Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 46.
Zaterdag 12 Februari 1898.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAQ.
Abonnementsprijs par drie maanden i
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijn dar Advertentilni
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Woelingen in Frankrijk.
In het Land van Clovis en den H.
Lodewijk heeft dezer dagen weer span
ning en onrust geheerscht. Onlusten en
woelingen kwamen dit getuigen. Straat
rumoer en daden van geweld moesten
met kracht onderdrukt, wraakkreten ge
smoord worden, alsof eene revolutie zich
ontketend had. Tot zelfs in het Parlement,
waar de uitverkorenen des volks, die
geroepen zjjn de eer en de waardigheid
des Rjjks hoog te houden, bijeenkomen,
zag men tooneelen hernieuwen, welke
doen herinneren aan de vreeseljjke dagen,
welke in de geschiedenis als schandelijk
en eene natie ontecrend zijn geboekt.
En de voornaamste oorzaak lot al die
beroeringen en gewelddadigheden was
in het gegeven geval geen ander dan....
dat men de meening wilde doen ingang
vinden, dat de vóór drie jaren wegens
landverraad tot verbanning naar het
Duivelseiland veroordeelde kapitein Drey
fus aan genoemde misdaad ten eenenraale
onschuldig is.
Weinig is er dus noodig, zooals men
ziel, om daar te Lande volksberoeringen
in 't leven te roepen, wier beteugeling
slechts met kracht van wapenen geschie
den kon.
Of genoemde Dreyfus schuldig of on
schuldig is valt voor oningewijden in deze
quaestie geenszins te beoordeelen maar
de zonderlinge verschijnselen, welke bij
de beweging te zjjnen gunste zich voor
doen, vallen beter onder 't bereik der
beschouwing en trekken in hooge mate
de aandacht. Al aanstonds staat men
daarbjj voor bet feit, dat men bijna
drie jaren lang den veroordeelde zijn
strenge straf deed ondergaan, zonder
dat zich iemand openlijk in het harnas
stak voor de thans beweerde onschuld
van den banneling. En dat, terwijl brieven
in hun bezit waren, waarin de veroor
deelde, nog vóór hij naar zijne strafplaats
werd overgebracht, dus aanstonds na
zijn onteerend vonnis, in roerende senti-
FEUILLETON.
3) Rottenburg begon zjjne operaties met zfine
gewone omzichtigheid en mot eene ajgeheele
kennis der „fijnheden" van een geslepen man
ion zaken. Monkel was een zeer gegoed man
geweest. Toen zjjn vader nog leefde, lag de
verflabriek om zoo te zeggen mi Iden in 't veld,
enkele minuten van de hoqjdstad verwijderd.
In den loop der jaren echter, spreidde de bonw-
rens, zijne armen verder en verder uit en ten
sloUe reikten deze lot aan het gedeeltelijk on-
"bebonwde terrein van den blauwverver. Hel
onophoudelijk vergrooten der residentie, alsmede
de speculatiewoede brachten den prjjs van den
grond lol eene fabelachtige hoogte, en Monkel
stond, toen hjj een deel zijner gronden verkocht
had en 's avonds als welgesteld man ging slapen,
'e morgens als oen rjjk heer op. Dat deed hem
hel bloed naar het hoofd stijgen. Hjj schaamde
zich zijner gekleurde handen, welke met eer
lijken arbeid een klein vermogen hadden bijeen
gegaard, trok fijne glacé-handschoenen aan en
begon te speculeeren. Van rijk man wilde hjj
nog rjjker, ja zelfs millionair worden, en deze
eerzucht bracht hem ten val. Hg verloor, en
toen hjj verloren had, meende hg, zooals elk
speler, door hooge en gewaagde inzetten het
geluk te kunnen dwingen tot hem weer te keeren.
Maar het galak is wispelturighet hondt er
van zjjne kortbare gaven weg te werpen en
menteele bewoordingen zich op zijne on
schuld beriep. Waren zoo zullen velen
zich hier afvragen de harten zijner
verwanten en vrienden destijds minder
vatbaar voor edele opwellingen, voor
wreking der onschuld, voor het cischcn
van recht en gerechtigheid Eerst nadat
de veroordeelde jaren lang in balling
schap had verzucht, scheen men tot
inzicht gekomen, dat het niet langer
ging daarin kalm te berusten. De ge
wetens van zijne verwanten en vrienden
ontwaakten schijnbaar plotseling, en on
der dien indruk meenden zjj stormender
hand recht voor den banneling te moeten
veroveren. Een orkaan van verontwaar
diging liet men eensklaps los tegen de
genen, die, naar hel heet, met verkrach-
van wet eu recht tot zijne veroor
deeling hebben bijgedragen.
Met al de onstuimigheid, verbitterden
gemoederen eigen, ging men alzoo voor
de onschuld van den gevonniste ijveren en
wel alsof de meest overtuigende bewjjzen
daarvan konden worden overgelegd.
Weergaloos slout werden beschuldigin
gen geuit legen personen, wier onschuld
thans reeds bij rechterlijke uitspraak be
vestigd is. Dit vermocht echter niet de
kampioenen tot nadenken te bewegen.
Ter nauwernood immers was die uit
spraak openbaar gemaakt, of een uit
den vriendenkring-Dreyfus, de beruchte
Zola, slingerde een nieuwe reeks be
schuldigingen onder het publick, waar
mede èn Regeering èn leger én parti
culiere personen in hunne eer en waardig
heid op de grofste manier werden
aangetast.
Zoo speelde men met de hartstochten
i toen de vrienden van Dreyfus in-
igen, dat de openbare meening zich
tegen hen keerde, het gepeupel zich de
zaak aantrok en in heftige beweging
kwam, trachtten zij de Katholieken op
laaghartige wijze daarin te bellekken.
Onbeschaamd durfden zij beweren, dat
Dreyfus als jood was veroordeeld om
de clericalen in 't gevlei te komen.
Grooter onzin en leugen kon toch be
zwaarlijk bedaeht worden. Het feit, dat
hem, die er het meest naar verlangt, arhteloos
voorbij te gaan. Na een paar jaar ivu Monkel
niet alleen zjjn geld kwjjt, maar had ook zijn
grondbezit met hypotheeken bezwaard en bjj
den bankier Pinkns groote wisselschulden ge-
Rottenburg en Pinkus waren vriondon, d. w. z.
zjj hadden elkaar belooid, elkander niet to be
driegen, maar zooveel mogelijk gezamenlijk
anderen te plakken. Pinkus was aanstonds be
reid den veldtocht tegen Monkel Ie heginnon,
als bjj voor zjjn deel 10000 mark van de winst
kieeg. Pinkus hield van „kleine zaakjes," en
van een snel „toeslaan." Wellicht had bjj, als
hjj lost gehad had om te wachten, meer kunnen
inhalen van den ten gronde geriebten blauw
verver, maar de 10000 mark op tafel lachten
hem meer toe, dan 20000, welke h(j nog zou
moeten verdienen. Rottenburg had zijoen vriend
Pinkus zonder veel moeite ook wel 30000 mark
willen toestaan, hjj betaalde ze immers toch
niet uit zijn zakDat was juist het geniale aan
dezen man, hjj wist het steeds zoo in te richten,
dat anderen voor hem betaalden en ook anderen
voor hem bankroet gingen 1
Pinkus ging terstond aan bet werk, om Mon
kel handelbaar te maken. Hjj bedreigde den
half vertwijfelden man protestwissels op hem
te trekken en hem uit huis en hof te zullen
verjagen. Ten sloUe stelde hjj Munkel voor
hem het stuk grond to laten. De blauwverver
wjjfolde, bjj wist toch maar al te goed, dat de
prjjs van den grond van jaar tol jaar zou
klimmen. Hg ging naar alle hem bekende aan
nemers, om met hen te onderhandelen, maar
sinds jaren de opvolgende regeeringen
in Frankrijk de Katholieke Kerk tot in
deze dagen toe onophoudelijk hebben
belaagd en vervolgd, had de lasteraars,
indien er althans nog cenig gevoel
voor waarheid en recht bij hen aan
wezig was, moeten weerhouden hunne
verdachtmaking te verspreiden. Datechter
de Israëlitische natie in Frankrijk bij liet
publiek het vertrouwen grootcndeels heeft
verbeurd, kan waarlijk niemand ver
wonderen. Het eene schandaal na het ande
re heeft aan het licht gebracht, hoe daar te
Lande duizenden lichtgeloovigen door de
schurkerijen van eenige joden zjjn geruï
neerd, zelfs tot diepe armoede werden ge
bracht. Men wete hoe een Cornelia Herz,
een Reinach, een Arton, en hoe die lieden
meer mogen hceten, de zuur verdiende
spaarpenningen van eerzame burgers in
de Panama-zwendel hebben afgezetkan
het nu verwondering wekken, dat ver
bittering en wrok zich bjj velen tegen
hunne bedriegers hebben ingeworteld, en
dat dergelijke lieden zich zeer gemakke
lijk tot uiting van afkeer tegen de joden
laten bewegen Maar dit aan godsdienst
haat toe te schrijven is de vuigste laster,
die denkbaar is
Thans nog even naar Zola terug.
Deze droeve figuur drukt een prachtig
merk op de Drcyfus-beweging. Al de
woede en al den hartstocht, waarover
deze schandschrijvcr beschikt, heeft hij
dienstbaar gesteld tot verdediging eener
zaak, welke Frankrjjk aan den rand
eener revolutie bracht. Zola, de door
het zedelooze plebs gevierde letterkun
dige, die herhaaldelijk heeft beproefd in
de Fransche Académie binnen te drin
gen, doch om zjjn liederlijk geschrijf
aan de poort dier wetenschappelijke
instelling waar men zelfs een Re-
nan nog binnenleidde met afschuw
werd afgewezen, is de man, die zich
razend en tierend heeft opgeworpen
voor het recht van den, naar zijne be
wering, doodonschuldigen Dreyius. En
onderwjjl hij bulderend schreeuwt, dat
gepleegd onrecht moet worden hersteld,
tjjd,
malaise te wachten was. Huizonden huizon
stonden ledig, dus bestond er weinig trek om
nieuwe huizen te bouwen. Natuurlijk wist
Munkel niet, dat Heilweg hier de hand in het
spel hadhet in de engte gejaagde wild moest,
'1 kostte wat bet wilde, Rottenburg in de armen
gedreven worden, opdat deze hom den gena
destoel geven kon.
En zoo kwam Munkel ten slotte bjj den rech
ten man. Rottenburg toonde zich geneigd den
grond te nemen, indien Munkel een billijken
prjjs vroeg. Nu vroeg de blauwverver 300000
mark, waaiop Rottenburg verklaarde, dat hjj
niet gek genoeg was op zulk een overdreven
eisch in te gaan. Eindelijk werd men het eens
op 150000 mark. Nu kwam voor Rottenburg
de kwestie het geld er voor te krijgen, want hg
zelf bezat niet het honderdste deel dezer som.
Maar daarvoor waren wel andere lieden te vin
den, die gaarne bereid waren, hunne kapitalen
rentegevend uit te zetten. Zulk een man van
geld, een ware Cresns, was de rentenier Spatz,
een voormalig pachter, die door het wjjs be
dachte verkoopen van zijne gronden, welke
langzamerhand door de zich uitbreidende stad
waren ingeslikt, millionair geworden was. Spatz
was echter boer gebleven en leefde op zjjo
boerscbzjjne eenige eeriucht was zjjne milli-
oenen nog te vermeerderen.
Toen Rottenburg kwam, wist hjj, waar by aan
too was. De aannemer ontvouwde zjjn plan.
spuwt hjj, om zjjn overkropt gemoed
1e ontlasten, zjjne gal naar de Katho
lieke Kerk.
Vruchteloos zegt Zola heelt hotCalho-
licisme zich bojjrord, om op het volk to werken,
oell werklloden-verecnigingen goslicbl, de
een voldongen teil; do korkan bicven ledig;
T volk gelooide niet meer. Ku ziodear, dat de
omstandigheden hebben toegelaten, aan het volk
do antisemitische dolheid in te blazenmen
vergiftigt het met >'eze geealdrjjverjj. men jaagt
T do straten in, scliroeuwende, weg met de joden,
de joden 1" Welk
lorlog ki
itonon I Voorzoker, 't volk bljjfl alljjd nog on-
goloovlgmaar le 't niet een begin vun gelonvig-
heid als de onverdraagzaamheid der middeleeuwen
terugkeert en de joden op do openbare pleinen
verbrand worden Elndcljjk heelt men dus liet
vergift govonden en als men eenmaal van het
volk van Frankrijk een geestdrijver en een heul
zal hebben gemaakt, wanneer men de edelmoe
digheid uit zjjn hart zal hebben gerukt, de lielde
voor de zoo moeilijk veroverde re-.hten van den
mensch, dan zal Qod zeker 'toverige weldoen.
En deze njjdige godsdiensthater en
lasteraar wordt bewierookt om zjjne hel
dendaden in de Drcyfus-beweging
Als deugdzame gemoederen de steeds
toenemende zedeloosheid in Frankrjjk
met weemoed en ontroering gadeslaan,
dan wendt de blik zich onwillekeurig
doch huiverend naar Zola, den zielen-
moorder des volks. En ondanks deze
wetenschap, worden er, helaas, toch
gevonden, die niet schromen dit ramp
zalig wezen hunne diepste vereering en
eerbiedige hulde te brengen, en vermag
een glimlach van dunk zjjne aanbidders
in verrukking te brengen.
De hooggevierde, als schrander ge
roemde Zola heeft zich echter in één
opzicht in de Dreyfus-beweging al deer
lijk vergisl. Hjj weet, dat onze Moeder
de H. Kerk bidt voor die haar vergui
zen, haten, lasteren, vervolgen doch hij
vergat, dat mannen, die in den Staat
voorname rangen bekleeden, geheel an
ders doen. Zonder mededoogen hebben
dezen hem als lasteraar aangeklaagd.
En zeer waarschijnlijk zal dit zaakje
stadswjjk had een groote toekomst, juist
dezen kant breidde zich de stad hel meest
u binnen enkele jaren zon daar eene drukte
FroderiksstraaL Spatz
lachte bjj deze woorden, als wilde hjj zeggen
dat weet ik wel beter, en liet Rottenburg maar
praten. Deze legdo zjjn plan verder bloot. Hot
huis zou van vjjf verdiepingen wordon, met
woningen voor den welgestelden middelstand
of voor goed bezoldigde beambten. In do ver
dieping geljjkvloersch zouden vier winkels ge
bouwd worden, want in de nu,reeds sterk
bevolkte streek waren geen goede zakon. De
prjjs van den grond was slechts 170000 mark.
Dat Munkel daarvan slechts 160000 mark zou
ontvangen verzweeg Rottenburg. Van de overige
30000 mark kreeg l'inkus 10000, hjj zelf 8000
en Heilweg 3000 mark. Contant geld behoeldo
slechts weinig betaald te worden, daar eeno
hypotheek van 80000 mark, dis op dea grond
stond, kon bljjven staan.
.Neen, noen," zelde Spatz, „daarmede wil ik
niets te maken hebben. Als ik koop, koop ik
het geheel; op mjjne gronden wil ik geen
hypotheeken hebbon."
.Des te boter," antwoordde Rottenburg, .neem
deze gelegenheid te baat. Gjj zult bevinden ,dat
ge een uiterst goeden koop sluit. Het stuk grond
is meer dan 350000 mark waard, zoodat gjj
volle zekerheid hebt."
.Goed, morgen zal ik u bescheid geven,"
antwoordde Spatz, die nooit veel woorden ge
bruikte. Denzelldon dag nog ging Spatz het stuk
grond besion en deelde daarna Rottenburg tn
brief mede, dat hjj
voor den gevierden held nog hoogat
onaangename gevolgen hebben.
BUITENLAND.
De toesland in Italië is van dion aard,
dat onophoudelijk botsingen met do
politie en de gewapendo macht voor
komen. Zoo viel het volk te Finaio bjj
Rome op eene bakkerjj aan, waardoor
al spoedig een gevecht mot de gewapendo
macht ontstond en or verscheidene per-
sonin in hechtenis worden genomen.
De winkels moesten gesloten worden,
terwjjl aanhoudend patrouilles de straten
doorkruisten.
Ook te Rome zelf is de toestand be
denkelijk. De burgemeester dezer stad
vergaderde met de voorzitters van de
Kamer van Koophandel en de vereeni-
gingen van meelfabrikanten. Er werd
besloten de prjjzen van het meel aan
merkelijk te verlagen. De arme bevolking
wordt van alle kanten door zware be
lastingen gedrukt, waardoor eene grooto
malaise ontstaan en de verbittering tegon
de Regeering zeer hoog gestegen is.
Ook op Sardinië heerscht groot gebrek,
want werk is er niet en de bevolking
is der wanhoop nabjj. Men verzekert,
dat te Morés ongeveer honderd on vijf
tig huisgezinnen zjjn, die in eeno maand
geen brood genuttigd hebben I
Niet veel beter is het gesteld op Kreta
in den omtrek der stad Kandia en in
do districten Malevisi, Pediada en Terne-
nos. Er heerscht daar groote hongers
nood. Zelfs zjjn reeds vijfhonderd Chris
tenen, die aan alles gebrek hadden, uit
verschillende kustplaatsen naar Grieken
land ovorgestoken, terwjjl nog volen op
eene gunstige gelegenheid wachten, om
zich ook daarheen te begeven. Ook do
Mahomedanen, die in Kandia gevlucht
zjjn, Ijjden groot gebrek.
Tegelijkertijd komt uit Athene bericht,
dal in Thessalie weder dapper govoch-
len wordtIn de districten van Agrafa
moet hevig gestreden zjjn. Seyfollah-
pasja heeft aan den chef van don gene-
ralcn staf te Lamia doen weten, dat hjj,
volgens instructie zjjner Regeering,beslo
ten is alle opstandelijke benden te vernie
tigen en derhalve gedwongen zal worden
het onzjjdige gebied binnen te dringen.
Vooral te Volo verkeert men in angst
on vluchten de Christenen.
geneigd waa het geld er voor le geven. Acht
dogen later waa Munkel zjjn grond kwjjt,
Pinkus, Rottenburg en Heilweg verheugden zich
over hunnen bnlt en Rottenburg wee bezitter
van «en atuk grond, waarvan hem geen vier
kanten centimeter toekwam. De geldachieter
echtor, mjjnheer Spatz, kon er zeker van zjjo,
ook onder de ongunstigste omstandigheden groote
zaken gedaan te hebben, daar toch de waardo
van hot stuk grond onlwjjlelbaar klimmen mout.
Voor Rottenburg begon nu een heuton ut
jagen, det reeds leng eene behoede was
nemingen, niet alleen om prachtig van bet geld
van anderen te kunnen leven, o
zjjne drift tot bezigbV^ te kooi
wooden. Hiertoe vond bjj ru
held, went bjj n
krjjgon. Dai was
daar de vele fillloten, welke Rottenburg raede
achter don rug bad, zjjn goeden natun niet
weinig geschaad baddi
erg, of het was hem ni
kalk, hout en jjzor te krjjgenwant als In eene
reutenstad iemand in 't westen als persoon
bekend etui, die zjjne echulden niet betaalt,
dan kan hjj in het ooeteinde meoaehen by do
zijnen vinden, die hem niet kennen en geloof
schenken. Elke ambachtsman, ra vooral era
Jong boglnnor, »U gaarne zaken doen, en dan