Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 28.
Zaterdag 9 October 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden. Nij kerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG!.
Abonnementsprijs per drie meenden:
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adwertentigni
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.08
Correspondenten on AdvertentiGn moeten uiterlijk Vrijdagavond
Het Huisgezin.
Wat er terecht komt van het
ontkerstenen der huisgezinnen staat in
'bloedige drama's voor ons in de jong
ste geschiedenis. Op bijna iedere
bladzijde ontmoeten wjj schandalen,
die ieder welgeaard burger met
afgrijzen en verontwaardiging ver
vullen en doen huiveren voor de
toekomstschandalen gepleegd in de
hoogste kringen door ministers en volks
vertegenwoordigers, door dagbladschrij
vers en ambtenaren van Slaat en
gemeente schandalen, waarin men ten
aanschouwe der wereld een spel ziet
afspelen van een schandelijk vertreden
der duurste plichten, van een snood
vertrappen van rechtvaardigheid en
recht; schandalen, die ecne aaneen
schakeling leveren van sluwe bereke
ningen en intrigues, van knoeierijen en
kuiperijen en omkooping schandalen
met 't onbeschaamds te cynisme bedreven
en vervolgd op eene wijze, dat het
helen het stelen scheen te moeten
dekkenmet uitwendig vertoon trad
men op, om den wassenden vloed
onthullingen te dempen, de menigte
zand in de oogen te strooien, maa
werkelijkheid zooveel mogelijk nog
ondoordringbaren sluier te werpen over
den afgrond, opdat de blikken des volks
niet zouden doordringen lot de diepte
van de schandelijkste plichtsverzaking,
van wets- en rechtsverkrachting.
Rampzalig het volk, waar dusdanige
duistere drama's worden afgespeeld.
Het recht, dat ieder staatsburger van
natuurwege bezit, is daar ten speelbal
geworpen aan de willekeur van de
wetgevende en de haar uitvoerende
macht. Welk een vertrouwen kan hij
nog stellen in den Staat, wiens ambte
naren en vertegenwoordigers tot in de
hoogste kringen de- heilige rechtvaar
digheid van haar voetstuk stooten en
onder hun voet lot gruizel treden
Deinst hij niet terug, om zijn geschon
den recht aan de uitspraak toe te ver
trouwen van gewelenlooze rechters, die
zich op en neer bewegen onder den
druk van 't mcnschclijk opzicht, van
schoone beloften, van zilver of goud
Is het wonder, dat hij wrcvclt en
wroktdat vooral socialisme en an
archisme daaruit munt slaan tot ver
sterking der eigen partijen Is hel
wonder, dal er onder de lagere volks
klasse gevonden worden, die hun haat
tegen de regeeringen trachten te koelen
in moorddadige aanslagen tegen hare
vertegenwoordigers
Wanneer de bron vergiftigd is,
hoe zullen dan nog de reine wa
teren des levens vloeien? In het
huisgezin is de bron vergiftigd en de
doodelijkc wateren storten zich uit en
verspreiden zich in al de geledingen
van het staatslichaam, verwoesten ge
zondheid en leven, voeren langzaam
of snel ten gcwissen ondergang.
Het eenige middel om verderf en
dood te voorkomen is zuiverend
hout te werpen in de vergiftigde
bron, het huisgezin wederom te ver
christelijken, de levensboom des kruises
daar weder in eere te herstellen. O,
wanneer de Gekruiste, in het huisgezin
ten troon verheven, weder door al de
leden zal worden verheerlijkt en
beden, Zijne veropenbaarde waarheid
omhelsd, Zijne wet gehuldigd, dan zal
Hij het zout der aarde en het licht der
wereld blijken te zijndan zullen ka
rakters geschapen en gewetens worden
gevormd, die een zekeren waarborg
zullen leveren voor het heil van
Staat. Aldus opgevoed en gevormd
zullen zij, in welke positie ook geplaatst,
in welke staatsbetrekking ook optredend,
naar Gods heilige en rechtvaardige wet
niet slechts ten opzichte van God en
van zich zeiven, maar ook ten opzichte
van hunne medeburgers hun gedrag en
al hunne daden regelen tot welke staats
ambten ook verheven, zullen zij rondom
zich in hunnen kring vertrouwen en ze
kerheid verspreiden zij zullen op hunne
post eerlijke mannen zijn van waarheid,
recht en orde.
Een tak der opvoeding is hel onder
wijs, waartoe de ouders doorgnans niet
staat zijnop de school moet de
opvoeding worden aangevuld en vol-
Met den dag blijkt het echter al meer en
neer, dat hel onderwijs zonder God en
godsdienst alle ware opvoedende kracht
mistjuist liet omgekeerde kan worden
geconslntcerd en wordt zelfs toegegeven
door onverdachte getuigen. De ramp
zalige toestanden, die men in Staat en
maatschappij betreurt, en welke met vrees
voor de toekomst vervullen, hebben aan
de godsdienstlooze school hun nood
lottig ontstaan te danken. Do neutrale,
godsdienstlooze school is de kweekschool
van het ongeloof met dcszclfs diepgaande
verderflijke gevolgen. Dit doorzagen Paus
en Bisschoppen, de wachters der Kerk.
Algemeen bekend is het, hoe I'aus en
Bisschoppen hebben geijverd voor de
katholieke school, hebben gestreden
tegen het godsdienstloos onderricht.
Algemeen bekend is het Mandement
der gezamenlijke Bisschoppen van Ne
derland, waarin zij de dringendste ver
maningen richten, bepaalde voorschrif
ten daar omtrent geven aan de katholieke
ouders, 't Is ons altijd een raadsel hoe
katholieke ouders met het oog op dit Man
dement daar, waar katholiek onderwijs
gegeven wordt, hunne kinderen zenden
naar de neutrale scholen, hen toever
trouwen aan oen onderwijs, dat uitzjjn
aard vijnndig is aan het christendom,
welks belijders zij voorgeven te zijn;
hoe zij het katholiek onderwijs, dat met
duizenden door gcloofsgenooten met
moeite dikwijls wordt in stand gehouden,
afbreken door aan de neutrale school
hunnen steun te verleenenhoe zij ii
deze allergewichtigste zaak ('t geldt hier
de ziel van het kindzoo al niet recht
streeks tegen de voorschriften, dan toch
zeker tegen de dringende vermaningen
en waarschuwingen inhandelen van
het kerkelijk gezag, 't Geldt hier voor
of tegen, er is geen middenweg
Alle redenen, die men wil doen gel
den, bekleeden in deze zoo gewichtige
zaak, voor een waar katholiek, een
ondergeschikte rolvoor hem is de
ziel en du eeuwige zaligheid van 't kind
het eerste en het noodzakelijkstevoor
hem is het woord van Dengene, Wiens
Godheid hij belijdt„zoekt eerst hel
Rijk Gods en Zijne gerechtigheid en al
het overige zal u worden toegeworpen"
regel on wet, waarvan hij in geloof
noch in praktijk afwijkthij zal het
kind niet toevertrouwen aan een on
derwijs, dat wel het Rijk Gods kan
afbreken, maar niet opbouwen, dat de
geest wel met de dwalingen des onge-
loofs kan vorduisteron, het hart ver
vullen met eene zedenwet, die zich
beperkt by het uitwendig fatsoen hij
zal het kind toevertrouwen aan het
onderwijs, dat hem de noodige waar
borgen levert, dat het Rijk Gods, door
hein in de ziel dos kinds begonnen,
verder zal optrekken en voltooien.
Wij leven in eeno crisis de dwaling
scheidt zich meer en meer af van de
waarheid. Een hoogst ernstige en gewich
tige taak heeft de katholieke onderwijzer
te vervullei., de kinderen te vormen voor
den ontzaglijken strijd, die nadert.
Zullen zij opgewassen zijn tegen den
vijand, onwrikbaar pal staan voor
waarheid, rechten orde, zullen zij, als
ware burgers in den Slaat, de dreigen
de revolutie keeren en hel gezag ver
dedigen en handhaven, dit hangt voor
een groot deel van den onderwijzer af.
Op school toch worden niet voor
't minst de toekomstige staatsburgers
gevormd. Wil het katholiek onderwijs
beantwoorden aan hel doel, dat de H.
Kerk zich voorstelt, dan moet hel on
derricht in wetenschap en kennis door
drongen, doortrokken zjjn van den
godsdienstdan eerst zal het de zuur
deegkracht dos Evangelie's in de jeugdige
geesten en harten ontwikkelen, hen vor
men tot ware zonen der H. Kerk en
tol ware burgers van den Staat, die
zullen blijven slaan, al valt ook alles
rondom hen.
BUITENLAND.
Het Griekschc ministerie-Rallis is
thans vervangen door het ministorie-
Zaimis. Koning Georgios heeft het beter
geacht hel oude ministerie te doen
vervangen, daar het vertrouwen van
Kamer en bevolking in dit ministerie,
door de handelingen van den laatsten
tijd, zeer geschokt was.
In het nieuwe Kabinet is Zaimis
minister-president en minister van Bui-
tenlandsche Zaken de uit den Grleksch-
Turkschen oorlog zoo bekend geworden
generaal Schmolenski neemt de porte
feuille van oorlog voor zijne rekening,
terwijl de gouverneur der Nationale-
Bank, de heer Streit, minister van
Financiën is geworden. Vooral den
nieuw benoemden minister van Finan
ciën, den heer Streit, wacht eene moei
lijke taak de ontredderde toestand der
Grieksche financiën weer in orde te
brengen. Toch hoeft zjjne benoeming
een goeden indruk gemaakt, daar hjj
in het buitenland als zeer bekwaam
bekend staat en men vooral zyne eer
lijkheid roemt.
Als eene eigenaardige bijzonderheid
van het nieuwe Grieksche Kabinet,
meldt men, dat de minister van Justitie
Aloise Toman katholiek is en den eed
heeft afgelegd in handon van den katho
lieken aartsbisschop Mgr. De Angelis.
Tot nu toe heeft Griekenland nog geen
katholiek minister gehad.
Zaimis heeft aan den Russischen
gezant Onoe te Athene Dinsdag 1.1.
medegedeeld, dat de Regeering bereid
is, over art. 2 dor preliminairen te
onderhandelen Maurokordato zal zich
naar Konstantinopel begeven om het
definitief vredestraclaat vast te stellen.
Over hel ontslag van hel Spaansche
minislerie-Azcurraga weet de Parysche
Temps en de Inil. beige mede te deelen,
daFJdit in verband stond met de be
handeling der anarchistische gevangenen
van Montjuich. De Koningin-Rogenteu
drong bij Azcarraga aan op eene
enquête in zake bovenstaande behan
deling dezer gevangenen, en toen minister
Azcarraga haar aanried te blijven voort
sukkelen op den weg, na Canova's dood
FEUILLETON.
De Pleegzoon.
Door Philoponoi.
3) Den volgenden morgen toog Bartons wel-
gemoed, maar toch in diepe gedachten ver
zonken over hel hobbelig voetpad, dat van zjjne
hoeve naar het dorp leidde, rustig voort. Met
het bigde gevoel, dat iedere liefdedaad wakker
roept, overwoog by nog eens 'nauwgezet liet
plan, hetwelk bjj aan de beslissing van zijn
pastoor wilde onderwerpen. Hel gesprek, dut
hjj den vorigen avond met zjjne vrouw gehouden
had, liet hg nog eens zorgvuldig voor zjjn
geest henenglgden. En boe meer bjj nu de
zaak overwoog, des te stelliger kreeg hjj de over
tuiging, dat hij hier aan den heiligen wil Godt
gehoorzaamde, als bjj hel kind, wees geworden,
Hoer
„Nu nog -ens term
gebeden," mompelde hjj bjj zichzelven,
de kerk naderde. .Als we dat zaakje met God
beginnen, dan rust er ook zegen op."
Na de H. Mis, waaronder de vr
vorig den bjjsland des Hemels had afgesmeekt,
ging bjj nog eenige commission in het dorp ver
richten, alvorens zich aan do pastorie aan te
melden. Hjj wilde den pastoor eerst rustig laten
ontbjjten en dan was het toch nog tjjd ge
noeg om zjjn zaakje eens te gaan bespreken.
Een nur later stapte Burtons met opgeheven
hoofd op de pastorie toe, onderwijl bjj roeda
op een afstand zjjne laarzen over de straat-
steunen begon al te strijken en'met zjjne voelen
Ie trappelen, om niet besljjkt binnen te komen.
Met berekende bedaardheid haalde hjj daarna
do huisschel over, waarop eeo reeds bejaarde
rnslbode de deur opende en hein binnen liet.
„Naalje, is de pastoor te spreken?" vroeg
.Dat zou ik wel denken, Bartens," antwoordde
de meid, terwjjl zjj de deur van de spreek-
ier ontsloot en hem een stoel aanbood,
irop hjj kalm, maar toch met eene onder-
drukte zucht plaats nam.
orde vroeg nu de meid.
die bet niet ontging, dat hjj ernstig gestemd
„God danktk ben zoo gezond nis een
viach," zei Bartens met een zekere opgewekt
heid, en wel om iederen verkeerden indruk,
.0, des te beter," zei de meid, die ochlor
in uil nieuwsgierig-
iag geopperd had, .want een
is toch een groote schat."
.Zeg dat wel," zei Bartens, met nadruk,
denkend aan zjjn zieken knecht, die toch zoo
geheel zjjn geest bezig hield. Onderwjjl verliet
de meid de kamer om hem bjj den pastoor
aan te dienen.
„De pastoor vraagt, of u maar binnen wilt
komen," riep Naatje door de openstaand:
.er is geen belet."
Opstaande volgde na Bartens de mi
een beleefden groet bij
den pastoor in hol vertrek.
I viel terstond in liet oog, dal hjj bjj
zielenherder in een goed blaadje stond
(route vriendelijkheid werd hjj ontvangen
sm een stoel aangeboden, waarop hjj zich,
gewoonte, heel bedaard neerzotte,
n hoe gaat het wel bjj u aan huis vroeg
de putoor, toen Bartens gezeten was, .allen
nog goed gezond V Zoozoo 1 dat doet mjj een
genoegen!" ging bjj voort toen zjjne vraag be
vestigend was beantwoord. .Kon dal van den
goeden van Dieselen ook maar gezogd worden,
doch ik vroos dat de man hot niet lang meer
maken zal,"
„Daar vrees ik ook voor," viel Bartens den
pastoor in de rede, bljjde, dat het gesprek al
dadeljjk die wending nam, en dat is dan ook
de aanleiding, waarom ik hier maar weer
vrjjmoedig kom aankloppen. Ik ben gisterna-
bjj Mac
andere uitkomstmoeili k daarvoor te vinden zjjn."
„En dit is nu juist.een zaak waarover ik u
spreken wilde, mjjnheer putoor," zei Bartens,
terwjjl hjj kuchend iets nader lot de tafel
schoof, om hel gesprek een moor vertrouwelijk
karakter te geven. .Mjjn vrouw en ik zjjn daar
gisteravond druk over aan don gang geweest
wnmeo heidon tot hol besluit, dat hier
ichaft moet wordon. En nu meenden
t hü e
maar bjj bad ook nog wat op hot hart, waar
over hjj zich erg ongerust en bedroofd maakte.
Hjj zal er zeker met uw e'erw. ook wel over
gesproken hebben, want hel betreft zjjn kleinen
Jan, dien hjj na zjjn dood als wees zal achler-
,Ja, over dat arme kind heelt hjj al wat
gejammerd," zei de pastoor hoofdschuddend.
„Nu is hot ook een allersmartelijkst gaval,
dat hjj geen enkol familielid hoeft, dat zich het
kind kan aantrekken, zoodat het armbestuur
er voor zal moeten zorgen. Dat scbjjnt den
man erg te hinderen, en toch zal een
dal ei
0 wol Ci
.Zou je dat denken, Bartons," zei de putoor
n weinig verrast, „zou er een middel voor
vindon zjjn om het kind een goed onder-
uncn te bezorgen, zonder dat het armbestuur
oh er mode behoolt in to laten, dan zou de
goedo van Disselen van zjjn drooven kommer
verlost wozon. De vraag is hier echter nu
maar hoe dit zal moeten bewerkstelligd worden."
„Dat zal mogeljjk zeer goed kunnen geschikt
worden, mjjnheer putoor, mits mjjn voorstel
ten volle uwe goedkeuring mag wegdragen."
.Laat dan eens hooren, wat go op het hart
hebt," zei de pastoor met zjjn gocdigen blik
zjjn bezoeker aanstarende. .Maar zou je nii
eerst een kop koflle gebruiken, dat zon i
anders met ons gesprek heel bjj inschieten."
„Dal zou nog zoo kwaad niet zjjn, mjjohc
putoor," zei Bartens, die niets liever deed dan
eens rustig mol don oorbiedwaardigen herder
zjjn voorstel bopraten. En nu het scheen, dat
de goede priester zich de zaak ook terdege
aantrok, raakte Bartens gtheel op streek om
zjjne plannen eens grondig uiteen te zetten.
„Zlo, mjjnheer putoor," ging hg weder voort,.
wjj hadden, mjjn vrouw "en ik, er maar geen
i we wisten, dal Mannes zoo
rer zjjn kleinen Jan. En toon
gisteravond er zoo heel mismoedig over
zalen na te denken, begon mjjn vronw opnlenw
te zuchten en te tobben over die geschiodonls,
dat ons ten Inatslo do tranen over do wangen
liepen. Na over en weer praten kwamen we te
weten, dat we krok hutzolfdo dachtende
stakkert van een jongen moet maar bjj ons
te huis vinden, was ons beider gevoelen,
r een vreemd kind opnemen en opvoeden
is iets, dat wel met zorg mag overwogen, voor
aleer men daartoe overgaat, vindt u dat ook
niot, mjjnhoer pastoor?1'
.Will ge dan het kind nis pleegzoon aan
nemen," vroeg de pastoor met nadruk.
.Als n daar tenminste geen ml te groote
bezwaren in vindt," zei Bartens met span
ning den putoor aanziende, .dan zouden
mjjn vronw en ik er wel too willon besluiten.
Naluurljjk willon wjj niots doon, of hotjmoet
oorat heelemaal door u goedgekeurd worden."
,Of ik'dat goedkeur? Wel Bartens, datjiseen
werk, dat de hemel zegenen zal, wees daar
zeker van. Weduwon en weezen in hon druk
helpen en bjjslaan ia een der Uefdewerken, die
enn God het wolgevalliget zjjn."
„Dus dan ziet u er in 't geheel geen bezwaren
in, mjjnheer pastoor," hernam Bartens vor-
hougd. „Wjj waren marfr bang dat, nis het
later eens anders mocht uilloopen, dan wjj wol
gewenacht hadden, er naberouw mocht volgen,
en daarom durfden wjj niet verdar gaan, al-
i raad te hebben ingewonnen. Maar