Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
I
No. 26. Zaterdag 28 September 1895. Negende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Baarn, Apeldoorn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAO.
Abonnementsprijs par drie maanden:
BureauKromnmtraat, F 227Amersfoort.
Pr^a dar Adeertentitn:
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Correspondenten en AdvortentiPn moeten uiterlijk Vrijdagavond
vóór 6 ure aan het bureau betorgd tjju.
Bij dit nummer bekoort
een bijvoegsel.
ENCYCLIEK
van Z. H. Paus Leo XIII.
Bij het naderen van de Octobermaand
zijn wij gelukkig nogmaals 's Pausen
stem tc hooren, die ons opwekt met
steeds vernieuwden ijver tot het Rozen
kransgebed onze toevlucht te nemen.
Bezitten wjj in 's Pausen onsterfelijke
vermaningen en onderrichtingen zoo
vele lichtbakens die, te midden dezer woe
lige en stormachtige tjjden, ons rich
ten naar veilige haven, zyne over-
schoone brieven over den Rozenkrans
herinneren er ons aan, dat eigenlijk onze
hulp is in den naam des Heerenzij
wijzen ons heen naar Maria, de Sterre
der zee, terwijl de stormen der tjjden
ons met ondergang bedreigen de voor
spraak van de H. Maagd Maria zal ons
de hulp doen vinden in den naam des
Heeren.
,Het is plichtmatig," zegt ons de H.
Vader, „de machtige en allergoederlieren-
ste Hulpe van het Christenvolk, de H.
Maagd en Moeder Gods, steeds met
grooter lof te vereeren en met krach
tiger vertrouwen aan te roepen." Vóór
alles brengt hierom de Paus ons in her
innering den schat van weldaden dage
lijks naar alle zjjden door Haar uil-
gestort. Hjjwjjstons op hot verblijdend
verschijnsel, dat bjj de Katholieken in
deze ernstige tjjden de liefde en de
vereering voor de allerzaligste Maagd
steeds toeneemt. Hiervoor getuigen de
vermeerderende broederschappendat
verkondigen de prachtige tempels haren
naam toegewijd de vele pelgrimstoch
ten en vereenigingen. Met herhaalden
nadruk betuigt de H. Vader hierover
zijne vreugdevooral dat het Rozen
kransgebed meer en meer waardeering
vindt en beoefend wordt.
„Dit," zoo schrijft Hij, „verschaft ons
groote vreugde, daar Wjj, die een niet
gering gedeelte van Onze zorgen hebben
besteed aan de bevordering van het
gebed van den Rozenkrans, duidelijk
zien, boe goedertieren de Koningin des
Hemels Onze smeakingen verhoort
terwijl wjj vertrouwen, dat Zjj Ons zoo
zal blijven bijstaan dat Zij ook de zor
gen en het lijden der toekomstige dagen
voor Ons zal verlichten. Vooral echter
verwachten Wjj door de kracht van
FEUILLETON.
Cm Pt eui, 1* Maart '94-
Dierbare Zosters en Broeders.
Ofschoon ik ook no zeer druk ben,
wil ik nochtans met een brief begin
nen, nit vrees, dat ik later de stof tot schrij
ven vergeten hen. Ik ben weer tweemeal op
reis gewee t, en zal maar beginnen u die reisjes
mee te deelen. 't Was Vrijdagavond. Terwijl
bniten alles in dikke duisternis was gehold,
eene doodsche stilte alom heerscble, en ik in
mgn kamer in bet avondgebed was verslonden,
wordt er eensklaps op de groote poort van
mjjne cour geklopt, welk eeklop met een laid
geschreeuw gepaard gaat. (Romantisch, niet
waar Een van mijn dienstdoende geesten
loopt op het geklop en geschreeuw toe, opent
de poort en brengt na eenige oogenblikken
een man in mgn kamer, die van nil den Kón
li (Missie der Franciscanen) komt en mjj uit-
noodigt zijne onde moeder het H. Oliesel toe
te dienen, dewjjl de paters op dal oogsnblik
niet in de boort zjjo. Kan ik den Zondag hier
nog eerst doorbrengen, vraag ik Doch de man
durft mg hierop geeo bevestigend antwoord
geven. Moeten wjj dan dezen avond ons op
weg begeven ol kunnen wjj wachten tot mor
gen vroeg? Neen, priester, morgen vroeg is
het nog bijtijds. Goed 1 Na deze afspraak be
geven wjj one ter ruste.
Den volgenden morgen na de U. Mis zat ik
het Rozenkransgebed een rjjke bron
van hulp ter uitbreiding van het Rijk
van Christus."
De Paus herinnert nu aan zijne zor
gen tot hereeniging der volken, die van
de Kerk zijn afgescheiden. Hg wijst ons
op zijn jongste voorschrift bij het H.
Pinksterfeest.
„Maar met het oog op den ernst,"
gaat Hjj voort, ,in deze hoogst moei
lijke zaak en op de standvastigheid,
die noodig is bij elke deugd, moeten
Wjj Ons de vermaning herinneren van
den Apostel: ,Volhardt in het gebed".')
Vandaar roept de H. Vader geestelijken
en geloovigen op om gcduiende de aan
staande Octobermaand door het Rozen
kransgebed en het volgen der gewone
voorschriften in vereeniging met Hem
tot dit doel te bidden n.l- tot hereeni
ging uer volken die van de Kerk zijn
afgescheiden tot dit doel onze smee
kingen op te zenden tot de H. Maagd
en Moeder Gods. „Voortreffelijk toch
zgn de redenen waarom Wy Ons stre
ven en Onze verlangens mei het groot
ste vertrouwen aan Hare voorbede
aanbevelen".
„Het geheim van Christus' matelooze
liefde jegens ons blijkt ook duidelijk
daaruit, dat Hg stervende Zyne Moeder
ook als Moeder wilde achterlaten aan
Joannes, den leerling, met dit gedenk
waardige woordZie uw zoon. In
Joannes nu het is het gevoelen der
Kerk geweest door alle eeuwen heeft
Christus het gehcele menschelyke ge
slacht begrepen, inzonderheid diegenen
welke Hent door het geloof zouden
toebehocren."
De H. Vader loont aan, hoe Maria de
zware zorgen van dit ambt grootmoe
dig op zich nam in de opperzaal, in
de eerste dagen van hel Christendom
sterkte zij de eerstelingen met raad en
voorbeeld. Die glorie en macht nam
toe na hare glorievolle tenhemelopne
ming. Byzonder bleek hare hulp en
krachtige bescherming waar het gold
de handhaving van het ware geloof te
gen ketterij en dwaling. Schillerend is
dit bewezen in de dagen van den H.
Dominicussteunend op de macht van
den Rozenkrans van Maria heeft deze
heilige gelukkig gearbeid om de geloo
vigen tot het christelyk leven terug te
brengen. De verdiensten der kerkvaders
en leeraren zijn grootendeels aan die-
zellde Moeder Gods te danken. Zy zel-
CoL IV
mjj met mijn pedisseque in den «adel, en de
man uit don Kóu li keert te toet naar hui»,
waar bjj na twee dagen boopt terug te keereo.
De weg is erbauneijjk. De grootste helft moe
ten wjj te toet gaan ol stapvoets rjjden tan
wege do groote hoeveelheid steenen en rots
blokken en gedurec te meer dan een uur is hel
klauteren over steenrotsen, die hier en daar nog
met jjs belekl tjjn, zoodal bet maar joist mo
gelijk is de paarden er over te geleiden.
Tegen half zeten ('s avonds) komen wjj aan
den grooten Chineescben muur. Wanneer nu
iemand te paard dien moor wil passeeren, moet
bjj voorzien zijn van een vrjjpas van den Keizer,
weiken wg allen bezitten. Dewijl wjj echter al-
tjjd kannen passeeren zonder dien vrjjpas te
vertoonen, had ik dien niet meegenomen. Maar
wat gebeurt. Wjj z(jn nog steeds te voet. Ik ga
met mijn paard voorop, mgn knecht volgt rnjj,
en zoo passeeren wjj den mnnr en de plaats, waar
de Mandarijn woont. Maar jawel. Zjj waren op
deze plaats niet gesterad als elders. Een dertig
tal mannen, misschien dienaren van den Man
darijn, loopon op mijn knecht toe en vragen
den vrijpas. Daar ik dien niet bjj rnjj heb,
vat een der kerels het paard van mjjn knecht bij
den tengel om hem te beletten venter te gaan.
Dit ziende veins ik verontwaardigd to zjjn over
znlk eene brutaliteit, en recht op dien kerel
toeloopende, rok ik bom den tengel nit de hand,
dien bjj gewillig loslaat, want de Chioeezen zijn
benauwd, als men hun de tanden laat zien, voor
al durven zjj niet veel tegenover een Europeaan.
Ik zeg hem, dat, indien bjj iels in te brengen
ven verklaren dit met dankbaar gemoed.
Ook de vorsten en Pausen hebben in
den 8tiyd ter verdediging voor 't geloof
steeds den naam der Moeder Gods aan
geroepen en dezen altijd zeer machtig
en genadig bevonden. Vandaar zoovele
wyzen, waarop de Kerk en de H. IJ.
Vaders Maria niet minder waar dan
glorievol begroeten, om Haar te vieren
als de grootste hulp in den kamp tegen
ketterij en dwaling. Dit moet allen
met vertrouwen vervullen ter verkrij
ging van 't geen nu door allen wordt
gehoopt. „Op Maria," dus spoort ons
's Pausen woord aan, „onze hoop ge
steld, tot Maria gebeden Wal zal
Zij niet doen opdat de volken, voor
wie baar Zoon Zyn hemelschen Vader
dringend om eenheid gebeden heeft, en
die Hg alle door eenzelfde doopsel lol
eenzelfde erfdeel geroepen heeft, allen
gezamenlijk daaraan deelachtig worden
Maria zal de gelukkige band zjjri, die
eenmaal weer alle volken onder de ge
hoorzaamheid aan den Plaatsbekleeder
van Christus vereenigt. Onwillekeurig
verplaatst de geest zich weer terug naar
die overoude tijden van christelykc
eenheid en verwijlt by voorkeur by de
herinnering aan hel groote concilie van
Ephese, toen juist de eenheid van de
gansche christelijke wereld zich uitsprak
in hel dogma, verklarende dat Maria
waarlijk is de Moeder Gods, een ver
klaring, die de gansehe christenheid
met dezelfde jubelende vreugde ver
vulde.
Wat vooral onze hoop op het her
stel der eenheid lusschen de Oosler-
sche en de Weslersehe Kerk door de
hulp van Maria moet opwekken, is
dat de Ooslersehe natiën in vroeger
eeuwen zich jegens Maria bijzonder
verdicnstciyk hebben gemaakt door de
bevordering barer verecring. Hoevele
verdedigers harer waardigheid en
gloedvolle lofredenaars van Maria lelt
het Oosten hoevele kostbare heiligdom
men heeft het Ilaar loegewyd.
De vele wonderbeelden, die Italië en
vooral Rome bezil, en daar het voorwerp
zyn van vcreering, zyn dikwyls uit het
Oosten afkomstigzjj herinneren nog
aan de eenheid, toen nog heerschend
lusschen het Oosten en hel Westen.
Geen machtiger steun tol hereeni
ging dan Maria, en ons, die hare hulp
inroepen, geen heilzamer middel dan het
Rozenkransgebed.
Reeds vroeger heeft de Paus de voor
treffelijkheid van dit gebed uiteengezet
heeft, hij mjj dan slechts do plaats behoelt
te wijzen, waar de Mandarijn zich bevindt.
Goed, wjj gaan derwaarts. De Mandarijn mol
eene beklagenswaardige deftigheid en ernst
komt te midden van twee assistenten ever zjjn
cour naar mjj toe, terwijl eene groote menigte
nieuwsgierige Chioeezen met open mond ons om
ringen. Zjja eicellentie wil den vrjjpas. Ik zeg hem
echter, dat ik dien niet meegenomen heb. maar
dat wjj overal den muur kunnen passeeren, zon
der dien mee te nemen, dat alle Mandarijnen
weten, dal wjj dien vrjjpas bezitten, of hjj dan
de cenigste is, die hieromtrent in onwetendheid
is gelaten. De Madarjjn, verlegen zuil een affront
te moeion ontvangen in de tegenwoordigheid
van zooveel Chioeezen, antwoordt, dat h|j dit
bang is, wanneer iemand zonder vrjjpas passeert.
Mjjn knecht antwoordt hem, dat bjj niet bang
behoeft te zijn, kenvell nog een weinig met bem
terwjjl ik de Cbineezeo eens in den mond kjjk.
Daarna trekken wjj ongemoeid verder, 's Avonds
9 uur komen wij in eene pleats, op korten af
stand van de zieke, zonder dien dag iets te heb
ben gegeten, sella geen druppel water gedronkeo.
Wjj nemen onzen intrek bjj eene familie, waar-
van reeds een gedoopt is, een ander zich tot
het H. Doopsel voorbereidt. Wjj vulden onze
grage megen met hetgeen zjj hadden en lagen
weldra in diepen slaap gedompeld. Den volgenden
morgen, na eene weldadige nachtraat, trokken
wjj naer een ander dorp, gelegen aan den voet
vin een zeer boogen berg, waarvan ter
balveboogte zich de oude zieke moeder bevond.
en aangetoond hoe het ons de voornaam
ste geheimen van hot geloof voor oogen
stelt, waarin wy Christus en Maria
vereenigd zien. De Rozenkrans doet
ons Maria voortdurend zien als de
Moeder van God en tevens onze Moe
der daarom is het Rozenkransgebed
het meest passend, waar wij bidden
voor onze dwalende broederswy
doen een beroep op Maria's geestciyk
moederschap.
Vervolgens brengt de H. Vader in
herinnering, hoe reeds vele zijner
voorgangers, de heilzame kracht van
den Rozenkrans kennend, dien onder
de Oostersche volken trachtten te ver
breiden. Telken male moehton zij van dit
pogen de biydste gevolgen zien. Dit is
de reden dat ook nu de H. Vader de
beste verwachting heeft dal de krach
tige uitwerkselen van den Rozenkrans
weder ondervonden zullen worden. Hierby
komt een verheugend leit voor hot
Oosten en het Westen. Op 't Eucharis
tisch congres te Jeruzalem is besloten een
kerk te bouwen ter eere der Koningin
van den allerheiligsten Rozenkrans en wel
te Patras, niet verre van de plaats
waar eenmaal onder Maria's hulp, de
christelijke naam heeft geschitterd. Met
vreugde heeft de H. Vader vernomen
dat een comité zich onder zjjne goed
keuring gevormd heeft om voor dien
bouw gitten in te zamelen, zoodat men
reeds is kunnen beginnen met liet leg
gen der grondslagen. Hy heeft het
noodige gedaan, opdat het leggen van den
eersten steen zoo plechtig mogelijk zou
geschieden. „Aldus znl die tempel daar
slaan," spreekt de H. Vader, „als
een gedenkteeken van voortdurende
dankbaarheid van het christenvolk aan
zijn Hemelsche Beschermster en Moeder,
die er volgens den latynschen ritus
onafgebroken zal worden aangeroepen,
opdat zij, meer nog dan vroeger tegen
woordig, de oude weldaden vermeer
deren zal met nieuwe."
Nogmaals spoort dc H. Vader einde-
lyk, evenals aan 't begin, geloovigen
en geestelyken aan, om deze maand
vooral hun toevlucht te nemen tol Maria.
Dal zy nimmer ophouden de Moedor
Gods en ook onze Moeder aan te roe
pen, zeggende„Toon dat gy onze Moe
der zijl."
Dat haar moederlyke goedertieren
heid zich uitstrekke over geheel de
wereld. Dat zy welwillend op de Ka
tholieken moge ncderzien hen nauwer
vereenigen door de brandende liefde
In dat dorp aangekomen dronken wjj een kop
berg op te klauteren. Do beschrijving van dien
weg gaat mjjne krachten fe boven. Nu eena
moeeteu wjj tegen het jjs opkruipen, dan weer
langs een omweg over een rots klimmen, om
dat de helling van het jjs te sterk was, en xoo
bereikten wjj na een uur of 3 de plaats outer
bestemming. Ofschoon ik hier van goen moe wor
den weet, moet ik toch bekennen, dat ik afge
mat was, en eerst eenige oogenblikken moest
uitrusten, voor dat ik kon spreken. Daarna
bereidde ik de zieke, die op haar ouden dag be
keerd en dus nist erg onderwezen was, voor
en hoorde daarna hare biecht en gaf haar
het H. Oliesel. De menschen, die daar woon
den, kwamen allen loegeloopen, bijna allen
wilden Christen worden. Slechts eeno oude
vrouw had verschillende moeilijkheden, noch
tans dat de priester zich zulke vermoeienissen en
ontberingen getroostte om die oude vrouw in hare
ziekte bjj te staan, dat trol haar tea godsdienst,
die zulk eene naastenliefde leerde, dat raooal
toch wel iets anders zjjn, dan hunne fratsen.
Zjj begon daarop met mjjn pedisseque en een
paar christenen Ie redsneeren en bjj mjjn vertrek
wensebte zjj ook Ch in te worden, om la
ter oaar den Hemel t lunnen gaan. Zjj moest
echter nog eerst voorbereid worden. Nu ia. er
een die het noodzakelijkste kent Hjj bereidt
naar zijn vermogen de overigen voor, terwijl
ik een paar naar CUa pa eul heb doen komen,
die grondiger in den godsdioost worden onder
wezen, om later de ovarigan te helpen, latus-
hen werkzamer make en standvastiger, om
dc eer van den godsdienst op te hou
den daarin liggen tevens voor den
staat de grootste weldaden besloten.
Dat zy ook op de afgescheiden volken
met groote liefde moge neerachouwen
dat zy heilzame begeerten in hen op-
wekke en die ook gunstig in vervulling
doe gaan.
Dat het Oosten de vruchten plukke
„van de groote dovotiezyner voorouders
te harer eer. Dat zy de afgescheidenen
van het Westen nut doe trekken uit
de herinnering der weldadige bescher
ming, waarmede zy zoovele eeuwen
lang de groote vereering haar toege
dragen, heeft beloond. Dal hen allen,
waar zij ook zyn de Bmeckende slem
der katholieke natiën tc hulp kome.
„Onder deze allen," zoo toch sluit de
H. Vader, „en by de overigen, waar
zy zich ook bevinden, klinke krachtig
één biddende stem van alle katholie
ke volkeren, en klinke ook krachtig
Onze stem, tot den laatsten ademtocht
roependeToon one dat Oii een
Motder zijt."
BUITENLAND.
Terwijl hel oftlciecle Italië leost vierde,
de ex-GaribaldistCrispi snorkende rede
voeringen hield en de vrymelsclarij jubel
de by de herdenking van het brutale
feit der inbezitnnmc van Rome door
hot I'iëmontcesche roovergouvernement,
was de 20ste September voor de ka
tholieke Romeinen een dag van weemoed,
gebod en boete. De kerken van Rome,
die laler op den dag gesloten werden,
waren des morgens overvol en lalryko
H. Communiën werden tot eerherstel
opgedragen. In de meeste sleden van
Italië hadden de katholieken zich ver
eenigd lot het uil brengen van een krach-
lig protest tegen den Statenroof van
1870, evenals dit over de geheele katho
lieke wereld weerklonk. Tot 28 Sep
tember waren by Leo XIII en zijn staats
secretaris kardinaal Rampolla reeds
30.000 telegrammen en adressen ont
vangen en nog dagelyks groeit dit ge-
lal aan. In het Vaticaan had alles zyn
gewoon aanzien. De Paus verrichtte
zyne dageiykschc werkzaamheden en
kardinaal Rampolla ontving het by den
II. Steel geaccrediteerde eorpt diploma
tique als nnar gewoonte. Aan het ver
zoek van Z. M. om op dien smartvollen
gedenkdag in zyne nabyheid te zyn,
hadden alle gezanten gehoor gegeven.
■chen weten ie daar op dien berg, hoe in lijd
van nood te doopen.
Wjj moesten daar, om aan 't verlangen van
die stumpers te voldoen, boooenpesl(jen en
oen drogen aardappel eten, en oa mjjn reis
penningen daar achtcrgelalso te hebban, aak
ten wjj weer van den berg af.
Ofschoon Ik op deze reis Arnhemsche schoe
nen had aangetrokken, rolde ik echter nog
eenmaal onderste boven, maar gleed niet ver
over hel holionda ik dcw|)l de ion den boven
sten laag een weinig bed doen ontdooien. Na
veel tobben kwamen wjj 's namiddags weer
bchoudeo ia het dorp asn deo voet van den
berg, dien ik nog niet too spoedig uit het ge
heugen tal verbeten, bracht den avund en
nacht door in eene christen familie, waar ik neg
oen paar kinderen doopteeen jongen van tb
jaar (Chriiten), die na den dood tjjner ouders
in heldenache bandon was gerukt, aannam
tol den mijne, misschien nog een heb overge
haald Christen te worden en vertrok den vol
genden morgen wederom lange een met stee
nen bedekten weg en over bergen nsar Eul
chou san hao, naar m||n buurman Missionarie
Zjjlmans, en daarna naar 81 ing die, om met
ooten ibitschop over oen en ander te spreken.
Daerne keerde ik near Cba pa ent terug.
Vigilie van Palmtondtg. Ik was echter nog
niet Isog thuis toen ik een brief ontving ven
een onier Cbiaeetcbe prieelera, <l'e door Mgr.
naar het tol Che pe cut behoorende Hoang
iang t' in wu getonden om daar do Misale la
geren. Date, vreetende alleen niet klaar te kb-