Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 26.
Zaterdag 25 September 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEM60DE
voor Amersfoort, Apeldoorn. Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken Z fliTEBDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraatF 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijs dar Advertentiên:
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Corro'jponilcniiSn on Advert
rorgd ten.
n uiterlijk Vrijdagavond
Onzen .tllerhcillgvlen Vader
LEO XIII.
door de Goddelijke Voorzienigheid Paus.
Over den Rozenkrans van Maria.
Aan Ome Eerwaardige Broeders de
patriarchen, primaten, aartsbisschop
pen, bisschoppen en andore ordina-
riseen, in vrede en gemeenschap met
den H. Stoel.
LEO XIII, PAUS.
Eerwaardige Broeders,
heil en Aposlolisehen 'Zegen.
Hoeveel eraan gelegen is voor hel
algemeen welzijn en voor dc bijzondere
belangen der enkelen, dat de veree
ring der Allerverhevensle Maagd Maria
gedurig worde bevorderd en met den
dag ijveriger worde voortgeplant, valt
lichtelijk te begrijpen voor ieder, die
acht geeft op de hooge waardigheid
Haar door God geschonken, op de on
vergelijkelijke glorie Haar door God
verleend. Van alle eeuwigheid heelt
Hij Haar uitverkoren, om de Moeder
te worden van het Woord, dat zich
omkleeden zou met het inenschelijk
vieeschen daarom heeft Hij Haar
zoodanig onderscheiden boven alles, wat
er allerschoonst kon gedacht worden
in de drievoudige orde van de natuur,
de genade en de glorie, dat de Kerk
te recht op Haar de woorden toepast
van de Schriltuur Als eerstgeborene Mr
alle schepsel ben ik voortgekomen uit den
mond des Allerhoogslen EcclXXIV, 5).
En toen de loop der tijden was begonnen,
Vertaling van De Tijd.
toen de eerste ouders van hetmensch-
dom waren gevallen in de zonde, toen
geheel hun nakroost door eenzelldo smet
werd bezoedeld, was Zij het, die als tot
eeu onderpand werd gesteld van den
te herkrijgen vrede, van het weer te
geven heil.
Gods ééngeboren Zoon voorls schonk
aan Zijne allerheiligste Moeder over
vloedige blijken van Zijne vercering.
Immers gedurende Zijn verborgen
leven nam Hij Haar lot helpster in
het tweevoudig wonderwerk, dal Hij
loon het eerst verrichtteeen mirakel
der genade, waardoor, op Maria's be
groeting. het kind van vreugde opsprong
in Elisabeths schoot, en een mira
kel der natuur, waardoor Hij op de
bruiloft te Cana het water in wijn
veranderde. En toen, aan liet einde
van Zijn openbaar leven, Hij het Nieuwe
Testament instelde, dat met Zijn god
delijk Bloed zou worden bezegeld, ver
trouwde Hij Haar aan zyn beminden
Apostel met de allerzoetste woorden
Zie awe Moeder JoannXIX, 2/).
Wij derhalve, die, hoewel onwaar
dig, op aarde den Zoon Gods vertegen
woordigen, Wij zullen, zoo lang nog
voor Ons het levenslicht blijft schijnen,
nimmer ophouden den lof van zulk eene
Moeder te verkondigen. Wel overtuigd,
dat bij Onze hooge jaren Ons leven niet
lang meer duren zal, kunnen Wij niet
nalaten, voor al Onze broeders in Jesus
Christusen voor ieder van hen, die
laatste woorden te herhalen, welke Hij
zelf, aan Zijn kruis geklonken, ons als
Zijn laatste» wil bclcekend heeftZie
uwe Moeder. En Wij zullen Ons over
gelukkig achten, indien Onze vermanin
gen mogen uitwerken, dal iedere geloo-
vige de vereering van Maria ten zeerste
op prijs stelt en liefheeft, zoodat van
ieder gezegd kan worden wat Joannes
van zich-zelven neerschreefEn de
leerling heeft Haar als de Zijne ge
nomen (Ibid).
Bij het naderen van de Octobermaand,
Eerwaardige Broeders, willen Wij ook
wederom dit jaar niet verzuimen, door
een schrijven van Onze zijde, opnieuw
en met alle kracht, die in Ons is, allen
te vermanen, dat zij toch, door het
bidden van den Rozenkrans, hun eigen
heil en dat van geheel de strijdende
Kerk mogen behartigen. Dat gebed toch
schijnt door Gods Voorzienigheid tegen
het einde dezer eeuw zoo wonderbaar
te zijn toegenomen met de bestemming
I om daardoor de kwijnende godsvrucht
der geloovigen te doen herleven. Van die
herleving wordt inzonderheid getuigd
door de heerlijke tempels en andere hei
ligdommen, ter vereering der Heilige Moe
der Gods opgericht cn voor de geloo-
vigen alom eerbiedwaardig.
Die goddelijke Moeder hebben wij
de Meimaand bloemen aangeboden,
aar door allen moet Haar dan ook
October, de maand dor vruchten, niet
bijzondere Helde worden toegewijd,
immers liet betaamt dut zoowel de herfst
als de lente bestemd worden ter ver
eering van Haar. die van Zich-Zelve
zegtMijne bloemen zijn vruchten can
r en van deugd (Eert. XXIV, 23).
De zucht naar vereeniging en gemeen
schap, tot welke de mensch door zijn
natuur geneigd is, bicsk wellicht in
geen ander tijdperk der geschiedenis
zoo krachtig, zoo algemeen gevoeld als
in tiet onze. Daar zou geen reden zijn
om het te betreuren, indien maar die
neiging, zeer prijslijk in zich-zelve, niet
gebezigd werd menigmaal lol verkeerde
doeleinden en genootschappen deed ont
slaan van goddeloozc mcnschen, die
tegen den Heer en Zijn Gezalfde samen
spannen (J'salut II, 2.) Tol Onze groote
vreugde evenwel kan hier tevens worden
opgemerkt, dat ook onder de kinderen
der Kerk, meer dan voorheen, de vrome
verocnigiiigen worden gewaardeerd, dat
zij toenemen in ledental, dat in haren
boezem, als in een gemeenschappelijk
verblijf, de barid der christelijke liefde
allen omstrengelt en aller willen en
werken in die mate samensteml, dal
zij inderdaad broeders kunnen lieelen,
als broeders zich voor de wereld ver-
toonen. Want zou in een gemeenschap
de liefde van Christus ontbreken, dan
zou zij den naam van christelijke ver
eeniging niet verdienen.
Dat werd oudtijds op krachtige wijze
betoogd door Tertullianus, toen hij zeide
Wij zijn uwe broeders krachlens na
tuurrecht, omdat wij een gemeenschappe
lijke moeder hebben, ofschoon gij maar
weinig aanspraak hebt op den naam van
menscheii, omdat gij slechte broeders zijl.
Maar met hoeveel meer recht worden zij
broeders gelieeten en als broeders beschouwd,
die een God als hun Vader erkennen, die
éfn geest van heiligheid hebben gedronken
die uit denzelfden school van onwetend
heid in heilige vreeze zijn ontwaakt tot
de aanschouwing der iéne waarheids-
zon TerlullApolog. C. XXXIX,)
Van allerlei aard en bestemming
kwamen dc door Ons bedoelde heilzame
vcreenigingen lot stand. Men beeft
zoogenaamde kringen, Imidbouwkassen,
genootschappen lol ontspanning op de
feestdagen, inrichtingen tot beveiliging
der jeugd, broederschappen en nog veel
andere vcreenigingen, die allen mul de
beste bedoelingen werden opgericht.
Ongetwijfeld, al deze instellingen
ofschoon door haar benaming, haar
vorm, haar bijzonder en naaste doel
schijnbaar eerst van den jongslcn tijd
zijn inderdaad overoud, immers, liet
slaat vasl, dat men reeds in de eerste
dagen van het Christendom van der
gelijke vcreenigingen duidelijke sporen
kan aanwijzen. In tateren tijd vindt
men ze bestendigd door de wetgeving,
voorzien met ondersclicidingsleekenen,
begiiligd met voorrechtenoptredend
bij den openbaren dienst in de kerken, of
bestemd lot verlichting van lichamelijk
of zielclijden, dragen zij verschillende
namen naar dc verschillende tijdperken,
waarin zij zich verloonen. En iiaar
aantal werd allengs zoo groot, dat,
vooral in Italic, geen blaat, geen stad,
ja bijna geen parochie wordt aange
troffen, wuar niet vele of ten minste
cenigc dier vereenigingen werkzaam zijn.
Under deze allen aarzelen Wij niet
de eereplaats toe te kennen aan de
Broederschap van den Allerheiligsten
Rozenkrans. Immers, vestigen Wij het
oog op haren oorsprong, dan zien Wij,
dat zij onder allen van dcnzelfden aard
uitmunt door haar oudheid, waar in
derdaad de H. Dominicus-zelf als haar
stichter wordt aangewezen beschouwer.
Wij de haar verleende voorrechten, dan
zien Wy, dat Onze Voorgangers haar
met een alles overtreffende mildheid
hebben verrijkt. Hel hoofdbestanddeel
cn om zoo te zeggen de ziel van die
instelling is de Rozenkrans van Maria,
welks kracht Wij reeds vroeger uit
voerig hebben besproken. Dan, dc macht
en de uitwerking van den Rozenkrans
zullen vooral groot en zegenrijk zijn
waar het Rozenkrans-gebed een ver
plichting uitmaakt van de Broederschap,
aan welke het zijn naam heeft gegeven,
leder toeli weet, hoe noodig hel voor
alle meiischen is, dat zjj bidden niet
alsof de goddelijke hesluiten kunnen
veranderd worden, maar, naar liet woord
van Gregorius, opdat de mcnschen door
hun vragen verdienen tc ontvangen het
geen God de Almachtige vMr eeuwen
reeds beschikt had te geven (S. Gregor.
Dialog. I 8).
Augustinus zegtF Vie goed weet te bid-
den, weet ook goed tc leven (In Psalm
CXVII). Maar het gebed zal dan vuoral
kracht bezitten om de goddelijke hulp te
verkrijgen, wanneer liet wordt opgezon
den in liet openbaar, volhardend enecn-
parig door velen tegelijk, zoodat aller
smeeken als één koorzang uitmaakt.
Eu dit wordt ons zeer duidelijk uit
hetgeen de Handelingen der Apostelen
ons vermelden, waar zij ons zeggen
dat de leerlingen van Christus, in de
verwachting van den beloofden H.
Geest, eenparig volhardende waren in
hel gebed (Act I. 14). Zij die aldus bidden,
kunnen niet anders dan daarvan de
vrucht genieten. Trouwens, zoo was
liet voor de leden der Broederschap
van den Rozenkrans. Gelijk door de
priesters, wanneer zij het goddelijk
Oflieie lezen, een openbaar, voortdurend
en daarom allerkrachtigst gebed wordt
ten Hemel gezonden, zoo, althans
eenigermatc, is dit ook het geval voor
het gebed, dat door de leden van de
Broederschap wordt verricht, wanneer
zij den Rozenkrans bidden of het Psal
terium van Maria, gelijk meerdere
I'aesen liet genoemd hebben.
De meerdere voortreffelijkheid, die,
gelijk Wij zeiden, aan openbare gebeden
boven de bijzondere eigen is, en de
zekerder verhooring, die ervan mag
worden te gemoet gezien, waren oor
zaak, dat de Broederschap van den
AllcrheiligstcnRozenkrans door de
kerkelijke schrijvers genoemd werd „de
smeekende legerschaar, door Vader Do-
minicus onder de banier der goddelijke
Moeder verzameld", van die Moeder,
die door de Schriftuur en de geschie
denis wordt begroet als degene, die
den duivel heeit verwonnen en geze
gevierd over alle dwalingen.
Slot volgt.)
BUITENLAND.
Op de conferentie gehouden te San
Sebastian tusschen generaal Woodford,
gezant der Vereenigde Staten en den
hertog van Tetuan, Spaansch minister
van Buitenlandsche Zaken, schijnt door
Amerika aan Spanje een ultimatum ge
steld te zijn. Volgens den Indfp. beige
moet Woodford verklaard hebben, in
zake Cuba, dat de Regeering der Ver
eenigde Staten van Noord-Amerika
„zich hare vrijheid van handelen voor
behoudt," indien Spanje de opstande-
FEUILLETON.
Doof beproeving gelouterd-
Joseph voo Linden was een zeer bekwaam
architect, die zich een groot vermogen verwor
ven had. Maar zijn geloof had in de jaren zijner
studiën veel geleden, slechte makkers hadden
zijn geest verward, en hem op verderfelijke
wegen geleid. God eo Kerk beschouwde hjj ais
geesllooze kindersprookjes, niet geschikt voor
mannen van zjjn soort, zooals hjj zich uitdrukte.
Wel had hg zich op uitdrukkelijk verlaogco
itjner cchtgenoote met haar door een katholieken
priester in hot huwelijk verbonden, maar sinds
dien tijd had zijn voet geen huis Gods meer
betreden. Zijne brave, jonge vronw zag met diepe
ainart die dwaling van haren man, zjj weende
en bad bijna onophoudelijk tot God om redding
voor zijne ziel. Doch er verliep jaar na jaar,
nog altijd wilde het unr der bekeering v
haren echtgenoot niet slaan.
Een onverwacht voorval deed zich echter op
zekeren dag voor. Terwijl von Lindt
zjjno vronw het avondmaal gebruikte, werden
plotseling door den bediende twee onbekende, in
het zwart gekleede heeren aangemeld, die on-
verwjjlij verlangden te worden toegelaten. Op
von Lindens bevel werden zjj door den bediende
binuengeleidzonder groet tradco zjj in hel ver
trek, en terwijl de een zich bij de denr pos
teerde, schreed de ander, een grjjze, maar naar
voorkomen ond-militair, nader op von Linden
aan en zcide op ho£fel|jken, mnur kouden toon
iet een lichte buiging van zjjn hoofd
.Excuseer tnü, heb ik, wellicht de eer met
L-n heer Joseph von Linden te spreken 't"
.Die beo ik", antwoordde dc architect, niet
onder oen stil gevoel van angstige verwonde-
..ng, „kan ik u wellicht ineencof andere aan
gelegenheid van dienst zgn
n, mijnheer, het doet mg zeer leed,
vriendelijk aangeboden diensten niet te
kunnen aanvaarden, daar ik een gewichtig en
ris van politie en heb de opdracht
iw persoon te verzekeren, en daarom
verklaar ik hiermede: In naam der. wet, gjj zjjt
mgn arrestant."
Met een door merg en been dringende angst
gil zonk bij deze woorden de vrouw van den
architect op deD grond, von Linden zelf echter
werd bleek als de dood, bjj moest zich aan de
tafel vasthouden om slaande te blijven; als de
donder klonk hem deze taal van den commissaris
in de ooren. Evenwel antwoordde hjj met een
.Zjjt ge zinneloos? Ik arrestant? Hoe komt
ge "ertoe een eerlijk mensch, die niemand eenig
leed heelt gedaan, tc willen arresleeren
.Mijnheer bedwing uwe tong", antwoordde de
nder op konden toon, ,ol gij schuldig zijt of
niet, heb ik niet te onderzoeken. De bevoegde
overheid beeft mg slechts opjedragen, -
arresleeren, daar gij verdacht wordt gisteravond
.Wat, een moord Ik een moordenaarHemel',
gisteravondWie zegt dat Wie is er ver
moord
vermoorde ïs een goede bekende van u.
uil u toch wel eeoeu mijnheer Karl von
ik herinneren. Dezen morgen heelt men
zijn Ijjk in zgno woning gevonden,"
Ier luid jammeren zonk ou von Linden
op zijne stoel neder en bedekte zijn gelaat met
boiJe handen.Arme KartArme, arme vriend
Gg vermoordWie had zoo iets gedachtver
moord 1 Verschrikkelijk En ik zal zjjn moor
denaar zijn! Nooit of nimmer!"
.Goed mijnheer," mot deze woorden sprong
hg op, .ik sta te uwer beschikking. Ik wil dcu
dierbaren doode nog eenmaal zieo en dan zal
ik beivjjzen, dal ik geheel onschuldig ben aan
deze vreeseljjke daad. Tot wederzion Nelly
Met korte woorden bevat hjj zjjn nog bewus-
lelooze vrouw in de hoede zijner bedienden en
volgde dan zwijgend de mannen der wet naar
buiten in liet gereedstaande rijtuig.
Maar bet ging niet zoo als von Linden ge
dacht had. AUe omstandigheden bjj den moord
waren bewijzen voor zijne schuld, zonder dal
hij door oen enkelen goluige zjin onschuld be
wijzen kon. Bovendien had men hem kort voor
de misdaad in het huis van den heer von Barnak
zien gaan. Dit was de oorzaak waarom de deur
dor gevangenis zich voor hem opende. Er
na eenige dagen van onuitstaaobare kwelling de
gevangenbewaarder met een gendarm verscheen,
was het oin hem in de gerechtszaal te leiden
en zjjne veroordeeling bjj te wonen. Nn een lang
durige beraadslaging stond eindelijk de president
der rechtbank op en sprak het vonnis uit,
hetwelk luidde, dat hg schuldig was, en st
motst door de bijl van den beul.
Von Linden bleef roerloos bjj deze verpletle-
rnde woorden, maar uit do ruimte, waar de
leboordcra zicli bevonden, wcórklonk oen gillend
angstgeschreeuw, Nelly's saarngepersl hart had
die uitgeatoolen en de ongelukkige vrouw van
onschuldig voroordeeldo viel in onmacht,
smartelijke trek overtoog hel gelaat van
den architect, zijne vochtige oog j staarden strak
ten gronde, en zjjn mond murmelde zacht
.Karl, gg weet, ik ben onschuldig. Vaarwel,
Nelly, vaarwel." Daarna- werd hg naar do ge
vangenis teruggebracht.
Morgen vroeg zal hjj sterven stervenaf
grijselijke woorden I Als een misdadiger zal hjj
omkomen onder het zwaard van den scherp
rechter. OntzettendEen ijskoude rilliog liep
over z n geheele lichaam, zijn haren rezen om
hoog, zjjn oog zag met huivcriDg hel schavot
en daarop zijn cigon bloedig lichaam. God!
Maar voor hem was er geco God. En na dien
smaadvollen dood, wal zal dan zjjn lot zgn?
De hol? Maar er is immers geen hel. Toch
staat zjj daar voor hem, hg ziet zich reeds ia
deo vlammenpocl, omringd van duizenden grim
mige duivelen. Ha vreeseljjk Huiverend ver
bergt hjj zjjn aangezicht in zgno hand en woelt
verlwglclood in zijne haren, Dood, een schan
delijke dood en dan de hel. Een angstige uitroep
van zgno lippen doorklinkt huiveringwekkend
den kerker en kaalst dof weder van de duistere
ondoordringbare muren. God I ja er is een God,
een geJuchle, rechtvaardige God. Maar zjjn
vrouw had hem veel verteld van de barmhar
tigheid en goedheid van dezen God. Jo, hjj
wilde het beproeven, hjj wilde zich bekeeren
weder een christen worden als zjjn ei
hg d
vertrek wierp hg zich op den grond
te bidden, hjj, de ongeloovige, de vrij
geest, die sinds jaren God on Zjjne geboden had
gehaat. Het smeeken der vrouw was verhoord,
van terugkeeren was eindeljjk gekomen,
ratelden plotseling builen de zware sleu-
de sloten on met luid geknars vloog de
deur open en daarin verscheen zjjn trouwe,
deugdzame Nelly doordeu commissaris van politie
„Nelly, eon priesler", hijgde de veroordeelde,
zjjoo armen naar haar uitstrekkend.
.God zij dankJoseph, gjj zjjt vrij, KÜ zjjt
onschuldig, zooals ik altijd heb geloofd jubelde
zg hein togen en wierp zich in zjjne armen.
En nn trad de commissaris nader en las een
schrijven van het gerechtshof voor, waarin von
Linden als onschuldig aau deu moord ver
klaard, het vonnis herroepen en do gevangene
terstond uit den kerker ontslagen werd. De
werkelijke moordenaar had zicb, door gewe
tenswroeging gefolterd, bjj het gerecht aange-
govcD.Toen nu von Linden den kerker verliet,
was de voorheen krachtige en nog betrekkelijk
jeugdige man een grijsaard geworden, wisns in
gevallen gelaal met rimpels doorploegd een
deerniswaardig uitzicht bood, maar hjj bekeerde
zich weder oprecht en 'werd een braaf, geloovig
Christen. Wanneer hem nu echter later iemand
vroeg, waarom bjj zjjn godsdienstplichten zoo
nauwgezet vorvuide, dan waas hjj steeds op zjjo