Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 32.
Zaterdag 6 November 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes. Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Maarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden i
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauBrecdestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentitni
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
u bezorgd ii)o.
d uilerljjk Vrydagavond
Voor de toekomst.
Een zeer bedenkelijke fout trad alzoo
bij de verkiezing te Enschedé in het
licht, nl. het getnis der noodige staat
kundige kennis bij hen, die zich als leiders
der nieuwe kiezers wilden opwerpen.
Immers, hun candidaat genoot de voor
keur wegens zijn vooruitstrevende be
ginselen hij verklaarde zich, zooals \vy
reeds opmerkten, vóór persoonlijken dienst
plicht, vóór leerplicht, en tegen graan
rechten. Hier staan we dus voor de
netelige vraagWelke voordcelen moeten
daarin gezocht voor den werkenden en
minderen stand Wanneer bv. persoon
lijke dienstplicht wordt ingevoerd, guat
dit naar de troonrede duidelijk ver
klaart met uitbreiding des legers
gepaard. Het gevolg hiervan zal nood
wendig zijn, dat het getal van hen, die
thans wegens gebrek aan middelen, om
zich te doen vervangen, persoonlijk moe
ten dienen, aanmerkelijk hooger zou
gesteld wordendat niemand der
genen, die thans zich uit eigen beweging
zoo gaarne aanbieden om als plaatsver
vanger een aardige som te verdienen,
daarvan voorgoed zullen moeten afzien,
en bovendien, dat de geldelijke lasten
voor de bevolking nog knellender zullen
worden. Kan nu in één enkel opzicht
in den grilligen eisch van persoonlijken
dienstplicht eenig heil voor hen gevon
den worden?
En in leerplicht? Hier verraadt vol
slagen onkunde zich op grove wijze.
Welk belang toch voor den minderen
stand kan gediend met invoering van
leerplicht Welk voordeel wij hebben
hier slechts het stoffelijke op het oog -
kan er voor genoemden stand in gelegen
zjjn, wanneer ontzaglijke sommen meer
aan het onderwijs moeten worden ten
koste gelegden welk nut kan worden
gezocht in invoering van schooldwang,
gepaard gaande met boeten en gevange
nisstraf voor ouders, wanneer zij dien
dwang zouden willen trotseeren? Eene
verzwaring van lasten op zoo verschillende
wijze kan toch bezwaarlijk den werkman
ten goede komen.
Voorts geen graanrechten riep de
candidaat te Enschedé, en de nieuwe
kiezers antwoordden dat is onze man
Maa- is hier wel eenig besef aanwezig,
omtrent den treurigen toestand, waarin
de landbouw verkeert Nog een andere
vraag dringt zich hier op en wel deze:
Kan een laten verkwijnen van den land
bouwenden stand dienen in het waar
achtig belang des volks Deze vraag
stellen is haar, dunkt ons, beant
woorden.
Stellen we daar nu eens tegenover de
desbetreffende punten voorkomend in
het .katholiek program". Omtrent het
Leger luidt het:
.Vermindering van financiëele en per
soonlijke lasten moet richtsnoer en doel
bljjven.
.De vraag moet worden onderzocht
of bij den tegenwoordigen stand van
zaken eene uitgave van meer dan twintig
millioen 's jaars voor het leger ge
wettigd is.
.Voor miliciens, die geacht kunnen
worden geheel of ten deele koslwinners
te zijn, wordt schadeloosstelling verleend.
„Naar verheffing van het zedelijk leveii
bij land- en zeemacht moet worden ge-
Aangaande Belastingen zegt het
program
.Geen verdere uitbreiding of verhoo
ging van 's Rijks directe belastingen.
.Afschaffing van het recht van suc
cessie in de rechte lijn. Versterking van
's Rijks middelen, zoo die noodig is,
wo'rdt verkregen door indirecte heffingen,
o.a. door eene belasting op de transactiën
ter beurze."
Betreffende Landbouw en Nijverheid
wordt gezegd:
„De Regeering behoort den Nederl.
Landbouw en de Nederl. Nijverheid
te steunen en te ontwikkelen door
maatregelen van overheidswege te
nemen.
.Met name behoort zij, waar zij op
treedt als werkgeefster en aanbesteedsler,
op de belangen van den Ned. arbeid te
letten en zich niet dan 0111 gewichtige
redenen te wenden tot het buitenland.
.Bescherming van landbouw en nijver
heid door herziening van ons Nederl.
tarief van invoerrechten.
.Wederinvoering van octrooien.
„Vermindering van lasten, bijzonder
drukkende op den landbouw als b.v.
door afschaffing van tollen op wegen en
vaartenvermindering van koslen van
zegel voor pacht-contractenvergemak
kelijking van den liend-alkoop.
.Wijziging der grondbelasting."
Is het nu niet eene kolossale fout te
noemen bij verkiezingen eene houding
aan te nemen, als boven bedoeld, die
„vooruitstrevend" wordt gcliuetcn, doch
welke in geweldige botsing komt inel
de voortreffelijke, hier aangevoerde pun
ten van het katholiek program En
waar men zóó juist en zóó ridderlijk de
belangen, niet enkel der nieuwe kiezers,
maar die van hel gcheele Ncdcrlandschc
volk wil betrachtenwaar een zóó wijs
beleid, ecu zóó uitnemende slaatkunilc
ons wordt voorgehouden, is het daar
niet een dure plicht voor ieder Katho
liek om zonder voorbehoud, met hart
en ziel, daarvoor mede te jjvcren?
Er is meer. Nog andere bezwaren
doemen op, wanneer de richting der
kiezers te Enschedé wordt gevolgd. Zeer
terecht acht de 'l'ijd zich in het boven
aangehaalde artikel „Wat ons te doen
staat", gerechtigd cenen wensch uit te
spreken, dien zij gelooft te mogen aan
merken als het verlangen van het gansclie
katholieke Nederland. .Die wensch is,"
zegt genoemd hoofdorgaan, .geen andere
dan liet voortbestaan van de vóór eenigo
maanden zoo gelukkig lot stand gekomen
en ter vergadering te Utrecht, in een
katholiek program, belichaamde samen
werking van alle katholieke leden der
Tweede Kamer. Kon Katholieke Kamer
club m. a. w., waar in onderlinge be
raadslaging over de verschillende aan
gelegenheden over en weer door onz<
afgevaardigden licht wordt verschaft
of ontvangen schijnt ons, muer dan
ooit, een onafwijsbare eisch de; tijds.
En wij durven de verwachting uilsprckon,
dat geen enkele onzer afgevaardigden
om welke reden ook aan het dringen
van dien eisch zich zal willen onttrekken.
Meer nogwij zouden niets vuriger
wenschen dan dat, door een hoilzamen
invloed van zorgvuldig gepleegd overleg,
elk gedeeld optreden van katholieke zijde
het Parlement kon worden voor
komen
Worden nu de wcnschon en ver
wachtingen, aldus mag gevraagd, waar
mede de Tijd zoo treffend ook de ge
voelens van hel gehcele Katholieke
Nederland vertolkt, niet roekeloos mis
kend, door oenen candidaat te stellen als
laatst te Enschedé Werd de eenheid
onder de Katholieke Kamerclub hier
mede niet zeer ernstig bedreigd? Hier
toch werd eene fout begaan, wier
beteekenis nimmer mag onderschat
worden.
Naar onze bescheiden mcening is het
dan ook oneindig beter oen Katholiek
minder in de Tweede Kamer te hebben,
in onze Kamerclub een lid te drin
gen, wiens beginselen niet met c
katholiek program overeenkomen. Liet
toch een kleiner katholieke fractie, die
van zin de beginselon in het katho
liek program met volle overtuiging
huldigt, dan ook maai' dc geringste
verdeeldheid in eigen boezem. Eenheid
toch gaat bovenal
BUITENLAND.
Generaal Weyler is thans vervangen
door maarschalk Blanco, als gouverneur-
generaal van 't eiland Cuba. Ofschoon
manifestaties vreesde ten gunste
den generaal, heeft alles een kalm
verloop gehad. Generaal Weyler is Irouw
gebleven aan de eenmaal gegeven be
loften aan de Regecring van Spanje,
dal hij hot bewind aan z(jncn opvolger
zou overgeven, zonder te trachten de
bevolking tegen den nieuwen gouverneur
op te zeilen. Reeds voor dat maarschalk
Blanco nan land kwam. begaf zich de
generaal tot hem op dic.is schip Alfonso
XIII on gaf hein daar het opporbesluur
des eilands over; terstond daarop be
gat hjj zich op de Monserrathet schip
dat generaal Weyler moot overbrengen,
zonder eerst weer uan land te gaan,
zoodat er van manifestaties geen sproke
was.
Maarschalk Blanco word daarop door
do bevolking goed ontvangen en harte
lijk begroel. Terstond vaardigde hjj eene
proclamatie uit, waarin hjj o-a. zeide,
dat h(j eene staatkunde van edelmoedig
heid en vergetelheid zal volgen. Ook
zal hjj trachten dc tijden van voorspoed
te doen tcrugkceren en rekent daarbij
op den steun der goedgezinde Cubanen.
Wie de wetten naleven zal hjj bescher
men, maar met alle gestrengheid te werk
gaan tegen de ondankbaren, die den
oorlog willen.
'tls te hopen, dut deze proclamatie
uitwerkt, wat maarschalk Blanco er van
verwacht.
De Bank van Spanje heeft ter be
schikking der Rcgceriug 80 millioen
pesela's voor Cuba en 30 millioen voor
de Phillippijnen gesteld.
Nog steeds blijft dc toestand op
Kreta onveranderd, hoe dringend nood
zakelijk de hervormingen zjjn, die aan
dien onhoudburen toestand een einde
kunnen maken. Uit alle declen van dit
eiland zjjn afguvui>rdigden te Melidoni,
in de provincie Myiopotamo, bijeenge
komen en hebben tot voorzitter van
den Nationalen Raad, Skallanski ver
kozen. Aanstonds beeft deze vertoogen
opgesteld aan de vreemde vlootvoogden
en zich zonder verwijl bezig gehouden
met don algemeonen toestand.
Toen onlangs eene Iersche deputatie
zich wondde tot minister Balfour met
de klacht over den treurigen toestand,
waarin dn bevolking zich bevindt, wegt *s
den mislukten oogst, werd deze hooghar
tig afgewezen, wijl Balfour daarin een
polilieke kunstgreep meende te zien.
Thans echler hebben de bisschoppen van
lerlund, in hunne jaarljjksche bijeenkomst
te Maynooth vergaderd, het volgende
openbnar gemaakt
.Wij, aartsbisschoppenen bisschoppen
van Ierland, achten het onzen plicht de
landsregeeririg crop te wijzen, dat het
te onzer kennis is gekomen voor
velen orizer door eigen aanschouwing
hoe dc Blcchte aardappeloogst en graan
oogst, vooral in de westelijke en zuide-
FEUILLETON.
De Pleegzoon.
Door Philoponos.
6) Hel vaderlijk gezag van Barleus werd door
xgn zoon reeds geheel miskend, deze stoorde
zich er niet hol minste meer aan. Wat hjj ver
koos te doen, deed hjj, zonder zich om iels of
iemand te bekommeren.
Droeve looncelen tusschen vader en zoon
waren hiervan reeds de gevolgen geweest. Voor
Jan, die zich de oorzaak rekende van dil hui
selijk verdriet, werd dit eono onuitstaanbare
kwelling. Wat hij persoonlijk te verduren had,
achtte hjj minder, maar dal zjjne pleegouders
daaronder zoo gebukt ginged, smartte hem meer.
Hoe gaarne bjj dus ook hen tot troost en bij
stand wilde wezen, zóó kon het toch op den
duur niet gaan. heeds lang droeg hjj daarom
het denkbeeld met zich rond, hen voor te stel
len, elders eene betrekking te zoeken.
Spoediger dan hij vermoeden kon, zou dit
plan tot rijpheid komen.
Op zekeren avond hadden vader en moeder
Bartens en hun pleegzoon zich juist aan tafel
gezet, toen hun zoon onverwacht, wankelend en
met verwilderden blik kwam binnenstormen.
In de herberg had hjj twist gehad, dio hem
noodzaakte de vlucht te nemen zjjn opgewon
denheid was daaraan toe te schrij-eu.
,Op mjj wordt er niet eens moer gelet," was
zjjn aerate woord, toen hjj hen om de taiel
zag geschaald. .Voor indringers, zooals er
daar een zit, wordt wel gezorgd, maar dit moet
uit wezon," raasde bij, terwijl hjj mei verwoed
heid een stoel door hel vertrek slingerde.
,Om Gods wil, Hendrik, bedaar," smeekte
Bartens, die doodsbleek zijn zoon Ie gemoct
Irad en over zijo gansclie lichaam sidderde.
.Bedaren Ik zou niet weten waarom snauw
de zijn ontaarde zoon hem tegen, .ik hen lang
genoeg bedaard geweest. Als een verschoppe
ling word ik hier behandeldeten wordt me
niet meer gegund, maar wreken zal ik me.
Die gluiper daar is van alles de schuld
Hoeder Bartens stond geheel verslagen, zjj
huiverde van schrik. Doch vermoedend, dat
zoon tot alles in staat was, herkreeg zjj
loed om zich schielijk tusschen beiden te
plaatsen, ten einde erger dingen te voorkomen
en riep angstig uit:
it is misverstand, beste Hendrik, niets
andors dan misverstand
.Praatjes," bulderde hjj, en stiel zijne moeder
gehuict
hel uit met
Met een forschen sprong schoot hg op
pleegbroeder toe, dio van onlroering geheel
dremrneld stond. De brdocling van Hendrik
echter radend, week bij snel terzijde, waardr
zjjn aanvaller mistastte en zjjn evenwicht verlo
De lezer houde hel ons ten goede, dal
eene beschrijving der dronkcmanslooneelon,
nu volgden, achterwego laten. De verbeelding
moge zich daarvan eeno voorstelling vormen,
in werkelijkheid wordt deze gewoonlijk over
troffen. De uiting van de woedt eens dronk-
i sluit ra
bezig te houden.
een zeer onrustigeu, slapclooren nai
de pleegzoon reeds vroeg in den ochlc
opgestaan om zich to ontspannen. Hel achou
ipcl van den vorigen avond vervulde geil
tijn gemoed. Na zjjn morgengebed te lieht
verricht, toog hjj weder schijnbaar welgemoed
naar zjjn werk, doch wondde inderdaad zjjno
schreden kerkwaarts. Zjjno ziel had geestelijke
vertroosting noodig. Ook nog een andei
beoogde hjj. In moeilijke omstandigheden had
hjj altjjd met zjjn geestelijken leidsman rs
genomen; zjjne verhouding tot Hendrik had
nog al eens noodig gemaakt. Nu was ei
raadgeving van don pasloor voor hom no
zakcljjk.
Het kloppend hart meldde hjj zich aan
pastorie aan. Het doel zjjner komst was ecl
van zoo'n pijnlijken, leederen aard, dat hjjslei
aarzelend aanschelde. De toedracht dor z
moest de eerbiedwaardige grjjsaard kennen,
daar zat niets anders op. Haar om die mee
te doelen, dat baarde den jongeling groote
Do vricndoljjke ontvangst en het altoos inne
mend gelaal van den goedigen priester gaven
hem weder moed om zjjn hart eens uit te stor
ten. Met korte woorden schetste hjj on hetgeen
den vorigen avond was voor gevallen. .Wat
moet ik doen, mijnheer pastoor?" was ton
slotte zjjn weemoedige vraag. ,lk kan het ver-
driel niet langer aanzien, dat mijn goede pleeg
ouden om mijnentwille moeten verdragen, en
woet ik dat mjjo vortrek hun groot lood
ien. Maar voor Hendrik zal hol in ieder
geval beter zjjn, dat ik weggazijn aandrift
near de herberg zal dan niet beslaan, rn wie
weet of hjj dan niet tot hetere gedachten komt.
Het scheiden zal ook injj hard vallen, zoor
hard, inijnliovr pastoor, maar ik vermeen toch,
dal het gebeuren moet."
.Zeker zal hel u hard vallen, vooral nauwe
pleegouders uwen steun zoozuer behoeven,"
zei de pastoor houfdschuddand. „Maar nok ik
vertrouw, dat het heler is, zoo ge een offer
brengt, hetwelk, naar allen schjjn, ook door
God van u verlangd wordt. Zoo voortgaande
komt het met Heudrik van kwaad lot erger.
Uwe mcening deel ik dus ten volle. Overleg
en bespreek deze zaak nu eens mol wijsheid
en kalmte met uwe pleegouders, en kom mjj
dan eens nador vertellen, waartoe gjj besloten
zjjt."
Nu ging de jongeling eorsl naar zijnon arbeid,
doelde aan zjjn patroon zijn voornemen mede,
zonder echler do ware reder, te noemen. Voor
Stevens hiold iedere tegenwerping op, nu de
pastoor zeil zjjn vertrek lud goedgekeurd. Maar
indien het hem in den vreemde niet bevallen
mocht zou hy hem altyd wodoi niet opon armen
ontvangen. De stille plannen van Slovens, om Jan
in de toekomst zijne zaak over te doen, schenen
nu wellicht in dnigeo te zullen vallen, en dal
hinderde hem het mecsL
Des avonds keerde do bokomrnerda jonge
man met inome schrede hulawaarls. Nana
bad hg den drempel der woning oversein
of oogen vol tranen werden door tyn pleeg
ouders naar hem gericht. Dat ziende werd hU
nlsmoodigerreeds diep terneergeslagen
sombera gedachten zag hy er byna geen
Toch moest hot lioogo woord omit. Ale
door den donder bij helderen hemel, zoo worden
zü door dit onverwachte voorstel getroffen.
,Och, beste Jan, wat zal het dan wel voor
ons worden als gü ons gaat verlaten," ver
zuchtte Hartens by hot hooren van dit voor
hem zoo smarteiyk nieuws. .Haar dit offer
kennenmet gelatenheid moeten wg ons
dus meur aan Gods - ïlsbesluiten onder-
Onder luid snikken verborg de brave man
het gelaat in zyna handen en evenals >yno
vrouw wcendo by bitter.
Na ryp beraad werd
besloten, die zich liaaslt
geestoiyken randsmnn mei
ziellreffende vermaning van den puloor om
toch den weg der deugd nimmer te verloten,
verzekerde deze hem, dal hy zich ten allen
tyde beschikbaar stolde, hem en tyn pleeg
ouders van dienst te zyn. Door zyae lusachon-
komat kon er briefwisseling worden ge-
houdeo, opdat ook desa geen oorzaak kon wor
den van huiaeiyk verdriet, in plaata, dat ze
vreugde brengen zon.
Van zyn knot had da goede Stevens, nu
zyn trouwe Jau toch vertrekken wilde, al aan
stonds gszorgd voor oen anderen patroon voor
hem, by wleo hy tevens een getelUg la hols
t vertrek van Jan
dit besluit aan zyn
te doelen. Na eene
