Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 8.
Zaterdag 22 Mei 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden i
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauKromnmtraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prije der Advertontién
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iedcren regel meer- 0.05
In de goede richting.
't Was allerminst te verwonderen, dat
de naderende verkiezingsstrijd niet zon
der bekommernis door velen werd te
gemoet gezien. De groote uitbreiding
van het getal kiezers, met wie nog
slechts schaars politieke voeling gehouden
was, en wier geestesrichting in de staat
kunde nog moeilijk te bepalen viel, gaf
iets zeer onzekers aan berekeningen,
zoo zelfs, dat ervaren staatslieden zich
op dat terrein niet dan met groote
omzichtigheid durfden begeven.
Die vage, nevelachtige positie is op
geheven. Daartoe hebben verschillende
omstandigheden meegewerkt. De eerste
stoot in die goede richting werd ge
geven door niemand minder dan mi
nister van Houten zelf. Krachtiger toch
dan door diens bekende strijdleuze
.Tegen het clericalisme," kon het po
litiek bewustzijn bij het geloovig deel
des Nederlandschen volks moeilijk
worden wakker geschud. En eenmaal
ontwaakt, gaf het leekenen van een
strijdlust voor de goede zaak, die de
sombere vreeze voor de toekomst reeds
eenigermate verdwijnen deed.
Toen echter voelde men het dringendst,
dat iets ontbrak om met hoop op
succes den strijd aan te binden tegen
eene partij, die in hare aanvallen zich
durft richten tegen al wat den geloovi-
gen des lands heilig en dierbaar is. Ook
onze Katholieke Leden der Tweede Ka
mer waren daarvan doordrongen
hun althans komt de eer toe dit ont
brekende te hebben aangevuld. H
Katholiek program bleek immers aan
stonds een veilige gids op de onwisse
paden der hedendaagsche politiek. Maar
ook met welk een instemming en waar
deering werd het alom begroet en
aanvaard. Van toen af toch werd door
alle Katholieken des Lands, geheel in
overeenstemming met de beginselen in
het merkwaardige program uiteengezet,
geijverd en de voorbereidende maatre
gelen genomen tot het vormen van een
kiezerskorps, dal Ihans, wel niet zonder
moeite en inspanning, maar toch, ge
lukkig, voor de aanstaande verkiezingen
slagvaardig is.
Maar wil men doel bereiken, dan be
hoort slagvaardigheid met eenheid van
handelen noodwendig gepaard te gaan.
Ook hierin ovenwei kwamen onze Katho
lieke Leden der Tweede Kamer hun niet
genoeg te waardeeren bijstand verleenen.
Zij begrepen terecht, dat alleen door
gemeenschappelijk overleg, door onder
linge ernstige besprekingen der bestaande
toestanden en verhoudingen, verbrok
keling van krachten, wat de heil
looste gevolgen zou veroorzaken, kon
voorkomen worden. Daartoe noodigden
zij Afgevaardigden van Besturen van
Et. K. Kiesvereenigingen uil lot het
houden eener vergadering, ten einde
uit de lessen der ervaring aan te toonen
langs welken weg alleen, maar dan ook
met groote kans op een goeden uit
slag, de zege te behalen is.
Die vergadering, men weet het,
heeft een schitterend verloop gehad.
Er heerschte geestdrif1 ^nch zonder
hartstocht, altijd gemoede7ij..v '■ij,- -lig
en met dien ernst, welke de waarde
der verkregen resultaten doet verhoogen.
En deze schatte men niet te gering, te
oordeelen naar de resolutie, welke met
algemeene stemmen werd aangenomen.
Een voortreffelijk werk is alzoo tot
stand gekomen. Waar toch een gezag
hebbend liberaal orgaan het tactisch
beleid der Katholieken bewonderenswaar
dig noemt, mogen wij ons gelukkig
achten nu het wijst op den staatkundigen
grondslag, welke te Utrecht is gelegd. En
wat het meest bevredigt, verheugt en
bemoedigt isde fundamenten zijn
hecht en stevig, zonder kunstmiddelen
aangebracht. Het was niet een scheppen
van een tijdelijken toestand, die na een
eersten verkiezingsstrijd als van zelf
zich oplossen zou om voor een nieuw
onzeker tijdperk plaats te makenin
geene deelemaar een bodem is aan
gewezen, waarop bouwstolTen kunnen
worden aangevoerd, waarvan in den
naasten tijd politieke monumenten kun
nen worden opgetrokken, lot eer van
het volk en van eene duurzame waarde.
Aan den geweldigen aandrang naar
een vasto richtsnoer op staatkundig
gebied is dus op hoogst lofwaardige wjjzo
door onze Katholieke Leden der Tweede
Kamer tegemoet gekomen. Doch niet ge
lijk meermalen door andere partijen ge
schiedt, die hun kracht tot het uitvoeren
hunner inzichten in het opwekken van
hoozc hartstochten zoeken te vinden,
hebben zjj gehandeld, maar openlijk en
fier. zonder schroom of bedeesdheid tra
den zijopen hielden hunnen tegenstanders
zoowel als hunnen partijgenooten vour.
wat zij nuttig en noodig achtten lol waar
achtig heil van geheel het Nederlandsche
volk.
Zij hebben meer gedaan. Zij hebben
de katholieke partij georganiseerd tot
een vast aaneengesloten geheel, dat te
recht zelfs bij den tegenstander bewon
dering afdwingt. En wel met een tact
en beleid, die alle Katholieken met eer-
beid en ontzag vervuil. Niet bevelend,
niet ingrijpend in de vrijheid van han
delen der verschillende R. K. Kiesver
eenigingen, maar leidend, raadgevend,
vermanend, waarschuwend en wel met het
kalme bewustzijn, dat geen enkel Katholiek,
die althans het waarachtig heil van
godsdienst en vaderland beoogt, zich
aan het leidend gezag dier eminente
mannen zou willen onttrekken.
Bovendien hebben zij een dreigend
gevaar afgewend. Het stond immers wel
eenigszins te vreezen, dat zooge
naamde volksvrienden, zich posecrcn-
de als redders der in hachelijken slaat
verkeerende maatschappij, ook sommi
ge Katholieken zouden medeslepen.
Deze politieke helden van „loven
en bieden", op wier wenken de volks
welvaart als een nieuwe dageraad aan
den maatschappelijken hemel gloren zou
mits zij slechts met behulp der
schouders van hunne volgelingen op
een parlementairen zetel mochten
klimmen zouden ongetwijfeld van
de onzekere verhouding hebhen partij
getrokken. Minstens genomen zouden
zij den strijd hebben bemoeilijkt en een
goeden uitslag in gevaar gebracht. Met
meesterlijken tact, die een voortreffelijke
staatkunde verraadt, werden dezen poli-
tieken gelukzoekers op hun avontuurlij
ken weg een versperring voor de voeten
geplaatst.
En het Katholieke Nederland is er
dankbaar voor, wat door daden bewe
zen wordt. De goede richting, te Utrecht
aangetoond, wordt bijna zonder uitzon
dering gevolgd.
Met groote voldoening mecnen wij hier
tevens te mogen wijzen op de correcte
houding der R. K. Centrale Kiesvereeni-
ging voor het hoofdkiesdistricl Amers
foort, en inzonderheid op die des Bcstuurs.
Dc politieke richting door genoemd
Bestuur reeds ingeslagen, werd te
Utiecht in de daar aangenomen resolutie
als de eenig juiste gehuldigd. Een beter
bewijs van een helder inzicht in de
politieke omstandigheden des lands kon
wel niet gegeven worden. Deze voldoe
ning mochten de Afgevaardigden voor
ons kiesdistrict ter vergadering te Utrecht
reeds smaken, en een definitieve candi-
daad-stelling op de meest eenstemmige
wjjze door de kiesvereenigingen in ons
kiesdistrict, heeft het werk des Bcstuurs
op de meest eervolle wjjze thans
bekrachtigd.
Moge nu het resultaat van al dien
voorloopigen arbeid voor ons, Katho
lieken, een schitterende victorie zijn.
Dat geve God!
BUITENLAND.
Lang heeft Turkije gedraald te ant
woorden op de interventie-voorstellen
der Mogendhedenhet heette, dat de
schuld der niet- beantwoording thans
weer aan de Grieken lag, daar deze
de vijandelijkheden in Epirus hadden
voortgezet, olschoon zij hun lot in de
handen der Mogendheden hadden ge
steld. Eindelijk echter antwoordde de
Porte op de gemeenschappelijke nota
der gezanten met eene formeele weige
ring. Eerst wanneer hare vredesvoor
waarden in beginsel werden aangenomen,
zou zij doen, wat de Mogendheden
wenschen. Die vredesvoorwaarden
behelzen, dat Turkjje verlangt Je weder-
afstand van Thessalië aan Turkjje door
Griekenland2e betaling eener oorlogs-
schating van 10 millioen Turksche pon
den en 3e intrekking der voorrechten,
welken de in Turkije wonende Grieken
genieten.
Algemeen is men van oordeel, dat
Turkije wel een toontje lager zal gaan
zingen, vooral als Rusland pressie op de
Regeering uitoefent en haar nog eens
doel gevoelen, dat zjj ook nog bij hem
in 't krijt staat met hare oorlogsschat
ting van '77.
Wat verder de afstand van Thessalië
betreft, hierin zullen de Mogendheden
niet kunnen of willen treden, daar
toch in 1878 op hel Berlijnsche Con
gres dit gebied door de Mogendheden
aati Griekenland is afgestaan.
Duitschland wil thans ook, dat de
Grieksche financiën onder Europeesche
controle gesteld worden, niet om de
Porte te wille te zjjn, doch waarschijn
lijk veel meer om de bezitters van Griek
sche schuldbrieven gerust te stellen,
daar hel toch overbekend is, dat er
velen van die in 'I Duitsche Rijk zijn.
Op 't oorlogsveld waren de Grieken
de iaatste dagen nog steeds niet geluk
kig. Edhem-pasja waagde op nieuw een
aanval met 30000 man en 12 batterijen
op Domokos. De Grieken, die, onder
den drang der Mogendheden, eene af
wachtende houding hadden aangenomen,
werden heftig aangevallen. Don eersten
schok doorstonden zjj goed, ja wierpen
zelfs de Turken teruglater op den
middag, toen de Turken met overmacht
hen te lijf gingen, weken de Grieken
terug op Kitika, Kitzeli en Karatzoli. Bij
deze gevechten werd de divisie-generaal
Mavromichaelis gewond. Domokos is
dan ook in handen der Turken gevallen
de Grieksche Regeering gaf, naar aan
leiding der berichten uit Domokos, den
Kroonprins de uitgebreidste volmacht
te handelen naar omstandigheden,
hetzij zijne positie te Domokos prijs te
geven of terug te trekken naar het
Olrys-gebergte.
Zelfs nog na deze overwinning wilde
de Porte van geen wapenstilstand hoo-
ren alvorens Edhem-pa9ja het Otrys-ge-
bergte in zijne macht had. Te Konstan-
tinopel liep zelfs het gerucht, dat het
FEUILLETON.
Soldaat en Martelaar.
Verhul uit de dageo der laatste bloedige
Christen-I
volging.
6) In den namiddag zonden in het colos-
seam gladiatoren optredeo. Toen Sextns en
Carinas »oor den aanvang der voorstelling
hunne plutsen opzochten, waren de treden
vu onder tot een duizelende hoogte weder be
zet, dichter dan des voormiddags.
Weder klonken de fanfaren toen keizer Dio-
cletianna verscheen, daarna stapten honderd
paar gladiatoren de arena binnen, zooveel
zonden dezen middag bnnne kunst vertoonen.
In plechtigen optocht schreden zjj voort tot
voor den keizerlijken troon, dur hielden zij
stand en riepen den beerscber der wereld toe
.Morilnri te salulant" ,Zjj, die tot sterven
bereid zjjn, groeten n."
la die vi
met de zakdoeken, dan werd den
genade geschonken richtten zich de duimen
benedenwaarts, dan had hy zjjn leven verbeurd
en nerd by met den drietand algemaakt. Dit
bloedige gericht werd heden verscheidene ma
len herhaald. Ala een gevecht, een bedrjjf
voorby was, dan traden de gemaskerden op met
hunne ijzeren haken en sleepten de gevallen
offers door de pooit des doods weg; anderen
harkten hot bloedige zand om, zwarte slaven
9lrooi-len versch zand en het spel begon op
nieuw. Naast en na de nettenvechters traden
de slingerurs op, bjj wie een slinger het nel
verving.
In bet tweede bedrjjf traden de gladiatoren
in troepen op en voerden eerst, tot ontspanning,
sierlijke en kunstige spiegelgevechten uit, maar
eindelijk moest toch weder bloed het geheel
aantrekkelijkheid bijbrengen. In de verschil
lende gevechten werden er vijftien doodeljjk
gewond, zeven anderen, die in den slrjjd het
onderspit dolven, werd op bevel der toe
schouwers het leven benomen. Dit deden de
dieren voorgeworpen worden.'
De offers uit het tweede bedrjjf werden ver
wijderd, het zand vernieuwd, de trompetten
weerklonken en eene moeder met twee jonge
dochters en eenen jongeling, die nuuwljjks
vjjflien of zestien jaren telde, werden binnen
geleid hen volgden twee oudore dienaars en
eene eveneens bejaarde dienstmaagd, allen ge
boeid, allen bleek, omgeven door een muffe
kerkerlucht. Zjj kwamen van Capua. zeide
n drie bedrijven. Eerst
traden de nettenvechten, die met ei
n dolk,
op, de tegenpartij was met helm, schild en
zwaard gewapend. De eerste trachtte zjjnen
tegenstander door een behendijen worp in
't net te vangengelokte hem dit en bracht
hjj hem ten val, dan zette hij hem zijnen voet
of den drietand op de borst en keek vragend
naar de toeschouwera; staken deze de duimen
dar rechterband in de hoogte en zwaaiden zjj
laf gedragen hadzjj ontstaken echter ook
tegen den overwinnaar in woede, als hjj zjjn
offer snel dooddemen wilde n. I. bet slacht
offer langzum, smartelijk eu onder langzame
doodspijnen zien sterven 1
Wat kon, na zulke tooneelen, een derde be
drjjf nog prikkelender bieden? Men bad, voor
de Romeinen, iota bedacht. Op het programma
.Execrabilis familia Christiana ad bestias'
eene misdadige christen-familie zal den wildon
hjj behoorde tot een edel geslacht.
De ongelukkigen sidderden niet, kalm schre
den zjj naar het midden, waarheen meu hen
geleidde. Nauwljjks waren zjj in de arena ol
de menschenmassa schreeuwde„Ad bestias
ad beslias' voor de wilde dieren, werpt
hen den wilden dieren voor!" In dit oogenblik
openden zich de nisluitdeuren en in giooto
sprongen kwamen van verschillondo kanten
acht leeuwen in de arena gestoven. De lolden
offerdood uilgekozenen riepen elkaar een laatst
vaarwel toe op aarde, om elkaar spoedig in
den hemel lei up Ie vinden; daarna vielen zjj
biddend ter aarde. Eerst bleven de leeuwen
wjjlelend slaan, men hitste hen op met gloeien
de pjjlen. daarna vielen zjj woedend ophunoen
prooi en na eenige oogenblikkan van
onbeschrijfelijk Ijjden ontmoetten zeven reine
zielen eikonder voor Gods troon, eene moedtr,
hare twee dochters, een zoon en drie dienaren
om zich voor eenwig te verheugen in Christus
hunnen Heiland.
In het Colosseum steeg middelerwijl het ver
maak tot ean razende, bloedige hoogte in hal
genot van het verschrikkelijkste schouwspel.
Toen Seztus het Colosseum verliet, zeide hjj
tot den sprakeloozen, hem volgenden Carinus:
„Morgen kom ik tegen denzelfden tyd als
heden bjj u en gaan dan samen naar de spelen.'
Op vasten toon antwoordde Carinus:
„Ga, zoo gjj lust hebt, Seztusnooit ziet gjj
mjj weder in het Colosseum.'
„Wat is dat!' antwoordde Seztus, „nu wor-
dou de spelen van dag tot dag heerlijker,
prachtiger. Morgenochtend wordt do arena
onder water gezet en wjj zullen de monsters
uit den Njjl, nijlpaarden en krokodillen met
elkaar en met den men9ch zien vechten.'
Carinus antwoordde zacht: „Ik zeg n, Ik ga
er niet meer been. Goeden nachl, Seztus."
Een onvergetelijke blik.
Op zekeren avond zat Carinas weder in het
peristylium van hel huis van Junius Bassus
Seztus, Sabina en eenige kennissen waren er
ook.
„Dus zjjn n, Carinus, de spelen in het Co
losseum niet bevallen Een enkele dag was u
meer dan voldoende? Hoe komt dat?' vroeg
Met zjjn gewonen, open blik antwoordde Ca
rinus „Och. ik ben nog een halve barbaar>
een halve Germaan, ik ben geen volbloed Ro
mein en ben aan zulke spelen niet gewoon.'
„Verdraai nu maBrniets, Carinus,' antwoordde
Bassus snel, „gjj wilt niet antwoorden. Toch
heb ik een recht van u een open antwoerd la
ontvangen.'
„Ja, dit recht hebt gjj door uw welmeenen
ten mjjnen opzichte, daarom antwoord ik vrij,
gjj kunt rnjj dan berispen. Van mijne jeugd al
ben ik soldaat, soldaat volgens stand en beroep
en daarop ben ik trots. Dikwijls verwijt men
ods een ruw, bloedig karakterhet is waar, de
oorlog is een ruw handwerk, maar wjj ver
gieten geen bloed in moordpartijen of spelen,
wü vechten vonr huis en hof, voor maebt en
heerschappij, "oor roem en eer. En ook dan
nog is bloedvergieten ons niet tot lost, maar
eene gedwongen noodzakelijkheid en dikwyls
wordt het hart week onder het ijzeren pantsar.
Daarom kwamen mij de spelen des Colossenms
walgelijk en afschuwelijk voor; daar wordt'ge- -
moord, langzaam volgens kunst en regels, tot
tijdverdrijf en pleizier, lot lust, niet in een eer
lijken strjjd, neen in alschuweljjk spel. Het is
afschuwelijk, gruwelijk I' Zoo ging Carinus
voort en toonde aan welko smaad er in ligt,
als edele, vrije mannen, vrouwon, jonge doch
ters, jongelingen, zelfs kinderen zich vermaken
en zich verheugen als zij zien, hoe wilde dieren
elkaar verscheuren, menachen elkander ver
moorden. Bassus en Seztus spraken hem in
't eerst tegen en voerden alles aan, wat maar
eenigszins tot vergoelijking der ruwe spelen
kon dienen. Vooral voor Bassus behoorden de
bloedige spelen tot bet wezen van het oude
Rome. Carinus echter had een te Taste over
tuiging dan dat hg zich zoo gemakkelijk van
de w(js liet brengen en antwoordde daarom
.Hot is misschien Romeinsch, maar toch
