r
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 47.
Zaterdag 19 Februari 1898.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren. Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedesiraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave >an de Vereeniging De Eembode.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Geen vrijstelling voor
de Geestelijken
Wie zich in zake persooDlijken dienst
plicht door de schijnbare voorkomend
heid der Regcering met hare vrijstellingen
voor geestelijken nog eenigszins iieetl laten
verschalken, zalthans bij den gewel
digen aandrang van radicale zijde naar
kazemedwang tonder genoemde vrijstel
lingen wel tot een ander inzicht geko
men zijn. Nu zullen ook de enkele gemoe
delijke wijfelaars onder ons wel de overtui
ging deelen, dat het schandelijk plicht ver
zaken zou zijn, indien niet al het mogiljjke
werd aangewend, om die ramp van ons
Land af te keeren. Eerlijk en rondborstig
hebben de radicalen te verstaan gegeven,
wat zjj willenwaarlijk wij mogen hun
wel dankbaar zjjn, dat zij ons door
hunne openhartigheid zoo hebben ge
waarschuwd.
Alle v&lsche voorstellingen en be
denkingen, die men met berekende sluw
heid in het geding durfde brengen, zijn
immers daardoor als weggevaagd. De
zaak ligt nu open en klaar voor ieder
een. Voor de Katholieken is thans geen
andere weg meer mogeljjk dan de
uiterste krachten inspannen in den strijd
tegen den verraderlijken vijand, welken
wij in persoonlijken dienstplicht ont
moeten. Niet enkel toch, dat men daar
mede den bestaanden militiedwaog nog
pijnlijker en grievender wil maken, maar
tol zelfs den geestelijken sland wil men
de wapens in de handen wringenook
deze moet naar de kazerne; dat is het
doel,wat mentenslottebeoogt. Enzouden
wij nu de handen in den schoot leggen, of
althans traag ons verweren, nu wij zoo
ten strijde worden uitgedaagd? Wij
zouden ons laf toonen nu men onze
heiligste rechten wil aanranden? Wij
zouden de kern van de orde en de
maatschappij aan de willekeur des vijands
Prijs dar Advortentiln:
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
overleveren en de Katholieke Kerk tot
zijne slavin maken Hier mag alleen het
beslissende woord gehoord wordenDat
nooit 1
Men verwijst ons, Katholieken, naar
Frankrjjk doch kan er droever voorbeeld
voor ons gemoed gesteld worden, dan
juist dit ongelukkige Ryk Daalt het
sinds den lijd, dat persoonlijke dienst
plicht werd ingevoerd, niet van dag tot dag
dieper af in een poel van zedeloosheid
en ongeloof Doch dat is juist wat met
satanische wellust wordt begeerd. De
profetische voorspelling van wijlen den
beroemden kerkvoogd Mgr. Freppel, bij
de behandeling der tirannieke wet, die
den priester in de kazerne wilde dryven,
in de Fransche Kamer gedaan, komt,
helaas, in vorvulling. Met ai de welspre
kendheid, waarover deze edele Bisschop
te beschikken had, heeft hij getracht te
voorkomen, dat de priester uit zijn heilige
bediening zou worden gerukt, doch alles
te vergeefs. De loge en hare aanhang
wilden dat nu eenmaal zoo. De pries
ter moest van de altaren van den leven
den God worden weggeleid, om, zoo als
het huichelend heette, een offer te bren
gen op het altaar des vaderlandsde
priester, die telkens als hij het H. Mis
offer aan God opdraagt, zijne smeekbede
naar Hem richt voor het welzijn van
vorst en volk, moest in den wapenrok
worden gestoken, want de geest der
revolutie wil vernietiging van gezag en
godsdienst. De kloosterling, die in zijne
nederige afzondering de handen ten
Hemel heft, om de wrekende hand Gods
terug te houden en genade af te smee-
voor de diep gezonken menschheid, ook
hij moest het habijt voor de militaire
kleeding verwisselen en van den dienst
van God worden afgetrokken.
Eene stem uit Frankrijk-zelf
waarheen wij in deze quaestie zoo tri
omfantelijk verwezen worden zal ons
slechts een flauw denkbeeld geven om
trent de diep treurige resultaten der invoe
ring van persoonlijken dienstplicht. In den
Parjjschen Monde kwam onlangs een
schrijven voor van een jong geestelijke,
een kapelaan, die met eenigeandere pries
ters was opgeroepen, omonderde wapenen
te komen voor herhalingsoefeningen.
„Mijne collega's en ik," schryft de jonge
priester o.m„ .begaven ons naar het
groot seminarie, waar wij door den
regent allerhartelijkst werden ontvangen.
Ieder van ons droeg zijn toog, in een
pakje opgerold, bij zich. Den volgenden
morgenstond ik om vyf uur op. Ik moest
Mis lezen in de kapel van een klooster
en begaf mij derwaarts, maar de por
tierster, die niet op de hoogte is van
de wellen en verordeningen, weigerde
een militair tot de sacristie toe te laten.
De superieure moest tusschenbeide komen
en om zesuur deed ik de H. Mis, na in
de sacristie mijn geestelijk gewaad te heb
ben aangetrokken. Na de II. Mis kleedde
ik mij weer in uniform. Een brave oude
kloosterlinge werd bij dit gezicht zoo
smartelijk getroffen, dat zij in tranen
uitbarstte en ik zelf voelde mijn oogen
vochtig worden. Waarom toch dwingt
men ons tot zulk eene vertooning Weet
men dan niet, dat wij priesters zjjn?"
Welk eene diep weemoedige klacht ligt
niet in de vraag.Weet men dan niet,
dat wjj priesters zijn?" Het trilt den
Katholiek in de ziel en een traan welt
inhei oog, wanneer men door oenen naar
de kazerne gedreven priester zulk eene
vraag hoort stellen. Doch wij antwoor
den Ja, wjj weten hel, en dat ook de
geheele wereld het wete liever ons geld
en goed offeren, dan te bukken o-der eene
tirannie, die niet alleen onze nog over
blijvende vrjjheid komt aanranden, maar
bovendien ons zelfs dreigt om den pries
ter van onze altaren weg te sleuren en
hem te wringen in den wapenrok. Hier
zou de minste zwakheid, misdaad zjjn.
Dit echter is onze kracht: een geest
gaat er rond door het Katholieke Neder
land, die, God zij dank de revolutie
verfoeit en wat van haar is uitgegaan.
Daarom zullen wij, Katholieken, den vij
and van den godsdienst en de orde, onder
welke gedaante hij zich ook voordoet,
met al de kracht, die in ons is, het hoofd
bieden. Tot in het diepst onzer ziel
wortelt dan ook de overtuiging, dat het
Katholieke Nederland zal nal staan en
zich den standaard van vrijheid en recht
niet zonder verdediging tot het uiterste
zal laten ontrukken. De strjjd niet
door ons, Katholieken, uitgelokt is
aangebonden, maar dat men dan ook
geen kamp geve, zoolang plicht en ge
weten zulks van ons gebiedend vorderen
BUITENLAND.
Dertigduizend Romeinen en pelgrims
uit Italië bevonden zich Zondagochtend
in de groote Vaticaanschc basiliek, om
de H. Mis bjj te wonen, welke de Paus
zou opdragen ter gelegenheid van zijn
diamanten priesterfeesten zjjn aanstaand
kroningsfeest.
De Paus, gekleed in de witte toog
met rooden schoudermantel, werd op
den draagstoel binnengedragen, omringd
door vele kardinalen, bisschoppen en
leden zijner hofhouding. De Italianen
juichten luide hun H. Vader op zijn
doortocht toe.
De zangers voerden motetten uit, en
onder de Consecratie werd de gebrui
kelijke wijs op de zilveren bazuinen der
eerewachl geblazen.
Nadat Z. H. de Mis van dankzegging
had gehoord, die na de zijne door zijnen
geheim-kapelaan, Mgr. Angcli, was ge
lezen, hief hij het Te Deum aan, waar
van de verzen afwisselend door de
zangers en door de 30.000 geloovigen
werden gezongen. Het was een aan
grijpend tooneel, dat nug indrukwekkender
werd, toen de H, Vader weer op den
draagstoel vertrok, glimlachend en zijne
kinderen zegenend, uit wier duizenden
kelen een donder van toejuichingen en
uit wier handen een donder van geklap
ontstond ter eere van den geliefden
vader der Christenheid.
Vele gezanten en edelen hadden de
plechtigheid bijgewoond.
In zijne vertrekken teruggekeerd, ont
ving Z. II- achtereenvolgens kardinaal
Sarto. patriarch van Venetië, en kar
dinaal Ferrari, aartsbisschop van Milaan,
die zeiven de pelgrims hunner diocesen
naar Rome hadden geleid.
Door de studenten der universiteit
te Rome is Donderdag 1.1. eene schan
delijke betooging gehouden voor het
standbeeld van den berechten Giordano
Bruno, en wel, om te protesteeren tegen
de deelneming der katholieke studenten
aan de H. Mis, welke Zondag 1.1. door
Z. H. den Paus in de St. Pieter werd
opgedragen ter intentie van zjjn zestig
jarig priesterschap en zjjn twintigjarig
pausschap. Heftige redevoeringen werden
uitgesproken en eenige exemplaren ver
brand van de Vera Roma, waaria de
beeltenis des H. Vaders voorkwam onder
de kreten: .Weg met het Vaticaan!
Weg met den Paus 1 Militairen waren
niet te zieneerst toen het schandaal
lang genoeg geduurd had, verschenen
de militairen om de betoogers uiteen
te jagen.
Nog altijd blijft de toestand in Italië
hoogst ernstig. Vooral op Sicilië doet
zich het gebrek njjpend gevoelen. Te
San Marco d'Alanzio en op verscheidene
andere plaatsen op dit eiland hebben
ongeregeldheden plaats gehad; de be
toogers eischten brood en werk. Ook
uit noordelijker streken van Italië komen
berichten van volksoploopen, zoodat de
prefecten van Palermo, Genua, Napels,
Aquila en Reggio di Calabria bjj de
Regeering hebben aangedrongen op ver-
belering vandendroevigen oeconoraischen
toestand.
Ook in Hongarjje komen indenlaatslen
lijd vele woelingen voor, welke echter
niet voortspruiten uit den slechten toe
stand, maar het werk zijn der socialisten.
In het district Bodrogkftr namen, volgens
een telegram aan de Pester Lloydde
socialistische bewegingen groote afme
tingen aan. Te Atgald werd een huis
in brand gestoken, waarin zich gendar
men bevonden. Deze moesten door de
vensters vluchten.
De gemeente Czigand was in staat
van oproer. In de straten werd een
geregeld gevecht geleverd tegen te troe
pen. Acht boeren werden gekwetst. Een
bataljon infanterie vertrok ter verster
king, terwijl tal van oproerlingen in
hechtenis werden genomen.
De onderhandelingen, welke China
nog altijd voert over de leening, willen
nog maar niet vlotten. Engeland noch
Rusland worden door China vertrouwd
en Japan is volstrekt niet genegen tot
een lang uitstel van de afbetaling
der oorlogsschatting, welke China
nog altijd aau Japan schuldig is.
FEUILLETON.
3) Da groole aannemer ontving den jongen
handwerksman als een groole heer, die het
voor een grote genade houdt, als hjj och met
zulk een armzalig mentchenkind iolaaL Rotten
burg kende zjjn wereld, hjj wist precies, hoe
men het moet aao'-ggen, baar ontzag in te
boezemen.
Hall er, zoo heette de timmerman, was geheel
verblnlt over den rijkdom en de pracht, die
overal in Rottenburgs huis te zien was, en hjj
hield den bezitter minstens voor een miliionair.
Bjj achtte zich gelukkig, met dezen man in,
.anmUnff t0 zjjn gekomen, en hoopte, door
hem, goede zaken te kunnen doen en in andere
kringen bekend te worden. Rottenburg nam den
bescheiden voor hem staandeo man met zjjne
donkere oogen van het hoofd tot de voeten op
en was na weinige sekonden mat zjjn oordeel
gereed. Het lnidJe(link, arbeidzaam, onervaren
en bang. Daarnaar richtte hjj zjjn gedrag in.
.Zooals ik geboerd heb, dingt gjj mede naar
het timmerwerk aan het nieuwe gebouw. Hebt
gjj al aan een dergelijk werk gearbeid V vroeg
hij bem van uit de hoogte.
.Zelfstandig nog niet," antwoordde Muller
bescheiden, omdat ik pos voor kort hier ben komen
wonen. Maar ik heb bet opzicht gehad over
dergelijke werken bjj mijn vorigen patroon en
vertrouw wol allee totj uw gonoegen le kunnen
afleveren."
.Dat is my niet voldoende," antwoordde Rot
tenburg, ,bebt gjj een getuigschrift
.Ia, hier is hetik dacht wel, dat ik het
noodig zou hebben en daarom heb ik het in
den zak gestoken.'
Rottenburg gaf niets om deze getuigschriften,
want in den grond dor zaak kon het hem wei
nig schelen, o( het afgeleverde goed of middel
matig was. De hooldzaak was maar, dal het
werk snel de hoogte in ging, opdat Spalz met
getuigschrift in, om den jongen man in deu
waan te brengen, dat hjj de zaak ernstig opnam,
en deed jnist alsof hjj 't een of ander tweemaal
overlas, en zeide daarna
.Dit getuigschrift is van dien aard, dat ik
mij met n wel in verbinding kaa stellen. On
mogelijk echter kan ik nu reeds een contract
met u sluiten voor den geheeien bouw, daar ik
eerst wolen moet, welk werk gjj levert. Kom
dezou middag op de plaats van het werk. opdat
ik met n over den parterre spreken kan."
„O, ik weet zeker," riep Muller verheugd uil,
.dat gjj tevreden over mjj zult zgn. Ik zal alles
in 't werk stellen, om uwe klandizie le krijgen."
.Goed," sprak Rottenburg kortaf, .ik wil
goed, solied werk en beknibbel niet. Ik zie u
derhalve om vier uur."
De echtelieden Muller hadden dien dag een
zeer genoegeljjken avond. Zij zagen de toekomst1
blijde in, daar Rottenburg den jungen man
inderdaad de leverantie van deuren en vensters
gegund had. Dat was eene mooie commissie,
welke niet alleen oen mooie verdienste, maar
ook eer beloofde
,Nu moei ik dadelijk minstens acht knechts
aan 'twerk stellen," sprak Muller opgeruimd,
.want mijnheer Rottenbnrg heeft grooten haast.
Denk eens, vrouw, wat een geluk, als ik al het
werk kreegMaar neen, dat zal toch niet gaan,
hot moot v(jf verdiepingen hoog worden on mo
ved zon ik in zulk een korten tijd niet kunnen
voltooien. Als hot werk maar eerst in hot aan
staande voorjaar behoefde opgeleverd te worden i
Maar zoo lang wachten tegenwoordig de men-
schen niet meerzonder te wachten trekken zjj
maar in de vochtige huizen. Derhalve zal ik
m(j wei tevreden moeten stellen met den parterre
en de eerste verdieping, maur dat is toch al
.Maar man," vroeg zjjne vrouw, „hoe gaat het
met het betalen Kent ge den heer Rottonburg
wel goed 1 Zie je, er zjjn zooveel knoeiorjjen
in de wereld, dat men zich niet genoog in acht
.Vrouw, vrouw," sprak Muller lachend, .wat
ben jo toch bezorgd I Maar, '1 is waar ook, gjj
hebt het praehtige huis niet gezien, waarin
Rotienburg woont, ik zeg n, het is een paleis
zooals ze aan den Dierentnin staan."
,Is dat huis wel werkeljjk van hem, man
antwoordde de vronw stijfhoofdig, „zie je, ik
kom nit Berlijn en heb daar dingen beleefd,
waarvan ge geen besef hebt. Ik zag personen
j prachtige rijtuigen rjjden, die xells de reke
ning van deu slager niet konden betalenik
zag, hoe 's avonds in een paleis aan de Dier
gaarde een schitterend bal gegeven werd, en
boorde den volgenden morgen, dat de bezitter
failliet gegaan waz. O heer, hior beslaat meer
knoeierij, dan ge in de versie vsrle ook maar
.Maar hier is het geen knoeierij," riep Mul
ler uit, .of meent ge, dat ik zoo'n lam ben
om den wolf maar zoo in den muil te loopou
Neon vrouw, dan ken je mjj slecht. Ik heb wel
onderzocht of bjj Rottenburg alles wel in orde
is. Heilweg, die kleine dikke, weet jo, die me
bjj den aannemer recommandeerde, ging met
mjj naar deo bankier Pinkus, die over alles weet
mee te praten. Heilweg zeide hem, wat ik
gaarne wilde weleo. Daarop begon hjj luid le
lachen en zeideHoe nu Rottenbnrg is een
van de soliedste aannemers. Als hjj nu bjj rnjj
kwam en zeide: Pinkus, leen rnjj 30000mark,
don zou ik ze hem aanstonds uitbelalen en
alleen maar zjjne handteekening verlangen. Noen,
mjjn beste man, zei Pinkns, over Rotfenhurg
hoeft ge u geen zorgen to maken. Van hom
krjjgt gjj uw geld evengoed als van don minis
ter van HnanciSn."
.Nu, als het er zoo bjj staat." moendo de
vrouw, „dan kunnen wjj het altijd wel eens
wagen. Maar ik zeg je, Iaat je het werk telkens
betalen, als je er een deel van klaar hebt. Wal
ja hebt, hebt je zeker."
.Wel, wel, wat heb ik toch een voorzichtig
vronwlje," riep Maller overmoedig uit. ,ik ge
loof, dat je zelfs den minister van financiSn
geen krediet zoudt geven
.Dien in '1 geheel niet," antwoordde juffrouw
Muller, door haar mans opgeruimdheid aange
stoken, .want die beeft gold als watert"
.Dat zullen wjj ook weldra hebben I Wacht
moor, als ik dit werk eerst maar achter dia
rug heb, dan komen de karweien als de duiven
op de:t til. Dan moei ik ook eene grootere
werkplaats hebben, dan log ik een gasmotor
on groote machinos aan, in 'tkort, dan ga ik
mei reuzenschreden naar mjjn fabriek, Honderd
werklieden, zelfs nog meor, een groolo fabriek,
een mooi woonhuis, oen1"
.Ja, ja, nn kan het wol 1" viel zjjn vrouw hem
in de rede. .We zullen eerst de kat uit den boom
kjjken en dan zien, wat er ovorblgft. Het gaat
bjj ons niet aan een paar duizend mark weg
te werpen. Wees voorzichtig maar en hond de
oogen open."
Muller hield de oogen open, maar niet scherp
zinnig genoeg, om zulke gowikste mannen van
zaken ais Rottenbnrg en consorten, die precies
wisten, hoever zjj gaan konden, om niet met
het wetboek van strafrecht in aanraking te ko
men, te doorschouwen. Toon dan ook een klein
gedeelte van hot werk klaar was, gaf Rottenburg,
Muller eene ongevraagde nilbelaling, helwolk
den jongen man buitengewoon vorbljjddo en
zjjn vertrouwen in den .rjjken edelen man"
was na gevestigd. Hjj kon dan ook niet weten,
dal dit da eenige betaling zou zjjn, welke hjj
ooit van Rottenburg ontvangen zon. Triomfeerend
bracht hjj jzflne vrouw bet geld, dio tegenover
zulk een klinkend bewjjs van soliditeit hoor
wantronwen niet meer kon staande houden.
Nu kreeg Muller ook de leverantie van het
het geheele gebonw, esnkar-
•erdienen.