Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 21 Augustus 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn. Baarn, Bameveld. Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk. Hilversum. Hoogland.
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATESDAO.
Abonnementsprijs par drie maasdam
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentién:
Van 1 lot Oregelsf 0,30
Voor iedoren regel meer- 0.05
Correspnmlcntién en Advcrtenliön moeten uiterlijk Vrjjilag wond
Militairisme.
Het eigenaardig kenmerk, dat zich
gewoonlijk voordoet, wanneer een mini
sterie voor een nieuw kabinet moet
plaats ruimen, heeft zich ook thans
weder in volle kracht getoond. Meeningen
en opvattingen omtrent de in de naaste
toekomst te volgen politieke richting, als
zijnde in het belang des lands, werden
ook nu weder in alle toonaarden gehoord.
En daartoe werd vooral in de liberale
perseene uitstekende gelegenheidgeboden,
waarvan, natuurlijk, een gretig gebruik
werd gemaakt. Uit alle oorden van
ons Vaderland kwamen de lieden aan
dragen met brandende vraagstukken of
zoete begeerten en verlangens, welke
het nieuwe Ministerie in overweging
werden gegeven, en met ernst en klem
op het hart gedrukt. Verbitterde politieke
gemoederen, die reeds zoo langen tijd
in stilte hun wee hadden verkropt over
ondervonden teleurstellingen, kwamen
met al hunne wijsheid en wetenschap
aandragen om te overtuigen, dat, zoo
lang hunne idealen niet in vervulling
gaan, onze natie niet in eene goede
richting wordt geleid, dat onrecht aan
land en volk met halsstarrige kortzich
tigheid gepleegd wordt.
In dat politiek concert, het nieuwe
Ministerie aangeboden, lieten de mili-
tairisten vooral zich weder niet onbetuigd.
Zij deden hun uiterste best om boven
allen te worden gehoord. Zoo hard zij
konden schetterden zij weër, dat het
eene schreeuwende ongerechtigheid is,
van een deel der Nederlanders lijf
en bloed voor den staat te eischen,
en een ander deel, dat rgker met
aardsche goederen is bedeeld, toe te
laten tot afkoop van den, naar hun
beweren, heiligsten aller staatsburger
plichten. En zoo werd de plaatsvervanging
voor de zooveelstemaal door belang
hebbenden als diep verderfelijk uitgekreten-
Wij willen hier aan den Standaard
even het woord laten om het dwaze
en onhoudbare djes bewering in
helder licht te plaatsen. Genoemd blad
schreef onlangs onder het opschrift
.Bloedbelasting".
liet niet definitief regelen san awe defensie,
alvorens ge weet hoe ge ze regelen suil, heet,
wjjl de plaatsvervanging dan inmiddels voort-
luurt, het mainteneeren van een .bloedbelneliag".
Dat zou juist ijjn, indien de gegoede klasse
•an de loling was vrijgesteld. Maar dat is ze
liet. Een iegeljjk moet loten, en de kansen
staan daarbij voor een ieder geljjk.
Of ock, het zou waar zijn. indien, aan wien
ook, de verplichting werd opgelegd om voor een
als remplagant in dienst te gnan, of het
igen n
naakt vrjj.
Indien dan ook de lagere klasse melteida
oo gekant ware legen de plaatsvervanging, i
zü-zelve het volkomen in haar macht hebli
i morgen aan den dag vonder eenige teel i
reoonlijken dienstplicht in te voeren.
Daartoe toch zou ze niets te doeo liebi
in te maken, da' niemand zich als remplaat
inti zijn nummer wi
visselen.
n ieder persoonlijk m
Seheel vrijwillig bieden ze zich bij hoopen aan,
kantoor bjj kantoor loopt uw huis al', als ze
ten, dat er kans is om een rompla;ant bjj u
plaatsen.
eens een enkelen man uit de
Laat
t inljjven
t graag,
Ons dunkt, dat het voortreffelijk be
loon van den Standaard geen nadere ver
klaring behoeft. Van onrecht bij plaats
vervanging, dit wordt glashelder
aangetoond mag geen sprake zijn.
Waren er dus geen andere, bijzondere
beweegredenen in het spel, wij konden
zeker zijn, dat van de zijde der militai-
risten voor het herstel van hel zooge
naamde onrecht in deze quaeslie, niet
zoo heel veel drukte zou worden ge-
Op een'euvel, dat in onze maatschap
pij zich voordoet, dient daarom gelet,
wil men een juiste definitie vinden voor
het verlangen der militairisten naar per
soonlijken dienstplicht. Men wetc toch,
dat de staatsambten of betrekkingen, al
worden deze ook nog zoo veelvuldig in
onze dagen uitgebreid, op verre na niet
toereikend zijn om de liefhebbers te be
vredigen, en vooral doet dit gebrek zich
onder den militairen sland duchtig ge
voelen. Om slechts één voorbeeld te
noemen, zij vermeld, dat volgens oflt-
cieele opgaven aan de kadettenschool
te Alkmaar jaarlijks ijftig jongelieden
kunnen worden toegelaten en dat liet
getal sollicitanten, die zich aan een ver
gelijkend examen onderwierpen in de
laatste jaren ruim tweehonderd vijftig
bedroeg. Dat nu versterking van het
leger, van dien kant als een uitkomst
zou worden begroet, is volkomen be
grijpelijk. Het persoonlijk vervullen van
den dienstplicht zou dan ook den mili
tairisten vrij koud laten, als hun de
voldoening van uitbreiding des legers
maar geschonken werd. Of werd niet
reeds, tijdens de behandeling van dit
vraagstuk, voor enkele jaren in de
Tweede Kamer door een kamerlid er
op gewezen, dal de te verwachten schit
terende promotion bij den militairen
stand, en het grooter aantal officieren
enz. dan benootligd, de voornaamste
redenen waren van den warmen geest
drift, waarmede de militairisten voor dat
doel waren bezield 7
Ongetwijfeld zullen ook hierin uitzon
deringen op den regel bestaan, maar
dat nevens zucht tot ijdel militair praal
vertoon ook puur eigenbelang in deze
zich gelden doet, zal moeilijk kunnen
betwist worden.
Waar dus, gelijk tot nu toe, zoozeer
de noodige motieven ontbreken, welke
de invoering van een nieuw legerstelscl
met persoonlijken dienstplicht verci:
zal, naar met grond mag verondersteld
worden, het verlangen der militairisten
in de naaste toekomst nog wel niet be
vredigd worden. Daarbij komt nog dat,
om het huishouden van Staat slechts
naar behooren gaande te houden, der
bevolking nu reeds de eene nieuw.
lasting na de andere moest worden op
gelegd wat zou het dan wel worden
als jaarlijks nog ontzaglijke!' uitgaven
voor hel leger werden gevorderd Boven
dien mag de sociale quaeslie, welker
oplossing zeer zeker den belastingdruk
•rzwnren zal, niet langer Ier behandeling
tgcsteld worden. Doelt offers, daarvoor
gebraehtzullen ons volk ten zegen strekken,
terwijl daarentegen toegeven ann de
buitensporige eischen der militairisten
niet unders zou brengen dan eene zede
lijke en fiiimitieele ramp voor ons Va
derland.
BUITENLAND.
't Zag er voor Engeland in den laatsten
lijd verre van rooskleurig uit in Britsch-
Intliö en omliggende, aan Engeland schat
plichtige, streken! De Emir van Afghu
nistan moet zich gemengd hebben in do
oproerige bewegingen in de Totsji-vallei,
te Petsjawoer, Mahaland, Tsjitra! en
het Noord-Westen van Brilscli-ltttlië.
Ook de Sultan van Turkije wordl van
medeplichtigheid beschuldigd, Een bloed
verwant van den Sirdar van hel Afgha-
nische leger, zoo wordl uil Konslnnli-
nopel gemeld, is aldaar aangekomen on
door den Sultan in plechtig» audiontio
ontvangen. De Sultan heelt kort daarna
vertrouwde boden afgezonden naar ver
schillende Mohurntticdtianscho landen, van
geheime instructies voorzien. Hel fort
Sjabkadcr is hevig door do ops'amle-
lingen aangevallen en de Indian Daily
Sews meldt, dut de Emir van Afgha
nistan eene bijeenkomst golmd heelt niet
de Moellahs ol priesters van de grens-
volken, terwijl een tlier Moellahs de
aanvoerder was in den aanval op het
fort Sjabkader. Hel vertrouwen m de
Engelschen is in Brilseh-lndiö door deze
woelingen zeer geschokt en men vreesde
voor het verklaren van den heiligen
oorlog. Deze vices is echter ongegrond
gebleken. Uit Simla toch is het bericht
gekomen, dat de Emir van Afghanistan
een firnmn heeft uitgevaardigd, waarin
hjj zijne onderdanen verbiedt aan do
Engelsche grens de opstandelingen te
ondersteunen. De Afghaansche gouver
neur van Khost heeft hevel gekregen
de Afghanen, die zich weer schuldig
maken aan roof van kauieelcn der
Tootsji-expeditie, streng te straffen.
Ook in zake de Grieksch-Turkschc
iloxondcrlmndelingen wil Engeland zich
nog maar niet aansluiten bij de meening
dor andere ambassadeurs. In de Inatsle
bijeenkomst toch der ambassadeurs op
Top-llane, werd beraadslaagd over bet
plan van geleidelijke ontruiming van het
bezelle deel van Griekenland dour de
'urksche troepen, waarmede tie Duit-
die ambassadeur zich vorecnigde en
ug vier ambassadeurs or hunne goed
keuring aan hechtten, Philip Ctirrie, de
Engelsche ambassadeur, zeide dat Lord
Salisbury dit niet kon aannemen, daar
het met het vroeger aangenomen be
ginsel Ion opzichte van de grcns-qtiaes-
tie in stryd was. Griekeeland schijnt
tlch tlmns ook bij het onvermijdelijke
toer Ie leggen. De llegeering toch heeft,
volgens de /'of. /voer., kraehlige pogin
gen aangewend om den eersten termijn
tier oorlogsschatting, 25 inilliocn drach
men of ongeveer elf millioen gulden,
van rijke, in het builenlatttl gevestigde
Grieken te verkrijgen. Thans heeft do
Kogi'oring acht millioen gulden bijeen,
gt ooien<tools uil inschrijvingen van binncn-
buitunlamlsche Grieken.
President Faure is Woensdag I.I., ver
gezeld door du ministers Hanotaux en
Bosnard en den generaal Frederiksz
van Parijs naar Duinkerken vertrokken,
om met bel Frnosehe eskader, dat hem
in laatst genoemde plaats wacht, de
reis naar Kroonstad! aan te vangen.
Maandag 23 Augustus komt tie President
aldaar aan en zul worden ontvangen
o.n. door grootvorst Alexis, als groot-
ndiuiraal der ilussischc vloot, door den
minister van Marine en den vice-admi-
raal Avcllaii. welke laatste zoo geest-
drillvol in Frankrijk is ontvangen ge
worden.
Men is het er nog niet over eens, of
er, bjj tiet vertrek van President Faure
een aanslag op hem beraamd was, dan
wel, of men hier te doen heeft met
eene akelige grap of dwaasheid. Nauvv-
lijks toch was dc trein van den Presi
dent uit Parijs vertrokken ol op den
hoek van tien Boulevard Magenta en
de Hue Lafayette, dicht bij het station,
ontploflo eene soort van bom, heel wat
spijkers inhoudende, welke gelukkig
echter niemund troffen. Een onmiddelijk
ingesteld onderzoek Itud tot resultaat,
dat eene 3 d.M. lange buis werd ge
vonden ouder een ledig fruilkraampje
ouk vond men eenige papiertjes, waarop
„Leve de vrijheid en .Leve Poten
stonden.
feuilleton.
thai
De groote Beursspeenlatie-
Vrjj gevolgd naar het Dtslsch.
6) Langzaam en oogegeneerd besteé* Rosen-
>»1, na zich van zjju overjas outJaai te het
en, de rap naar de groote zaal, alsof hjj zich
ui de i df andere restaurant bevond. De
portier maakte eene diepe buiging, toen hjj het
voorhangsel op zjj school, om den voornamen
gast binnen te laten. Rosenthal ging dan ook
zeil niet dikwijls Ier beurze, maar zond Bendel
of eenen der andere ondergeschikten met zjjoe
bestellingen er heen. Daarom nam hjj, om geen
opzien te bareo, een heel alledaagsch gezicht
aan en liep op de dicht samengepakte menigte
toe.
Meer dan duizend mannen zaten of slonden
in de ruime overal smaakvol gemeubeleerde zaal,
waarin 118 gaanietzuilen de rondom loopende
galera schraagjdea. Om de geheele zaal loopen
nissen, welke/ door de groote bankiershuizen
gehuurd zjjo Jen waarin ijj hunne kantoren heb
ben gevesligu. Overal staan banken, van den
naam der fir/ma voorzien en talrjjke kleine ies-
«enaars biejden den beursmannen gelegenheid
»ot schrgvtto.
in he! I midden der groote zaal ziet men op
verhoogd'i plaatsen, door eene balustrade om-
geveo, ehn tantal hoeren met hunne helpers
0*1 zjjnj de be«edigde makelaars, mannen mei
o«o jaiTjljjkecb Inkomen van 30 tot hOOOO mark,
die de zaken Iusschen kooper en verkooper re
gelen en kwitanties afgeven voor afgedane zaken.
Een oorverdoovend, dooreengonzend geluid
dringt Rosenthal in zjjn fijne noren. Voor hem
beweegt zich wild dooreen, eene haastige, joe
lende en schreeuwende menigte, die geen ander
doel schjjnt te hebheo dan zooveel mogeljjk
leven te maken. En loch is het heden een
flauwe dag. De stemmiog is gedrukt. Roseothals
it valt velen op, maar zjj heebteo geen
-de aan zjjoe tegenwoordigheid, nadat zjj
op zjjn gelaat gelezen hebben. Met moeite dringt
Rosenthal naar zjjoe plaats, waar Bendel, zooals
altjjd, met meerdere klerken zit. Op den weg
en wisselt hjj met dezen en genen een
groet, laat zich door een grappenmaker de laatste
ni vertellen en doet alsof hem de geheele zaak
niet aangaat. Om hem bruist de zeebodes met
ieuwstjjdiogen loopen heen en weer, jongens
snellen aan met telegrammen, waar in de zij
zalen ongeveer honderd beambten den zwaarsteD
dienst te verrichten hebben, en daar tusschen
door klinken enkele luide stemmen, die
papier voor zoo en zooveel aanbieden ol
schen ie koopen.
Rosenthal groet Bendel en fluistert hem
dat er van de .groote" huiaen niemand tegen
woordig sclijjnt Ie zjjn. Daarna gaat hjj zillen
om de berichten, die door den groenger
bode van het lelegraalburean Wolfi, w
aangebracht, te doorloopeo. Bendel is inlusschen
drnk bezig, de opdrachten van Rosenthal ie
volbrengen.
Rosenthal geeuwt hjj is niters! gespannen
want reeds wjjst de klok vu do beursxaal op
één. Elke n
an het bericht komen. Ou
alnslrades, die de zitplaatsen der makelaar
tven, is hel stiller geworden, terwijl liet ii
tchen hoekwaar de onheëedigde makelaar
elen, des te levendiger toegaal. Eenmaa
geschreeuw, loen een beursklant een anderee
oorvjjg toediende. Zulk oen schandaal kan slechts
het volk van Israel verwekken en inderdaad
ziet men het negen tienden van de duizend
beursmannen reeds van verre uan, dal zij vau
Plotseling wordt het levendiger aan de balus
trades en met bliksemsnelheid deelt zich dit
aan de zaal mede. De beurs is eeu der prikkel
baarste schepselen der wereld, hare zenuwen
zjjn teerder dan die eener vrouw. Eene gebeur
tenis, eene nieuwstijding, de uitingen van eenen
hooggeplaatste op aarde kunnen haar in de
meest koortsachtige spanning brengen, wanneer
gewone menschenkioderen er dood kalm onder
bljjven. Deze gejaagde menschcnmassa, wier
krachten door de onophoudelijke, hartstochte
lijke jacht naar geld tot op het hoogst ge
spannen zjju, kan de rustige rust van het dage
lijkach leven en van den kalmen arbeid niet
verdragen, zjj hunkert naar opschudding, naar
de woeste jacht van het beursspel, om een
bestaan te hebben, dal niemand bnn benjjdt.
Ook Rosenthal greep deze koorls aan. Hjj
stond np en naderde de groepen, welke schreeu
wend en met de armen zwaaiend overal ston
den. Hier en daar hield er een een telegram
in de hoogte, terwjjl anderen als ter slniks juist
ontvangen telegrammen openden, opdat
zou komen. Verwarde
ronde; de keizer van Oostenrijk, zoo zeide men.
moest aan eeo Pooischeu algevaardigde hebben
meegedeeld, dal de politieke toestand uilcrsl
gespannen was; anderen beweerden, dal lij)
gezegd had, dat een oorlog met Rusland op
Veenen ingekomen berichten alle inhielden, in
en naamlooze
de meest gor
f de Russen
angst
rde beursspekulunlen,
n reeds voor de deur stonden,
en toen nu uil Weeuen post na post de nieuws
tijdingen inkwamen, dat daar de opschudding
eene groole daling der koers tengevolge gehad
bad, was er geen houden meer aan. De papie
ren daalden met razende snelheid en steeds
luider werden de aanbiediogen, omdat een ieder
wilde verkoopeu, voor de dreigende oorlog alles
inslokte.
Nu begon Rosenthal werkzaamheid. Nauw-
lj|ks was de zaal in volle beweging, of zjjno
trawanten boden, mei alles beheerschende slem,
Weener schuldbekentenissen, Staatsspoorwegen,
goudrenten, enz., voor een lage prjjs, om den
koers zoo snel mogeljjk te doen dalen.
En loen die van tien tol twiatig percent was
gevallen, begonnen Bendel en consorten te
koopen. Slechts een hall uur duurde de opschud
ding, bet oorverdoovend geschreeuw, loen had
Rosenthal zjjn slag geslagen. Millioeoen bevou-
zich in zjjue handen, waaraan hjj honderddui-
eriehl.
Rosenthal uil Wecnen van zjjn broer
dat de tijding in de Weener courant
Toen de klok v:
■s half tweo w
.-I was tegengnsprokeo. Hjj liet hel bericht
aanplakken; honderden verdrongen zich omhel
vertwijfeling door elkaar Honken.
in nieuwstijdingen, van uit Weeuen in de ark
is loomeloozen, geen medeljjden kennenden
lidleinpels, om de woelende menigle te kal
keren en haar te zeggen, dat zjj zich te ver-
iels angslig had gemaakt.
Vele honderden werden door vertwjjleling
ingegrepen. In hel vaste geloof aan do waar-
eid van hel bericht hadden zjj de in hun bezit
zjjnde geldswaarden van de hand gedaan, voordat
zjj geheel waardeloos werdennu stonden zij
daar met duizenden verlies. Een jungspekulanl,
die den vorigen dag zeer veel Werkelijke Schuld
gekocht had, om ze lieden met ofpercent
winst weder te verkoopeu, stond weer plotseling
op niets »n hjj kon van voren weer aan beginnen.
Een ander zat, met vertwijfeling in het gerim
peld gelaat, afgezonderd op eene bank; bjj was
geruïneerd eo moest zich failliet geven. Ginds
stormt een oude lieer uit een der zijdeuren naar
buitenhjj beeft met het geld zjjner dochter
gespekuleerd en lot op eene kleine som is alles
verloren. Hoe zal hjj haar, nu hjj in dt.aze
speelzucht haar toekomst vernietigd heeft, onder
de oogen treden Offers, overal offersDe beurs
is een slachlveld, wasrop de Ijjken der geval
lenen dicht gezaaid liggen.
Rosenthal stapt, tevreden lachend, in zjjn