Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 25.
Zaterdag 18 September 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMDODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie maanden i
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija dar Advertentitni
Van 1 tol 6 regelsf 0,30
Voor iedcrcn regel meer- 0.05
Correspondenten on AdvertenliCn moeten uiterlijk Vrjjdsgivond
Het Huisgezin.
i.
Wjj allen leven in eenen familie-kring
wij zyn daarin geboren, opgevoed, lot
zelfstandigheid ontwikkeld, en toch
weinigen begrijpen zijne beteekenis. Het
ongewone maakt indruk, men denkt
er over na, terwijl het gewone, het
dagelijks lerugkeerende zijn indruk ver
liest, geen opmerkzaamheid meer wekt:
a suctis non fit passio. En toch kan
de beteekenis van 't huisgezin moeilijk
worden overschat. De huisgezinnen zijn
de bouwsteenen voor den Staat, zijn
de bronnen, waaruit hem het wel ol
wee toestroomt, zijn de bodem, welke
vrede, geluk en voorspoed of het om
gekeerde voor hem voortbrengtin
een woord't heil van Kerk en Staat
en maatschappij hangt aan 't huisge-
zin. Daarom wenschen we deze stof
breedvoeriger te ontwikkelen en deszelfs
ware beteekenis voor het staatsleven
in dit artikel uiteen te zetten.
Eerbied voor 't gezag is de grond
slag, waarop de Staat rustwordt deze
ondermijnd, de Staat valt. Allernood
zakelijkst derhalve voor zijn bestaan is,
dat zijn gezag in verordening en wet
geving worde geëerbiedigd en onderhou
den waar zulks niet geschiedt, daar
ziet men het volk prijs gegeven aan
onrust, onzekerheid en allerlei ellende.
Het huisgezin levert ae steenen voor
hot Staatsgebouw, kweekt de toekom
stige staatsburgers; hebben zij daar
eerbied geleerd voor het ouderlijk
gezag, zij zullen later, waar zij 't
gezag ook ontmoeten, zich daaraan on
derwerpen; hebben zij daarentegen ge
leerd de bevelen des vaders te overtreden,
de vermaningen der moeder te ver
achten, dan zullen zij eenmaal, als
burgers optredend, een ernstig gevaar
worden voor den Staat. Zij brengen
niet mede, wat het fundament voor
den Staat vormen moet, eerbied voor
't gezag. De Staat zal trachten
h met geweld te handhaven, doch op
den duur te vergeefsalle politie-verorde-
ningen en maatregelen, alle strafbepa
lingen zullen onvoldoende blijken om
den geest van verzet te dooden, de
'illigcn tot blijmoedige onderwer
ping aan de gestelde machten te bc-
keeren.
Een tweede zaak is voor den Staat
van het hoogste gewicht. Bij het volk
moeten deugd en goede zeden worden
hoog geschat en nagestreefd, terwijl van de
andere zijde de ondeugd door de publieke
opinie behoort te worden verafschuwd.
Treedt de openbare meening niet meer
in dezen zin als rechter op, spreekt zjj
zich hierin niet beslist meer uit, heerscht
ene algemcenc begripsverwarring
aangaande deugd en ondeugd, dan ligt
daaronder een diep zedelijk verval, dan
blijkt, dat in 'L Staatsorganisme een
doodende kanker woelt. De kracht des
volks wordt gevonden in de waarach
tige deugd, de ware zedelijkheid levert
de eenig soliede gebindten, waardoor
het Staatsgebouw bestand is tegen alle
stormengaat echter 't ware begrip
der zedelijkheid verloren, de gebindten
vermolmen en bij ernstige stormen
stort hel Staatsgebouw ineen. Onder
zoovele voorbeelden in de geschiedenis
hebben we slechts 't Romeinsclie Rijk
te noemen, 't Was het machtigste en
het grootste Rijk, waarvan de historie
gewaagt, 't scheen uit graniet en
ment opgetrokken. En toch de stroom
der volksverhuizing heeft het als weg
gevaagd, niet omdat 't Rome aan uit
wendige kracht ontbrak, maar om de
verregaande zedeloosheid, waardoor
't gansche Staatslichaam verkankerd,
'tgansche Staatsgebouw vermolmd bleek.
In onze dagen zoeken de Staten hunne
kracht te land en ter zee in de uit
breiding van leger en vloot; 't is een
onderlinge naijver en een worsteling op
leven of dood. Ligt hierin niet het be
wijs, dat 't mangelt aan zedelijke kracht
Het vertrouwen onderling is verdwenen,
Europa biedt het schouwspel van een
politiek schaakbord, waarop man el
kander schaakmat tracht te zetten
de sluwste berekeningen en intrigues be-
heerschen het spel. Tot oplossing der
Oostersche quaestie trad de van alle
zijdon verzekerde eensgezindheid der mo
gendheden op, en wal resultaat heeft
het Europeesch concert opgeleverd
Vorsten bezoeken en omhelzen elkan
der en spreken van onderlinge vriend
schap, van gemeenschappelijk streven
tot behoud des vredes en men sluit
tegenover elkander verbonden ter zelf
verdediging Vredesvorzekeringen wor
den gewisseld en eindeloos herhaald
tusschen de kabinetten en wjj zien
den vrede ronddansen op millioenen van
scherpgeslepen bajonetten Wat waarde
hecht men nog aan gesloten Iractalen,
wal veiligheid biedt nog 't volkenrecht
Wat zekerheid kan er hecrsctien tus
schen de volkeren, wanneer de beginselen
wisselen naar de grillen van heb- en
heerschzucht
Ziedaar de rampzalige toestand, waar
in zich de Staten van Europa bevinden
zij gevoelen het, zij missen den vasten
bodem der vaste, onomstootelijke be
ginselen. Vandaar 't verschijnsel van
't militsiirisme't is de gewapende
vrede, een oorlog in bewapening en
versterking tegenover elkander, de gcescl
der volkeren. Immers door 'l opdrijven
der gewapende machten stijgt het bud
get van oorlog telken jare in die mate,
dat de volkeren gebukt gaan onder
ondragelijke lasten en sommige Staten,
telkens tot nieuwe leeningen genood
zaakt, het staatsbankroet te gemoet snel.
len. Om dezen onhoudbaren toestand
op te heffen, vermenigvuldigen zich de
stemmen tot ontwapening, maar te ver
geefs de regeeringen gaan steeds met
reuzenschreden op den eenmaal inge
slagen weg voort. Van vermindering
der strijdmachten en verademing der
volkeren kan dan eerst ernstig sprake
zjjn, wanneer men 't euvel van het
militairisme in zijn wortel aantast,
n de oorzaak wegneemt,
waaruit het ontspruit. Wie, die den
ven band kent tusschen nuisgezin,
Staat en regeering, wijst niet 't huis
gezin aan als de bron van dit ziekte
verschijnsel. Het onlkerstcnen der huis
gezinnen hoeft de ontkerstening van
den Stnal ten gevolge gehadde be
ginselen van waarheid en rcchi, uil God
gesproten en onveranderlijk als God,
zjjn over boord geslagenhot schip van
Slaat drijlt rond zonder kompas en
zonder roer, niet. wetend waar het zal
belanden; alles is onzeker. Wil men
aan deze pijnlijke onzekerheid, aan dezen
ellcndigen toestand een einde maken,
men hervorme hel huisgezin, men geve het
God met Zjjne veropenbaarde waarheid
en Zijn wet terugeerst dan, wanneer
het huisgezin wederom zal doortrokken
zijn van de zuurdeegkracht des Chris
tendoms, zullen de Staten weder chris
telijk worden, de heerschende rampen
ophouden, geluk en voorspoed woder-
keeren en de verhoudingen onderling
op vaste grondslagen rusten.
BUITENLAND.
De Keizer van Duitsehland is Zon
dagmiddag vertrokken naar Totis ir
Hongarije, om aldaar eene samenkomst
te hebben met zijnen bondgenoot kei
zer Franz Joseph. Z. M. werd aldaar
allerhartelijkst ontvangen en de H011-
gaarsche pers was vol lof over den
bondgenoot en nabuur van Oostenrijk.
Beide keizers, Wilhelm en Franz Joseph
namen nabij Tolis, ten zuiden van den
Donau, op hel prachtig kaslecl van
graaf Estcrhazy hun intrek, dat, schoon
gelegen op eene hoogte, een prachtig
vergezicht aanbiedt. Sommige Ooslen-
rijksche bladen verwachten van Z. Ms.
bezoek eene toenadering van de üuit-
sche en niet-Duilsche elementen in
Oostenrijk, welker verhouding, zooals
bekend is, in den laatsten tijd zeer ge
spannen was.
Op Cuba hebben de opstandelingen
zicli meester gemaakt van de stad Vit-
toria de las Tunas. Toen dit bericht in
Spanje bekend werd, stuurde de Re-
geering aanstonds een telegram aan
generaal Weyler om ophelderingen.
De generaal bevestigde het bericht en
voegde er aan toe, dat hjj eene co
lonne had afgezonden, om de stad te
hernemen. Vreemd blijft het, dat
500U man opstandelingen veertien dagen
lang eene plaats hebben kunnen bele
geren, zonder dat de Spaansche troepen
hen verdreven of eene poging aange-
wend hebben de stad te ontzetten. Den
2Gon Augustus reeds werd er een bres
geschoten, den 27en storm geloopen en
den 28cn bombardeerden de insurgen-
ten de stad met dynamict-granaten.
Het garnizoen, bestaande uit 400
soldaten, heeft zich moedig geweerd,
maar moest zich ten slotte den 30en
Augustas overgeven. Behalve de zieken
en gewonden, volgden den bevelhebber
slechts 75 man bij den aftochtook
van de zijde der opstandelingen bleven
er vele in den strijd. De insurgentcn
zijn opgerukt naar San Pedro Mayaron,
waarheen zij achtervolgd werden door
generaal Luque, die echter dun rnarsch
moest staken door de vele zieken, die
hij onder zijne strijders telde.
Domingo Mendez Capote is door de
insurgentcn op 2 September tot presi
dent van de Republiek uitgeroepen.
Cspote was oud-gouverneur van Matansas.
Uit London komt liet bericht, dat
de opstandelingen zich thans ook hebben
meester gemaakt van de stad Conso-
lacion del Sul, in de provincie Pinar
del Rio, en daarbij zou het goheele
garnizoen, 2110 man sterk, gedood zjja.
Ook hebben zij weder een trein la
ten springen, waarbij 7 soldaten gedood
en 15 gewond werden. De Spaansche
Regcering heeft dan ook besloten
weder 60U0 man naar Cuba te zenden,
ten einde zoo moguljjk een eind te
■naken aan den hachelijken toestand.
Niet alleen Ie land, maar ook ter
zee treilen de opstandelingen met den
ilag driester op. Zjj bezitten Ihansreeds
eene vloot van zeven flinke schepen,
welke zij gebruiken om zoo nu en dan
troepen van de eene plaats naar eene
andere op 't eiland te iransporteeren.
Hunne hoofdbezigheid echter bepaald
zich lot het binnensmokkelen van oor-
logsniaterieel en andere benoodigi'i'aden.
Een groole hoeveelheid patronen en
20000 Martini-geweren zijn nog kort
geleden door deze bodems binnenge
smokkeld, en indien zij denken aange
houden le zullen worden, hijschen zij
de Eransche of Engclsche vlag en
varen veilig verder.
De jingoes in Noord-Amerika, wor
den weder oproorigcr on varen heftig
FEUILLETON.
De groots
Slot.
10) Wederom klonk een luid gelacb, dat
echter verstomde, toen ecu xeer net tweespao
met rjjk gegalonneerde koetsier en palfrenier
kwam aauroUon. Oraal Degentbal aleeg uil,
eene hooge, adellijke gestalte, en ging terstond
naar den ingang. Dil oogenblik maakte Loreoz
xich ten nutte, den agent te vragen hem bin
nen te laten. Lang moest bijpraten, alvorens de
agent hem binnenliet en toen bjj in de prachtig
versierde en verlichto vestibule stond, wist bjj
eerst niet tot welke der lalrjjke bedienden, c
been on weer draafden, bjj zich ion wendi
Daar kwam de, thans in een prachtige livrei
gesloken, hofmeester aangeloopen, pakte
plotseling bij den arm en vroeg hem op heel
oovrieodeljjken toon, wat bjj hier xoebt. Lo-
reiu; die eene rijke levenservaring had opge
daan, bad reeds, voor hij op weg ging,
i de hand genomen. Thans
drukte hg er Jen brommenden deurwachter
een van in de hand en deelde, hem xjjnen
wensch medo. De holmeester bezat voor deze
manier van praten eene bijzondere voorliefde,
»am den onwclkomen bezoeker op de meest
«*n achtertrap de gang in van dseerito
verdieping, waar Loronz weder drie mark
ist offeren, om eenen der hoogmoedige be
iden gunstig le stemmen, om ïjjn kaartje
r den geheimraad te brongen. Intusschon
klonken uit de feestzaal de wegsleepende me-
lodien der zigeuncrkapel hem in de ooren, dio
■re eigenaardig klagende toonen zjjn hart
troffen. Hoe schril zou het gejubel der daar
keerenHoe velen dergeneo, die daar cham
pagne dronken, zich aan het buffel aan de
duurste lekkernijen te goed deden, duizend
vleierijen aan huisheer en huisvrouw zeideD,
zouden dan het gastvrije huis vloek ui, waarin
zg van hun eigen geld gegeten en gedronken
hadden 1 Nog een uur misschien en deze
schitterende, met fabelschtige weelde gemeube-
leerde zalen zouden verlaten zgn, de zwerm
van gasten zou doodsbleek naar alle knnten
weggestoven zgn en Rosenthal zon ia eene
vigelante naar de gevangenis gebracht worden.
Een inwendig genot, con gruwzaam leedver
maak maakte zich meester van den ouden
man. als hjj er aan dacht, dal hjj het zijozcu,
dio bijgedragen had lot den val van dezen
grooten zwendelaar.
Weiten liet lang op zich wachloo. Wat kon
Lorenz, dien bij slechts oppervlakkig kende ala
een zijner huurders, hem gewichtigs mede te
deelen hebben? Hjj praatte zoo gezellig met
neraal von Rosleben, dat er een tweede verzoek
moest gedaan worden, voor hjj den wcusch van
Lorenz inwilligde.
,Nu, wat is er, mijnheer Loronz?" vroeg hjj
teer alt de hoogte,
.Ik geloof hi
almaken
Maar laten we hier do
en ik verzoek u liefst zoo
gauw mogelijk,"
Lorenz verwenschle inwendig den trota des
lans, wicn hij toch zulk een grooten dienst
'ilde bewijzen, cn had grooten luet zich zonder
erder iels te zeggen le verwijderen. Zijn betere
atuur behield echter do overhand en hjj ver
telde.
slten hoorde beoi kalm aan, zonder een
op zjjn gelaat te vertrekken. Toen de
rentenier grüindigd had, aeide hij
.Ik dank u, mijnheer Lorenz. Wat gij mij
welijks kan gelooven
.Ik ben uitgepraat, Excellentie." anlwoorddo
Lorenz korzelig. .Wat n verder doen wilt, is
uwe zaak," en nog voor dat de geheimraad een
woord tot hem kon richten, was hij op do
achtertrap verdwenen.
Nu begon Weiten toch na to deoken. Meer
dere dergelijke zwendelarjjen, welke lijj in de
residentie gekend had,
bankiershuizen waren, dio men voor absoluut
zeker hield, kwamen bem voor den geest. Als
bel na toch eens zoo was, als Lorenz gezegd
bad? De gehetle geschiedenis geleek wel een
roman, maar was ze niet juist daarom geloot-
waardig? Zulke nienwljes zuigt men niet uit
zgn daim ea in geen geval znlke eenvoudige
lui als Lingen en Lorenz.
Wellen ging in den c
leldznitn
arden wintertuin,
mukkclijk gezeten
ins na te denken, wat in dit geval
ue. Plotseling schoot hein eene ge
dachte te binnenhjj sprong op en liep snel
laar de salons. Hij zocht nnnr hel oogenblik,
vaarop Rosenthal vrij z°u zyn, naderde Item en
-erzocht hom onder woorden van verontvchul-
liging even over zaken te mogen spreken. Ho-
lenthal, wien als een bliksemstraal de gedachte
loor hel hoold school, dat Lingen in de achter-
tamers van Wellens huis woonl, zocht zijne
mgst onder eene diepe bniging te verbergen,
o losterprualjes over gastheer i
tien luim en
hef scheen,
Zooals van zelf spreekt sla Ik uwe Excellentie
altijd len dienste. Willen wjj hier ol dn
«ene kamer gaan
,0. neen, volstrekt niet, ik heb atkchli
paar oogenblikken noodig. .Ik zou, wanrdomijn- 1
heer Rosenthal, binnen kort misschien in de
mogelijkheid kannen komen, a mijn kapitaal te
moeten opvragen
.Datligt geheel te uwer beschikking, Excel-
lentie," antwoordde Rosenthal voorkomend en
geheel gerust gesteld. .Zend mij slechts tegen
dien tjjd een brielje en ik zend u kapitaal en
afrekening."
,lk dank n wel, mijnheer," zeid: Wellen ge
ruit gesteld. .Vergeef mjj de stoornis.".
En nul een warman baaddrak scheidden beide
beeren, de eene bijj, dat hij den strop nogonl-
loopen was, ea de anaoro met eene verwonsching
tegen Lorenz, die hom onnoodig een schrik op
het ljjf gejaagd had.
Het feest bad geheel «n «1 het schitterende
den volgenden dag uit to Htellon. Tegen tien
uur werd in de eetzaal iiet diner opgezet,
waarnaar de hoeren reeds ling hadden verlangd.
De hoeren hadden reeds hunne dames opge
zocht, om ze eaar latei te brengen. Daar nadert
een bediende den bankier, die juist nog iet*
aan zijne handschoenen te recht doet, en geelt
hem eene enveloppe met de opmerking, dat
de heer niet had opgehouden mot den last hem
aan te dienen hjj had zells gedreigd de iaat
binnen te tredeu. Met donkere blikken verbrak
Rosenthal het couvert en las, doodsbleek wor
dend .De commissaris vnn politie Dr. Brauser
verzoekt om gehoor. Uitstel onmogelijk."
.Hot is voorbij I" roept Rosenthal uit en zich
lot ijjne echtgenoot wendende, zegt hij.Ver
ontschuldig mjj nog maar een enkele minuut
bjj do gasten."
.Onmogelijk, Oskar," antwoordt zjjno vrouw
boos. .Gjj moetMaar reeda etaat Rosen
thal in de gang en beveelt zijn bediende hem
hg den heer te brengen. De commissaris staat
in de rooksalon en is, naar bet schynt, verdiept
ia de beschouwing van oen schilderstuk. Toen
Rosenthal binnenkomt keert hij zich om en xegt
op beleefden toon
.Verontschuldig de stoornis, mynheer, maar