmede de eer en de belangen der
ingezetenen, zonder onderscheid des
persoons, komen verdedigen, wordt ons
zoo iets naar het hoofd geworpen. En
dan wordt ons nog gevraagd, of wij
ons daarover verwonderen? De tolk in
het -V. v. ii. D. heeft van verdeeldheid
prediken geen woord gerept, bijgevolg
is de geachte inzender, nu wij voor de
eer van Amersfoorts burgers opkomen,
eerst tot die vrij zonderlinge ontdekking
gekomen. Veronderstelt de geachte in
zender soms. dal de nuhlaii-en alleen
over eergevoel beschikken, en de bur
gers zich talles maar moeten laten wel
gevallen V
Ook wenschen wij n tdrttkkelijk le
wijzen op een merkwaardig verschijnsel,
dat zieli hier in dit geval voordoet. /,oo
menigmaal heeft Amersfoort .garuizoens-
verandering" bijgewoond, zonder dat onze
stad ooit aan smadelijke bejegening van de
zijde der militairen heeft bloot gestaan.
Bij afwisseling kwanten hier verschillen
de troepen in garnizoen, maar Amers-
foorls burgers werden daarbij altijd naar
belmoren geëerbiedigd. De lasten en de
lusten aan onze gemeente verbonden,
werden te zanten gedragen en genoten,
zonder dat le dien opzichte de onder
linge harmonie ooit verbroken werd en
toch kunnen wij ons niet herinneren,
dat hun ooit een feestelijke intocht is
bereid geworden, zooals met de jongste
.garnizoensverandering" dei infanterie
heeft plaats gevonden.
De geachte inzender spreekt van een
orgaan van de helft der inwoners, en
dal oigaan predikt, volgens zijn beweren,
verdeeldheid en scherpe afscheiding lus-
schelt burgerij en militairen. Maar wij
vragen hier hoe zulk een insinuatie te
rijmelt valt met het feit, dal die helft
der inwoners mede heeft bijgedragen
om den fccstelijkcn intocht van het Ba
taljon Inlauterie voor te bereiden V Ook
zouden wij willen vragen, of het do
aandacht van den gcaeliten inzender
geheel ontguun is, dat juist met het
Oog op de pluals gehad hebbende .gar-
nizootisveraitdering," alhier eene B. K.
Militairen Vereeniging is opgericht, al
waar de katholieke mililair met de mees
te harlelijkheid en voorkomendheid wordt
bejegend, om hem het leven zooveel
mogelijk te veraangenamen. Door de
gegoeden, onder die zoo miskende helft
der inwoners, is niet de grootste liefde
eene aanzienlijke som, daarvoor benoo-
digd, bijeengebracht; en nu zou ten
slotte nog smaad hun deel worden; is
dut loffelijk?
Wjj hadden, zegt de geachte inzen
der, ons stuk aan een scherpe criliek
moeten onderwerpenmaar wij zijn zoo
vrij te constateeren, dat het veel beter
ware geweest als de tolk van de Ba
taljons in het N. v. tl. D. dit met zijn
ingezonden stuk had gedaan. Deze op
merking moet dus niet aan ons worden
gericht, maar aan een heel antler adres.
Het woord .staatsruif" heeft, zoouls
onze geachte inzender verklaart, in
liet bijzonder zijn aandacht getrokken
dit gaf hem tevens aanleiding lot hel
stellen der vraag; welke de illusiên
waren, die men zich van de .garnizoens-
verandering" had gevormd, alsof in ons
schrijven met eene behoorlijke toelichting
daarover werd gegeven. De beeldspraak
.staatsruif' is ook waarlijk niet zoo
nieuw om zoo de aandacht te trekken,
en nog minder nieuw zijn de klachten
der burgers over de moeilijkheden om
de staatsruif behoorlijk gevuld le houden.
En nu wordt ons nog wel gevraagd
waaruit bestond die illusie .toeli
niet om alles uit die ruil zelf le willen
ontvangen Wij vertrouwen stellig, dat
zulk eene redeneering to weerleggen,
niet van ons zal gevergd worden. Aai,
den lezer zullen wij tenminste in dit
gevul maar overlaten, zelf daaruit con
clusie te trekken.
De beschrijving omtrent al datgene
wat alzoo, ook in een huishouden van
een gehuwden militair, noodig is, laat
weinig te wenschen over; maar juist
die lusten, aan de levering daarvan
verhonden, moeten Amersfoorts burgers
gemeten, willen de lasten verlicht
worden. Worden de lusten onthouden,
zooals door sommige ofticieren nu reeds
met «Eigen Hulp" te Utrecht wordt
beproefd, dan blijven de lasten over, al
schijnt de geachte inzender het daarmede
niet zou nauw te nemen. Het feit toch,
dat ons Gemeentebestuur, hetwelk zeker
allerminst van onbillijkheid tegenover de
hceren Infanteristen kan verdacht worden,
zich nu reeds genoopt ziet, verzoeken
van hen le mouten afwijzen, geeft hierop,
dunkt ons, een afdoend antwoord.
Er wordt ook gewezen op de giften
en gaven, die aan Amersfoorts verarmde
burgers, .door die door u zoo verat-
schuwde Infanterie" (wij laten deze
qualilicatic geheel voor rekening van
den geachtcn inzender, ons ten minste
is die afschuw geheel vreemd) dagelijks
worden uitgereikt. Hoe hoog wij zoo
iets ook op prijs stellen, toch zouden wij
gaarne hier willen bijvoegen, dat nog
heel wat meer mag gegeven worden,
wil de armoede, door het militairisme
in Amersfoort gebracht, naar behooren
gelenigd worden. Als onze geachte in-
I zender eens bij de Besturen van liefda-
i dige instellingen hier ter stede wil
informecren, dan zullen hem de oogen
J wel geopend worden.
Wat de quaestie van onzedelijkheid
aangaat, deze achten wij tè ongepast
en tè onkiesch om daarover in ons blad
in polemiek te treden, te meer nog daar
hij de opvatting omtrent zedelijkheid
somtijds een hemelsbreed verschil bestaat;
getuige het zedolooze geschrift door een
kapitein der Infanterie hier ter slede
gepubliceerd. Het pleit niet voor de
bekendheid met zijne omgeving, anders
•zou de geachte inzender deze zoo kie-
sehe zaak hier niet op die wijze te
berde hebben gebracht.
De vermaning om mede le werken
tot verbroedering is alweder aan een
verkeerd adres gericht. Als immers de
heeron Infanteristen hel voorbeeld hun
ner wapenmakkers, die hier in garnizoen
liggen, willen volgen, dan behoeft er
niet de minste vrees ie bestaan wjj
bedoelen op maatschappeljjk gebied
voor gebrek aan onderlinge harmonie.
Ten slotte hopen wij, dat niet enkel
aan den wensch van den geachten in
zender om tneer licht op zjjn pad van
zijn huis tot de stad zal worden ge
volg gegeven, maar ook dat zjjn hoofd
en -zijn hurt in die verlichting mogen
deelenongetwijfeld zou dit zeer bevor
derlijk zijn ter verkrijging van onderlinge
wuardeerirtg.
BUITENLAND.
De sociaal-democratische parlemen
taire partij te Berljjn besloot Woensdag
de partijgenooten uit te noodigen niet
op 1 Mei, maar op den daarop volgen
den Zondag de Mei-demonstratie te
doen. Eene oproeping met vermelding
der gronden zal spoedig volgen.
Het ontwerp betreffende teruggave
der S/ierrgelder is Zaterdag in het
Pruisische Huis van Afgevaardigden in
algemcene beraadslaging behandeld, en
na levendige discussie gesteld in handen
eencr commissie van 21 leden.
Bij die gelegenheid betoogde Windthorst
nadrukkelijk, dat er geen strijd bestaat
omtrent de verplichting, welke op de
Regeeririg rust om de ingehouden gelden
aan de Katholieke Kerk terug te betalen.
Ook zal het Centrum zijne houding ten
opzichte vandesehoolquaeslie handhaven.
Deze geldquaeslie is slechts van onder
geschikten aard, het zielenheil der kinderen
gaat bovenal.
Uit Weenen kwam in het begin dezer
vreek de tijding dat kardinaal Simor,
primaat van Hongarije, Aartsbisschop
FEUILLETON.
De reddende engel
I.
De vrouw was geruimen tijd ziekelijk, kon
slechts met moeite hare huishoudelijke bezig
heden verrichten, en toch trachtte zjj steeds
eene kleinigheid mee te verdienen, als zich de
gelegenheid aanbood. Wat haar in hoofdzaak
mankeerde was: versche lucht en krachtig
De man was opperman of hielp kieeren klop
pen, al naar den lijd van 't jaar,- bij had echter
nooit groolen trek tol werken, en als hjj een
kwartje verdiende had hij voor twee dubbeltjes
dorst: misschien zon hy nooit nuchter zgn ais
de middelen ter verkrijging van hel begeerde
vocht ham niet ontbraken. Zg hadden ionen
zoon, Jozef genaamden behalve dezen woonde
er nog een vierde wezen in de armoedige
woning.
Het was in 't begin van December en bitter
koud. Er was zeer weinig te verdienen en de
armen der achterbuurten leefden hoofdzakeiyk
ten koste van de liefdadige vereenigingen, want
wat er verdiend werd nas nauweiyks toereikend
voor de mannen om er een kan bier van te
drinken.
Half slapend zat Wespers by de koude ka
chel; zone vrouw was bezig zijn werkkiel te
herstellen, en de zoon deed zich alle moeite
aan, om in een bock met groote letters te
Het was drie uur in den namiddag.
Wespers deed zijne oogen open, geeuwde
lang en vroeg met heesche stem: .Hebje wat
voor me te eten, Mie?"
.Wat te eten?" herhaalde de vrouw, .je
hebt van middag de soep geheel alleen opge
geten, zonder je er om te bekommeren, of wg
ook wat kiegen."
.Ik dacht, dat je je portie al op badt."
.Je weet toch heel goed. dat wij dagelijks
maar ééu spgskaarlje hebben, en dat er geen
halve cent aan geld in huis komt."
„Er is niks te verdienen, vrouw," zuchtte de
man en deed zgne oogen weer dicht.
,'t ls niet om rog zelt", begon zg na een
poosje weer, .ik zal bovendien niet lang meer
daaronder le lgden hebbenen wat moet ik
ook laoger op de wereld doen Ik heb volstrekt
geen vreugde in mgn leven: dagen achtereen
zoo goed ats niets te eten. en dan nog moet
ik werken als een slavin, hoewel ik van ver
moeidheid nanwelgks mgn hoofd rechtop kan
houden."
,Hel zal wel beter worden, moe." zeide nn
de zoon; .dit leventje stiat mg ook al niets
viel hem zijn vader in de reden«nou, daar
zou je mg een groot plezier meé doen. dan was
ik al vast dien last kwgt"
.Hoe kan jfl praten van last?" sprak de
vrouw, «sedert veertien dagen heb je geen
batven cent ingebracht, jg verdrinkt meer dan
je verdient, en om je onleschbaren dorst le
stillen, verkoop je nog alles wal je in de han-
Marie, maal mg niet boos."
.Maak nu geen ruzie, vader," zeide de zoon,
,gü verstondl mg zoo even nietik meende te
zeggen dal het beter zal worden, omdat ik wil
verdienen."
.Ja, maar ik wil een degelgk handwerk guan
.Handwerk bah dat geeft ook wat in da
tegenwoordige tgden, loop liever met een draai
orgel de straten op er neer of trek er mee de
kermissen rond."
ordcnlelgk werkman worden en daardoor rede-
igk mgn brood verdienen."
,En toch zal je moeten doen, wat ik hebben
wil, Jozef."
.De arbeid adelt den mensch."
,Hn, ha, ba! wie heelt je dal wgs gemaakt?"
.Treesje zeide het mg, zg las het mg voor
uit een boek, dat ik hoop ook spoedig te kunnen
.Zoo, zoo! zit je daarom den geheelcn tgd
met je neus over die boeken te sufTenHoor
je dat. Mie onze Jozef wil advokaat worden."
.Als hg maar geen dronkaard wordt," zuchtte
Woedend stoof Wespers op en balde de vuist'
allengskens en in zgn gewonen sarrenden toon
zeide bg„Zorg jg maar dat ik wal te eten
kr\jg, anders sla ik alles kort en klein."
Do arme vrouw was aan dergeiyke standjes
ld trekken, de bedreiging joeg haar volstrekt
Zachtjes ging de deur open en een meisje
trad binnen.
Het is nog een kind van ongeveer gelgken
Iccltgd als Jozef; gebrek en zielelgden hebben
haren groei vertraagd. Hare bleeke en ingeval
len wangen en de roode randen rondom hare
oogen doen vermoeden dat menig traantje in
stilte vergoten is. En toch heeft dal gelaat ieta
aanvalligs, dat door verdriet en lydeo aantrek-
kelgk geworden is, terwgl het haar hel als
een pikzwarle lijst omgeeft.
De kleeding van hol meisje is zoo armoedig
mogelgk. Het dunne rokje en hel versleten doekje
kunnen haar nauwelgks voor de snerpende I
n ge-
igang v.
Sidderend van koude en honger sloop de
kleine naar binnen en haar eerste blik viel op
Wespers, wiens tegenwoordigheid haar blgkbaar
schrik aanjoeg. Angstig zette zü haar korfje ne
der, dat zg aan den arm droeg en sprak met
stokkende slem
Ik heb bgna niets kunnen l'huis brengen,
de lieden branden hunne kooltjes tot het laai-'
,Je liegt", brulde Wespers, op het sidderend
meisje losgaande, ,je hebt geen trek in het
zoeken gehad, je hebt als sen luibak wat rond-
geloopen en met je geiyken wat gespeeld!"
Zeker niet, oom Werpers, hoe kon ik in
zoo'n koude spelen, ik heb toch sedert van
morgen geen kruimel gegeten."
,0 ja: en daarom ben je maar gauw naar
huis geloopen, om je buikje vol te krjjgen.
Maak, dat ja weg komt, eu kom er niet meer
in voor je korfje vol is."
„Ik zal wel gaan, oom" snikte hal meisje
.Wat moet ik je geven?" riep Wespers.
.Och, niet veel, een klein stukje brood maar
.Brood Meen jy dan, dat hier brood te
vinden ia Waarom bedel je er onderweg niet
.Bedelen I"
Valt je dat te moeiiyk? of is de jonge
juffrouw dear te vooroaan) voor?"
,lk heb nog nooit gebedeld."
.Wel, leer het dan nn maar, en let er op
.1 ik je zeg. Tot nn toe heb ik je voor
smendal gehuisvest en den kost gegeven
.Daar zal onze Lieve Heer n voor loonen,
