Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 52.
Zaterdag 30 Maart 1895.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnemontiprij» ptr^dria mtudini
Franco per postf o,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKronimestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging 0e Eembodo.
Prijs dar AdvertontiJni
Van 1 tot 6 regelsf 0.3Q
Voor iederen regel meer- 0.05
CorrespondentlSn en Adrertentiin moeten niteriyk Vrijdagavond
vóór 6 ure aan het bureau bezorgd zjjn.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
De Anglicaansche Kerk.
Zelden heeft men in een Paus heer
lijker afstraling gezien en volmaakter
beeld van Christus aanschouwd dan in
Leo XIII. Gelijk Christus in zijn verlos
singswerk de geheele wereld omvatte,
zoo strekt ook Leo XIII zijn armen uit
om de gansche wereld te omhelzen, om
haar deelachtig te maken aan al de ge
naden en zegeningen dier verlossing.
Niet slechts wendt hij zich bij voortdu
ring tot zijne kinderen, maar ook daar
buiten wordt zjjn stem vernomen ora
allen te roepen tot de eenheid en het
heil des Christendomsin de Encycliek
aan alle vorsten en volkeren richtte hjj
met dit doel tot allen het woord. Met
dit woord zijn al zijne daden in heer-
lijke harmonieonafgebroken zien wij
den Paus in deze richting werkzaam.
Wat het minst verwijderd is, valt het
gemakkelijkst te vereenigen. Vandaar
begrijpen wij, waarom de Paus aller
eerst de Grieksche Kerk met de katho
lieke eenheid trachtte vereenigen, als
mede de Russische Kerk daarvoor tracht
te winnen, gelijk wij in vorige artikelen
hebben aangetoond. Thans wordt te
Rome de grootsche onderneming voor
bereid om de Anglicaansche Kerk, die
onder al de protestantsche secten het
naaste staat bij de Katholieke Kerk,
wederom met de Moederkerk te veree
nigen. Met gespannen belangstelling vol
gen de Katholieken het ondernomen
werk des H. Vaders, en daarom oor-
deelen wjj het nuttig en aangenaam voor
onze lezers, in dit artikel de Anglicaan
sche Kerk meer van nabij te leeren
kennen.
De oorsprong van het Engelsche
schisma ligt, gelijk wij weten, in de on
geoorloofde betrekking tusschen Hen
drik VUl en Anna Boleyn. Terwijl zijn
eerste echlgenoote Catharina van Ara-
gon nog leefde, wilde de Koning een
tweede huwelijk sluiten met Anna Bo
leyn. Daartoe moest het eerste huwelijk
nietig verklaard worden. Hij wendde zich
met dit doel tot Rome, maar al zjjne
pogingen bleven vruchteloos, de onont
bindbaarheid des huwelijks bleef door
den Paus gehandhaafd. Door hartstocht
verblind, door Anna Boleyn voor de
nieuwe leer van het Protestantisme ge
wonnen, door den raad van den beruch-
ten Cromwell tot afval van Rome be
wogen, liet de Koning zich door de hem
dienstbaar gemaakte geestelijkheid hul
digen als .Beschermer en eenig opper,
hoofd der Kerk van Engeland." De veile
theoloog Cranmer sprak de echtscheiding
uit, zegende het huwelijk des Konings
met Anna Boleyn in, en ontving daarvoor,
als Judasloon, den aartsbisschoppe-
lijken zetel van Canterbury. Ofschoon
de Koning zich beriep op de uilspraak
van een algemeen Concilie, werd toch
feitelijk het schisma voltrokkenhij
verhief zich, trots den ban, door den
Paus tegen hem uilgesproken, als het
hoogste gezag in kerkelijke zaken, en
het eiland der heiligen werd van toen af
genoemdeenezelfstandige,eene van Rome
afgescheiden Kerk. De Koning vorderde,
dat men hem als het hoofd der Engel
sche Kerk zoude erkennenzij, die zich
aan deze verordening niet wilden
onderwerpen, werden als majesteits-
schenners veroordeeld en stierven den
marteldood. De bisschoppen werden
maand lang van hunne waardigheid ont
zet en, daarin later weder op eigen
aanvrage door den Koning hersteld,
laagd tot delegaten van de kroon.
Het werk des vaders werd door zijne
even goddelooze dochter Elisabeth voort
gezet en bestendigd. Wel had Maria ,de
Katholieke" gedurende hare korte re
geering de verbroken gemeenschap
Engeland met den Roomschen Stoel
weder aangeknoopt en de wanorde en
de verwoestingen, door het schisma
gericht, zooveel mogelijk hersteld;
feuilleton.
Een gevaarlijke lading.
Kaar hat Engels oh.
(SU.)
J). De lacht werd heet, ea reeds vormden
rich strepen ueb op de zgwanden der locomo
tief. Vonken en verkoolde stukken boot klet
terden legen de raampjes van hel platform.
,Wij gaan er regelrecht op af," icide Fred
kuchend, terwijl hjj zgne door bet langdurig
'e machineries
,En het Ijkt wel alsof hel vuur
sjjdea tegen ons opdringt," voegde R
.Is er gevaar, Fred?"
,N-neen," antwoordde de machinisi
niet krom doet trekkenmaar dat zoj me
daarvoor is de weg te breed. We sullen oi
gelicht nel een beetje schroeien, en misschie
een paar vlammetjes hebben ait te doovon,
m,„ dal is dan ook alles. Ik heb betxellde al
Er gingen eenig» minuien voorbj), en
olsof er een gordjjn werd teruggetrokken,
dweeo opeens de zware damp en stoomde de
trein eene betrekkelgk heldere ruimte binnen,
tusschen twee rijen brandende
nauwelijks besteeg Elisabeth den troon
of spoedig was het ondernomen werk
wederom vernietigd. Zij matigde zich
wederjhet recht aan om ,de ketterij" te
onderdrukken, canonische wetten uit te
vaardigen of op te heffen, in kerkelijke
geschillen onherroepelijk te beslissen, de
liturgie te regelen, de bisschoppen te be
noemen en de personen aan te stellen,
wie zjj de uitvoering van hel gees
telijk gezag toevertrouwde. Zoo wierp
z^i zich op als het hoofd der Engelsche
Kerk en op gewelddadige wijze vervolg
de zij degenen, die de suprematie nog
durfden verdedigen.
Hieruit ontstond de Anglicaansche
Staatskerk, wier leer op menig punt de
dwalingen van het Calvinisme huldigt,
r wier uiterlijke vorm en eeredienst
onder vele opzichten aan de oude
Moederkerk herinneren. Niet geljjk in
andere Rijken zag men hier het priester
schap neergehaald en in de handen
des volks gelegdde oude hiërarchie,
het priesterschap en de bisschoppelijke
waardigheid bleven behouden, maar af
wijkende van de kerkelijke tucht der
Katholieke Kerk werd aan de geestelijk
heid het huwelijk veroorloofd. Geheel
in overeenstemming met de behouden
hiërarchische orde erkent het Anglica-
nisme, dal de Kerk het recht heeft ritus
en ceremonieën voor te schrijven, in
twijfelachtige gevallen te beslissen en in
zake van geloof voorschriften te geven.
Evenals de Katholieke Kerk vordert ook
het Anglicanisme voor zijne geestelijken
roeping en zending en kent het geestelijk
bestuur toe aan de bisschoppen als de
hoogslen in de hiëiarchische orde. Het
loochent echter 's Pausen primaatschap
der jurisdictie en beschouwt en eert
zelfs op kerkelijk gebied den Koning
Engeland als het opperhoofd. Met de
Katholieke Kerk leert het, dat de recht
vaardiging door natuurlijke inspanning
niet kan verworven of verdiend wor
den, maar dat daarvoor de genade van
Christus noodzakelijk is, doch, wa:
katholieke leer met hel geloof ook de
hoop en de liefde voor 's menschen recht
vaardiging vordert, daar acht het 't geloof
alleen voldoende. Ook houdt het vast
aan de ware leer, dat de Sacramenten
werkzame uitwendige teekenen zjjn,
waardoor God ons zjjne genade inwendig
mededeel..
In vele andere opzichten heeft de
Anglicaansche Kerk de dwalingen om
helsd van het Protestantisme. Zij ver
werpt ovenals het Protestantisme de
overlevering, loochent de echtheid van
sommige boekon der H. Schrift, dwaalt
ten opzichte van het H. Sacrament des
altaars en het H. Misoffer, en huldigt
of meer de leering der Reformatie
aangaande het vagevuur, den aflaat,
de vereering der reliquieën en beelden
en de aanroeping der heiligen.
dikke, dwarrelende rookwolken, die opwaarts
o ver het oog reikte, lot aan bet punt
de beide zoomen van het brandende woud
elkaar schenen te raken, was het tón vuurgloed,
jrelariep Fred uit, .dat wordt me hier
Joiat op dat oogeablik sprong Tom Braioerd
eer op bet platform.
„Wal doe je, Kinsley schreeuwde hjj. „Je
gaat toch niet verder?"
„Verder vroeg Fred, ten hoogste verbaasd.
„Natuurlijk ga ik verder. Ik ben uiet bang voor
een beetje vuur, hoormoor bjj Sint Joris, Tom
Brainerd, ik zou het van je beginnen te denken
„Keer terstond tarng, man, en breng er ons
tusschen uit I" riep Brainerd met hcesche, vrees
aanjagende slem, den machinist met beide han
den bjj den arm grijpend. ,Ja, ik ben bangl
Keer terug, nog ik je 1"
Fred sliet den conducteur met een krachligeo
ruk op zjjde. .Weet je anders niet riep hg
verstoord. .Wat scheelt je, Tom Brainerd Je
Igkt w
1"
tzeg je dan, dat het gedaan is
me', en met jou en met je broer ook, als je
niet terugkeert I" hield Brainerd vol. .Weet je
dan niet wal voor lading we hebben
Fred en Rob zagen bem huif verschrikt
Zg dachten zeker, dat hg zijne zinnen verl
bad.
.Neen
Hieruit blijkt voldoende, dai onder al
de protestansche secten de Anglicaansche
Kerk het meest in leer, maar vooral in
vorm de overeenkomst met de Moeder
kerk heeft behouden en daarom het ge
makkelijkst weder met den Roomschen
Stoel kan worden vereenigd. Daarom
begrijpen wij, waarom de Paus in het
groote werk der liereeniging onder al
de protestansche secten het eerst zijn
blik wendt naar Engeland. Daar vindt
hij bovendien minder alkeer tegen Rome,
minder haat tegen de Katholieke Kerk
ja zelf» wordt in den laatsten tjjd in de
Anglicaansche Kerk vrjj algemeen het
verlangen opgemerkt om zich weder
met de Moederkerk te vereenigen. Moge
deze stonde niet verre meer zijn 1
De Paus heeft thans dit grrot en heil
zaam werk ondernomen. En daarover in
een volgend artikel.
BUITENLAND,
De viering van Bismarck's lachtigsten
verjaardag, hoewel de eigenlijke dag
eerst 1 April is, begon reeds eene weck
te voren. Maandag kwamen talrijke de
putaties van het Pruisische Heerenhuis
en het Huis var. Afgevaard'gden, als
mede van den Duitschen Rijksdag, den
Prins gelukwenschen. Dinsdag kwam
Keizer Wilhelm met zjjn oudsten zoon
naar Friedrichsruhe om Durclilaucht te
huld'gen en hem vorstelijke geschenken
aan te bieden, bestaande vooreerst in
een gouden eere-zwaard en vervolgens
in den zegel-stempel, dien eertjjds Kei
zer Wilhelm I gebruikte. De Keizer had
voor deze gelegenheid Bismarck's witte
kurassiersregiment uit Halberstadt doen
overkomen en reed aan het hoofd der
troep naar Friedrichsruhe. Daar sprak
Z.M., toen de jubilaris voor het front
van zijn geliefkoosd regiment was aan
gekomen, tot de verzamelde manschap
pen .Geen beter geschenk wist ik voor
dit leest te vinden en geen beter be
looning voor wat uw chef voor ons ge
daan heeft, dan juist een zwaard, het
wapen der Germanen, als zinnebeeld
schoon, maar ook als middel, dat nooit
:jjn diensten weigert. In Let gevest heb
ik de vereenigde wapens van Elzas en
Lotharingen doen graveeren, als zinne
beeld van den dank, dien we don Vorst
verschuldigd zjjn, wegens de in de ge
schiedenis geboekstaafde daden, die voor
25 jaar werden voltrokken." Met een
Hurrah voor Von Bismarck eindigde
Z.M. deze toespraak.
Aan het déjeuner, hetwelk de Keizer
daarna bjj Bismarck gebruikte, sprak
Z.M. nogmaals eenige gevoelvolle woor
den, die, evenals den eersten keer, dooi
den grjjzen Staatsman met hartelijkheid
werden beantwoord.
Het heelt veel kwaad bloed gezet dat
de Rijksdag het voorstel van zijn voor
zitter Von Levetzow, om hem ofücieel
namens den Rjjksdag tot huldiging van
Von Bismarck af te vaardigen, bjj meer
derheid van stemmen verworpen heeft.
Het Gentrum kon er niet toe besluiten
daartoo mede te werken. Bjj al zjjn
groote verdiensten als stichter van het
DuitscheRijk kan niet uit het oog ver
loren worden dat Von Bismarck ook de
man van den .KulturkampP' was. Eene
eenvoudige hulde aan den tachtigjarige
zou hem evenwel ook door hel Centrum
niet betwist worden, doch nu er als het'
ware een politieke demonstratie van ge
maakt werd, stemde hot geheele Cen
trum met de Polen tegen het voorstel.
De president en de vice-president traden
dientengevolge beiden als zoodanig af en
nu beslaat het Bureau uiteen Centrums
man, vrijheer Von Buol, als voorzitter,
den vrijzinnige of radicaal Schmidt als
eerste vice-president, en wederom een
Centrums-man, Spahn, a' i tweede vice-
president.
De Belgische Kamer van Afgevaardig
den is Dinsdag begonnen met de be-
Buskruitschreeuwde do conductour.
,Wat!" riepen de beide broeders tegelijk.
,Ja. vaten buskruit voor de Silrertou-mgnen.
Eu bg bet ioladeu zijn van twee of drie vaal-
s de duigen losgegaan, zoodat bet losse poe-
!i zoo maar over den grond verstrooid ligt I"
Kinsley zette de lucbtpyp wjid open.
,Ga zitten, Tom I" beval bjj kalm, zonder
m conducteur tan te zien. .We kunnen niet
terugHet vuur ia daar reeds meester van het
We moeten er ons doorbeen slaan.
Stook het vuur op, Rob, maar niet te hard.
Vlug, jongen I"
nneerin een gevaarlijke stelling een koel
bloedig, energiek man een zekei plan blootlegt,
is er iets in hem, dat al de anderen on
willekeurig aan de verwezeniyking van dat plan
doet meewerken. Brainerd trachtte zjjn gezag
over den trein aiet meer te doen gelden,
zat daar onbeweeglijk, met krampachtig geslo
ten vuisten en starren blik. Rob wierp doods
bleek moor manmoedig kolen op het vuur, als
was bg een deel der machinerieën.
De machine sprong en danste over de rails
en maakte zulk een helsch leven, dat zg niets
vernamen van het kneüereu der horige vlam
men om ben heen.
Opeens sprong Brainerd op, nam een dunne
liet bet platform. Rob, zich omkeorend<
hem boven op den goederenwagen do voukeu
wegslaan en de vlammetjes, die hier en
reeds aan de kurkdroge randen van den wagen
lekten, aitdooven.
,Toin is een brave kerel," zeide Fred. ,Do
rust en de angst hadden bem ot
Gij ziet dat bg wist wat deze brand
it hg er doorheen te vervoeren bad, zoo
hg dien ontmoette. Maar hy ie er alweer van
hersteld."
Tcrwyi by dit zeide, had Fred eren voor
ch uit de spoorlüu overzien. Opeens stiet hy
een wilden kreet ait, en schreeuwde: .Terug-
remmen 1" terwgl hg mot de eeue hand de
itoomfluit greep en met de andere de luchtpüp
sloot.
.Gauw, Rob, remmen, zoo hard je kaal!"
Een dikke, brandende boom lag dwars over
de rails. Terwgl Rob met zgn volle gewicht op
de rem drukto, dacht hg.wat nu gedaan
en eer hy de yzeren knik geheel had rondge
draaid, wist hg het reeds.
Het geknars en geschuur bewees, dat Tom
bet signaal had begrepen ea do rem krachtig
liet werken, en soo spoedig als mogelgk -
reed Fred terng.
De locomotief, met ireeseiyk geraas li
den grond schurend en slootend, bleef I
zaam stilstaan op nauwelyks eenige metera
het brandende voorwerp.
Nog voor de trein stilstond, had Rob reeda
zgn mes getrokken en het lederen gordyn,
bet platform van elke machine sluit, afgerukt.
Het gordjjn oprollend, dompeldo hy het in
waterbak, baalde het er kletsnat uil, wierp het
over zyn schouders, en met een byl in de band
sprong hjj van de machine en snelde naar den boom.
Thans voelde hjj de vreesoljjkc hitte in al
hare kracht, nu hg niet meer gedekt aloud en
den luchtstroom miste, dien de vreeseiyke snel-
van den trein voroorzaakt had. De heeto
drogen, dal op zyne bloole handen als gloeiend
jjzer scheen.
>b hakte er blindelings op los, en lerwijl
•oortwerkte, vroeg hg zich anslig af of by
itte lang genoeg zou kunnen doorstaan om
taak to voltooien tin, zoo ja, hoe hg den
boom dan van de iyn zon sleepen. Voortdurend
OLtzoltende inhoud dier nood
lottige goederenwagons, die thans onbowegelyk
onder een regon van vonken s'onden, voor den
.Hot is gedaan met ons, vrees ik," dacht by,
terwijl by nog steeds zyne byi zwaaide.
Een zwakke stem drong thans van den ach
tereten wagen tot hem door. Het was die van
Fred.
„Kom terng, Rob."
Na een laatste krachtsinspanning voelde hy
den zworen boomstam breken. Toen vriat hy
zich nog met veel moeite naar de locomotief
te sloepen, waar hy neerzeeg en door zyn broa
der op het platform getild werd.
„Ik kan het ovorige wel doeo," zeide Fred.
i terug ei
