Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 46. Zaterdag 12 Februari 1898. Elfde Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATEBDAQ. Abonnementsprijs par drie maanden i Franco per postf0,40. Afzonderlijke nummersf 0,05. BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Frijn dar Advertentilni Van 1 tot 6 regelsf 0,30 Voor iederen regel meer- 0.05 Woelingen in Frankrijk. In het Land van Clovis en den H. Lodewijk heeft dezer dagen weer span ning en onrust geheerscht. Onlusten en woelingen kwamen dit getuigen. Straat rumoer en daden van geweld moesten met kracht onderdrukt, wraakkreten ge smoord worden, alsof eene revolutie zich ontketend had. Tot zelfs in het Parlement, waar de uitverkorenen des volks, die geroepen zjjn de eer en de waardigheid des Rjjks hoog te houden, bijeenkomen, zag men tooneelen hernieuwen, welke doen herinneren aan de vreeseljjke dagen, welke in de geschiedenis als schandelijk en eene natie ontecrend zijn geboekt. En de voornaamste oorzaak lot al die beroeringen en gewelddadigheden was in het gegeven geval geen ander dan.... dat men de meening wilde doen ingang vinden, dat de vóór drie jaren wegens landverraad tot verbanning naar het Duivelseiland veroordeelde kapitein Drey fus aan genoemde misdaad ten eenenraale onschuldig is. Weinig is er dus noodig, zooals men ziel, om daar te Lande volksberoeringen in 't leven te roepen, wier beteugeling slechts met kracht van wapenen geschie den kon. Of genoemde Dreyfus schuldig of on schuldig is valt voor oningewijden in deze quaestie geenszins te beoordeelen maar de zonderlinge verschijnselen, welke bij de beweging te zjjnen gunste zich voor doen, vallen beter onder 't bereik der beschouwing en trekken in hooge mate de aandacht. Al aanstonds staat men daarbjj voor bet feit, dat men bijna drie jaren lang den veroordeelde zijn strenge straf deed ondergaan, zonder dat zich iemand openlijk in het harnas stak voor de thans beweerde onschuld van den banneling. En dat, terwijl brieven in hun bezit waren, waarin de veroor deelde, nog vóór hij naar zijne strafplaats werd overgebracht, dus aanstonds na zijn onteerend vonnis, in roerende senti- FEUILLETON. 3) Rottenburg begon zjjne operaties met zfine gewone omzichtigheid en mot eene ajgeheele kennis der „fijnheden" van een geslepen man ion zaken. Monkel was een zeer gegoed man geweest. Toen zjjn vader nog leefde, lag de verflabriek om zoo te zeggen mi Iden in 't veld, enkele minuten van de hoqjdstad verwijderd. In den loop der jaren echter, spreidde de bonw- rens, zijne armen verder en verder uit en ten sloUe reikten deze lot aan het gedeeltelijk on- "bebonwde terrein van den blauwverver. Hel onophoudelijk vergrooten der residentie, alsmede de speculatiewoede brachten den prjjs van den grond lol eene fabelachtige hoogte, en Monkel stond, toen hjj een deel zijner gronden verkocht had en 's avonds als welgesteld man ging slapen, 'e morgens als oen rjjk heer op. Dat deed hem hel bloed naar het hoofd stijgen. Hjj schaamde zich zijner gekleurde handen, welke met eer lijken arbeid een klein vermogen hadden bijeen gegaard, trok fijne glacé-handschoenen aan en begon te speculeeren. Van rijk man wilde hjj nog rjjker, ja zelfs millionair worden, en deze eerzucht bracht hem ten val. Hg verloor, en toen hjj verloren had, meende hg, zooals elk speler, door hooge en gewaagde inzetten het geluk te kunnen dwingen tot hem weer te keeren. Maar het galak is wispelturighet hondt er van zjjne kortbare gaven weg te werpen en menteele bewoordingen zich op zijne on schuld beriep. Waren zoo zullen velen zich hier afvragen de harten zijner verwanten en vrienden destijds minder vatbaar voor edele opwellingen, voor wreking der onschuld, voor het cischcn van recht en gerechtigheid Eerst nadat de veroordeelde jaren lang in balling schap had verzucht, scheen men tot inzicht gekomen, dat het niet langer ging daarin kalm te berusten. De ge wetens van zijne verwanten en vrienden ontwaakten schijnbaar plotseling, en on der dien indruk meenden zjj stormender hand recht voor den banneling te moeten veroveren. Een orkaan van verontwaar diging liet men eensklaps los tegen de genen, die, naar hel heet, met verkrach- van wet eu recht tot zijne veroor deeling hebben bijgedragen. Met al de onstuimigheid, verbitterden gemoederen eigen, ging men alzoo voor de onschuld van den gevonniste ijveren en wel alsof de meest overtuigende bewjjzen daarvan konden worden overgelegd. Weergaloos slout werden beschuldigin gen geuit legen personen, wier onschuld thans reeds bij rechterlijke uitspraak be vestigd is. Dit vermocht echter niet de kampioenen tot nadenken te bewegen. Ter nauwernood immers was die uit spraak openbaar gemaakt, of een uit den vriendenkring-Dreyfus, de beruchte Zola, slingerde een nieuwe reeks be schuldigingen onder het publick, waar mede èn Regeering èn leger én parti culiere personen in hunne eer en waardig heid op de grofste manier werden aangetast. Zoo speelde men met de hartstochten i toen de vrienden van Dreyfus in- igen, dat de openbare meening zich tegen hen keerde, het gepeupel zich de zaak aantrok en in heftige beweging kwam, trachtten zij de Katholieken op laaghartige wijze daarin te bellekken. Onbeschaamd durfden zij beweren, dat Dreyfus als jood was veroordeeld om de clericalen in 't gevlei te komen. Grooter onzin en leugen kon toch be zwaarlijk bedaeht worden. Het feit, dat hem, die er het meest naar verlangt, arhteloos voorbij te gaan. Na een paar jaar ivu Monkel niet alleen zjjn geld kwjjt, maar had ook zijn grondbezit met hypotheeken bezwaard en bjj den bankier Pinkns groote wisselschulden ge- Rottenburg en Pinkus waren vriondon, d. w. z. zjj hadden elkaar belooid, elkander niet to be driegen, maar zooveel mogelijk gezamenlijk anderen te plakken. Pinkus was aanstonds be reid den veldtocht tegen Monkel Ie heginnon, als bjj voor zjjn deel 10000 mark van de winst kieeg. Pinkus hield van „kleine zaakjes," en van een snel „toeslaan." Wellicht had bjj, als hjj lost gehad had om te wachten, meer kunnen inhalen van den ten gronde geriebten blauw verver, maar de 10000 mark op tafel lachten hem meer toe, dan 20000, welke h(j nog zou moeten verdienen. Rottenburg had zijoen vriend Pinkus zonder veel moeite ook wel 30000 mark willen toestaan, hjj betaalde ze immers toch niet uit zijn zakDat was juist het geniale aan dezen man, hjj wist het steeds zoo in te richten, dat anderen voor hem betaalden en ook anderen voor hem bankroet gingen 1 Pinkus ging terstond aan bet werk, om Mon kel handelbaar te maken. Hjj bedreigde den half vertwijfelden man protestwissels op hem te trekken en hem uit huis en hof te zullen verjagen. Ten sloUe stelde hjj Munkel voor hem het stuk grond to laten. De blauwverver wjjfolde, bjj wist toch maar al te goed, dat de prjjs van den grond van jaar tol jaar zou klimmen. Hg ging naar alle hem bekende aan nemers, om met hen te onderhandelen, maar sinds jaren de opvolgende regeeringen in Frankrijk de Katholieke Kerk tot in deze dagen toe onophoudelijk hebben belaagd en vervolgd, had de lasteraars, indien er althans nog cenig gevoel voor waarheid en recht bij hen aan wezig was, moeten weerhouden hunne verdachtmaking te verspreiden. Datechter de Israëlitische natie in Frankrijk bij liet publiek het vertrouwen grootcndeels heeft verbeurd, kan waarlijk niemand ver wonderen. Het eene schandaal na het ande re heeft aan het licht gebracht, hoe daar te Lande duizenden lichtgeloovigen door de schurkerijen van eenige joden zjjn geruï neerd, zelfs tot diepe armoede werden ge bracht. Men wete hoe een Cornelia Herz, een Reinach, een Arton, en hoe die lieden meer mogen hceten, de zuur verdiende spaarpenningen van eerzame burgers in de Panama-zwendel hebben afgezetkan het nu verwondering wekken, dat ver bittering en wrok zich bjj velen tegen hunne bedriegers hebben ingeworteld, en dat dergelijke lieden zich zeer gemakke lijk tot uiting van afkeer tegen de joden laten bewegen Maar dit aan godsdienst haat toe te schrijven is de vuigste laster, die denkbaar is Thans nog even naar Zola terug. Deze droeve figuur drukt een prachtig merk op de Drcyfus-beweging. Al de woede en al den hartstocht, waarover deze schandschrijvcr beschikt, heeft hij dienstbaar gesteld tot verdediging eener zaak, welke Frankrjjk aan den rand eener revolutie bracht. Zola, de door het zedelooze plebs gevierde letterkun dige, die herhaaldelijk heeft beproefd in de Fransche Académie binnen te drin gen, doch om zjjn liederlijk geschrijf aan de poort dier wetenschappelijke instelling waar men zelfs een Re- nan nog binnenleidde met afschuw werd afgewezen, is de man, die zich razend en tierend heeft opgeworpen voor het recht van den, naar zijne be wering, doodonschuldigen Dreyius. En onderwjjl hij bulderend schreeuwt, dat gepleegd onrecht moet worden hersteld, tjjd, malaise te wachten was. Huizonden huizon stonden ledig, dus bestond er weinig trek om nieuwe huizen te bouwen. Natuurlijk wist Munkel niet, dat Heilweg hier de hand in het spel hadhet in de engte gejaagde wild moest, '1 kostte wat bet wilde, Rottenburg in de armen gedreven worden, opdat deze hom den gena destoel geven kon. En zoo kwam Munkel ten slotte bjj den rech ten man. Rottenburg toonde zich geneigd den grond te nemen, indien Munkel een billijken prjjs vroeg. Nu vroeg de blauwverver 300000 mark, waaiop Rottenburg verklaarde, dat hjj niet gek genoeg was op zulk een overdreven eisch in te gaan. Eindelijk werd men het eens op 150000 mark. Nu kwam voor Rottenburg de kwestie het geld er voor te krijgen, want hg zelf bezat niet het honderdste deel dezer som. Maar daarvoor waren wel andere lieden te vin den, die gaarne bereid waren, hunne kapitalen rentegevend uit te zetten. Zulk een man van geld, een ware Cresns, was de rentenier Spatz, een voormalig pachter, die door het wjjs be dachte verkoopen van zijne gronden, welke langzamerhand door de zich uitbreidende stad waren ingeslikt, millionair geworden was. Spatz was echter boer gebleven en leefde op zjjo boerscbzjjne eenige eeriucht was zjjne milli- oenen nog te vermeerderen. Toen Rottenburg kwam, wist hjj, waar by aan too was. De aannemer ontvouwde zjjn plan. spuwt hjj, om zjjn overkropt gemoed 1e ontlasten, zjjne gal naar de Katho lieke Kerk. Vruchteloos zegt Zola heelt hotCalho- licisme zich bojjrord, om op het volk to werken, oell werklloden-verecnigingen goslicbl, de een voldongen teil; do korkan bicven ledig; T volk gelooide niet meer. Ku ziodear, dat de omstandigheden hebben toegelaten, aan het volk do antisemitische dolheid in te blazenmen vergiftigt het met >'eze geealdrjjverjj. men jaagt T do straten in, scliroeuwende, weg met de joden, de joden 1" Welk lorlog ki itonon I Voorzoker, 't volk bljjfl alljjd nog on- goloovlgmaar le 't niet een begin vun gelonvig- heid als de onverdraagzaamheid der middeleeuwen terugkeert en de joden op do openbare pleinen verbrand worden Elndcljjk heelt men dus liet vergift govonden en als men eenmaal van het volk van Frankrijk een geestdrijver en een heul zal hebben gemaakt, wanneer men de edelmoe digheid uit zjjn hart zal hebben gerukt, de lielde voor de zoo moeilijk veroverde re-.hten van den mensch, dan zal Qod zeker 'toverige weldoen. En deze njjdige godsdiensthater en lasteraar wordt bewierookt om zjjne hel dendaden in de Drcyfus-beweging Als deugdzame gemoederen de steeds toenemende zedeloosheid in Frankrjjk met weemoed en ontroering gadeslaan, dan wendt de blik zich onwillekeurig doch huiverend naar Zola, den zielen- moorder des volks. En ondanks deze wetenschap, worden er, helaas, toch gevonden, die niet schromen dit ramp zalig wezen hunne diepste vereering en eerbiedige hulde te brengen, en vermag een glimlach van dunk zjjne aanbidders in verrukking te brengen. De hooggevierde, als schrander ge roemde Zola heeft zich echter in één opzicht in de Dreyfus-beweging al deer lijk vergisl. Hjj weet, dat onze Moeder de H. Kerk bidt voor die haar vergui zen, haten, lasteren, vervolgen doch hij vergat, dat mannen, die in den Staat voorname rangen bekleeden, geheel an ders doen. Zonder mededoogen hebben dezen hem als lasteraar aangeklaagd. En zeer waarschijnlijk zal dit zaakje stadswjjk had een groote toekomst, juist dezen kant breidde zich de stad hel meest u binnen enkele jaren zon daar eene drukte FroderiksstraaL Spatz lachte bjj deze woorden, als wilde hjj zeggen dat weet ik wel beter, en liet Rottenburg maar praten. Deze legdo zjjn plan verder bloot. Hot huis zou van vjjf verdiepingen wordon, met woningen voor den welgestelden middelstand of voor goed bezoldigde beambten. In do ver dieping geljjkvloersch zouden vier winkels ge bouwd worden, want in de nu,reeds sterk bevolkte streek waren geen goede zakon. De prjjs van den grond was slechts 170000 mark. Dat Munkel daarvan slechts 160000 mark zou ontvangen verzweeg Rottenburg. Van de overige 30000 mark kreeg l'inkus 10000, hjj zelf 8000 en Heilweg 3000 mark. Contant geld behoeldo slechts weinig betaald te worden, daar eeno hypotheek van 80000 mark, dis op dea grond stond, kon bljjven staan. .Neen, noen," zelde Spatz, „daarmede wil ik niets te maken hebben. Als ik koop, koop ik het geheel; op mjjne gronden wil ik geen hypotheeken hebbon." .Des te boter," antwoordde Rottenburg, .neem deze gelegenheid te baat. Gjj zult bevinden ,dat ge een uiterst goeden koop sluit. Het stuk grond is meer dan 350000 mark waard, zoodat gjj volle zekerheid hebt." .Goed, morgen zal ik u bescheid geven," antwoordde Spatz, die nooit veel woorden ge bruikte. Denzelldon dag nog ging Spatz het stuk grond besion en deelde daarna Rottenburg tn brief mede, dat hjj voor den gevierden held nog hoogat onaangename gevolgen hebben. BUITENLAND. De toesland in Italië is van dion aard, dat onophoudelijk botsingen met do politie en de gewapendo macht voor komen. Zoo viel het volk te Finaio bjj Rome op eene bakkerjj aan, waardoor al spoedig een gevecht mot de gewapendo macht ontstond en or verscheidene per- sonin in hechtenis worden genomen. De winkels moesten gesloten worden, terwjjl aanhoudend patrouilles de straten doorkruisten. Ook te Rome zelf is de toestand be denkelijk. De burgemeester dezer stad vergaderde met de voorzitters van de Kamer van Koophandel en de vereeni- gingen van meelfabrikanten. Er werd besloten de prjjzen van het meel aan merkelijk te verlagen. De arme bevolking wordt van alle kanten door zware be lastingen gedrukt, waardoor eene grooto malaise ontstaan en de verbittering tegon de Regeering zeer hoog gestegen is. Ook op Sardinië heerscht groot gebrek, want werk is er niet en de bevolking is der wanhoop nabjj. Men verzekert, dat te Morés ongeveer honderd on vijf tig huisgezinnen zjjn, die in eeno maand geen brood genuttigd hebben I Niet veel beter is het gesteld op Kreta in den omtrek der stad Kandia en in do districten Malevisi, Pediada en Terne- nos. Er heerscht daar groote hongers nood. Zelfs zjjn reeds vijfhonderd Chris tenen, die aan alles gebrek hadden, uit verschillende kustplaatsen naar Grieken land ovorgestoken, terwjjl nog volen op eene gunstige gelegenheid wachten, om zich ook daarheen te begeven. Ook do Mahomedanen, die in Kandia gevlucht zjjn, Ijjden groot gebrek. Tegelijkertijd komt uit Athene bericht, dal in Thessalie weder dapper govoch- len wordtIn de districten van Agrafa moet hevig gestreden zjjn. Seyfollah- pasja heeft aan den chef van don gene- ralcn staf te Lamia doen weten, dat hjj, volgens instructie zjjner Regeering,beslo ten is alle opstandelijke benden te vernie tigen en derhalve gedwongen zal worden het onzjjdige gebied binnen te dringen. Vooral te Volo verkeert men in angst on vluchten de Christenen. geneigd waa het geld er voor le geven. Acht dogen later waa Munkel zjjn grond kwjjt, Pinkus, Rottenburg en Heilweg verheugden zich over hunnen bnlt en Rottenburg wee bezitter van «en atuk grond, waarvan hem geen vier kanten centimeter toekwam. De geldachieter echtor, mjjnheer Spatz, kon er zeker van zjjo, ook onder de ongunstigste omstandigheden groote zaken gedaan te hebben, daar toch de waardo van hot stuk grond onlwjjlelbaar klimmen mout. Voor Rottenburg begon nu een heuton ut jagen, det reeds leng eene behoede was nemingen, niet alleen om prachtig van bet geld van anderen te kunnen leven, o zjjne drift tot bezigbV^ te kooi wooden. Hiertoe vond bjj ru held, went bjj n krjjgon. Dai was daar de vele fillloten, welke Rottenburg raede achter don rug bad, zjjn goeden natun niet weinig geschaad baddi erg, of het was hem ni kalk, hout en jjzor te krjjgenwant als In eene reutenstad iemand in 't westen als persoon bekend etui, die zjjne echulden niet betaalt, dan kan hjj in het ooeteinde meoaehen by do zijnen vinden, die hem niet kennen en geloof schenken. Elke ambachtsman, ra vooral era Jong boglnnor, »U gaarne zaken doen, en dan

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1898 | | pagina 1