Katholiek Nieuws- en Advertentieblad L No. 43. Zaterdag 20 Januari 1894. Zevende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATEBDAS. Abonnementsprijs par drie n Franco per post Afzonderlijke BureauKrommestraat, F 227Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode.' Prijs dar AdvertentiAni Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Voor iederen regel meer- 0.05 Politieke Toestand. n. Gunstiger tijdsomstandigheden kon het socialisme moeilyk wenschen om zich te verspreiden en te verbreiden dan in onze dagen. Van de eene zijde, gelijk wij in ons vorig artikel reeds aantoonden, stond het liberalisme, krachlens zijn innige ver wantschap, tegenover hetzelve geheel machtelooshet had derhalve volkomen vrijheid om propaganda te maken en zich te ontwikkelen. Van de andere zijde heeft het liberalisme door zijn noodlot- tigen invloed voor het socialisme den weg gebaand, den ingang van deszelfs theorieën by de massa des volks voor bereid. Wat toch is het werk geweest van het liberalisme Een werk van verwoes ting Het heeit den godsdienst gesloopt, de maatschappij ontkerstend en een staat gevormd zonder God op de puinhoopen en de ruïnen des Christendoms is het socialisme slechts mogelijkdaarop alleen kan het wortel schieten en weelderig tieren. Wie denkt hier niet aanstonds aan de neutrale, godsdienstlooze school, waarin het een geslacht opkweekte van ongeloovigen, van moderne heidenen, een geslacht, dat geen hoogere idealen meer kent dan het stoffelijke, het aard- scheeen geslacht, dat rijkdom, weelde en genot als de hoogste goederen des menschen beschouwt. Een zuiver ma terialistische levensbeschouwing schoof het voorde christelijke in de plaats en maakte de groote massa des volks, van de fortuin verstoken, diep rampzalig en ongelukkig. Zonder godsdienst vindt het arme volk geen steun en troost meer op zyn, soms harden, levenswegzonder geloof in Gods wijze beschikking wordt zijn zware lot een ondragelijk juk en een onoplosbaar raadselzonder hoop op een eeuwige vergelding blyft het niet tevreden en onderwerpt bet zich niet meer met gelatenheid aan den zwaren list, dien hel heeft te torsen zonder chris tendom aanschouwt het den Christus niet meer, die den arbeid heiligt, de armoede adelt, het bemoedigt door zijn voorbeeld, het troost en bevoorrecht met de belofte des Hemels. Het geluk kan nimmer zijn deel meer zijn, het mist den rijkdom als middel tot genot. Rondom zich aanschouwt het de rijken met de uitwendige schittering der weelde, welke zijn afgunst wekt, met al de genietingen, welke het prikkelen tot ontevredenheid en wrevel. Behalve dat het liberalisme den armen werkman diep rampzalig gemaakt heeft door hem teberooven van den godsdienst, zijn steun en zyn troost, heeft het hem tegelijkertijd overgeleverd aan het onge- loovig zelfzuchtig kapitalisme. Want ook op het kapitaal heeft het zijn noodlotti- gen invloed uitgeoefend; ook hier heeft het liberalisme het chris! endom met zijn heil zame voorschriftenen plichten vernietigd. Met het geloof heeft hel de ware liefde, de bronaar der weldadigheid, doodelijk getroffen, den broederband verbroken tusschen rijken en armen, tusschen kapitaal en arbeidin afschuwelijke wanverhouding staan zij als vreemdelin gen tegenover elkander. Voor het onge- loovigkapitaal blijft slechts één levensdoel: de vermeerdering des rijkdoms om steeds overvloediger te kunnen genieten. Geen middel daartoe heeft het meer te ontzienwoeker onder allerhande vormen werd daarloe aangewend, de werklieden geëxploiteerd, bedrog op groote schaal bedreven, zoodat, gelijk de H, Vader zegt in de Encycliek over het arbeiders vraagstuk, .den massaas van het pioleta- riaat een juk werd opgelegd, dal slechts weinig van dat der slaven verschilt." Vijandelijker werd derhalve de verhou ding de werklieden werden gepiikkeld tol verzet, lot tegenweer genoopt. Hadde hel liberalisme nog maar ge bracht wat net beloofde: een tijdperk van voorspoed en bloei, doch juist het tegenovergestelde heeft het bezorgd en werd aldus oorzaak van de onlevreden- n onze dagen getuigen zyn. Verkwistend sprong het om met het geld van land en gemeente, zoodat de belastingschuldigen werden verpletterd onder steeds klimmende belastingen. Daarentegen verminderden de inkomsten ten gevolge van het vrijhandelssysteem, dat het invoerde; het stopte daardoor de bronnen van welvaart voor het volk. De Nederlandsche graanmarkt werd zonder ii. voerrechten voor den vreemde open gezet, waardoor de landbouw begon te kwijnen en thans, onder zwaren schul denlast gebukt, meer en meer verarmt. Verder werd daardoor de buitenlandsche industrie in zulk een gunstige positie geplaatst, dat de concurrentie onzer industrieelen met den vreemde onmoge lijk geworden is. Het gevolg hiervan is, dat ons land overstroomd wordt van vreemde artikelen en producten, waar door onze industrie, die door het buiten land door hooge invoerrechten geweerd wordt, op eigen bodem een kwijnend bestaan voortsleept. En als ware dit nog niet voldoende, zonder gezonde redenen werden groote werken in het buitenland besteld, groote ondernemingen aan vreemden gegund, waardoor hier aan duizenden handen de arbeid werd ont trokken en millioenen aan het maatschap pelijk kapitaal ontrukt om daarmede andere landen te zegenen. Hiervan moest noodzakelijk hel gevolg zijn de algemeene malaise, welke wij beleven, de verarming en de ontevreden heid des volks. Waar de bronnen van welvaart stelselmatig worden gestopt, de inkomsten derhalve verminderen, de uitgaven daarentegen stijgen, daar zal de druk zich doen gevoelen op alle standen der maatschappij, de werkloos heid zich uitbreiden, de verarming des volks schromelijke verhoudingen aanne men en een toenemend pauperisme doen geboren worden met al zijn schikbarende ellenden en gevolgen. Ziedaar den ramp zaligen toestand, waarin de opperheer schappij van het liberalisme met zijn staatkunde zonder God de maatschappij heeft gebracht, een toestand, welke waarlijk onhoudbaar moet genoemd en waarin volgens het woord des Pausen spoedig en afdoende moet worden ge holpen." Na deze bittere teleurstellingen en wrange vruchten, welke de volkeren van het veelbelovend liberalisme hebben in- geoogst, moest het wel worden veroor deeld. Uit dekwade vruchten heeft men den kwaden boom leeren kennen. Vandaar dat men het den rug toekeert, als partij los laat, zoodat het weldra van het staalstoo- neel zal zijn verdwenen het heeft in zijn vermetel pogen, de volkeren zonder God en godsdienst gelukkig te maken, het eigen graf gedolven. Wie zal de treurige erfenis aanvaarden Het nit het libera lisme ontsproten socialisme zal de universeele erfgenaam zyn des over leden vaders, en hem opvolgen. Het heeft met zijn staatkunde zonder God het volk ryp gemaakt voor de uiterste consequentie, welke thans op treedt in het socialisme, en in deze uiterste consequentie vindt het zyn dood. BUITENLAND. Aan de Hongaarsche Katholiekendag, welke Dinsdag te Boedapest, onder het eere-voorzilterschap van kardinaal Vas- zary, werd geopend, namen meer dan 5000 gedelegeerden uit alle katholieke gemeenten des Lands deel. Van het ge- heele episcopaat mankeerden slechts drie bisschoppen, d e door ziekte verhinderd WRren. Mgr. Vaszary hield eene schitte rende openingsrede, waarin hij het on mogelijke betoogde van «n onderwer ping der Kerk in geloofs-en zedeleer aan het burgerlijk gezag. Er werden verschillende resolutiën aangenomen, waarin de by den Rijksraad ingediende kerkelijk- politieke wetten met den mees ten nadruk werden veroordeeld. Op een telegram van hulde aan Z. M. koning Franz Joseph was een dankend antwoord ontvangen. Z. H. de Paus zond per telegraaf zijn zegen, betgeen tot dank bare vreugde stemde. Onder de liberalen begint reeds eene kentering te komen ten opzichte der ingediende wetten. Zestien leden der Regeerings-partij hebben openlijk ver klaard dat zij de voorgestelde kerkelyk- politieke wetten niet met hun overtui ging in overeenstemming kunnen bren- n. Op Sicilië zyn verder geen ernstige ongeregeldheden voorgekomen. De maat regelen, door den minister-president Crispi genomen, schijnen doel te hebben getroffen en, naar uit Rome verzekerd wordt, ook instemming te hebben ge vonden. De opstand heeft zich nu echter ook vertoond in de Italiaansche provinciën Massa en Carara. Zondag zyn bij Torano de troepen slaags geweest met een bende van 600 werkstakers, waarbjj van deze laatsten acht gedood en verscheidene gewond werden. Beide provinciën zjjn eveneens in staat van beleg verklaard generaal Hentsch heeft er dezelfde dictatoriale volmachten als generaal Morr» op Sicilië. Eerstdaags zal een pauselijk schrijven het licht zien, waarin Leo XIII het Si- ciliaansche episcopaat zal aansporen, met de geestelijkheid bij de grondeigenaren, boeren en werklieden tusschenbeiden te komen, om de kalmte en orde in de oproerige streken te doen terugkeeren. De belgische minister-president Beer- naert heeft Maandag zijn zin gekregen. In de op dien dag te Brussel gehouden vergadering der Rechterzijden van Senaat en Kamer is, na levendige discussie, besloten, de oppositie tegen de indiening van proportioneele vertegenwoordiging te laten varen. Beernaert gaat dus nog niet heen, maar zal zyne voorstellen tot evenredige vertegenwoordiging in de Kamer en den Senaat brengen, en heeft groote kans ze aldaar te zien aangenomen. Met grooten spoed is deze week in Frankrijk een Regeeringsontwerp tot conversie der 4pet Staatschuld in eene van 37« pet behandeld en aan genomen, ook reeds door den Senaat. In de Kamer is de behandeling evenwel niet zonder sensatie geschied en heeft het ministerie zelfs den kans gehad om te tuimelen. Toen namelyk alle artikelen reeds waren aangenomen en alleen de eindstemming nog moest gehouden wor den, stelve de socialistische afgevaardigde Jaurès, voor, om de 68 millioen francs, die jaarljjks door deze conversie zullen bespaard worden, te besteden tot ver lagingder belasting op ongebouwde eigen dommen, en ten tweede dat deze ver laging ten goede zou komen aan die FEUILLETON. Het silYeren Kruisbeeld. 3) Slechts een tienttl jaren vóér het door one verhulde plaats greep, t had opgeslagen, befaoelde geen lang ondersoek, daar op de voordeur een plaat prjjkle, waarop met dnidelgke letters ,0. van Cederen" stond te leten. Het moet gezegd, de familie Van Cederen was niet onfortuinlijk geweest, maar hel werd bear ook niet misgund. Jaren lang bad het hoofd des getins een mannfactnurzaak gedreven ea wel met zeer gunstig gevolg. En daarbjj wist hÜ zich geacht en bemind te maken van een ieder, die met hem in aanraking kwam. In betrekkelijk korten tgd had hg het soorer gebracht, dat hjj onder de welgestelde burgers kon gerangschikt worden. Zegen en voorspoed bekroonden ieder zjjntr ondernemingen, en tod werd het zalig genot hiervan nog ai eens gt matigd door ongesteldheden, die Van Cederen bjj loseehenpoozen overvielen. Bjj de beroemdste geneeskundigen had hjj adviezen ingewonnen i daar hjj w men zieh overtuigen, dat de ziekte, waaraan hjj leed, voortdurend vorderingen maakte. Ten luiste werd nog als eenig afdoend mid del aangegeven, dat hjj volstrekte rust moest imenin geen geval moest hjj zich met afmat- nde bezigheden inlaten. En dewjjl voor zjjn •onw en zijn eenige dochter Agnes aan hel behoud van echtgenoot en vader bjjna alles gen was, ondersteunden zjj krachtig het i om de zaak van de hand te doen en stille, rustige woning aan een der stads grachten te gaan betrekken. Dit plan ging ten laatste in vervulling, al had it heel wal moeite gekost, vooraleer hg er toe 'erging. Van Cederen wu zóó aan een werkzaam ven gewoon, dal hjj wel een weinig voor hel stille leven terugschrok. Daarbij kwam dat de die reeds door zjjn vader gedreven wu, hem bijzonder aanhing. Niet dat hg uit aardsch- gezindheid ol hebzucht daaraan wu gehecht dit wu volstrekt niet zoo. Het stoffelgke wu ook bg hem vu ondergeschikte waardevoor hem wu hel slechts een middel om gestadig de liefdadigheid te kunnen beoefenen, en daardoor zooveel in zjjn vermogen wu zgc eeuwig heil Ook in weldoen bleven zjjn vroow en do in geen enkel opzicht leo achter. Hel s> een zekere wedstrijd onder beo, waar het gold armen en oogelnkkigan bjj te staan, zaligste uren werden gesleten, als zjj verborgen armoede hadden gevonden, en die naar hartelust hadden kunnen lenigen. Deze brave zielen waren du ook om I weldadigheid zoo bekend en gezocht, dat zjj, altaar der liefdadigheid moest geofferd wordeo, nimmer werden vergeten. Zoo leefden zjj in «tilte al weldoende voort, ea zich onverwacht een vraagstuk voor hen opwierp, welks oplossing groote zorgen baarde. De dochter, Agnes, wu ten huwelijk gevraagd jonkman, ons reeds bekend als Ferdinand wel ter goeder naam bekend stond, maar toch in vele opzichten voor de toekomst geen genoegzame degelijke waarborgen ist aan te brengen. Druk wu die zaak tusschen Vu Cederen en ens goedhartige vrouw reeds besproken, doch t eene beslissing kouden zjj niet komen. Het jonge menscb, dal naar de hud hunner dochter doog, scheen niet ernstig genoeg in hunne oogen zjjn godsdienstplichten nam hjj wel geregeld waar, meenden zjj, maar de geest der wereld straalde toch, uur bet scheen, wel eenigszins in zjjne handelingen doordat was ten minste de indruk, dien beiden vu hem verkregen Daarbjj kwam, dat bij, hoewel tot den fat soenleken stand beboorende, over zeer woinig middelen te beschikken had, en zich toch heel wat scheen in te beelden. Zjjne ouders, die hjj reeds op jeugdigen leeftijd verloor, hadden hem wel een goeden naam, doch geen geld of goed nagelaten, zoodat hjj, nog zeer reeds in zjjn eigen onderhoud Vu ui duig te ninderen. Reeds tien jsren was hij in een kruidenierszaak in betrekking geweest, en hjj den leeftjjd van zes en twintig jaren had bereikt, achtte hg den tjjd gekomen, zich een zelfstandige positie te verschaften. Nu is zulks wel gemakkelijker bedacht dan uitgevoerd, doch Klemming had de uak rijpelijk overwogen, en daarbjj udere plannen gevormd, die, wanneer de nitvoering daarvan naar wensch ging, alle bezwaren zonden overwinnen. De gelegenheid wu du ook 'al te ecboon om niet eene poging daartoe te wagen. Zjjn pa troon verlugde zjjn zaken vu de hand le doen, eo deze wist een en udu zoo mooi au hem voor te praten, en du ecrzuchtigen jonkman daar mede zoo te prikkelen, dat bjj besloot zjjn slag te elau, door de eenige dochter vu den wel- gestelden Vu Cederen len huwelijk te vragen, om met bet geld barer ouders zjjn zaak in ordo te brengen. De stonte stap werd gewaagd, maar de Vu Cederen, die als mu vu zaken de w maar al te goed had leeren keunen, wist den jongeling zoo nit te hooreo, dal bg bjj diens vertrek overtuigd wu, dat zjjn geld ook r betrekkelijk gewicht in de schaal kwam leggen du waarmede ik mjj thans a In ieder geval moet gjj au Agnes eens poleen en goed opmerken hoe zjj er over denkt, want wjj moeten in dit zaakje al heel omzichtig te werk gau." Den volgenden middag, na bet gewichtig be zoek van Klemming, werd bjj de familie Vu Cederen een bejaard heer binnengelaten, die door allen met den naam vu Ju-oom werd begroet. De heer Van Lnslhoven, onder welken naam hjj gekud, maar ook geacht u bemind werd, wu de eenige broeder vujnftronw Vu Cederen, en sleet als rentenier met ten oude huishoudster rustige en geuoegeljjke dagen. Reeds vroegtijdig had hjj zjjn schaapjes op bel droge gebracht, door, zooals hjj hel noemde, op de dubbeltjes te passu, iets wat volgens zjjn zeg gen maar al te veel werd verwaarloosd. Als mu vu ondervinding, en daarbij met een gezond verstand begaafd, wu hjj voor velen .Ik ben maar bang, vrouw," bad Vau Cederen gezegd, toen bet jongmensch vertrokken wu, .dat bet nog meer om ons geld dan om Agnes te doen is, tenminste els ik niet te voorbarig in mjjn oordeel ben. Dit zal ik daarom voorloo- de armen u behoefügen wu hjj een liefderijk man, in du echten zin dee woords. Tot zjjn vijf en vjjfligste jaar wu hjj apothe ker geweest, doch toen gal bjj er den broi vu. Laat nu anderen wat verdiuu, wu zjjn woord geweest, en dit bewees hjj, door op schikkelijke wjjie zjjn affaire au een ander over te doen, iets waarover hjj nooit de minste spijt gevoelde. Godsdienstig in woord u daad, met ten over tuiging waarop 's werelds lieten zich te pletter stieten, wu hjj als de aangewezen mu om lief dadige instellingen te steunon en daarvoor werk zaam te zjjn. Hst wu zjjn lost ea lsvea daar-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1894 | | pagina 1