Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 20. Zaterdag 12 Augustus 1893. Zevende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. AbonnomentoprijB par drie maanden: Franco per post Afzonderlijke BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Frijn der Advertentilni Van l tot 6 rogelsf 0.30 Voor iedcren regel moer- 0.50 Werkliedenverenigingen en Volksbonden. Onze maatschappij is krank en wekt met reden ernstige bezorgdheid. .Ver schillende omstandigheden", zegt Z. H. Paus I.eo XIII in zijn Encycliek .Over het arbeiders-Vraagstuk", .droe gen daartoe het hare bijde nijverheid heeft, doorde vervolmaking der technische hulpmiddelen en een ^iy.c van productie, een machtige vaart genomen de onderlinge verhoudingen tusschen de bezittende klassen en de werklieden hebben een wezenlijke verandering onder gaan het kapitaal bevindt zich in de handen van betrekkelijk weinigen, lerwij! de groote menigte verarmt. En daarbij wordt bij den dag het zelfgevoel der werklieden krachtigerzij zijn zich van hun macht bewust, de zedelijkheid neemt af, zij organiseeren zich tot steeds nau wer samengaan. Dit alles te zamen is oorzaak van den maatschappelijken strijd, waarvan wij getuigen zijn. Wal in dezen strijd op 't spel staat, het wordt duidelijk, wanneer wij de onrust nagaan, die aller gemoed b|j een blik in de toekomst vervult. Alom is men met het vraagstuk bezig in de kringen der geleerden, op congressen van vak mannen, in volksvergaderingen, in de wetgevende lichamen, in den raad der vorsten. Het arbeidersvraagstuk is in den volsten zin des woords de eerste, de voornaamste quaestie van onzen tijd." Waar de oorzaken onzer maatschap pelijke beroering schuilen, leert ons alzoo de Encycliek des Pausen met overtui gende juistheid kennen, maar ook de middelen om haar te bestrijden heeft Z. H. Leo XIII in zijn vaderlijke bezorgd heid den volken aangewezen. Krachtig en beslissend vooral spreekt de H. Vader als hij zegt, dat ook de meesters en arbeiders tot een vredelievende oplos sing van het vraagstuk kunnen en moe ten medewerken door maatregelen en hulpmiddelen, die den nood zooveel mogelijk opheffen en de eene klassen tot de andere doen toonaderen. .Hiertoe", zegt Z. H., .behooren vereenigingen lot wederzijdsche ondersteuning, bijzondere instellingen van hulpbetoon voor den arbeider en zijn familie bij plotseling ongeval, bij ziekte en sterveninstel lingen tot bescherming van het recht van kinderen, jeugdige perso- Den en ook volwassenen. Onder dit op zicht echter nemen de arbeidersvereeni- gingen de eerste plaats inonder liunr doeleinde vallen eenigermate al de bo vengenoemde instellingen. Vroeger heb ben de vereenigingen van handwerks- lieden en arbeiders langen tjjd een vrucht- I bare werkzaamheid ontwikkeld, zij brach- I ten niet slechts aan haar leden aanzien- lijke voordeelen, maar droegen ook veel bij tot ontwikkeling van handwerk en j industrie, gelijk de geschiedenis getuigt. In een tijd als de onze, met zijn vcr- anderde gebruiken, kunnen, natuurlijk, de oude gilden niet in hun vorigen loe- j stand weder in hel leven worden gc- roepende nieuwe gebruiken, de voor- uitgang van wetenschap en beschaving, j de verhoogde levensbehoeften, alles stelt andere eischen. Maar hel is noodzakelijk de gildevcrecnigingen, onder behoud van den ouden geest die haar bezielde, met de tegenwoordige behoeften in overeen- stemming te brengen." Een voortreffelijke handleiding wordt J ons hier geschonkenmet beslistheid i wordt de stichting van werklieden ver- eenigingen bier aangeprezen, maar ook de bescherming van het recht van kin deren en jeugdige personen den geloovigen met ernst op hel hart gedrukt. Dit geeft ons aanleiding om, voor wjj lot de be schouwing onzer werkliedenveieenigingen overgaan, te wijzen op eene verkeerde cpvatting omtrent de vorming van den toekomstigen werkman eene opvatting soins zelfs bij degenen, die zich het lot van den arbeider aantrekken en dit mei al de hun ten dienste staande krachten willen verbeteren. Persoonlijke ondervin ding heeft ons in deze een vaste over tuiging verschaft. Die werkmansvrienden schijnen niot te kunnen begrijpen, dut het kind, hetwelk later met handwerk zjjn brood zal moeten verdienen, slechts onderwijs behoeft tot den leeftijd van twaalf jaren, want dan is de tijd daar dal een vak moet geleerd worden, en niet zooals de moderne tijdgeest komt verkondigen en durft eischen, dat het hoofd van een kriam> ook met schoolsche wysheid moet worden volgepropt, en daurtoc de schooltijd tot veertien of vijftien jaren verlengd. Daartegen kan men niet ernstig en krachtig genoeg op komen, wil men als beschermer dier jeugdige personen optreden en hunne toekomst niet roekeloos en ondoordacht in gevaar brengen. Want, w(jkt men hier van dezen regel af, dan wordt het even wicht in de opleiding verhrokon. De lijd, dien men den jongeling hoven de twaalf jaren aan het onderwijs laat besteden, zal aan den tijd. die zoozeer benoodigd is tot zyn vorming als werkman, te zijnen nadeele worden ontwoekerd. Is immers de knaap voor ontwikkeling vatbaar, dan is de genoemde leertijd op de school zeker voldoendo, zooals door de ondervinding wordt geslaafd, en dan bestaat er kans dat hij een bekwaam en kundig werkmun worden zalis hjj daarentegen minder vatbaar voor ont wikkeling, dan kan nog bezwaarlijker tijd tot opleiding in zjjn vak gemist worden. En wat toch niet. kan weerspro ken worden, is, dat de vorming tot werkman veel zwaarder moest wegen, dan schoolsche wetenschap in te pompen, die later toch groolcndeels uit zijn hoofd zal wegdwarrelon als bladeren voor den wind. In den tjjd der gildon werden werk lieden gevonden, die do kunst van lozen en schrijven in het geheel niet verstom en, en die toch kunstwerken wrochten, wier weergade niet te hekomen is. In or.zen tijd stelt men andere eischen men maakt als om strijd schoolsche geleerdheden bij massaas, maar kundige werklieden z|jn schaarsch te vinden. Nu willen wij hiermede geenszins te verstaan geven, dat wy degelijk onderwjjs niet op hoogon prijs zouden stellen, integendeel, wjj achten geen offers daarvoor te groot, mits zjj ten nutte van de jeugd worden aangewend. Maar wal wij met bezord- lieid moeten uanziun, is, dat de toekomst van menig jongeling aan de dwaze grillen en luimen van onzen tjjd wordt opgeofferd want wal anders doel die geest vun overdryving V 't Is of alle kinderen eene zekere mate van schoolsche geleerdheid moeten erlangen, alvorens in een vuk te worden opgcloid eigenwaan in jeug dige hoofden is er het gevolg van en de echte werkmansgeest wordt gedood verbeelding en verwaandheid treden in du plaats daarvandie jongen van veertien of vjjftien juur trekt er den neus voor op om leerjongen te zjjn, maar wil liefst terstond als bekwaam in zjjn vak posecren. Tegen zulk een opvoeding onzer jeugd hebbon wjj gemeend bier ernstig en krachtig to moeten wanrschu- wen, te meer nog omdat de oplossing van hot arbciders-vruagstuk daarmede ten nauwste samenhangt. BUITENLAND. In het Brilscho Lagerhuis is de be raadslaging over het Home-ltulc-ont- werp weder hervat. Door den conser vatieven afgevaardigde Macartney was oen amendement voorgesteld, strekkende om in plaats van artikel 9, dat aan dn fersche afgevaardigden in hel Hjjks- Pniinmcnt het recht geeft om over alles moe te stemmen, een ander artikel te stellen, waarbij don Icrsehon afgevaar digden alleen wordt toegelaten mede te stemmen wanneer eene wijziging dir Home-Rule-wel te behandelen valt. Dit amendement werd evenwel verworpen met 221 tegen 181 stemmen. Koningin Victoria heeft baren klein zoon Keizer Wilhelm bij zijn vertrek de toezegging gedaan, dat zjj in de aan staande lente op het kasteel Stolzcnfcls zal komen logeoren. De werkstakers in de steenkoolmijnen van Mammoulhshirc hebben besloten het werk niet te hervatten, voordat huil eisch van 20 pet loonsverhooging zul zjjn toegestaan. De mjjnwerkers to Glusgow drolgon met eene werkstaking, indien hun loon niet met 1 shilling duags wordt ver hoogd. De eigenaars zjjn borold do helft, dui zes stuivers, toe te staan. Te Swan sea is hol werk horvat. De prijs der steenkolen in Yorkshire zal inet 7 shilling per ton verhoogd worden. De Duitsclio ministers van Flnancifln zjjn deze week Ie Frankfort n/M, ver gaderd geweest onder voorzitterschap van den demiss.o..nuiren secretaris van het Itijks-tlnuncicdcpurtcmont Von Muil- zalm. liet geld voor do soldaatjes was liet onderwerp der behandeling. Het gesprokene was wel niet voor directe openbaarmaking bestemd, maar toch is men er zoovoci vnn te welen gekomon, dat do heereii het vrjj wel eons waren over de door Von Maltznhn gedane voors'ollon en dat naast do tabaksbe lasting, wijziging van die op het zegel en verhoogde heursbelasting, het plun beslaat om rjjks-opccnten te heffen op verschillende verbruiksbelastingen. Nog is uitgelekt dal de tabaksbelasting pro gressief zal zjjn, zoodat de lljnere soor ten hooger belast zullen worden en die tabaksoort, waarmede de werkniiinspjjp in den regel wordt gestopt,"er minder door getroffen zal worden. Te Zürich wordt een internationaal socialisten-congres gehouden, wnurhjj do anarchisten zjjn .buitengesloten, die uil hunnerzijds afzonderljjk vergadoron en beraadslagingen houden over de ulge- mcenc werkstaking, den oorlog en de houding door de purtjj tegenover de socialisten uun te nemen. Dezen hobbcn zich bezig gehouden met een voorstel van den Nederlnndschen afgevaardigde Domein Nieuwenhuis om op een even- luoole oorlogsverklaring met algemeone werkstaking en weigering om den mili tairen dienstplicht te vervullen te ant woorden. Een dcrgcljjk voorstel was ook op het indertijd te Brussel gehouden congres door den Nederlnndschen afgevaardigde gedaan, doch werd toon sterk door de Duitschors bestreden. Alweer sensatie-berichten uit Frank rijk omtrent plaats gehad hebbende en nog steeds voortdurende knooierjjen in ile Panama-zaak. Volgens een brochure, uitgegeven door den lieer Dupas, gewe zen secretaris van don directeur der Pa- rjjsche geheime politic, heeft men den voortvluchtigcn Arton nooit kunnen vat- FEUILLETON. Onschuldig veroordeeld. ingeslagen, om bj) den grenswachter inlichtingen zg op het voetpad, dat nit het dorp naar het bosch leidde, iemand haar tegemoet komen, doodmoede en met hel hoofd op de borst ge zonken. Het was Hubert, hij leetdo dus loch 1 Vergeten was alle kommer en bitterheidmet een vreugdkreel snelde do moeder haren zoon te gemoet en greep zjjne hand. Ieder woord bestierf echter op hare lippen, loon zjj bet bleeke, droe vige gelaat van haren zoon beschouwde. Schoenen en kleeding waren bemorst, de bande-, van doornen gewond en bebloedHu- ben moest den gsnschen nacht wezenloos door hel bosch hebbeo gedwaald. Geheel willoos volgde hy züne moeder, die hem als een kleio, beiden sprak een woord, zoodal de buren ver wonderd opzagen en de hooldon bijeenstaken. De moeder, bigde dat hare bange vreeze onnoodig was geweest, wilde niet klagen, om het gemoed van baren zoon niet nog meer te Terontrusten zg begreep wat er was voorge vallen, on geloofde dat het beste was do smart te laten uitwoedenbet vorstand en rustig overleg zou spoedig over zjjn dwazen harts tocht de zege behalen. .Wilt ge u niet tor ras', begeven, Hubert V" vroeg de moeder, ,gü zjjt ziek." Hg schudde hel hoofd en verzonk weder in diepe gedachten, met het hoofd in de handen geleund. Plotseling vloog de deur open en Mathilda Logger trad binnenook zjj waa vertoornd en opgewonden. Moeder en zoon beschouwde zy verwonderd en met een angstig vragendon blik. .Hubert, waar is myn vader vroegzg hgna ademloos. ,L'w vader? Hoe weel ik dalï" .Gij gingt gisterenavond vertoornd van elkan der; hy volgde u onmiddcllgk op den voet en is sinds dien tgd niet teruggekeerd wg heb ben hein te vergeefs den gohcolen nacht ver- .Hubert!" riep da moeder, den arm haars zoons met beido handen grypendhay angstige blik sprak een verschrikkelgkn verdenking uit, die de inond niet vermocht te uiten. Mathilda beschouwde mei klimtneoden angst het ver gramde wezen en de kleeding van Hubert, din nog do sporen droeg der nachtolgke wandeling. .Wanneer is uw zoon to buis gekomen .Voor een hall uur geleden," antwoordde ds moeder; .maar gg gelooft toch niet Hubert spreek toch Wat wilt gg toch riep deze, uil zgn stomp zinnigheid ontwakend en zich uit de handen zgocr modder losrukkend, „meent go soms, dut ik uw vader vorhiuderd heb naar huis terug te keeren V Hy heeft mg beleedigd, dal 11 waar bU heeft mg de deur gewezen, Mathilda, en dut smart mg diepik ben van moedelaoshoid en smart oveistelpt toruggedwaald, ik wil alleen zyn geen menscli zal zien hoe ik Igd ik wist kwalgk, wal ik deed, ik wist slechts dat de gnnscho wereld verder dacht ik aan niets moer en loug algemal voort. Vun den weg afge dwaald, heb ik den gunschen nacht door het bosch rondgedoold eerst logon den morgen vond ik liet rtchle pad weder, muar uw vader heb ik niet gezienol geloolt gü dat ik slecht wreken, omdat lig mg afgewozon heeft Mathil- llo met moeite weerhoudeno tranen kwamen nu bg Mathilda met geweld to voorschgn. „Ik hob u ook van niets kwaads verdacht, Hubert," vader dreef my in vcrlwjjleling hierheen. Wan- ncor hom eens een ongeluk overkomen warol" De jonge visscher vergat zUn eigen leed en de ondervonden beleedlging, en zeide .Maar waarom nu het ergste voorgesteld? Kan u vader niet wegens dienstzaken opgehou den zyn?" Het meisje schudde treurig het hoold. „Neen," zeide zg, „hg deed gisterenuvond als gewoon- Igk zyn patrauillegang, en wy vei wachtten hem op het allerluatsl tegen middernacht torug, omdat dan de opzichter ScbmeUer de rondo had. In ieder tarug moeien „Naar hel heel, wordt er lege veel gesmokkeld heeft uw radoi niet uilgelaten „Hij sprak zelden of nooit ovc maar dat in den nfgelnopon n stoutheid zouden hebben, do'gr Irokkon, is geheel oiigolooltyk. I rader geen twist had gchud, tuis had doorgebracht, kocrdi Hel bericht over l deo dag kwam chligen mond, Holler als de darter (cdurcndo don n liarcn zoon gort - kon do misdaad had tals h|) zich verluondo, ging men schuw uit den weg, men vermoed een sumenzUn mat hein, en wannour ■lil toch geschiedde, lid uien hel aan hatelijke ontzettend onder dio vorschikkeiyko verdenking, en zgne moeder loed niot minder. Zü zelf geloofde niet aan de schuld van haren zoon. Wel hon derdmaal op sou dag zeido zg tot zich zelf Hubert i» geen moordenaar I" Maar dat de menacheu aan zijn schuld geleolden, dal smarllo haar diep, en zU kon on wlldo do geruchten Muur boa dan do miadaad In vorklaren V Trol» de yvorigsto navorachingnii had da polilia niet» ontdekt met verzeil omgnworpouuardo, waar men hel lyk kan verborgen hebben. Hoo ongorUmd ook, toch verouderslslde men dit de opzichter

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1893 | | pagina 1