Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 38.
Zaterdag 19 December 1896.
Tiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Baarn, Apeldoorn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
r dri« luudni
franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKromnmtraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prlja der AiTirtntllii
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
ZIJ, die zich vóór
I Jannarl abooneeren
op ,J)E EEMBODE"ontvangen
de tot dien tijd verschijnende
nummer* gratia.
Liberale verdeeldheid.
II. (Slot)
Door de omstandigheden des tyds
gedrongen heeft de Liberale Urne
de .toute schoenen aangetrokken en
in haar ontworpen hervormings- en
actie-program een anderen weg ingesla
gen. Men begreep, dat er in den tijd
der sociale nooden iets ter leniging moest
gedaan worden, temeer, omdat de werk
man, tengevolge der kiesrecht-uitbreiding,
iets heeft mee te praten in 's Lands
zaken. Om de nieuwe kiesgerechtigden
niet geheel te verliezen, moest men in
het program eenige punten opnemen,
waaruit moest blijken, dat het libera
lisme, zjjn bekend egoïsme verlatend,
ook een warm kloppend hart kan heb
ben voor de lagere standen der
maatschappij.
't Gevolg hiervan was dat men te
veel links zeildemen kwam te veel in
het vaarwater van radicalen en socia
listen. Dit beviel velen onder hen niet.
Vele kiesvereenigingen, bij de Liberale
Unie aangesloten, hebben hare stemmen
doen hoorende mcesten van hen
spraken een veroordeelend vonnis
uit, eenigen waarschuwend, sommigen
zelfs protesteerend. Ook de pers der
party heeft zich in 'I geding gemengd
ook haar oordeel was ongunstig. Zelfs
de oud-minister van financiën, Pierson,
is opgetreden om zyn protest te doen
hooren.
Men wist sinds jaren, dat de titel,
.Liberale Unie", door het centrale Be
stuur aangenomen, een leugen was ge
worden. Duidelijk trad zulks voor het
voetlicht by den val van het vorige
ministerie, toen de liberalen bij de nieuwe
verkiezing vijandelyk tegenover elkander
stonden, in Takkianen en Anti-Takkianen
verdeeld. Eene verdeeldheid echter, ge
lijk ze thans te aanschouwen geeft, had
men niet durven vermoedenzonder
overdrijving mag men thans spreken
in Disunie der liberale partij.
Vanwaar deze oneensgezindheid Ligt
het niet juist in het zoogenaamd op
bouwende in de beide programs door
de Liberale Unit ontworpen en voorge
steld? Aangaande de punten, waarin
de Unie haar waar liberalistisch karakter
toont, zyn hel allen eensmen roemt
deze ontworpen voorstellen men moet
anticlericaal blijven, school en wetgeving
handhaven, waardoor het sloopingswork
des Christendoms wordt voortgezet
accepteert vry algemeen (want ook
op dit punt is verdeeldheid gekomen)
het anti-protectionisme, als de oude
belooverende leuze, welke zooveel succes
afwierp voor hen op politiek, zooveel
voordeel op oeconomisch gebiedmen
wil zelfs sociale hervormingen beloven,
niet in bijzonderheden, maar in vage
algemeene uitdrukkingen, opdat men
niet verplicht zy de oude egoïstische
taktiek van schoone beloften te verlaten
en voor zich zelf behoudend te zyn.
Maar de zwenking in de bedoelde
programma's naar de radicalen en
socialisten, heeft de verdeeldheid
ten toppunt gevoerd in het liberale
kamp. De Liberale Unie heeft ingezien,
dat het volk niet langer gepaaid kan
worden door schoone beloften, dat er
iets gedaan moet worden «oor de lagere
standendoor den nood gedrongen
stelt zij een plan voor ter opbouicing
aanstonds gaan van alle zijden pro-
testeerende stemmen op.
Met al de nuanceeringen van meer
of minder, staan thans de twee partijen
scherper dan ooit tegenover elkander.
Een groot gedeelte wil van sociale her
vormingen weinig of niets welen. Het
de liberalen van den ouden stempel
met het befaamde deviesalles voor
ons, voor de overigen de overschie
tende brokkelingen. Zy willen hun
egoltisch standpunt niet verlaten. Het
ander deel wil den weg der sociale
hervormingen op, te gemoet komen aan
de heerschcnde sociale noodrn door een
socialer wetgeving, in de oecnnomie van
den Staat een onbaatzuchtiger stand
punt innemen. Het zyn de geavanceerde»,
die, rekening houdende met de omstan-
digheuen, met de eischen des tyds ge-
lyken tred willen houden.
Ziedaar de stand beider groepen. Zal
ne toenadering mogelijk zijn Wij ge-
looven h-t niet. Duidelijk is zulks ge
bleken op den dag, toen te Amsterdam
de beide programma's moesten worden
besproken door het Unie-Bestuur en de
afgevaardigden der by hetzelve aange
sloten kiesvereenigingenhel bombar
dement werd door de standhoudenden
voortgezet tegen de geavanceerde stelling
der Liberale Unie. De Unie echter be
hield hare stelling en 't einde was de
overwinning van het Bestuurde moties
werden door meerderheid van stemmen
verworpen.
Maar is hiermede de eenheid onder
de liberalen verkregen Verre van daar 1
Scherper dan ooit te voren staan beide
fracties tegenover elkander. Vooreerst
zijn degenen, die voor de ingediende
moties stemden ongetwijfeld grooten-
deels als malcontenten huiswaarts ge
keerd, zoodat een verdere afbrokkeling
der aangesloten kiesvereenigingen is te
zien. Vervolgens bestaat er een
breede schare kiezers onder hen, die
zich bij de vorige verkiezingsslryd voor
de Tweede Kamer als Anti-Takt ianen
van de Unie hebben afgescheiden.
Van bijspijkeren is onzes inziens
weinig of geen sprake meer. De meest
gezaghebbende organen van het .libera
lisme verklaren zich opposiet tegen de
Uniezij verwyten haar het exclusivisme
van de overgroote meerderheid der li
beralen, een zekere wraakoefening over
hare vroeger geleden Takkiaansche
nederlaag, en eindelyk het radicalisme.
En dat hun het verzet ernst is biykt
uit de oproeping der N. R. Ct.,
die door de kopstukken der oud-liberale
garde een ifzonderlyke party wil ge
sticht zien van vryzinningen, die als z 'er
rijk in den Lande, de aanmatigende
suprematie der Unie moede, gaarne
zich op de roepstem dier mannen willen
vereenigen. Feitelyk is men reeds aan
werk getogen. In het noorden is
n druk bezig een nieuwe party te
formeeren en in Amsterdam hebben
zich zeer vele liberalen vereenigd en
de toekomst het standpunt aan
gewezen tusschen hen en de liberale
Unie. Merken 'wy hierbij op dat
de Unie door haar verschoven po
sitie naar het radicalisme geenszins de
radicalen zal winnen; zy willen voorde
toekomst een zelfstandige party blyven.
Het liberalisme is derhalve uiteenge
spat, de Unie bestaat niet meer. Fei
telyk xyn de liberalen in partyen ver
deeld, welker grooter aantal in wording
is. Wat zal deze verdeeldheid opleveren V
Ze zal den ondergang van het libera
lisme bespoedigen. Immers al ware
het liberalisme één gebleven, het zou
toch in de kiesrecht-uil breiding zy»
doodsvijand gevonden hebben. De nieuw-
gecreëerde kiezers zyn van een geheel
ander slag zij hebben met de deftige
bourgoisie niets gemeen; beider belangen
loopen in verschillende richting.
Nu echter 't liberalisme verbrokkeld
is in verschillende elkander vyandige
partyen, staat het geheel machteloos
voor den strijd, die gaat geleverd wor
den. Het meer standhoudende deel zal
genoodzaakt worden in de toekomst
zich by andere behoudende partyen aan
te sluiten wil het nog eenigen invloed
op der. gang van 's Land's zaken
uitoefenen.
Het geavanceerde deel zal geen baat
meer vinden in zyn toenadering tot het
radicalisme en socialisme. Het is te laat,
het vischt achter het net. Vooral het
socialisme heeft, als de volkiparty,
in het ongeloovige kamp
de nieuwe kiezers verzekerd het
heeft dit volk sinds jaren bewerkt, van
zyn beginselen doordrongen, en door de
stoutste beloften voor zich gewonnen.
BUITENLAND.
Grootc opgewondenheid heerschte Zon
dag j. I. te Valencia. Men had n. 1. ver
nomen, dat de Larada, het gewezen
vrybuilerschip der separatisten van
Cuba, van Messina komende, zyne
vruchtenlading te Valencia zou aan
vullen. Van daar groote opgewondenheid,
die op enkele plaatsen in de stad tot
woede tegen de bemanning oversloeg.
Het schip voer onder Amerikaansche
vlag en daarom was dan ook de minis
ter-president Cannovas del Castillo van
oordeel, dat de toegang tot de haven
niet kon geweigerd worden eene lan
ding moest echter worden verhinderd.
De Amerikaanscho consul te Valencia
kreeg van den Ainerikaanscben gezant
te Madrid in last den kapitein van de
Larada te waarschuwen, opdat hy de
haven niet zou aandoen. De Spaansche
kruiser. In/ante Peret, werd onmiddeljjk
naar Valencia gezonden om de landing
te beletten. De spanning was zoo groot,
dat men het ergste vreesde by eene
event ueele landing der bemanning en
tevens dat men in conflict met Amerika
zou komen. Maandag waa de opwinding
heel wat minder.
Op hoog bevel heeft echter de
Amerikaansche kruiser Larada de haven
te Valencia niet aangedaan en, volgent
Daily Nnvs haren koers gericht naar
Palermo. Het gevaar voor eene ver-
wydering tusschen Spanje en Amerika
is derhalve geweken toch blyven de
Spanjaarden uiterst verbitterd. Nog heelt
de regcering haar protest tegen Cleve-
lands boodschap niet aan de Mogend
heden gezonden en zal dit, volgens eenige
bladen ook wel wegbiyven.
Nog steeds verkeert men in Spanje
onder den blyden indruk der tyding,
dat Antonio Maceo, de aanvoerder der
opstandelingen op Cuba, gesneuveld is.
Als gevolg hiervan is majoor Cirujeda,
de aanvoerder der Spaansche troepen
by het gevecht, waarin Macco den dood
vond, de held van den dag. Een tele
gram komt nu melden, dat er onder de
openbare meening groote ontevreden
heid heerscht over generaal Weyler,
FEUII LETON.
lippen murmelden bitter: .Ook hier atrjjd en
vervtlging." Na een wjjle vraagde bjj f toweling
Het Mariabeeld aan het meer.
(Hui hr Duttsch.)
(Sta.)
J) Pin ging nn naast de foraebe, krachtige
teetalle van den vreemdeling, op wieoi wezeo,
een duistere ernst lag, naar hare woning en
dan in gexelecbap des vaders nsar het meer
toe. Enkele minolen later dreel de boot hen op
de gUnzende watervlakte voort; Pil sat aan
bet roer, en de iwjjgende gast staarde ooafge-
brokeo op de door den morgenwind gekrulde
golven. Hel was geen vrooljjke vaart, als ander»,
wanneer de gasten uit de voorname wereld
kwamen, om in de heerlijke bergwereld op le
ademengeen vrooljjk gexang bogeleidde den
riemenalaggeen beider gelach mengde aicb in
hel gemurmel en geklots der golven. De veer
man en ijjoe dochter waren zwaarmoedig; het
hoold .lood bon niet tot zingen en vroolgkheid,
«n het bleeke, ernstige gezicht van den vreemde,
"tal een scherp contrast vormds met den
lachenden zomermorgen, had bovendien ieder
vrooljjk geluid in den kiem verstikt Niemand
•prak een woord, - een bijna onheilspellende
•title lag els een loodzwsre drukking over de
boot. Toen een vischreiger gelijk een pijl uit
4e hoogte in den vloed nederschool en in het
.Last de boot drijven." zeide hjj
zijn horloge netst zijn beurs op d<
arop hg gezeten had.
.Veerman", riep hjj, .dat behoort u
plaatsen seshonderd vi
.Waar ie de diepste
.Daar ginds, mjjnba
.Vaart daar dan be
.Ach, mijnbeer, dat laat zich met een
paar woorden niet verklaren, eo een rjjk,
gelukkig man, tie gij, zou hel ook moeilijk
begrijpen. Ik was ziek, moest schulden miken,
om mei de mijoen niet te verho-igareo, -
morgen is da wissel vervellen, eo dan wordl
ik uit mjjn hoia gejaagd Midli bad die
woorden slokkend uiigeeproken, en streek daarna
met den rog zjjner hand over de oogea.
De vreemde haalde de schonden op. .Dus
wegens eeo handvol geld *j}t ge ongelukkig?"
vraagde hjj op verachteljjkeo toon, .ware
er maar geeo scherper leed, dan geldgebrek I"
,Dt zeide immers, mjjubeer, dal een rijke dat
niet begrijpt."
De vreemde antwoordde niele, maar v
zich en orerscbouwde oog eene mei ijji
hel glanzende meer. de geweldige rotsen, dia
ten hemelryzeode bergketens in het oosts
Deze woorden klonken
lend. Pia zag haar vader
.Hebt gjj deo geen geloof?" vraagde z
'eemde keerde zieh om en zeg naar d
.Geen geloor," herhaalde bjj op eigenaardigeo
loon.er was eeo tjjd
.Weel ge dan niet, dat ge voor deo recht
•toel Gods znlt treden, en dal de zelfmoordeni
de gerechte alraf Gode niet ontkomen kan
Over de koode gelaatatrekkeo van den man
gleed een vlocblige lach. .Hondt gjj aan nn
geloof vast, kiod voor mjj is het te laat!'
waa bier zeker niet, en het vaartuig
melde over hel ondiepe van bal meer.
vreemdeling plotaeliog, -
it bewustzijn, dat zijn k
zjj op het sterfbed lag. beloofd, iedareo dag sen
Wee» gegroet te bidden eo ik beb
helode gehouden lol dat uur, wallleht
slechts uil gewooots."
.Dit was braaf," viel Müdli haastig in,
God tal u dat vergelden."
.God? Er ie geen God
de vreemde laid, een sproog, en de golven
van het meer sloegen boven hem tezamen.
De boot schommelde zoo, dal hjj dreigde
te keolelanPU stiet eeo gilleoden schree
nit eo staarde mei verbjjeterden blik op
plaaU van bet water, waar da ongelukkige was
verdwenen; van daar gingen i
kringen oil, tol ze zich legen den rolawand
braken of zich in bel meer verloren.
.Houd vaat legen den oever, kindc!
aan deo kant vinden wjj een ankerplaats.
.Midli had de riemen iogelrokkeo, z|jo
afgelegd, eo io hel volgend oogeobllk verdween
ook hjj io het meer.
.Vader I"... Angslvolle, ootzetteode minuien
die een eeuwigheid geleken gingeo voorbij.
Daar echaidda zich da sralarvlakleeeo hooi
verscheen, eo oog een. - Midli werkte krachtig
met den rechter arm, zjjn linker droeg
ommozien Ier plealse met de boot wiens r
de vader vatls.
.Voorzichtig kind, dat wjj niat alkoven»
lokken. Vaar naar den oever."
Hier lag onder deo spiegel ven bet meer
zich tegen de epiu vu bet vaartuig op, terwijl
hjj riep:
.Spoedig near bolt. PU,het watar la Ijskoud!"
.Na eeo half uur wu MOblehoru baratkL
Da vreemde had oodar de voortgezette wrijvingen
vso Midli de oogeo weder geopend, an leng.
zamerhand kaarde bet bewuaüjjn terug. Ver
wilderd achouwde hy om zleb beu, doch sprak
geeo woord, maar llal zich alias welgevallen.
Hjj scheen totaal wlllooa en gevoelloos te s|jn
eo volgde, loeo zjj geland waren, met wuka-
tr peinzend in bat w
.Kind, ik wu ook
Ureo waru intoascheo voorbjjgofaan. Da
vreemde ul, gekleed In het Zondagspak vu
Midli, in de eenvoudige kamer vu du hout
snijder, «ijn eigen kleederen hingen bnileo in
de zon. Zooder gerulsch trad Pia blonu, om
oaar deo toeeUod vu deo mu te zien, dia
e hun gul geworden
.Voelt ge o lata beier, mjj oh aar De slaap baaft
u zeker goed gedau?" vraagde bet meisje.
De vreemde knikte. .Ut kon al laag dood
ijjo," murmelda bij.
.Reeds vier ureo, bet ware verschrikkelijk."
.Het heeft niet zoo moeien «jju, eo het la
goed, dal hel zoo is. Ik hsb misdadig gahudald.
.Weet gjj ook, mijnheer, waarom da hamel
n redding zond?"
.Weet gjj hel?"
■w vervuld babi door
groet to hidden; da
baden ie het baar