Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 16. Zaterdag 17 Juli 1897. Elfde Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland. Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG-. Abonnementsprijs per drie maanden i Franco per post Afzonderlijke nummers Bureau: Krommestraat, F 227, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Eene nabeschouwing. i. Nu de gewone kalmte onder Neer land* bevolking, door eenen onverkwik- kclyken verkiezingsstrijd onderbroken, is weergekeerd, wenschen ook wij eene korte beschouwing te wijden aan het gebeurde bij de stembus en aan de ge volgen, welke daarvan, voor ons Katho lieken, te wachten zijn. De vraag, die zich hier allereerst op den voorgrond dringt, hoe het mogelijk was, dat eene christelijke meerderheid in het land een onchristelijke regeering in het leven riep, of beter gezegd, trachtte in stand te houden, is genoegzaam be kend en voor ieder te beantwoorden. Ieder kent de oorzaak, en de daartoe aangewende middelen. Het eerste mid del, men weet het, werd geboden door minister van Houten zelf. Als een gloeiende lont wierp hij zijne verkiezings leuze tusschen de politieke partijen. Geloofshaat moest ontbranden, tot redding der in gevaar verkeerende li berale partij. De Staatsmansblik van dezen minister ontwaarde zeer juist, dat als eenig en laatste redmiddel het ontvlammen van geloofshaat tot tijdelijk behoud zjjner partij nog overbleef. Ten deele bereikte hij aanstonds doei. Door geestverwanten werd de leuze „Anti-clericalisrae" gretig opgevangen, en al verder en verder geworpen onder alle standen des volks. Maar de ver wachte geestdrift bleef in den beginne toch grootendeels ontbreken. Op eens daverde nu de kreet.Tegen Rome" dat pakte beter; en Bronsveld en con sorten zorgden voor het overige. Al wat Rome haat of vreest, liep nu als waanzinnig te hoop; de ergerlijkste, de walgelijkste, de dwaaste dingen werden nu Rome en den Katholieken toegedicht, zoo zelf, dat het ütr. Dagb. onder het opschrift .Ongelooflijk" vol veront waardiging zjjn lezers voorhield; .Onder den titel ,De Utrechtsche Verkiezings FEUILLETON. Prijs dsr AdvertentiAn t Van 1 tot 6 regelsf o,30 Voor iederen regel meero.Og middelen grgpl. die. voor roover om ge heugen itrekl. nog nimmer bg eenige verkiezing hier te lande werden toegepast of het moest 1853 zjjn geweest, maar ook dal kunnen we et golooven. .Een klein stukje historie" staat boven eeu der artikelen, eo uit het jaar 1535 wordt, in lelie bloederige kleuren zoe aU men ze vroeger op eeo kermistent ol een markttalreel aangebracht placht te zien, eene brandstapel- scène beschreven uit bet Partje der 15e eeuw l Januari 1535. Doet Rome oog zoo O zeker, wordt beweerd, n dan volgen eenige klinkende namen met veel o'i en a's uit Italië en Spanje. Maar dan .Nederland loch niet? ,0, zeker,ale eeret maar ome regeering i ifdn allerlei hoage een lage ambten, tot iuetitie I politie toe, in Hoomeche handen zijn, dim gebeuren zulke dingen teil teer zeker meer in het land tan godedientl- en gemetenevrjheid." In een ander artikeltje heel bet .dal de vruchten van den arbeid des volks .boelaogs zoo meer" zulloo komen in de banden van heerschzuchtige priesters en kloosterlingen." Hel lust ons niet, uil dit schendblaadje meer f te schrijven. Vreemd moet hel, dunkt ons, prof. d'Aulois moede z|jo, van wieu enkele stukjes onder e overige staan en die in eene noot de ver- nlwoordeljjkheid voor die overigen afwjjst, reemd, dunkt ons, moet bet prof. d'Aulois mh te moede zjjn, om in zulk gezelschap te Wij raden elk liberaal, elk vrijzinnig, elk eerlijk man. zich dit blaadje, dal algemeen •rspreid schuol te worden, te doen toe komen. >1 Ie lezen en zich voor zyo eigen geweten te vrageoof hij candidaten stemmen kan. e van zulk eene zjdezió worden aanbevolen." Zoo werd openlijk door een liberaal orgaan het lage bedrijf gebrandmerkt mannen, wier woede en haat tegen Rome grenzeloos schijnt. Met walging het gemoed keert zich dan ook het blad tot hen, die, om een zetel in de Tweede Kamer te behoudt n, zich op zoodanige wijze lieten aanbevelen, zegt: ,En Wij wenden oos lot de heeren Baatert Van Karnebeek zeiven, die elkeen als eer- lyke en rechtschapene lieden beschouwt, enwy vragen ook benlaat dil pamphlet komen en r de vraagof gij als fatsoenlijk man, als aristocraat, als Chrisleo, io gemoade candidaat kunt blgven van eene factie, die op zulk eene wijze n aanbeveelt." Het mag voorzeker betwijfeld worden of liet wrakke „Christeljjk-Hislorisch" gevaarte wel in staat zal zijn op den duur dergelijke schokken te weërstaan. Uit ontbindende bestanddeelen opge trokken, staat het reeds waggelend op zijne grondslagen, te meer nog nu eigen elementen tot den val ervan medewer ken. Dit vonden wij bevestigd in een schrijven in genoemd orgaan, ondertee kend Een der .Leden van den Chr. Hist. Kiezersbond". waarin daags voor de herstemming wordt verklaard: .Wat WÜ dachten te vinden in de gelederen e> het ai senaat van de Chr. Hisl. party, is heel wat anders, dan wy er thans aanschou wen. Wy zien er wapenen hangen, waarvan de punten in gif gedrenkt zynwy zien er matkere met de teekenen van Christendom en Historie, masker», waarachter de vyand zelf zich slraks verschuilen zal: en boven op ■>al arsenaal zien wy de Geuzenvlag met den Oranjewimpel er aan, maar als wy binnen treden, zien wy. dal unze mede-ondardanen van het huis van Oranje gevaarlyk worden gewond. Christelyk-Historisch waarom niet liever met open vizier den naam van conaer- valief-liberaal aangenomen, als het toch op dat doel is gericht? 01 waarom niet „anti- Kuyperiaansch en anli-Roomsch en anti-Loh Maar meer nog: Is het Chrideljk-Wztorieeh te speculecren op deo godsdiensthaat eo de onverdraagzaamheid der meoschen? Is hel Chrizteljkdoor het aanblazen van dien haal, de belyders van verschillende godsdiensten tegen elkaar in 'l harnas te jagen tot het en van een ztaatkundig doelwit? En ligt het in den ontwikkelingsgang van de is, ondanks de eenheid van ons volk, door zooveel bloed verkregen, de kerkelyke rtelochten fe doen ontbranden tol een slryd leven en dood tegen onze eigen landge- Is hel wonder dat de schrijver van het bovenstaande stuk ten slotte mis moedig zegt j hadden gehoopt, in den Chr.-Hisl. Kie- nd iets Ie zullen vinden, dat aan onze Cbristelyke en Hiatorische beginselen beant woordde, maar wy hebben ons deerlgk te leur gesteld 1" Een eerlijke bekentenis voorwaar, doch de schrijver trooste zich met de De groote Beersspeealatie. Vrg gevolgd naar bet Duitsch. .Myfiheer riep de schrijnwerker Lingen nit, .spot niet met mg, ik ben heden niet in zulk enne stemming, dal ik mg door u voor den gek lut honden I" .Haar mynbeer Lisgen", antwoordde de kleine, zeer levendige man, die voor den grooten, sterk- gebonwden schrijnwerker stond, .als u het dan niet wilt gelooven moet ik het n zwart op wit tooneo- Hier, hier stemt het, io deze krant: Staatsloterij «81*3 60000 mart." .Dat is ons nummer," riep juffrouw Liogen zeer verheugd uit. De schrijnwerker antwoordde niets, maar ging naar zjjn secretaire, maakte eene lade open, waarin naast verscheideot spaar bankboekjes eene kleine som gelds lag, zocht een oogeablik en hield ten slotte het strookje pepier in de band, waarop het nummer stond. Zyne vrouw zag begeerig en nieuwsgierig levens op het veelbeteekeoend stukje papier. .61113" las Liogen. .Ziet ge," juichte de kleine oude man, terwjjl hg in de kamer rondsprong, .na zyl ge opeens een welgesteld man geworden en kunt ge de schaaf wel in den hoek werpen I" „Hoezeel" riep thans Lingen uil, terwyl hg met zjjoe vrouw door de kamer danste, „op ou* briedje vallen dus 60000 mark, hoezee!" .30, stü!" riep da viwns. „MlThlen la bet wel eeoe drokfoul. Dat is al meer gebeurd." „Dwaze meoschen I" riep de kleine man uit „Zon ik dan bg u gekomen zgn, als het niet waar was De collcctenr zendt mg, hg zal het toch wel het beste weten!" „Vrouw, het is zoo, het kau niet anders, 't is te dnidelgk," sprak Liogen met eeo van vreugde stralend gelaat „Nu zgn we rgke lui en kunnen Hg ging naar zgn secretaire en nam tien mark uit bet geldkaatje. welke hg den looper in de band drnkte. Deze voelde als man van 't vak terstond hoeveel de gelukkige schryowerker gegeven bad en pruttelde: ,.oude gierigaard." Daarop nam hg zgn smoezeligen villen hoed en giag been. Ja, ja, beste vrouw," zeide Lingan in d besten luim, „zoo moet bet gaan, als men r wil worden. Met de schaaf wordt men ge millionnair, en de tjjd, waarin het handwe een gouden bodem had, is lang voorby. 60000 mark, dat is een heele hoop geld I" „Als het ons maar zegen brengt 1" zuchtte juffrouw Lingen. „Hoe dikwyls boort met io gerooo .Laat mg daarvoor maar zorgen," antwoordde Lingen op sen toon van zelfbewosthe zal het geld wel goed bezorgen en zoo ten. dat de som grooter wordt Wat zoud de werkplaats grootten en met sl werken?" „Dat in geen geval, besle manriep juf frouw Lingen geschrokken. „Buitendien, de zaken gaaa soa ilseht an hel ziet er aM oe. wetenschap dat hij niet de eenige is, die teleurstelling ondervond. De mannen, die hem misleid hebben, kwamen zelf in hunne berekening bedrogen uit. Ju belend en juichend van vreugde over den uitslag van hun laaghartig werk, werd in hel Nederlanduche Dagblad het orgaan van den Chr. Hist. Bond, met zelfvoldoening voorgecijferd .Vier der hunnen hebben zij in de Kamer welen te breoiren en zoo die vier goed aaneen gesloten blyv u. kunnen zy in de kamer nage noeg bg elke stemming deo doorelag geven. .Die vier kunnen dus in de Kamer dezellde rol spelen, als de geheele party bg de her stemming, en daardoor hel ministerie dwingen in de eerste pl iats met hen te rekenen." Deze berekening heeft gefaald. In het zelfde blad heeft de heer A. van Dedem aanstonds verklaard dat hij niet tot de Christeljjk-Historischen wil gerekend worden, maar dat hij anti-revolutionnair is en het anti-revolutionnair program van 1878 bijna geheel beaamt. 't Was een bittere pil voor den Chr.- Hisl. Bond en voor zjjn blad in 't bjj- zonder. Maar, zegt bedoeld orgaan, wijzend op genoemden Bond: .Deze zal goed doen io het vervolg alleen candidaten aan le nemen, die geheel instemming betuigen met zyn program zooals de heeren Van Karnebeek. Bastert en De Visser deden." De raad, door den Chr.-Hist. Bond hier gegeven, is kostelijk, maar de vraag zal zijn of er bij een volgende gelegen heid nog ruime keuze wezen zal. Uitvoeriger dan ons lief is, hebben wij ons bezig gehouden met eene partij, die eigenlijk geen aandacht waardig is; doch wij achtten het nuttig onze tegen standers te laten optreden om te be wijzen, dat de Rome hatende Christ.- Hist. Bond haar glanspunt heeft bereikt. Voor de herhaling van een dergelijke verregaand onbeschaamde uiting van ge loofshaat bij volgende verkiezingen maken wij ons dan ook minder beducht. Dat zullen we trachten aan te toonen in een volgend artikel. dat ze beter zullen worden." ,Och wat," hernam Lingen„dal begrypt ge b niel. 't Is waar, de zaken gaan niet best, ar het wordt er niet beter op, als men de banden in den school legt. Men moet de zaken dwingen, anders dwingen zy ons. Met sloom men sneller en veel goedkooper. Dan t ook concurreeren met de ryke fabrieks- i en - en hy wytelde een oogenblikje st er loen snel op volgen„en dan word ik ten slotte zelf fabrikaat." it wordt ge nooit," antwoordde zyne vrouw overtuiging. „Meent ge dan, dat ge met 60000 mark groote sprongen maken kunt? We zouden dan ons huis, bier byna in het midden der stad, waar onze klanten ons gemakkelyk kunnen vinden, verlaten en in de buitenwij ken der stad een nieuw onderkomen vinden. Dan verlieten ons natuurlyk een groot deel der klanten, want het zal slechts weinigen invallen ons na te loopen." „Daarvoor koman andere ia de plaats, besle vrouw," zei Liogen bost gelnimd, „voor hon derd oude klanten komen er tweehonderd nieuwe in de plaats. Men moet mede voorait, Agues, anders is men verloren. Als ik met stoom werk. kan ik deelnemen aan de groote bestellingen voor de stad eo bet land, terwyl ik nu slechts kan denken aan kleine bestellingen „Ha, daar komt Frans aanl" viel hem juf frouw Liugeu in de rede en snelde de deur uiL Builen weerklonk de vaste tred van een byganger. Terstond daarop trad jnffronw Lingen met een slanken, elegant gekleeden jongen de kamer binnen, op wien de schrijnwerker unloads toeliep. „60000 mark, mijn jongen!" riep by. „Hoe? wal?" vroeg deze verbaasd. Ia vliegende baast bracht Liogen zyn zoon, ie leeraar was aan het gymnasium, op de hoogte, in de vaste overtuiging, dat deze even als hy io groote opgewoodenheid zou raken. Maar Dr. Liogen bleel kalm, reikte zyceo ouders hand en sprak vriendelijk: „Ik feliciteer u, na kunt ge de toekomst ge- „De toekomst gerust ingaan riep Lingen nit- „Mijn hemel, wat zagt de jongen dat kalm 1 Frans, nn ga ik eerst terdege aan het werk, het geld moet verdubbeldverdriedubbeld worden!" .Denk eens," zeide juffrouw Liogen, angstig haren zoon aanziende, „vader wil een fabriek „Ja zeker, eene groote fabriek van kunst- meubelen," voegde Liogen er terstond aan toe. „Och, vader," antwoordde de zoon lachend, „zet u die grootsehe plannen uit bet hoofd. Waarom zondt ge n op ow ouden dag nog „Zacht watl ik ben vyfenvyfiig jaar," riep Lingen. „Maar voor wien wilt ge dan nog werken, vader? Ik ben uw eenig kind, en gy hebt my niet opgevoed voor de werkplaats." „Daarin hebt ge gelyk," antwoordde Liogen, plotseling nadenkend wordend. „Voor wien moet ik werken Frans is op zyne bestemming en krygt, als wg gestorven zyn, toch de 60000 mark. Eene labriek brengt ootzaglgk veel werk en verdriet en vordert voordurend toezicht Neen, dat doe ik toch liever niet Kaar n»t geld moet BUITENLAND. De finantieele toestand van Grieken land wordt door het lange talmen met de vredesonderhandelingen met den dag betienkelijker. De Vou, Zlg. weet dan ook reeds mede te deelen, dat de Sep tember coupon van de Grieksche bui- tenlandsche schuld niet betaald zal kunnen worden. Het leger wordt sedert half Juni op kosten van den landman onder houden en ten overvloede kan hjj ook voor de vluchtelingen zorgen en 't blijkt alweer 't oude liedje te zjjnzij, die 't minst den oorlog willen, omdat zjj 't meest te vet liezen hebben, worden de dupe van de historie. En welk eene schadeloosstelling geniet de landman Geen andere, dan dat hij slechts schuld bekentenissen krijgen kan en door deze zal hij op den duur waarschijnlijk niet veel rjjker worden Het bedrag der in omloop zijnde bank noten bedraagt reeds 85 millioen, of schoon ze slechts 60 millioen nog be dragen de toestand is dan ook in Thessalië en de overige bezette gedeelten allertreurigst. En n". komt ten overvloede de Porte nog aan met een eisch van 400000 Turksche ponden, ais schade loosstelling voor de verwoesting door de Grieken in Epirus aangericht Den 7en dezer maand heeft de Porte ne nota verzonden aan de Mogend heden, waarin zjj belooft de verplichting tegenover de buitenlandsche schuld- eischers in acht te zullen nemen, ten opzichte van elk deel van Thessalië, dat aan Turkije zal worden terugge geven. Tevens wijst zij er op, dat Griekenland in gebreke is gebleven, dit te doen, volgens het tractaat van Ber lijn, dat alle staten, welke bij dat ver drag een deel van Turkije in hun bezit gekregen hadden, verplichtte, de uit- keeringen van de Turksche schatkist voor dat deel over te nemen. De Grieksche Regeering daarentegen zal volgens de Daily Telegraph eene oproeping tot de Mogendheden richten, als de onderhandelingen niet spoedig ten einde worden gebracht, om een einde te maken aan den voor Grieken land zoo noodlolligen toestand. De Grieksche Regeering zal er uitdrukkelijk op wijzen, dat zij bereid is, alle door de Mogendheden gestelde voorwaarden in te willigen, en dat alleen Turkjje de schuld draagt aan hel staken der vredesonderhandelingen. aangroeien, de goudstukken moeten zich ver meerderen als ds zandkorrels aan den oever dsr zee. Maar hoe leg ik dal aan? Denk eens na, myn jongen, gy toch hebt gestudeerd." „Dat vak echter niet," lachte Frans, terwyl hg zich gereed maakte tot heengaan. „Dat laat ik geheel aan u over, vader. Nn, tot elraka". ,De joogen heelt van geldzaken volalrekt geen versland," sprak Lingen geergord, toen zgn zoon de trap naar zgn studeerkamer opging. „Voor hem zal ik uog lang moelan werken, hg zal het noodig hebbent" „Beste man," gaf juffrouw Lingen ten ant woord, „Frans bedruipt zich zelf. Fas nu maar op, dat ge het zoo met one klein vermogen aanlegt, dat wg het behouden." „Behouden 1" viel Lingea tegen haar uiL „Na tuurlijk behouden wg hetHet moet zich ver meerderen, verdrievoudigen 1" „Laten we er voor heden maar niet meer over spreken I" sprakjuffrouw Liogen kalmeerend. „Als hel-geld in onze handen is, zullen wybet wel samen eens geworden zgn, wat we er het best mee aanvangen. Moet ge vandaag niet -aar den heer Rosenthal?" .Juistantwoordde Liogen. „Dat zou ik in myne vreugde bgna vergelen hebben." „Haast u dan," drong zyne vrouw aan, „het is büna elf uur." .Ik ga al," antwoordde Lingen zich haastig naar de slaapkamer begevend, om eene andere jaa aan te trekken. „Agnee," riep hy naar nog toe, .laat eene flescb wjjn halen, we zullen van middag een* op de gezondheid ven de lolerywinat drinken." (ITer* mrv+dj

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1897 | | pagina 1