Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 1.
Zaterdag 7 April 1894.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per poat
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKromnmtraat, F 227Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Pry» dar J
Van 1 tot 6 regelsf o.30
Voor iederen rogel meer- 0.05
d uiterlijk Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
VERKIEZING
voor de Tweede Kamer.
Nu een opwekking tot den hoogst
ernstigen strijd aan de stembus zoo
gebiedend wordt vereischt, laten wij op
de allereerste plaats aan onze here en
hoogst verdienstelijke katholieke leden
der ontbonden Tweede Kamer het woord.
MANIFEST.
Aan de katholieke kiezers.
In de hoogst ernstige omstandigheden,
waarin het Vaderland zich door intrek
king van het wetsontwerp tot regeling
van het kiesrecht voor de Tweede Kamer
en de Provinciale Staten en de daarop
gevolgde ontbinding der Tweede Kamer
gebracht ziet, hebben ondergeteekenden,
allen katholieke leden der ontbonden
Tweede Kamer, het van belang geoor
deeld, van hun gemeenschappelijk ge
voelen aangaande den staatkundigen
toestand van het oogenblik te doen
bljjken.
De vraag geheel in het midden latende,
ot zeer ruime uitbreiding van kiesrecht.
op zich-zelve en buiten verband met de
staatkundige gebeurtenissen van den jong-
sten tijd, al dan niet nuttig en wenschelijk
moet genoemd worden, welke vraag
door de ondergeteekenden op verschil
lende wijze wordt beantwoord, er
kennen zjj allen, met het oog op de
behoeften en omstandigheden, gelijk die
zich thans voordoen, dat een zeer ruime
uitbreiding in het algemeen belang niet
kan achterwege bljjven.
Op dien grond verklaren zij zich be
reid mede te werken tot een regeling,
waarbij aan het kiesrecht voor de Tweede
Kamer en de Provinciale Stalen zoodanige
uitbreiding wordt gegeven, dat alle Neder
landers, die door de Grondwet niet wor
den buitengesloten en den noodigen
waarborg bezitten van onafhankelijkheid
en geschiktheid, tot de stembus worden
toegelaten.
Te zelfder tijd echter zijn zij over
tuigd dat letter en geest van art. 80
der Grondwet als blijk eener dergelijke
onafhankelijkheid en geschiktheid één ot
meer kenteekenen gebiedend vorderen.
Die kenteekenen nu werden door hen
noch in art. 4, noch in een der volgende
artikelen van het ingetrokken wetsont
werp gevonden. De vraag, van welken
aard deze kenteekenen behooren te zijn.
hier onbeantwoord kunnen blijven.
De ondergeteekenden meenen het echter
te mogen uitspreken, dat b. v. een aan
slag in een der Rjjks directe belastingen
de betaling daarvan ot het bezit van
een woning, aan bepaalde, wellicht zeer
bescheiden, voorwaarden voldoende, als
genoegzame en in de practijk bruikbare
kenteekenen mogen worden geacht. Zij
tvenschen echter als zoodanig niet aan
te nemen het betrekkelijk kortstondig
verblijf in eenzelfde woning hoe el
lendig ook zooals dit in het inge
trokken wetsontwerp was voorgesteld.
Evenmin kunnen zij zich vereenigen
met de zoogenaamde lees- en schrijf
proef en verklaren reeds nu dat zij,
daartoe geroepen, aan een wetsontwerp,
waarin deze als voorwaarde van kies
bevoegdheid is opgenomen, in geen ge
val hun steun zullen verleenen.
Moeilijk de ondergeteekenden ont-
inzen het zich in gaenen deele zijn
de omstandigheden, onder welke de
katholieke kiezers eerlang tot de slem
bus zullen opgaan.
Immers, ook onder Katholieken is
omtrent de gewichtige quaestie van het
kiesrecht geen volkomen eenstemmigheid
bereikt.
Toch gelooven ondergeteekenden niet
dat dit, bjj de aanstaande verkiezingen,
tusschen Katholieken onderling reden
van slrjjd behoeft op te leveren in die
districten, wuar totdusver een der hun
nen naar de Tweede Kamer werd af-
ge-aardigd.
De Kamer, die in de volgende maand
zal gekozen worden, is een Kamer, die
in de eerste plaats met de regeling van
het kiesrecht zal belost worden.
n voor de toekomst van ons Vader
land, van volk en dynastie allergewich
tigste taak zal zy te vervullen hebben.
Vandaar dat de ondergeteekenden met
aandrang en vertrouwen een beroep
doen op hunne katholieke geestverwanten
in het tegenwoordige kiezerskorps.
Gaf de slechte opkomst der katholieke
kiezers in sommige districten meermalen
reden tot ernstige klachten, bij deze
verkiezing zouden traagheid en onver
schilligheid onvergeeflijk wezen. Door
het geheele Land, ook daar waar het
stellen van eigen candidaten nooit kans
slagen leverde, kunnen de stemmen
der katholieke kiezers thans van onbe-
rekenbaren invloed wezen.
Men onthoude het wel I
Niet tegen vermeerdering van den
volksinvloed binnen betamelijke en
rechtmatige grenzen is ons streven
gericht. Ook wjj zijn bereid den werkman,
die zekere kenteekenen van welstand
en geschiktheid kan aantoonen, een
plaats in het kiezerskorps in te ruimen.
Wat wjj echter niet wenschen, is
een regeling, waarbjj naar onze meening
letter en geest der Grondwet worden
voorbijgezien, en waarbjj aan de
grondwettige eischen van welstand en
geschiktheid een beteekenis wordt gege
ven, die een bittere bespotting mag
worden genoemd.
Op welke punten van staatsbeleid
ook tusschen katholieke Nederlanders
verschil van gevoelen moge bestaan, wjj
zijn overtuigd dat allen één zjjn in hun
afkeer van den geest van omverwerping
en revolutie; één ook in hun liefde
voor Vaderland en Monarchie, en eindigen
daarom deze onze verklaring en opwekking
I met den kreet: ,Leve het Vaderland!
Leve de Koningin 1"
HAFFMANS.
LAMBRECHTS.
VAN DER SGHRIECK.
REEKERS.
VERMEULEN.
BAHLM VNN.
VAN BERCKEL.
KOLKMAN.
BEVERS.
HARTE.
MICHIELS VAN VERDUYNEN.
DE RAM.
TRAVAGLINO.
VAN VLIJMEN.
WALTER.
MUTSAERS.
DOBBELMANN.
VAN DEN BERGH VAN HEEMSTEDE.
SMITS VAN OIJEN.
DE RAS.
VAN DER KUN.
I BORRET.
EVERTS.
Ziedaar een daad onzen katho
lieken oud-Kamerleden waardig. Door
dit manifest wordt alle twjjfel
indien ze nog mocht hebben bestaan
aangaande de houding die wjj, Katho
lieken, bij deze verkiezing behooren aan
te nemen voorgoed weggenomen.
Openhartig hebben zij hier hun staat
kundige meening blootgelegd. Ridderljjk
leggen zij de verklaring af, dat zjj willen
medewerken tot een ruime, zeer ruime
uitbreiding van het kiesrecht, maar bin
nen de perken door de Grondwet ge
steld. Zjj willen den werkman in zake
kiesrecht volgaarne zeer verre te gemoet
komen, maar nooit zullen zjj een kies
wet goedkeuren, die met hun eer en
geweten strjjdig isnooit zullen zjj tor
wille van een despotiek minister de
Grondwet schenden, en daardoor de
grondslagen helpen ondermijnen van
onzen Staat.
En dat willen niet enkel de katholieke
leden der omoonden Tweede Kamer,
maar evenzeer al de tegenstanders onder
de verschillende partijen van het ont-
werp-Tak.
En wat wil nu minister Tak?
Laten wij het nog eens herhalen:
Een kiesrecht-uitbreiding nog verder
dan de Grondwet toelaateen wetsont
werp wil hjj doen aannemen, dat naar
het oordeel der uitnemendste staatslieden
een prulwerk is van de bedenkeljjkste soort.
Dat is nu do vrucht van zjjn driejarig
ministerieel leven: oen arbeid van een
minister van Binnenlandache Zaken, wien
do bitterste klachten uit alle standen
onzes volks over de treurige malaise
van onzen tjjd in de ooren klonken.
Het volk vraagt bescherming cn steun
j in handel en njjverheid, bjjna alle vakken
en ondernemingen leiden een kwjjnend
bestaanmaar alléén de stem van op-
I ruiers en gelukzoekers schjjnt tot in het
oor des ministers te zjjn doorgedrongen,
en vindt verhooring.
Toch wil men ons minister Tak
nog als de opheller der nooden cn
ellenden des volks by uitnemendheid
voorstellen. De onder zorg on kommer
gekromde mensch vraagt werk,
en de minister biedt hem niet anders
dan een slembiljet. Daarmede
wordt hjj, naar 's ministers beweren,
een kiezer die .welstand" geniet.
Wat minister Tak op het oog heeft, is
echter al te doorzichtig. Met recht moge
j men hem toeroepen.Neen, ministerTak,
uw bedrjjf doorschouwen wjj: met uw kies
recht wekt ge by den werkman verwachlin-
1 gen, die nimmer kunnen bevredigd wor-
den ge brengt hem ineen waan alsof zjjn
i toestand met een stembiljet werkelijk
te verbeteren valt, maar ge hebt andere
oogmerken de poorten van het beloofde
j land der Radicalen moeten ermede ge
opend worden, dfit is uw doel."
En voor de Socialisten is dan de weg
gebaand.
Voor de kiozers moet het in zulke
ernstige omstandigheden zeker hoogst
verbljjdend heeten, dat de R. K. Kies-
vereeniging .Recht en Orde" te Amers
foort ook thans bjj dezo verkiezing zich
zoo beslist mogoljjk in de voortreffelijke
staatkundige richting beweegt, door het
bovenstaande manifest aangsgeven. Met
den heer
mr. F. 0.6raaf Sebimmelpeaniaek
tot haren Candidaat te stellen, heeft zjj
getoond de politiek van onzen tijd te door
schouwen; hare keuze getuigt van door
zicht in de thans heerschende politieke ver
warring. Haaruitnemende Candidaat, ge
kozen zijnde, zal zich met beslistheid scha
ren aan de zijde van hen, die de grondwet
met ernst en kracht zullen handhaven. Ook
hjj zal degelederen versterkendergenen(
die aan de oproerige elementen van onzen
tjjd het hoofd bieden.
Kiezers, beseft dus welwellicht nooit,
bjj welke verkiezing ook, is u zulk een
groote verantwoordelijkheid op de schou
deren gelegd, als bjj deze stemming;
maar de taak is u vergemakkelijkt. Nu
ge hebt te kiezen tusschen een Candidaat,
die allen lof verdient, namelijk
nr. F. D. Braaf Sehimmelpenniaek,
of een vriend van den despotickcn mi
nisterTak, kan uw keuze niet twijfelach
tig zjjn. De uitslag der verkiezing moot
daarom overtuigend bewijzen, dat go
eerbied koestert voor mannen, die lievor
gehoond en gesmaad worden, dan, vol
gens hunne overtuiging, schennis te
plegen aan de Grondwet. En geen
schitterender bljjk uwer edele gezindheid
voor de zaak die zjj verdedigen, en tevens
van de beslistheid waarmede gij de
handeling van minister Tak verfoeit en
veroordeelt, kunt ge geven, dan door
met inspanning van alle mogelijke krach
ten te zorgen dat de heer
nr. F. 1). Braaf Sehimmelpenniaek
met eene groote meerderheid tot Ud der
Tweede Kamer gekozen wordt..
mr.B. De stembus Is geopend
van des morgens O nar tot des
namiddags 4 uur.
FEUILLETON.
De Reddingsplank.
Uit Ml Fnazch, door TH. C. R.
L
Het Vertrek.
«■assiaaM'ss
r xat, datSpr. 1, 8.
Hal wis in de maand October van hel jaar
1831. De lexer goliere ona te volgen in eene
kleine, maar vriendelijke woning van het stadje
BeUoy. In een laag vertrek zjjn drie vrouwen
gezeten aan het open venster. Zwijgend werken
Ui ijverig voort aan de voornaamste kleding
stukken, die het nitxet eens jongelings zullen
Overhemden, kousen, zakdoeken enz. gingen
beurtelings door honne ijverige bandeniedere
zoom werd nagezien; elke naad met een oplet
tend oog onderzocht. Stek voor sink werd
ge teek end met de lettert A D., en nit de han
den der beide dochters gingen zjj over naar de
moeder, die ze aan een laatste onderzoek
onderwierp. Maar dit onderzoek gezebiedde niet
tonder dat nn en dan een:ge tranen ter
de wangen der moeder kwamen bevochtigen.
Af en toe onderbrak zij haar Verk en zat
.ach, wanneer mijn arme August verre ii
o voor bsin zorgen?"
wel langen tjjd wegblijven, niet waar,
moeder?" vroeg de jongste der beide zusters,
Marie geheeteu.
,Ja," was bet antwoord, .verscheidene jaren,
it is een lango tjjd. eer men dokter in de
Het ia een atndie van vele jaren
'endien kostbaarbel vergt vele opofTerin-
m co heart veel onrust."
,Hoe, moeder, gij spreekt van opofferingen?"
.Ja, mjjn kind, zonula gij weet zjjn wjj niet
rijkbet ambt, dat nw vader bekleedt, is niet
bezoldigd, en voortaan zullen wjj jaarljjka
op onze inkomsten twaalfhonderd francs moeten
nittrekken, om de atudiün van uw broeder te
bekostigen."
,0, moeder, wjj zullen spaarzaam zijn," zeide
Anna, do oudste zuster. „Bovendien, August zal
zeker slagen. Hü bezit zulke voortreffelijke
begaafdbedon."
„Ja, ik zie zjjn toekomst zeer wel tegemoet
ik hoop dat hij eenmaal een geleerd en vermo
gend man zal zgnmaar, ach, welk een vreexen
>s nog v
„Maar, moeder, waarover zjjt gjj dan bekom
merd? August is zoo goed."
„Acb, ik vrees, dal men hem te Par'.'j zal
bedervendal bjj misschien God en zjjne ouders
zal vergelen
„Foei, moeder, gij xjjt niet billijk in nw oor
deel. August houdt zooveel van uhjj is zoo
bevreesd u ook in hot rninite te verdrieten, of
„Och, moeder, wjj stellen de H. Maagd aan
zijoe zjjdeik zal Haar eiken dog voor August
bidden."
„Van zjjne geboorte af," sprak de moeder,
„heb ik niet opgehouden voor hem te bidden,
en voortaan zal ik mijn gebed voor bem ver
dubbelen."
„Maar, moeder, bedroef u niet te zeerdenk
eer aan den dog dat August xicb eenmaal bjj
ons komt vestigen. Hoe wjja en goed zal hg
zgn dagelgks zal zjjna praktijk zich uitbreiden
bjj zal
„Acb, indien hjj uloclits getrouw bljjfl aan God."
Gedurende eon poos worktoo zij weder
xwjjgeod door. Veracblllendo gedachten door
kruisten haar hort; maar allen waren zjj op
eenzeilde voorwerp gericht. Ëlndeljjk sprong
Marie eensklaps op met den uitroep„daar zjjn
vader en August."
Mijnbeer Didier en zjjn zoon traden binnen.
August omhelsde aanstonds zjjna moedor. Hjj
was een schoons jongeling van ongeveer negen
tien jaar. Groot, sterk en rank als een echte
bergbewoner met frischheid op bet gelaat en
blijdschap in de oogeo. Begaafd met een rjjk
verstand, maar lichtzinnig; goedhartig, doch
zwak, trad hjj bet leven in, zonder er tegen
gewapend Ie zijn. Zjjn hart was op het oogen
blik verdeeld tnzacheo droefheid bjj de gadaoh-
te dat hjj zjjne lieidovoiio ouders ging verlaten,
en het verlangen om Parjjt te zien en aldaar
in volkomen onafhankelijkheid Ie leven. Intus-
schen nam hij zich wel voor, deze vrijheid niet
anders te gebruiken den om te zien, to studee-
ren en kennis op te doentorlom, zjjne voor
nemens zonden de goedkeuring der strengste
zedenmeesters weggedragen hebben.
De laatste maaltijd, waar de geliefde zoon
en broeder zich aanzette, was treurig; men
sprak weinig, man at nog minderen loen de
latei werd afgenomen, plaatste zich de geheele
familie rondom den haard, waarin een stevig
bontvonr flikkerde. Mijnhoor Didier begon hot
stilzwijgen te verbreken„August," sprak hjj,
„gij zalt ons toah elke veertien dagen schrijron?"
,Ja zeker, vador," was het antwoord.
,Nu, broertje," klonk bet van do anderr zjjde,
„gjj zult ons dan zeker goed van allo* op do
boogie bonden t"
„Ongetwijfeld, en gjj zuil het mij ook niet
aan bericht laten ontbroken."
„Na, dat beloof ik."
„Mjjn kind, gjj zalt ons dan uw hart opansn
en met vertronwon «cbrjjvan, niet waar?"
„Maar moeder, twijfelt gjj daaraan 1"
„August," sprak nogmaals da vader, „het zal
wel niet noodig zjjn u aan te sporen om Ijverig
te werken en spaarzaam te zijn. Werkzaamheid
ia noodig, omdat uw toekomaUg lot gahaal van
dezo jaren afhangton spaarzaamheid, omdat
wjj nist rijk zijn. W(j xoudi
„August weet, dat ik hal nlat zon ovarlavan,
indien hjj zich slacht gvd roef," voegde de moe
der erbij.
„Hond God voor oogen, vergeet Hem niet,
opdat Hjj ook n niet vergato.
„Geel, mjjn zoon, vooral acht, aan wta gjj nw
vriendschap scheukt. Waea voorzichtig in de
keuze uwer vrienden. Maoigaen heeft au onvoor
zichtigheid op dit pool zich z|jn ongeluk te
wijten."
„Wees gerust, vader, ik zal Ijverig werken,
zoovoèl mogelijk oenxaam loven en spaarzaam
zjjnin ión woord, gjj zult tevreden zijn."
„Kind, verzuim nooit uwe plichten tegenover
Godziehier eene medaille van do H. Maagd
du morgen te Lyon bjj O. L. V. de FoorvMrea
ccqo H. Mis hooron tot mjjn* latentie."
Bjj deze woorden stokte de stem der moeder.
Zjj brachten bjj haar da gedachte t* binnen
au den volgenden dag, waarop baar zoon vam
n den huUeljkan haard woonda. schaao ge-
