Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 14.
Zaterdag 7 Juli 1894.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afionderljjke nummers
ro,4o.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PriJ» der AdvertentltB:
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer0.08
o uiterlijk Vrijdagavond
ENCYCLIEK
raa omen Allerheiligaten Vader
LEO xm,
dew de Soddell|ke Voorzienigheid Vuil.
las alle torsten on volkeren der aar*?,
LEO ETTT, PAUS.
Heil en Vrede in den Heer.
Ten einde ter zoozeer gewenschte
eenheid allen te doen samenstemi ,n,
blijft ons nog le spreken over tol hen
wier welzijn reeds lang het voorwerp
onxer overwegingen en zorgen uitmaakt
de Katholieken namelijk, die door de
belijdenis van het Roomsche Geloof onder
worpen zijn aan den Apostolischen Stoel
en vereenigd met Jesus Christus. Het
is niet noodig, hen tot de ware en
heilige eenheid te vermanen, zij immers
zjjn daaraan door Gods goedheid reeds
deelachtigmaar zjj moeten vermaand
worden om bij het van alle zijden toene
men der gevaren toch niet door zorge
loosheid en traagheid de allergrootste
weldaad Gods in de waagschaal te stel
len. Daarom, laat hen zich beijveren
om uit de onderwijzingen, door Ons tot
de katholieke volkeren, hetzij gezamenlijk,
hetzij afzonderlijk, gericht, den regel op
te sporen voor hun denken en handelen
kat hen vooral dit zich ten vasten tegel
stellen, het kerkelijk gezag niet op be
krompen wijze, niet met wantrouwen,
maar van ganscher harte en met blijd
schap te gehoorzamen. Laat hen
opmerken hoe verderfelijk het wezen
moet voor de Christelijke eenheid, indien
het ware begrip omtrent de Kerk door
allerlei gewaagde opiniën verduisterd
wordt en verloren gaat. De Kerk toch is,
krachtens den wil van God haren stichter,
een in haren aard volmaakte raaalschappj,
welker laak en ambt het is het mensch-
dom te doordringen van de Evangelische
voorschriften en instellingen en door het
ongeschonden bewaren der zeden, door
de oefeningen der christelijke deugd te
brengen tot de zaligheid, die iederen
mensch in de hemelen te bereiken is
voorgesteld. Wijl nu de Kerk, geljjk Wij
zeiden, een volmaakte maatschappij is,
daarom bezit zjj haar levenskracht en
levensrecht niet van elders, maar krach
tens goddelijk bestel in haar bestaan-zelf
daarom heeft zjj een haar aangeboren
recht om wetten te geven, en is zjj in
die wetgeving aan niemand onderworpen
daarom ook moet zij op elk gebied, dat
haar rechtsmacht raakt, vrij wezen. Die
vrijheid nu is niet van dien aard, dat
zü aanleiding geven kan tot naijver en
afgunstimmers, wat de Kerk nastreeft
is geen aardsche macht, geen aardsch
bezitzSj tracht er alleen naar, de men-
echen in de beoefening der deugd te
Sterken en daardoor hun eeuwig heil le
verzekeren. Zij is daarom gewoon met
zachtheid en moederlijke toegevendheid
te werk te gaan. Zelfs gebeurt het niet
selden dal zjj, in overweging van de
moeilijkheid waarin sommige Stalen ver-
keeren, van het in toepassing brengen
harer rechten zich onthoudt, hetgeen
de verbintenissen, met menige Regeering
door baar aangegaan. Niets is haar
meer vreemd dan de streving om voor
zich een aandeel ook maar te eischen
der regeermacht, die aan de burgerlijke
overheid toekomtmaar op hare beurt
eischt zjj eerbiediging harer rechten van
den kant der burgerlijke overheid en
heeft zjj er voor te waken dat geen van
die rechten door haar worde prijsgegeven.
Wanneer Wij nu de toestanden en
gebeurtenissen van onzen tjjd be
schouwen, wat zien wjj dan Dat velen
gewoon zyn de Kerk te verdenken,
haar le verachten, te haten, op
lasterlijke wjjze te beschuldigen en
dat, hetgeen nog veel erger is, tnen het
er met alle kracht op toelegt om haar
dienstbaar te maken aan den Staat. Daarom
moest haar bezit geroofd, haar vrijheid
ingekrompen de opleiding harer bedie
naren aan allerlei band gelegd, tegen
de geestelijkheid een bij uitnemendheid
strenge wetgeving ingevoerddaarom
moesten de geestelijke orden, de krach
tigste bolwerken van den godsdienst,
gesloopt, geweerd worden in één woord
de beginselen en handelingen der rega-
listen van den voorlijd werden krachtiger
dan ooit toegepast en herhaald.
Dit nu is de heiligste rechten der
Kerk geweld aandoen, hetwelk den Staten
groote onheilen berokkent, wijl het met
goddelijke inzichten te eenenraale in stryd
God, de eerste Oorsprong en Schepper
der wereld, die in Zijn Voorzienigheid
over de menschelijke samenleving een
burgerlijk en een geestelijk gezag stelde,
heeft wel gewild, dat deze machten
onderscheiden zouden blijven, doch ver
boden, dat zij gescheiden zouden zijn
en met elkander in slrijd zouden komen.
Zoowel de wil van God-zelven als het
algemeen welzijn van de menschelijke
maatschappij vordert gebiedend, dat het
burgerlijk gezag in zijn regeering en
besluur met het geestelijk gezag samen
werkt. Hieruit vloeien voort eigen rechten,
toekomende aan den Staat, insgelijks
eigen rechten, toekomende aan de Kerk
doch noodzakelijk is het, dat beiden
door den band der eensgezindheid ver
bonden blijven. Zoo zal het geschieden,
dat de wederzijdsche belangen van de
Kerk en van den Staat vrjj blijven van
die verwarring welke nu onder meer
dan één opzicht haar schadeljjken invloed
doet gevoelen en allen weidenkenden zeer
hinderlijk istevens zal verkregen worden,
dat zonder vermenging, alsook zonder
scheiding van hun verplichtingen jegens
belden, de burgers Caesar geven ical aan
Caesar en Gode wat aan God toekomt.
Op gelijke wjjze wordt de eenheid
grootelijks in gevaar gebracht Uoor de
sekte, welke die der vrijmetselaren wordt
genoemd, onder welker noodlotligen in
vloed vooral de katholieke volken reeds
lang gebukt gaan. Na in woelige tijden
invloed verkregen te hebben, en over
moedig geworden door haar kracht,
haar rijkdom en haar zegepralen, tracht
zjj met inspanning van alle krachten
haar heerschappij te bevestigen en verder
uit te breiden. Reeds is zij uit het
duister en uit haar schuilhoeken open
lijk in den Staal te voorschijn getreden
ja zelfs in deze stad, den hoofdzetel van
de katholieke Kerk, heelt zij, als om
de majesteit Gods naar de kroon te
steken, haar zetel opgeslagen. Wat
daamij allerverderflijkst moet genoemd
worden, is: dat zij overal waar zij op
treedt, in alle corporatiën en staatsin
stellingen weet binnen te dringen er
daar het hoogste gezag poogt in han
den te krijgen. Dit is allerverderfljjksl,
daar de bedorvenheid van de leeringen
zoowel als de goddeloosheid van de
plannen der vrijmetselarjj bekend is.
Onder voorwendsel het recht van den
mensch en dat van den Staat te verde
digen, doet zjj het Christendom den
oorlog aan, verwerpt zij de door God
geopenbaarde leer, bespot zjj de oefe
ningen van godsvrucht, de Sacramenten
en de meest verheven zaken ais zooveel
bjjgeloovigheden, tracht zij het christeljjk
kirakler te ontnemen aan het huwelyk,
aan het huisgezin, aan de opvoeding
der jeugd, aan elke bijzondere en open
bare handeling, en legt zij het erop toe,
allen eerbied voor het menschelijk en
goddeljjk gezag uit den geest der volken
weg te nemen. Zjj leert, dat de mensch
eer moet bewijzen aan de natuur, en
dat naar de beginselen van deze alleen
waarheid, deugd en gerechtigheid moeten
geschat en gezocht worden. Door welke
voorschriften, zoonis klanrbljjkeljjk is,
de mensch gedreven wordt tot de zeden
en tot een levensopvatting overeenkom
stig die der heidenen, doch nog slechter,
daar de tegenwoordige menschheid
aan grootere verleiding is blootgesteld.
Ofschoon elders reeds door Ons met
den meesten ernst dit punt besproken
is, gevoelen Wjj Ons door Onze Aposto
lische waakzaamheid unngespoord om
daarop terug te komen en met aandrang
Onze vermaning te herhalen, daar legen
een zóó dreigend gevaar geen voorzorgs
maatregelen te groot mogen geacht wor
den. Dat de barmhartige God der boozen
raad mogen verijdelendat het christelijke
volk moge inzien en begrjjpen, dat het
allerschandelijkste juk der sekte eindelijk
behoort afgeschud te worden, dat de
volken, die daardoor het zwaarst gedrukt
worden, de Italianen en de Franschen,
het nog krachtiger van zich afwerpen dan
anderen Door welke middelen, op welke
wijze zjj dit het best vermogen, hebben
Wjj vroeger reeds aangewezen. Ook kan
de overwinning niet twijfelachtig zijn
voor hen, dip vertrouwen stellen in den
Leidsman, Wiens goddelijk woord blijft
in eeuwigheid Ik lieb de wereld over
wonnen. Indien eenmaal beide gevaren
werden afgewend en Rijken en Staten
lot de eenheid des geloofs terugkeerden,
zou het verbazend wezen welk een
afdoend geneesmiddel tegen alle rampen
en welk een overvloed van zegeningen
daaruit zouden voortvloeien. De voor
naamste daarvan willen wij opnoemen.
Het eerste heeft betrekking op de
waardigheid en hel ambt der Kerk
deze zou de eer ontvangen, waarop zij
recht heeft. Verlost van afgunst en
begiftigd met vrijheden, zou zij als de
uitdeelster van de waarheid en genade
van het Evangelie haren weg vervolgen,
en dit tot het allergrootste heil der
Staten, Immers, daar zjj de leermeesteres
en de leidsvrouw is, welke door God
aan het menschelijk geslacht is gegeven,
kan zjj vooral in moeilijke tjjdsgewriehten
haren invloed doen gelden te algemeenen
nulte, door de grootste hinderpalen uit
den weg te ruimen en de waarheid en
bet recht, welke de hechtste grondslagen
uitmaken van den Staat, te bevestigen.
Vervolgens zou een heerlijke beweging
tot vereeniging onder de volken ontslaan,
zooals vooral in onze dagen begeerljjk
moet schjjnen, om het gevaar voor
afschuwe)j)ke oorlogen te vermijden. Wij
hebben den toestand van Europa voor
oogen. Gedurende veel jaren hebbon wjj
van den vrede meer den schijn dan de
werkelijkheid. Door wederzijdBcli wan
trouwen beheerecht, gaan de verschillende
volken voort, als om strijd zich tot den
oorlog uit te rusten. De lichtzinnige jeugd
wordt ver van het toezicht en de leiding
der ouders aan de gevaren van het
krijgsmansleven blootgesteld de kracht
der jongelingschap wordt aan den land
bouw, de schoonste studiën, den-koop
handel en het ambacht onttrokken, om de
wapenen te dragen. Ten gevolge hiervan
zijn de schatkisten door de zware on
kosten uitgeput, de rijkdom der Staten
vernietigd, het vermogen der afzonder
lijke burgers aangetast. Reeds nu kan
de vrede, zooals hij thans bestaat, niet
langer gedragen worden. Zou dit de
natuurlijke toestand zjjn van de burgerlijke
maatschappij Niettemin kunnen wij aan
dien toestand Diet ontkomen en den
vrede, welke werkeljjk dien naam verdient,
niet verkrjjgen, tenzy uit de reddende
hand van Jesus Christus. Tot het be
dwingen van de eerzucht, de begeerte
naar het goed van anderen en den naijver,
welke de voornaamste brandfakkels zjjn
van den oorlog, is niets beter in stuat
dan de christelijke deugd, en bovenal
de rechtvaardigheid.
Door de kracht van deze deugd zullen
én de rechten der natiën èn de onschend
baarheid der verdragen worden bevestigd
én de banden der broederliefde worden
versterkt, overeenkomstig het woord
De rechtvaardigheid verheft de volken
Terzelfder tijd zal een veel zekerder
veel krachtiger bescherming van het
openbaar welzijn in den Staat-zolvnn
daardoor geschonken worden dan alleen
de wetten en de wapenen verschaffen-
Niemand, die niet ziet hoe de gevaren,
welke het beslaan en de rust van de
maatschappij bedreigen, dagelijks toe
nemen, door vereenigingen van oproer
lingen, zooals de afschuwlijkheid van
telkens voorkomende misdaden bewjjst,
het op de omverwerping en vernietiging
der Staten hebben toegelegd. Uit die
groote heftigheid namelijk wordt liet
tweeledige vraagstuk, hetwelk zij het
sociale en het politieke noemen, door
hen op den voorgrond gesteld. Beide
voorzeker zeer ernstige vraagstukken
doch hoeveel lofwaardige studiën, hulp
middelen en proefnemingen ook worden
beraamd, om beide up een wjjze en
-htvaardige manier tot oplossing te
brengen, niets zal daartoe meer kunnen
bijdragen dan het vormen var. den geest
der menschen in de verschillende Landen
overeenkomstig het geweten nn den regel
van den plicht, zooals die wordt afgeleid
uit het innerlijke begin: el van het Chris
telijk geloof. Over do sociale ijuaestie is
door Ons niet lang geleden uitvoerig
gehandeld, waarbij Wjj Onze beginselen
aan het Evangelie en evenzeer aan ijc
natuurljjke rede ontleend hebben. Om
trent het politieke vraagstuk, ten einde
de vrijheid en het gezag te verzoenen,
welke beiden door velen wal hunne
beleekenis aangaat verward, en wat do
werkelijkheid aangaat op buitensporige
wijze van elkander gescheiden worden,
kunnen aan de christelijke wjjsbegeerte
zeer nuttige middelen ontleend worden.
Als dit vaststaat toch en door allen
wordt erkend, dat, welke ook de regee-
ringsvorm weze moge, het gezag van
God komt, zal de rede terstond inzien,
dat het recht om te bevelen wettig
toekomt aan eenigen, tenvjjl terzelfder
tijd voor anderen de plicht bestaat om
te gehoorzamen, en dat hierin niets
gelegen is met de menscheljjke waardig
heid in stryd, daar veeleer aan God dan
aan den mensch gehoorzaamd wordt
door God nu is een zeer gestreng vonnis
uitgesproken tegen hen die over anderen
te bevelen hebben, indien zjj dit niet
op behoorljjke en rechtvaardige wjjze in
Zjjnen naam gedaan hebben.
De persoonlijke vrjjheid van een ieder
kan dan niemand verdacht of verdertljjk
schijnen, omdat hij die niemand belaagt,
zich alleen op hetgeen goed, waarachtig
en met de openbare rust in overeen
stemming is, zal toeleggen. Eindeljjk, als
men in aanmerking neemt wat de Kerk,
als de moeder en de raadgeefster van
Vorsten en volken, door haar gezag en
door haar woord kan bjjdragen om
beiden te helpen, dan vooral zal blijken,
van hoe groot algemeen belang het is,
dat alle volkeren ertoe gebracht worden,
omtrent het christeljjk geloof hetzelfde
te denken, hetzelfde te belijden.
Terwjjl Wjj dit alles overwegen en
vurig naar de verwezenlijking ervan ver
langen, ontrolt zich voor het oog van
Onzen geest de toestand, die daaruit
voor de aarde zou volgen, en dan
kennen Wjj geen beschouwing meer ge
schikt om de ziel met vreugde te ver
vullen dan deze.
Men kan het zich nauweljjks voorstellen,
welke gezegende toestanden overal ter
werold geschapen zouden worden en
welk een hooge vlucht de welvaart zou
nemen, indien vrede en ruit hersteld
waren, de wetenschappen tot hoogcr
bloei werden opgevoerd en, volgens de
door ons gegeven voorschriften, op chria-
toljjken grondslag vereenigingen in het
leven werden geroepen van landbouwers,
handwerkslieden en industriëelen, waar
door de meedoe jonlooze woekerzucht
tegengegaan en hel veld van nuttigen
arbeid uitgebreid zou worden.
De zegenrjjke gevolgen dier weldadun
zouden zich bjj alle beschaafde volken
doen gevoelen en zich over den geheelen
aardbol verspreiden als een breede
stroom, die geen grenzen kent. Want
men mag niet vergeten, wat Wjj in het
begin hebben gezegd, dat nl. ontelbare
scharen reeds sinds meerdere eeuwen
wachten op den hemelbode, die voor
hen het licht ontsteke van waarheid en
beschaving. De gedachten Gods zjjn
wat het eeuwig heil der volken betreft
weliswaar geheel verschillend van de
berekeningen en opvattingen der men
schen maar toch, als wjj in zooveel
streken der wereld nog zulk een ramp
zalig bijgeloof zien heerschen, dan moet
dit voor een groot gedeelte op rekening
worden gesteld van de ontstane gods
diensttwisten. Immers, voorzoover de
menschelijke geest uit de feiten kan
besluiten, bljjkt duidelijk, dat door God
nan Europa de taak is opgelegd om de
christelijke beschaving allengs overal ter
wereld ingang te doen vindeu.
Dat grootsche werk, met zooveel
moeite ondernomen door den heiligen
jjver van vroegere eeuwen, had reeds
machtige en verbljjdende vorderingen
gemaakt, toen plotseling de godsdienst
twisten ontbrandden der 16e eeuw. Het
Christenvolk werd onderling verdeeld
door twist en tweedracht, do kracht van
Europa uitgeput door burgertwisten en
oorlogen, en het heilige work der missiën
leed onder den noodloltigen druk der tijden.
Mag het dan verwondering wekken,
dal, zoo lang de oorzaken dier twisten
blijven voortbestaan, een groot gedeelte
der menschheid ook bljjfl vastgekluistcrd
aan onmenscheijjke allerdwaaste gods-
vcreeringen V Daa. laten wjj allen
met eenzelfden jjver j aloude eendracht
trachten te herstellen, ter wille van het
algemeen belang.
Hoe bjj uitstek gunstig is het tijdstip
om die eendracht te herstellen en de
weldaden der Christelijke beschaving
overal te verspreiden. Nooit immers
drong het gevoel van broederljjke ge
meenschap zoo diep in de zielen door,
nooit gevoelden zich de menschen zoo
krachtig aangedreven om hunne raede-
menschen te leeren kennen en te helpen.
Onmetelijke afstanden ter zee or, to
land worden door spoorwegen en sche
pen inct ongelooflijke snelheid afgelegd
en hierin ligt een heerljjk voordeel niet
alleen ter bevordering van den handel
en ter begunstiging der wetenschappelijke
onderzoekingen, maar ook ter verspreiding
van het woord Gods van af den opgang
der zon tot haren ondergang.
Wjj weten zeer goed, dat de toestand,
dien Wjj wenschen hersteld te zien,
machtige en langdurig" inspanning zal
vereischenen er zullen voorzeker lieden
worden gevonden, die meenen dat Wjj
Ons vleien met al te schoone verwach
tingen. Maar Wij voor Ons stellen al
Onze hoop en Ons vertrouwen op Jesus
Christus, den Behouder van het mensche
lijk geslacht, gedachtig aan de groote
wonderen, welke eenmaal gewrocht zjjn
door de dwaasheid des Kruines en de
prediking daarvan, tot verbazing en
beschaming van de wijsheid dezer wereld.
Vooral aan de vorsten en bestuurden
vrngen Wjj, dat zjj uit welbegrepen
staatsbelang en waarachtige liefde voor
de hun onderhoorlge volken onze raad
gevingen ernstig ter harte nemen en
door hun v/el willendheid en gezag daaraan
kracht bjjzetten. Bijaldien ook sleehts
een gedeelte worde verkregen der door