Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 17.
Zaterdag 28 Juli 1894.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Bameveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie msnnJent
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestrmt, F 227Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertent!tm
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
De Godsdienst gewroken.
II (Slot)
In dit artikel zullen wij meer in het
bijzonder eenige punten nagaan van den
feitelijken toestand, waarin het moderne,
ongeloovige staatsstelsel de maatschappij
heeft gebracht, en duidelijker te aan
schouwen geven wat er van de grootsche
beloften geworden is, zoo luidruchtig
door het liberalisme verkondigd.
Het onderwijs stond als no. 1 op het
program van het moderne staatsstelsel
van daar moest de verlichting uitgaan,
die het aardrijk zou herscheppen in een
Parades. Alom werden nu Rijksnormaal-
scholen opgericht, schatten gouds daar
aan ten koste gelegd, om voor het
onderwijs de ware mannen van verlichting
en beschaving te vormen, de ware apos
telen der hooggevierde moderne weten
schap. Den Staat heelt het noch aan tijd,
noch aan middelen ontbroken om de
openbare school met zjjn onderwijzers
te bevolken. En met welk resultaat?
Men leze het verslag, dat het liberale
Handelsblad onlangs van eene openbare
vergadering der openbare onderwijzers,
te Utrecht gehouden, gaf, waarin het
blad, dat altijd zoozeer voor het open
baar onderwijs heeft gestreden, de be
kentenis moet afleggen, dat het treurig
gesteld is met die mannen, aan wie de
Staat hel onderwijs en de opvoeding der
jeugd heeft toevertrouwd.
Op vele plaatsen zelfs openbaart zich,
vooral onder de jongeren der openbare
onderwijzers, een geest, welke voor den
Staat een wezenlijk gevaar oplevert;
velen, vooral in het Noorden, zijn reeds
het liberalisme voorbijgezeild en in
de socialistische wateren te recht geko
men. Als mannen van vooruitgang stellen
dezen zich op den voorgrond, nemen
deel aan de politiek, leiden radicale en
sociale vergaderingen, of treden daarin
als sprekers op om het volk op te ruien,
stellen zich aan het hoofd der revolution-
naire beweging en werken, ondankbaar
genoeg, met socialistische leiders mede
tot den ondergang van het liberalisme,
dat in hen, gelijk thans duidelijk blijkt,
doodenden adder heeft gekoesterd.
Het onderwijs moest volgens het moder
ne staatsstelsel het Evangelie vervangen,
de nieuwe wetenschap de jeugd vormen
tot een verlicht, beschaafd en welge
ordend leven. En wat heeft dit onder
wijs gebracht Een bandelooze en on
handelbare jeugd, voor het grootste
gedeelte weerbarstig, brutaal en zonder
eerbied voor het gezag. Door leerstof
overladen, vervuld van halfkennis, opge
blazendoor wetenschap zonder deugden-
lijken grondslag, gaat zij trolsch op hare
veelweterij,treedt irc'.pedante verwaand
heid en aanmatiging op, en toovert zich
de toekomst onbereikbare illusiën,
die de bitterste teleurstelling baren, den
levensstaat verwoesten en haar voeren
in de armen der ontevredenen.
Niet minder treurig is het gesteld
met de zedelijkheid der jeugd. Hoe
vroegtijdig verliest zij dikwijls die kin
derlijke eenvoud en bekoorlijke naïveteit,
die lustige en speelsche dartelheidhoe
spoedig verwelkt somtijds de bloesem der
lentejaren en verdwijnt de blos der
heilige onschuld Waar ontplooit zij, ge
lijk weleer, die kieschheid en eerbaarheid,
die teedere schaamte en dat fijn gevoel van
wat wél en wat niet betaamt? Waar bloei-
nog deze heerlijke bloemen der christe
lijke beschaving Helaas, zjj maken meer
meer plaats voor het onkruid, dat
weelderig tiert op den bedorven bodern
des harten by de jeugdDe Parijsche
rechter Quillot legde dezer dagen nog
de treurige verklaring af, dat hij na een
langdurige loopbaan als rechter van
instructie meende de menschelijke be
dorvenheid tot in hare diepste diepte
te hebben gepeild, .maar", zoo gaat hij,
sprekend over de zedeloosheid der jeugd,
voort: .toen ik met het verhoor der
kinderen werd belast, leerde ik huiverend
de ware diepte kennen". Hoe kan het
anders? Waar het onderwijs voor de
jeugd den lioogeren gezichtskring sluit en
haai- het stof voorstelt als levensbeginsel
en einddoel; waar zij zonder God en
gebod wordt opgevoed, daar leert zij
geenzelfbeheersching, daar leert zij slechts
zich overgeven aan de bedorven natuur,
aan alle prikkels tot zondig genieten, en
vertoont zij gevolgelijk het schouwspel,
dat in onze dagen vele ongcloovigen
zelfs met bezorgdheid voor de toekomst
vervult, die daarom met den dag luider
hun stem verheffen tegen het godsdienst
loos onderwijs, en de noodzakelijkheid
verkondigen, dat het onderwijs gods
dienstig zijn moet, wil men de jeugd
vormen lot een welgeordend, deugdzaam
leven.
Het moderne onderwijs zoude, zoo
heette het verder, zoozeer verlichting
en beschaving verbreiden, dal de mis
daden tot een dusdanig minimum zouden
worden teruggebracht, dal de Staat door
de vermindering der uitgaven voor ge
vangenen enz. ruimschoo's schadeloos
zou worden gesteld voor de hoogere
uitgaven aan hel onderwijs besleed. En
wat is er van deze schoone belofte ge
worden? De misdaden nemen met den
dag zoo ontzettend toe, dat ieder wel
denkende met vrees voor de toekomst
wordt vervuld. Nieuwe wetten, nieuwe
strafbepalingen werden noodzakelijk de
politiemacht moest alom vermeerderd, een
machtig leger onderhouden worden, om
steeds gewapend te zijn tegen dreigende
gebeurtenissen. De rechtbanken zjjn met
werk overladen, de vonnissen verdubbelen
zich, nieuwe paleizen voor gevangenen
moesten gebouwd en de bestaande ver
groot wordenJe strafkolonie's zijn over
bevolkt, de verbeteringsgestichten te klein
geworden, om al de daartoe veroordeelden
op te nemen. En wat erger is, wij zien
zelfs het kwaad, de misdaad gehuldigd
en belichaamd in theorieën, die dagelijks
openlijk worden verkondigd door socia
listen en anarchisten, die zich tot mach
tige partijen hebben gevormd, de eersten
om door revolutie de beslaande staats
ordeomver te werpen en te vernietigen,
de laatsten om met werktuigen der ver
nieling gewapend op te treden tegen de
maatschappij, en hun satanischen haal
tegen haar te koelen. De materialistische
'etenschap heeft nieuwe ontplofbare
stoffen ontdekt, en deze ontdekkingen
zijn der maatschappij ten vloek, de weten
schap ten straf geworden. Hommen wor
den geworpen in hótels, in schouwburgen,
parlementen, in kerken, om dood en
verwoesting te verspreiden en door de
afschuwelijkste moordaanslagen zoo mo
gelijk duizenden onschuldige slachtoffers
te treffen.
Bij het uiteenspringen der bommen
schynen veler oogen zich te openen
de misdaad iri te zien, door den
modernen Staat gepleegd in de verwer
ping van God. Wjj luten hier een on
verdacht getuige optreden, de bekende
Fransche schrijver Jules Simon. Onlangs
schreef deze bekende staatsman in den
Figaro naar aanleiding der jongste moord
aanslagen: .Watis er al niet in den strijd
tegen de misdaad in de laatste jaren
gedaan Hoe komt het dan, dat ondanks
alle maatregelen de moreele epidemie
toeneemt Frankrijk" antwoordt de schrij-
zich tot zjjn vaderland bepalende,
i voor eenige jaren, naar hetscheen,
God verzaakthet moet tot Hem terug-
keeren, daiir alleen is het behoud. De
uiterlijke dwang vermag veelalleen de
innerlijke dwang vermag alles. Zeg zooveel
gij wilt, dat niemand in 18C0 (met de
decreten tot ontbinding der niet erkende
geestelijke orden) eene atheïstische wet
bedoeld heeftdat het er alleen om te
doen was de politieke wereld aan den
invloed der clericalen te onttrekken
Toch is het brutale feit daarbegaafde
en voortreffelijk onderwezen jongelingen
van twintig jaar werpen dynamietbom-
men te midden der menigte. Gij brengt
hen ter dood. Maar de dood is zoo
machtig niet als gjj denkt. Er zijn tijden
in de geschiedenis geweest, toen men
speelde met den dood Arme, kranke
maatschappijGjj neemt uw toevlucht
tot de valbijl, gij moet terugkeeren tot
God
Waarlijk, niet ongestraft heeft men den
godsdienst uit het onderwijs verbannen
Hoe bitter worden de hooggespannen
verwachtingen teleurgesteld Hoe ellen
dig en jammerlijk is de proefneming
mislukt om zonder God en godsdienst
de toekomstige staatsburgers tot een
wolgeordend leven te vormen 1 De gods
dienst heeft zich gewroken; hem verlatend,
de maatschappij diep rampzalig en
ongelukkig geworden. Men begint de
misdadige fout in te zien eg die openljjk te
erkennen meer en meer stemmen gaan
uit het ongeloovig kamp op, die luide
verkondigen, dat terugkeer tot God en
godsdienst thans noodzakelijk moet wot-
den geacht ter redding der diepgezonken,
rampzalige maatschappij.
BUITENLAND.
De beraadslaging over de Anti-anar-
chistenwet vordert in de Fransche Ka
mer uiterst langzaam, en daarbij doen
zich schier eiken dag zeer heftige toouee-
len voor. De radicale oppositie heeft tal
van amendementen ingediend, die zjj
echter een voor een ziet verwerpen,
zoodat een zestal artikelen van het
Begoerings-ontwerp zjjn aangenomen en
zeer waarschijnlijk de gansche wet ten
slotte onveranderd zal worden goedge
keurd.
Hoe noodig gestrenge maatregelen
tegen de anarchisten zjjn, is weer eens
te meer gebleken uit het feit, dat in de
vorige week te Parijs een anarchistisch
manifest was aangeplakt, waarin, naar
aanleiding van het aanhangig ontwerp,
met het volgende gedreigd wordt: Wjj
zullen in het wilde toeslaan, wjj zullen
handelen als wilde dieren. Bourgeois!
Vergif, dolk, dynamiet, brand zullen u
wachten. Worden onze vlugschriften,
onze bladen in beslag genomen, onze
vergaderplaatsen gesloten en alzoo de
propaganda door het woord ons belet,
wij zullen spreken met ons gebaar.
Om de politie te verschalken was het
biljet gedrukt op papier van de kleur,
die alleen gebruikt wordt voor gemeen
telijke aankondigingen en droeg het tot
opschrift.Stad Parjjs. Gemeenteraad.
Besluit van 20 Juli 1894."
De openbare behandeling van het
proces-Caserio, aanvankelijk bepaald op
23 en daarna op 27 dezer, is uitgesteld
tot 2 Augustus, naar men gelooft, om
reeds de nog in de maak zijnde Anti-
anarchistenwet daarbij te kunnen toe-
FEUILLETOM.
De Reddingsplank.
XVII.
De Missionaris.
15) De Fransche kust was reeds verde zee
ontrolde haar eindelooxe golvingen voor de
blikken der reizigers en de jonge priester zond
een laatst vaarwel aan zgne dierbare ouders
in zjjn geliefd Frankrijk, zijn vaderland, Ja,
men moet God wel beminnen, om den geboorte
grond to verlaten, waar zooveel
hart geboeid houden. Daar zijn or
die eveneens de breede wateren oversteken,
maai- zjj zoeken bjj de vreemde volkeren goud
en rijkdommende missionaris heet; 1""'
slechts één drijfveer - Goden wa
eenmi.il zal staan voor den onvermurwbaren
Rechter, dan zal hjj in waarheid kannen zeggen
.Heer, niets anders heb ik gezocht dan U nllo
heb ik verlaten om U ie volgen."
Eindelijk bereikte men Macao, waar eonigi
Fransche priesters den jongen missionaris bo
groetteneene zoete vreugde doorstroomde zijl
hart, toen hjj, op zco verren afstand van Frank
rijk, landgenooten en broeders in Christus terug
vond. Toen zij aan den gastvrijen disch
.Mijn waarde broeder, gij zult dau naar Tong-
King vertrekken?"
,lk hoop het," was hot antwoord.
.Voorwaar, het ia eeno groote genade, die mij
geweigerd is, en ik wunscb u van bartegeiuk."
.Het is de schoonslo post voor de strijders
van Cbristos," riep de ander uit vol beib'ge
geestdrift .hst apostolaat Is daar gelijk aan
bet martelaarschap."
,De vervolging woedt er allfld. Nauwelijks
begon de Kerk hier eenigen bloei te verkrijgen,
of van alle zjjden werd de storm legen ons
ontketend. Hier is hel dat de Kerk wederom
heeft kannen loonen boe baar leer de alleen
ware leer isen dat voor de waarheid ervan
hare dienaren niet aarzelen hun bloed te
,Ja, waarde broeder," sprak de andere pries
ter. terwijl hij Angust de hond drukte, .gij zijl
.Helaas, meer gelukkig dan waardig. Acb, hoe
eindeloos goed is God!"
Den volgenden dag reeds wilde Angnst ver
trekken. De missionarissen te Macao wisten een
bem veilig naar
Westelijk Tong-King
zich moest begeven.
Geholpen door een
die zijne krachten cn wil ondersteunden,
ny zich weldra vertrouwd met do gewoonten
van het land. In één woord, volgens het woord
des goddel ijken Meesters beijverde hg zich
zooveel mogelijk alia nor allen Ie zijn. Werk
zaam en vol ontberingen was zjjn leven, gelijk
dat der Apostelen. Hjj ging van dorp lot dorp.
vergezeld van een catechist; waar zich chris
tenen bevonden, hield hg op om hen te spreken
van het koninkrijk des Hemels, hun de H.H.
Sacramenten toe le dienen en hot II. Misoffer
op te dragen.
Dikwgls ontmoette bjj het een en ander dat
voldoende was om hem alle mooilgkhcdon en
arbeid te doen vergeten. Nu eens was het een
grijsaard, die in dertig, veertig, ja vgflig jaren
geen priester gezien had, en die vervoerd vao
blijdschap aao den inissionazis zgne zonden
beleed en vreugdevol hel stervensuur te gemoet
zag. Dan weer kwam een beiden, die liet
hoofd kwam buigen om in de wateren des
doopsels tel hel leven in Christus herboren to
worden. Soms gelukto bet hem, kindoren, door
eene ontaarde moedor aan de klauwen dor wlldo
dieren prjjs gegeven, nog tgdig de poorten
hemels te ontsluiten.
Bijna al zgne reizen geschiedden te w
cn bg nachl, wegens het allgd dreigendo gevaar
der vorvolging.
Op zekeren dag, toen hg de christenen
eenige dorpen in de eenzaamheid om
heen vergaderd had, en hen sterkte in bet
maal ontvangen geloof, bemerkte bg met angstig
hort de afW'jzigbeid van zgn catechist. Nn een
nur eindelijk kwam deze bleek cn onlda
aangesneld. Hg naderde den priester en m
bevende atom sprat' hg.Vader, gg zijl n
meer veiligtr i een andere mandarijn
deze provincie gekomen, en overal woedt m
op verschrik kei jjko wijze tegen de christenen
uw signalement wordt alterwegen bekend
gemaakt, en een prjjs is uitgeloofd voor hem,
die n dood ol levend aanbrengt."
De missionaris hief zöno blikken stralend
van geluk teu hemel op. .God zg gedankt,"
riep hg nit, ,en gezegend al wio komt in den
naam des Heeren
.Maar, Vader." klonk het, ,gy moet vluchten
men zal ons zoeken allo christenen van den
omtrek znlleo aangehouden en gemarteld worden."
.Welno, dan moeten wg vluchten," antwoordde
August kalm.
Met een bovennatuurlgke kalmte en geest
drift onderhield hy de klcino schaar nogmaals
over de groote waarde van bet katholiek geloof
en sprak hun van de bolooning, die weggelegd
is voor een standvastig geloof.
Toen zy uiteen zoudon gaan, schreiden aileo
August alleen was bedaard en de vrede lag op
zgn gelaat. Nogmaals schonk bg allen, wellicht
voor het laatst, zijnen zegen en vertrok.
xvin.
Du Vervolging.
Gedurende eenige woken volgdo Augus.
zgnen gehouwen catechist en dwaalde i
woestengen dier ongelukkige landstreek, door
al de gruwelen eeoor wroede vervolging ge
teisterd. Het voorwerp van de gierigste naspo-
riagen, moest hy vluchten, nu eens in de bergen
zich schuil houdend, dan weer rich genood
zaakt ziende, het drukke gewoel der steden op
lo zoeken, om to midden «ener bonte bivol-
king aan de speurhonden zjjner vervolgers te
ontkomen. Dikwerf overnachtte by onder den
bloolon hemelen hg mocht zich gelnkklg
achten, wanneer een arm visschersvaartuig of
eeno schamele hardershul bem voor regen sn kou
beschutte. Uogelgks droeg hg zichzolven op aan
den goddelgken Meester, wiens voetstappen hg
zoo volmaakt mocht volgen, het Evangelie dan
armen verkondigend en onophoudelijk vervol
ging lydend. August achtte zich gelukkig een
nieuwo schakel te mogen zyn in dien keten
van profolcn, apostelen en priesters, die ter
wille van Christus, arm geiyk Christus, den
Znligmokor vooralbeelden, of zfln voorbeeld
Vervolgd, opgejaagd als scbadeiyk wild, trachtte
hy nog zooveel mogeiyk to werken in den wijn
gaard, aan zgne zorgen toevertronwd. Soms
gelukte hot hem goheel in 't verborgen het H.
Misoffer op ta dragen; omringd van eenige tronwe
christenen. In die zalige stonden scheen het
bem, alsof de heilige beiyders, die met hun bloed
en zwoel de hoidenscbe landen besproeiden, zich
tot hem bogen -, zg schenen bem Is wenken, te
roepen on do palmen dor overwinning hem too
Dat heilig verlangen naar den marteldood
zou spoedig bevredigd worden. Op zekeren dag
had de jeugdige priester juist bet H. Misoffer
opgedragenby wilde zich tol le aanwezige
geloovigen wenden, om bea tol trouw en stand-
