Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 46.
Zaterdag 13 Februari 1897.
Tiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn. Baam, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementaprija par drie maasdam
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Frija dar Advertentiini
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondenten cn Advertentiên moeien uiterlijk Vrijdagavond
Weelde.
n (siot).
Na te hebben aangetoond, waarin de
weelde bestaat, en hoe ze in strijd is met
de christelijke beginselen, zullen we thans
in 't kort wijzen op de rampzalige ge
volgen, die daaruit voortvloeien voor
het individu, 't huisgezin en de maat
schappij.
Voor het individu. Ieder, die der
weelde offert, maakt een schromelijk
misbruik van de tijdelijke goederen aan
zijne zorgen toevertrouwdniet slechts
onttrekt hjj den arme, wat dezen wezen
lijk toekomt, maar wendt het bovendien
aan tot voldoening zijner ongeregelde
neigingen van hoovaardigheid of zinge
not. De zucht derhalve om te schitteren
en te genieten, door de weelde voort
durend gevoed, wordt steeds sterker,
wordt eene passie, die hem voorlstuwt
op den eenmaal ingeslagen weg met
het gevolg, dat hij dikwijls, gelijk de
ondervinding leert, tot ellende en ar
moede komt en tegelijk lot diep zedelijk
verval. De weelde ontaart gewoonlijk
in verkwisting en op verkwisting volgt
de armoede, de ruïne van soms aan
zienlijke persoonlijke fortuinen. Haar
slachtoffer deelt het lot van den onrecht-
vaardigen rentmeester, die van zijn ambt
ontzet, zijn rentmeesterschap verloor.
Voor 't huisgezin. Wat van dc weelde
geldt voor bizondere personen, geldt
mede voor de huisgezinnen, met dit ver
schil echler, dat de gevolgen veel ellen
diger en rampzaliger zijn.
Hoeveel gezinnen zijn reeds hel slacht
offer der heerschende weelde geworden
of neigen ten ondergang, zoowel ten
platten lande ais in de steden.
Is niet de weelde het machtigste
wapen, dat de vrijhandel hanteert legen
de bescherming van den boerenstand
wordt daaraan de achteruitgang niet
toegeschreven, de ondergang der vele
grondbezitters? De beschuldiging moge
overdreven zijn en daarom in hare alge
meenheid valsch, toch valt de gedeelte
lijke waarheid, vooral in betrekking tot
vroegere jaren, niet te ontkennen. Immers
opmerkelijk, dat daar, waar de
weelde liet hoogst werd opgevoerd, liet
verval 't duidelijkst zichtbaar is.
in de steden klaagt de neringdoende
stand soms steen en been ever de
malaise, die we gaarne als bestaande
emen. Maar de vraag dringt zich
hier op: kan men hier iets bespeuren,
van besparing en inkrimping der uitgaven
voor uitwendigen pronk en tooi En zou
Hit niet dikwijls wel iels meer zijn dan
een staaltje van plicht door de rechtvaar
digheid gebiedend gecischt
Wie hier in goede verwachting een
onderzoek wilde instellen, zou zeker de
treurigste ervaringen opdoen, de bitterste
teleurstelling ontmoeten. Het opdrijven
der standen, een onderlinge wedstrijd,
heeft de weelde in menig huisgezin bin
nengeloodst. In vroegeren lijd was er een
bepernlen kring, om iets te noemen, voor
de benamingMevrouwthans is de
grens zoover overschreden, dat inen wel
weet waar zij begint, maar niel waar ze
eindigt. Gold het hier slechts enkel dc beti
teling, men zou er vrede mede kunnen heb
ben of er om lachen. maar zijstaai treurig
genoeg doorgaans niet alleen, ze heeft een
droevigen nasleep. De juffrouw verlaat
op zekeren dag hel gezin en treedt een
oogenblik later weder binnen als Mevrouw,
terwijl zij in haar voorschoot draagt
de weelde.
Hel huisgezin, wat zij bestiert, onder
gaat van lieverlede een geheele gedaante
verwisseling want zij moet met de
haren volgens haren stand leven, met
het gevolg, dat de eenvoud wijkt voor
eene zekere deftigheid, de zuinigheid
voor verkwisting, hel batig saldo van
vroeger voor klimmende uitgaven en
niet zelden voor een aanzienlijk deficit
op 't einde des jaars.
Heer en Mevrouw bemoeien zich niet
meer zoo direct met de zaken i deze
worden overgelaten aan het dienstdoend
personeel. De heer houdt er zelfs een
boekhouder op na, terwjjl hij zelf een
renteniersleventje leidtde mevrouw
heelt een voldoend getal dienstboden
voor zich om al liet werk te verrichten.
De uitgaven voor kleeding en opschik
houden daarmede gelijken tredmen
volgt inet een zekere angst vailigheid de
dwaze, rillige mode op den voet, niet
alleen voor zich, maar ook voor de
kinderen, die in weelde groot gebracht,
boven hun stand opgevoed, later het
getal der ongelukkigen in de maatschappij
zullen vermeerderen.
Zoo ziet men menige zaak in onzen
lijd ten gronde gaan, welke vroeger
winstgevend was, waarin de oude luidjes,
een meer eenvoudige levenswijze leidende,
rijk geworden zijn, terwijl het jongere
geslacht, ten gevolge der ingevoerde
weelde, achteruit gaal, verarmt en ten
gronde gaat. Men wijdt aan de malaise
de schuld, en men ziet den hooldschuldige
niet, zoozeer is men door de weelde
verblind, of wel daaraan zoozeer gehecht,
dat men als principe huldigt/ml non
diluviumna ons de zondvloed.
Voor de inuaheha/ijiij. 't Is duidelijk,
dat wanncerde ledematen lijden, 'tgansclie
lichaam lijdt, dat, wanneer do weelde
de huisgezinnen binnendringt, de ge-'
heele maatschappij daarvan de nadeelige
gevolgen moet ondervinden.
Vooreerst de algemeene armoede.
Te recht heeft een geleerd schrijver ge
zegd, dat de openbare armoede in de
voetstappen der weelde treedt. De weelde
toch drijft het gemeenschappelijk kapi
taal in du handen van enkelen. Van
daar behoeft het geen verklaring, dat in
onze dagen hel kapitaal zich heeft ge
concentreerd en als kapitalisme zich in
zijn afschuwelijke en schrikwekkende ge
stalte vertoont, en een steen des aan
stoots voor velen geworden is.
Vervolgens strekt de weelde hare
verdorde hand uit om de twee bronnen
van bestaan der armen te stoppen. Zij
toch moeten leven van eigen arbeid
de milddadigheid van anderen. Naarmate
het gemeenschappelijk kapitaal vermin
naar die mate zal ook de gemeen
schappelijke arbeid als bron van bestaan
afnemen en hieruit verklaart men, ten
minste voor een groot gedeelte, de thans
heeischende werkeloosheid.
De weelde kent alleen liefde voor zich
is echt egoïstisch. Zjj vordert liet
overvloedige voor uitwendige praal en
schittering, zoodat er niets overblijft
weldadige doeleinden, tenzij men
fatsoenshalve daar niel buiten kan. Dik
wijls zelfs is men, na aan de weelde
offers gebracht te hebben, niet meer in
staat nog eenige brokkelingen ter wel
dadigheid af te zonderen.
Eindelijk wekt de weelde de jaloezie
der minderbedeelden en is dienvolgens
een der minste oorzaken van hel
sorialisme. Dc minderbedeelde ergert
zich niet aan de uitwendige deftigheid
en rijkdom, die rijkgeforluneerde en
aristocratische farniliën aan den dag
leggen; hij gevoelt het, dat komt hun
toe, dit vordert hun staat. Maar wat
;en doorn steekt in hel oog is de
weelde, omdat zij altijd met een zekere
ostentatio gepaard gaat, met een uit
wendig praalvertoon, om te laten zien
hoezeer men geniet en hoe rijk en schit
terend men leeft, cn dit is wat tart
ergert, wal den mindere vaak tot
ontevredenheid cn wrevel stemt, dennjjd
opwekt en hem doet overloopen tol
het socialisme, dat zich heeft aangegord
tot den strijd legen den rjjkdnm.
BHTENLAND.
De werkslaking te Hamburg is zoo
goed als geëindigd en alweer uitge-
looptn op teleurstelling en ontzaglijke
schade voor werkgevers en stakers. Niet
'.liter is ze op kalme wijze geëindigd,
>en, er is gevochten, en hevig ge
vochten Vooral werd de politie zeer
lastig gevallen door opgeschoten jongens,
toen zij in eene straat mir. of meer
't nauw gebracht werd, werden de
agenten met flesschen, steenen, asch,
ja zelfs met kokend water verdreven
en eerst toen er eene groote verster
king kwam, werden de oproermakers
uiteengejaagd. Dat de stakers zich bitter
teleurgesteld en bedrogen vinden door
socialistische raddraaiers, valt niet te ont
kennen. en de meesten zouden nog gaarne
tot eene minnelijke schikking hebben willen
komen, maar den lijd daarvoor hebben
zij laten verstrijken en op 't oogenblik is
het te laat. Groot is dan ook 't verlies,
door stakers en patroons beiden, ge
leden, Alleen het verlies, dat de handel
er door geleden heeft wordt op 50 k
60 inillioen mark geschat.
Pijnlijk z[jn in Duitschland de ge
moederen van 't meerendeel der be
volking getroffen door 't feit, dat de
keizer nog steeds volhardt in zjjne per
soonlijke dwaalbegrippen over de
zoogenaamde „eer." Te Dusseldorf werd
d.d. de officier Vrijheer von Ehrhart uil
gedaagd door een jong assessor. De
officier weigerde te duelleeren en werd
daarom op last des keizers van
de officiersljjsl geschrapt. Genoemde
officier had in 1870 dapper gevochten
en daarvoor 't kruis verdienddit
mocht hij behouden als eene gunst.
Ook bepaalde Z. M. plaats en uur,
waar hij door zijn chef zou bezocht
worden. De Vrijheer von Ehrhart heeft
den moed gehad te bedanken voor de
eer om iiel kruis te blijven dragen en
er tevens bijgevoegd, dat, als hjj iemand
wenschte te spreken, hij zelf plaats en
tijd zou bepalen, 't Ware te wenschen
dat allen zoo spraken en 't onzinnige
tweegevecht bij allen in miscrediet ge
raakte.
Aan den politieken hemel in 't Oos
ten stapelen zich donkere wolken op.
In liet laatst der vorige week werd van
Greta gemeld, dat daar weder een
moorddadig bloedbad werd aangericht
cn de bezittingen der bewoners aan de
vlammen werden prijs gegeven.
Vele Cretenzers vluchten van het eiland
en trokken naar Griekenland, alwaar
door de Kamer reeds een bedrag van
100000 drachmen is aangevraagd, om
deze vluchtelingen te kunnen onder
steunen.
Met groote moeite werd de groote
brand te Kanea, door de Turken ge
sticht, gebluscht. Tweehonderd huizen
en eenige oliepakhuizen zjjn door den
feilen brand vernield. Meer dan 5000
personen namen de vlucht op de
schepen, welke ter reede lagen.
Uit Malta is voor 1200 personen voor
14 dagen vleesch gezonden, wijl men
vreest voor hongersnood. In de wateren
van Crela kruisen zes Engelsche oor
logsschepen en de llevenge is, onder
FEUILLETON.
TTRW VEROORDEELDE
6) .Moeder", vraagde hel oudste meisje, dal
ongeveer zes jaren oud was, .heelt vader gel
.Wal staal daar dan in
.Dat zi
haren zoetsappigeo glimlach, ,on-
derleeken maar even, zie hier heb ik al een pen
meegebracht, omdat ik weet dal uw soort
menschen gewoonlijk schrjjlgereedscbap ont-
Met veel moeite krabbelde de vrouw, die sinds
jaren niet meer geschreven had, haren naam op
het papier, waarop de huishoudster, die inlusschen
de .lieve kindertjes", die echter niets van baar
wilden welen, gestreeld had, zich verwijderde.
Een iaogeo tijd stood vronw Landsberg na
denkend in het midden van de keuken, met den
briet in de hand, zjj talmde hem te openen, hel
was haar, als zou zij de zwaarte van het on
geluk, dat zoo plolseliog op haar was neerge
komen, niet dragen kunneo. Maar schielijk overwon
zjj zich, opende hel schrijven en las
.Daar gjj toch in de keuken gewasschen hebt,
zeg ik u aan binnen drie dagen de woning te
Alezander Meijer."
,0 mijn God!" brak zjj snikkend uit. Na
was zij zonder onderdak en haar man zat in
de gevangenisBestond er dan geen gerechtig
heid meer op de wereld? Wal had zij dan Inch
gedaan, dat haar zulke zware beproevingen
werden opgelegd Eo wat zal zij ou beginnen
Zjj moest handelenzg mocht hier niet werke
loos staao en zich aan hare onlslnimige smart
overgeven. Zg moest bidden, smeeken, de harten
vermurwen, wanneer zjj niet wilde ten ondergaan.
Schielijk kleedde zjj hare kinderen aan en
jjida mat hen de trappen af om mjjnbeer Mager
hardvochtige n
nfel te spreken. Z
met haar lieftallig
heer in zjjn ziel hit
bandelen moest, inaar hjj kon geen uitzondering
voorwaarden. En als nu de vrouw smeekend
aanhield, slechts een paar minuien mei mjjnheer
Meijerte mogen spreken, antwoordde de aoder,
dal baar heer znlks oiet loestood, hjj had oen
veel Ie goed hart om oiet te vreezen, dat hjj
zich door klagen zou laten verteederen.
1 bel smeekco der ongelukkige vrouw
Ie vergeelsmjjoheer Hejjer was niet Ie sprc
Bijna wasnzinoig vao smart spoedde zjj
de straat op, om den heer Lassen te verzot
dat bij zich over baar zou erbarmen. De weg
tolhel handelskaDloor der firma Lassen en Comp.
was niet ver, maar de begeleiding der kindei
spoedende menschen in den weg liepen. Vronw
Landsberg echler antwoordde de kleinen vrien
delijk en geduldig als altijd, olschoon hare ge-
gevangenis
s, God
wegeljjk straatleven der hooldstad. En wat voo
heerlijke dingen zagen zfi welHier de eindi
looze rjj van koetsen en tramwagens, de vrooltjke
miters en de prachtige soldaten-uniformen
huizen met «ondervolle wiokelkaslsn met nit-
stalliogeo vao duizenderlei koalbaarheden, speel
goederen en snoeperijen. De kinderen werden
niet moede in hun juichende uitroepen
scheldwoorden, c
Ook bjj mjjnheer Lassen gelukte bet haar niet,
te worden toegelaten, lig was even zoo week
hartig als mijnheer Meijer. Vrouw Landsberg,
die niet ineer wist, waarheen zjj zich wenden
zon, kwam plotseling op de gedachte bjj mevrouw
Lassen hulp te zoeken, en in schielijk opflik
kerende vreugde der hope, meende zjj,
niet te vergeels te zullen aankloppen. Mev
Met kloppend hart steeg zjj de breede pracht
volle trap op, die lot de woonvertrekken der
familie Lassen voerde. Een dienstmeisje ontving
haar met oplrekkenden neus, en gal haar aan
stonds te kennen .de lal geven niet aan de
deur." Dat is dan ook wel de gebruikelijke
wjjze om beschaamde en onbeschaamde bedelaars
weg te krjjgen 1 Vrouw Landsberg echler bad
intusschen zoo smeekend, eenige woorden met
mevrouw te mogeo sprekeo, dat het meisje
zich eindelijk bewegen liet, cn de vrouw met
de kiodereo in een hoek vao de gang plaatste,
waar zjj moesten wachten.
Daar stond vrouw Landsberg nu te wachten
en hoe langer zjj wachtte, des te meer ontzonk
haarden moed. Rjjke menschen zjjn nog al eens
minder week vu harte, velen onder hu gaan
onverschillig de menschelgke ellende voorbjj,
omdat zij haar niet hebben leeren kennen en,
naar bet zich laat aanzien, ook niet zullen leeren
kennen. Zon mevrouw Lassen anderszijn?
Eindelijk, eindelijk ging de deur open en me
vrouw Lassen verscheen met oen rjjk gekleede
.Dus mevrouw", hoorde vronw Landsberg
haar zeggen, .voorloopig teeken ik voor het
kindertoevluchtsoord voor driehonderd mark.
Natuurlijk ben ik later steeds bereid helpend bjj
lenV
Mevrouw Lassen boog zich, zoo diep zjj ver
mocht, en wendde zich weder naar hare kamer.
Zjj droeg het hoofd hoog, want het was geen
geringe eer door een soortgelijke dame bezocht
te worden, al had dat bezoek ook driehon
derd mark gekost. De kleine som was toch wel
te verbeuzelen. Dat zjj voor enkele nren nog
pas een armen man om een som vu vijfhon
derd mark in de gevangenis had gebracht
daaraan dacht zjj niet eens meer
Juist wilde zjj de dear achter zich aloitu, toen
zij vlugge schreden en den angsivolleo ai troep
.Mevroaw I" hoorde. Daarop keerde zjj zich
om. Toen zjj echter de poover gekleede vronw
met de kleine kinderen zag, rimpelde zfi haar
vooihoold en riep op Iniden toon
gjj hier? Wie heeft n binnenge
laten
,0 mevroaw", riep vr
w Landsberg smeekend