Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 44. Zaterdag 30 Januari 1892. Vijfde Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, BarneVeld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnomontsprija per drie maanden: Franco per post Afzonderlijke nummers BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der AdTerteatUmi Van 1 tot 6 regels Voor iederen regel meer Iets over de weelde en hare gevolgen. Is de weelde binnengedrongen in een gezin, welks hoofd een of andere zaak of affaire uitoefent, dan vordert zij, vooral als dit gezin talrijk is, dikwijls meer uitgaven, dan in de zaken verdiend woidt. Het gevolg hiervan is, dut, na eigen middelen te hebben uitgeput, het voor schot der crediteuren wordt aangesproken, de waren der leveranciers worden ver kocht, waarvan de winsten alleen niel voldoende zijn om de vraatzucht der dure weelde te bevredigen, zoodat men later zijne schuldeiscliers niet kan be talen. De penibele tijd voor den debiteur breekt aan! wat zal hij doen? .Spitten kan hij r.iet, te bedelen schaamt hij zich De nood dwingt tot benauwde sprongen, tot uitstel vragen, tot geldleening, tot het over de hand slaan met schade om zich voorloopig le redden; of wel hij slaat den weg der bedrogpleging in, om zoodoende inkomsten en uitgaven in evenwicht te brengen. 't Is duidelijk dat alzoo de deugd der rechtvaardigheid schipbreuk lijdt. Klaar blijkelijk is hot, dat men zich geen weelde mag veroorloven op kosten van anderen, dat men geen schulden mag maken om weelderig te kunnen levendal ieder verplicht is zooveel mogelijk .de tering naar de nering te zetten." Terwijl men aldus de ongeoorloofde levenswijze voort zet, gaat het zedelijk rechtvaardigheids gevoel verlorendoor allerlei drogredenen tracht mep zich gerust te stellen, zich te verblinden men ziet de ware oorzaak der achteruitgang, de weelde, over het hoofd en zoekt haar in de malaise, in de concurrentie en wat dies meer zijmen maakt zich diets, dat de leefwijze geheel in harmonie is met zijn staat en stand, denkt zich het ongeoorloofde geoorloofd en komt ran lieverlede tot dien trap van zelfverblinding, zegt de H. Vader, ,dat men dikwijls geen onderscheid meer maakt tusschen hel rechtvaardige en on rechtvaardige." Zoo voltooit zeer dikwijls de weelde haar vernielingswerk in het hart des menschen door het rechtsgevoel te sloopen, en tevens alzoo den grondslag te ondermijnen en te verwoesten van de welvaart des huisgezins. Immers de ondervinding leert, dat de rechtvaardigheid den zegen des hemels trekt, maar de onrechtvaardigheid dien zegen verbant. Deze ervaring hebben onze voorzaten kort vertolkt in het spreek woord .onrechtvaardigheidgedijd! niet." De onrechtvaardigheid werpt de kiem des verderfs en des ondergangs in den schoot der huisgezinnen en der familiën. Al moge men zich eenigen lijd als voor- zichlig kind der wereld zelfs schitterend staande houden, toch zal de onrechtvaar digheid niet immer straffeloos worden voorlgezetna langeren of korteren tijd zal blijken, dat de wereld, in bondge nootschap met de onrechtvaardigheid, de welvaart heeft ondermijnd, en zal zij de straf brengen in den linanciêelen ondergang, in het onvermijdelijk bankroet. Hoe uitgebreider de zaak is, die fail leert, hoe omvangrijker de ruïne, welke zij aanricht. Dan is zij aan een woudeik gelijk, die, door den storm ontworteld, in zijn zwaren val hier takken afscheurt, daar boomen verbrijzelt, ginds struiken verplettert. Wat al personen worden soms daardoor getroffen? Leveranciers, geldschieters, aandeelhouders verliezen daarbij dikwijls enorme sommen, meerma len zelfs hun ganschc vermogen, zoodat genen om het geleden verlies hun slaat moeten bekrimpen, dezen geheel in den val worden inedegesleept en tot de diepste armoede gebracht. Daar de- faillissementen len gevolge der hoog opgevoerde weelde zich zoo dikwijls herhalen, in zekeren zin aan de orde van den dag zijn, wordt het alge meen vertrouwen dermate geschokt, dat de goede trouw, die machtige factor voor het sociale leven, wordt vernietigd. Mis- en wantrouwen treden daarvoor in do plaatsmen vertrouwt ten slotte bijna niemand meer, tenzij men verze kerd en gewaarborgd is. Een waar ob- structionisme wordt daaruit voor handel en nijverheid geboren, ongericllijkhcdcn en formaliteiten, soms laslig en kostbaar, Ireden in hel leven. Credict, zoo nood zakelijk voor handelszaken, wordt schuch ter, meestal na ingesteld onderzoek, verleend, zoodat vertraging daarvan het gevolg is met oploopeiule schade. Het contant belet dikwijls voordcelige uit breiding der zaken, grooleren omzet, meerdere verdiensten, zoodal degelijke mannen en solide zaken de treurige gevolgen med; ondervinden, de goeden het ook hier met de kwaden inooten misgelden. Bij al deze algemccne linanciëele na doelen, welke de alom heerschende over dreven weelde veroorzaakt, oefent zij tegelijk een belreurenswaardigcu zedc- loozen invloed uit op de menschelijke maatschappij. Waar de weelde, gelijk in onzen tijd, zoo veelvuldig bankroeten en faillissementen in het leven roepl, daar moet zjj noodzakelijk nadcclig inwerken op de zeden der menschelijke samenle ving. Aan alles, wat dikwijls terugkeert, raakt men gewoon, ook aan hot ver keerde a suctis non fit passiode edele hartstocht der verontwaardiging ontwaakt niet meer, hij hel dagelijks terugkeerende sluimert zij in. Weleer, toen deze noodlottige feilen tot de zeldzaamheden behoorden, wat een op spraak en opschudding bij een bankroet, bij een faillissementWal een oneer en schande voor de familieHoe werden ze met eene zekere verachting aange wezen 1 Maar daarom ook welk een zorg er. spaarzaamheid, beleid en voor zichtigheid, bij het drijven van zaken betracht, om zich zelfs bij geringe win sten slaande te houden, „met eere door de wereld te komen!" Maar thansV... Hoezeer is dit edel eergevoel langza merhand verstomptWelk een onver schilligheid en zorgeloosheid dikwijls in zaken voor de toekomst! Hoe weinig schijnt men er zich om te bekreunen of een faillissement of bankroet le gemo.'t gaatWelk een cynisme wordt daarbij vaak aan den dag gelegdWelk driestheid en onbeschaamdheid na de catastrophe dikwijls betoondDeze veelvuldige, verderfelijke voorbeelden wer ken aanstekelijk en verergerend, en ont- m aan daden van onrechtvaardig heid de welverdiende verachting. Men vindt hol zoo erg niet, men acht liet schande meer, men beschouwt liet als eene eerlijke zaak. door de rechtbank in slaat van geldelijk onver mogen veiklaard le worden en vraagt :h niet af, of deze uitspraak wellicht niet de weelde dekt met haren nasleep n onrechtvaardigheden, waarover men :h eenmaal moet,verantwoorden voor den rechtvaardigen God, die al de ver borgenheden kent. Zoo immers wordt inze dagen zeer dikwijls gedacht, gesproken en gehandeld. Wel een bewijs, dat bij velen de moderne levensbeschou wing de godsdienstige heeft vervangen, welke do goede zeden ondermijnt, de beginselen der rechtvaardigheid overboord werpt, de grondslagen der aatschappij verwoest. Dat derhalve in onze diepbedorven lijden ieder Katholiek de ernstige waar- 'huwing des II. Vaders tegen de weelde •el ter harte nemedal ieder, die van den chrislclijkcn eenvoud afweek, tcrug- keere, en die haar bleef handhaven, daarin volharde. Dat wij blijven vast houden aan hetgeen onze voorvaderen ons zoo geheel in overeenstemming met de voorschriften des Evangelie's hebben overgeleverd, hunne voorbeelden der christelijke zuinigheid en spaarzaamheid te volgen, het eeuwig heil der ziel boven alles achtend, streng, eerlijk en recht vaardig te zijn en dïensvolgens zooveel mogelijk de tering naar de nering te zetten. X. BUITENLAND. In de Pruisische Kamer is de nieuwe Schoolwel aan de orde ven den dag. De kansen voor aanneming daarvan staan lang niet ongunstig, ofschoon de nationaal-liberalcn zicli met de vrij-con- .•eivatieven ter bestrijding daarvan hebben vercenigd. De minister van onderwijs Von Zedlitz, de gevoelens der verschillende partijen resumeerende, con- slaleert dat hij met innig genoegen gezien hecfl, hoezeer de beginselen van het ontwerp van vele kanten instemming vonden en dat gebreken, niet van prin- cipiöolen aard, Ier zjjde kunnen worden gesteld. Wil men den Slaat alléén als heer en meester in de school erkennen, dan moot men ook de medewerking der ouders loochenen en het kind een voudig aan den onderwijzer uitleveren. Op eene beschuldiging van den vrij- conservatieven afgevaardigde Wessel, als zou de minister, door de Kerk als mederegent in de school toe te laten, den geest van Windthorst's voorstellen hebben overgenomen, antwoordt von Zedlitz, dat Inj. als minister, vóór alles heeft gehandeld in den geest der Grond wet, maar wat hij in Windthorst's denk beelden als goed erkende, liet hij niet liggen omdat liet van Windthorst kwam. Nadat de Ccntrumsinan Dauzenberg op schitterende wijze liet ontwerp ver dedigd had, hield de vrijzinnige leider Richter eene lange redevoering om het le bestrijden. Hij achtte de wet een achteruitgang, wijl ze gedwongen gods dienstonderwijs invoert, ook voor kinde ren van niel geloovige ouders. Dit zal tol noodlottige botsingen leiden tusschen hel huis en de school. Meent de regee ring door dergelijke maatregelen het godsdienstig gevoel in de hand te zul len werken, dan vergist ze zich deerljjk. Het is alsof men met een houten sabel tegen de gevaren van het socialisme strijd wilde voeren. De godsdienst betreft liet hiernamaals, de sociaal-democratie het heden. Daarom moeten de kinderen in de school leeren nadenken, opdat zij later de onmogelijkheid der sociaal-de mocratische theorieën inzien. Alle libe ralen zullen als één man eene confes sioneel wetgeving op schoolgebied be strijden; zij zullen dien strijd opvatten als een kultuurkainp in een beteren zin en niet rusten vóór deze wet weder zal begraven zijn. In zijn repliek betoogde de minister van Ecredienst dat er niet te redeneeren valt met ieióand, die het Christendom en Gods woord b\j den strijd tegen de sociaal-democratie gelijk stelde met een houten sabel. Hoeafkeerig ook van dwang, zou hij toch gaarne de weldaad, die hjj FEUILLETON. 10) Fernand werd naar het eerste verblijf, dat zjj gehad hadden, vervoerd. Anton hernam zjjn ruwen arbeid, maar zijne gedachten ver wijlden bij zjjn zieleen vriend, wiens taak nu aan hem was opgelegd. Den geheclen dag wist hjj geen enkel oogenblik le vinden om hem te troosten en op te beuren. Het vreugde zag hij den avond vallen, maar helaas 1 hjj kreeg bevel om alléén neer te dalen in zjjn kerker. Te vergeefs wierp hjj zich voor Abdul-Cogia in het stol, hem onder hevig snikken de gunst afsmeekend, den nacht bjj Kernand le mogen doorbrengen de onverbiddelijke meester verstootte zj)n gebed en de ongelukkige ging been, door de smart overmand. Verschrikkelijk was voor hem die eenzaam- beid. Onheilspellende gedachten grepen hem va» alle kanten aan, maar hjj baddan scheen het hem loe, dat Fernand deze woorden lot hem richtte.Besté Anton, uwe smart doet n ont stellen en voert de mijne ton top. Gij moet niet weenen, maar God ie genaden vragen, die alle hinderpalen overwinnen. Jnist de boeien en de pjjnen brengen den christen naar de zege praal; denk aan de martelaren!" Fernand op zijn beurt vergal zjjn vriend niet. Hjj was bang voor de gevolgen dier wreede scheiding, want hjj vreesde niet zonder reden, it zjjn geloof door die dikwtrl herhaalde :n tol wankelen zou gebracht worden, ■bed was zjjn eenige toevlucht en ook hjj die innige gemeenschap der ziel God d ,Wjj bezitten alles in Jcsus Christus," dacht Fernand bjj zich zeiven; als wjj de genezing wenscben onzer wonden, is Hjj de geneesheer wanneer eene brandende koorts ons binnenste verteert, Hjj is de bron van levend water; als wjj gebukt gaan ouder den last onzer zonden, Hjj is de goedheid zelve -, hebben wjj hulp noo- dig, Hjj is onze krachtals de dood ons wacht. Hij is hel levenwillen wjj de duisternissen verlaten, Hjj is het lichtwenschen wjj den hemel binnen te gaan, Hjj toont ons den weg." Intusschen verzwakte de zieke merkbaaralle rncnschcljjko hulp ontbrak hem. Niets wachtte hem meer op deze wereld dan de dood, waarop hjj zich zoo goed mogelijk voorbereidde. IJric dagen gingen in dien toestand voorbjj. Op den avond van den vierden dag echter, toen de nacht alles in diepe d 'isternis gewik keld had en de diepste slille ontstaan was op de pleinen en in de gruole woning van Ahdul- Cogia, hoorde Fernand opeens een licht geraas builen de hut. Zjj gaat open en een man richt zich doodstil en met de handen luslcud naar de plaats vanwaar hjj een zacht en onderdrukt gemurmel verneemt. De geheimzinnige bezoeker werpt zich in de armen van Fernand, die hem H|j had zich een onbewaakt oogenblik benot- keldcr te werpen. Hij vreesde niet voor i ontdekking, want de bjjgclooriga Turken schouwen deze kuilen als de verblijfplaats boozo geesten, zoodra zjj de govangenis christenen geworden zjjn, en dalen or nooi af. Ook had de jonge Engclschman zich jjzerdraad een soort sleutel weten te vervaardi gen om het hangslot, dat den rooster sloot, t kunnen openen. Zoodra hij zeker was, dat alles in diepe rui verkeerde, bond hjj een steen aan een ein bindtouw, wierp hem omhoog en wel zoo, d« de steen, die tusschen twee slaven door gegaan was, door twee andere terugviel en hem, door op die manier zjjne touwladder vast te maken, in staat stelde naar boven te klimmen en, na den roostor ontsloten le hebben, er uil te Een nieuwe hinderpaal zou het plan van Anton in duigen hebben doen vallon, als hjj et met butjjds in voorzien bad. De bulhond, die dit gedeelte der buitenplaats bewaakte, zou niet ir gebreke bljjvcn aan te slaan, maar de voor zichligc slaat had er zich in de laatste dager op toegelegd om zich met hem bevriend li maken. Van eiken armzaligen innaltjjd bewaarde hjj een godoeltc voor den hond en wierp hem in een gunstig oogenblik toe. Ook dezen nacht had hjj voor hetzelfde doel het gr< gedeelte van I"' voor hem bestemde voedsel Nauwelijks bad hjj zjjn voet buiten den kuil gezet of do bond begon reeds dof te gromin' Maar niet zoodra had hjj Anion horkend of likte hem de handen en bracht hem kwispel staartend tol aan de hut van,den zieke. De volgende dagen herhaalden zich dezolfde tooncclcn en de twee vrienden bednnktcn de Voorzienigheid uit den grond van hun hart dat Zjj den redeloozcn dieren een zeker instinct van edelmoedigheid en dankbaarhoid geschon ken hoeft, dat zoovele menschen, die toch goed en gevoelig geschapen zjjn, in hun hart verstikt hebben. Hoe treffend was het eerste wederzien onzsr slaven 1 Auton stelde zjjn leven in gevaar voor zijn vriend, maar dat gevaar maakte de vreugde, die zjj in dat samenzijn vonden, nog levendiger. .0 mjjn vriend," zeide Fernand, .uwe zorgen kunnen mjj niet voor den dood behoedenlaat ons de almachtige hand zegenen, die ons scheidt. Gjj weel dal het mjjn vurige wenscli is u een- Zoo sprekende, bood hjj hem water aan om den brandenden dorst le lesschcn, die de koorts bjj hem bod doen ontstaan. Daarna onderhielden zjj elkander ovor don godsdienst en de goede- ren, dio zjj schenkt aan degenen die haar be oefenen, en gedurende die treffende gesprekken vervulde csn zalige vrede hunne ziel. Te midden hunner smarten herhaalden zjj steeds de vol gende woorden .Heer, wjj zullen gerust ons hoofd nederlcggen, want uwe barmhartigheid is ons leven borg Wie zou al de gedachten kunnen uitdrukken, die in Fernands hart opkwamen om de hoop en hel geloof van Anton te versterken. De rol len waren verwisseld en nu was het de zieke, die zjjn vriend troostte. .Laat ons er steeds aan denken, Anton, dat God zelf ons op den weg des ongeluks voort. Hij wikt do rampen, die Hjj den mensch zal overzenden. Maar het cenwig loon, dat Ik daar voor verwacht, is zoo groot, dat de grootte mjjner ellende daarbjj in het niet verzinkt." ,Ik weel het," antwoordde Anton, ,dat da dood voor u geene straf is; het zal voor ubet uur der verlossing en bet aanbreken van een gelukkigen dageraad wezen, maar bid, uil mede lijden met mjj, loch niet om deze aarde te verlaten, woar gji een vriend zult achterlaten, die wankelt en twjjfelt en uw eleuu hoog noodig heeft." .Slechts Gods wil geschiede, Anton, en niet de onze. Als het U behaagt, o Heer, nog meer te kwellen, nog meer le folteren, hel zjj zoo I De vrede des hemels kan nist te duur gekocht worden. Laat deze boeien nauwer knellenlaten lange jareu van slavernij zich nog voegen bjj die, welke voorbijgegaan zjjn, dan nog roep ik,Uw wil geschiede, zjj geloofd en geprezen 1" Vervolgons verrichtten zjj een vurig gebed, en toen de dageraad begon aan te breken, verliet Anton Fernand, en keerde droevig en eenzaam naar de gevangenis terug. Twee weken gingen onder hoop en vreea voorbjj. Meermalen was de zieke, uitgeput van zwakte, op het punt den laatsten adem uit to blazob. Maar don bezwoer Anton, aan do tpondo

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1892 | | pagina 1