Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 20 Augustus 1898.
Twaalfde Jaargaug.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn. Baarn, Barnes eld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria mundni
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBrcedestraat, E 349, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentièn:
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.Q5
Correspondenten e
o. Ion uiterlijk Vrijdagavond
De neutrale pers.
Geen enkel rechtgeaard Katholiek zal
durven ontkennen, datdezedelooze, onge-
loovige pers hel zieleleven der volken
vergiftigt en in de maatschappelijke
samenleving de droevigste onheilen aan
richt. Maar ten opzichte der neutrale
pers heerscht, helaas, soms een zoo
schroomelijk misverstand, dat zelfs door
enkele Katholieken, meestal blijkbaar
geheel te goeder trouw, de neulrale
lectuur in bescherming genomen en als
geheel onschuldig wordt beoordeeld en
aangeprezen.
Wat echter de neutrale, beginsellooze
pers in werkelijkheid is, vonden we dezer
dagen in de „Over-Bi-tuwe" op de vol
gende wijze naar het leven geschetst:
In zjjn Vastenmandemenl van dit jaar
schrijft Z. D. H. Mgr. Van de Ven, Bis
schop van 's-Hertogenbosch
„Een Katholiek houde zich, zooveel hij
kan, aan katholieke lectuur. Elke andere
worde door hem mistrouwd." En een
weinig verder,Een Katholiek leze boe
ken, tijdschriften, dagbladen, enz. van
katholieke afkomst en in katholieken
geest geschreven en, zonder nood
zakelijkheid of wettige redenen, geen
Bijgevolg, als het kan, katholiekeb\a.dcn
en geen andere, geen socialistische,
geen heel of half liberale, geenzoo
genaamd neutrale of kleurlooze.
De reden ligt voor de hand.
„Wie met pek omgaat, wordt er mede
besmet." Wie gedurig en zonder vol
doende redenen socialistische of liberale
bladen leest hij moge nog zoo kernge
zond zijn naar hart en naar hoofd
hij zal al spoedig door de socialistische
en liberale smetstof worden aangetast.
Het kwaad werkt nu eenmaal aanstekelijk
en tegen drogredenen en valsche rede
neeringen zijn slechts zeer weinigen op
gewassen.
Maar vraagt misschien de een of
ander in de zoogenaamd neutrede
bladen, wat steekt daar nu eigenlijk voor
kwaad ia?
Wat daar voor kwaad in steekt?
Meer dan gij denkt, geachte lezer.
Bekijk zoon blad eens op de keper.
Het noemt zich neutraal, d. w. z.
onzijdig, kleurloos. Het laat anderen
vechten over godsdienst, over politiek,
over verkiezingen, over onderwijs en
opvoeding, over alles en nog wat, maar-
vecht zelf niet mee; het blijft op ten
eerbiedigen afstand slaan kijken en houdt
":h neutraal.
Anderen mogen in den strijd voor hunne
beginselen kleur bekennen het neu
trale blad is noch rood, noch zwart,
noch oranje, noch blauw (de geliefkoosde
kleur van de Belgische liberalen) het
kleurloos.
Het trekt partij voor niemand voor
socialist noch radicaal, voor liberaal
noch conservatief, voor koningsgezinde
noch anarchist, voor Jood noch Christen,
•or niemand en ooktegen niemand.
Het kijkt de heele wereld naar de
oogenhet heeft vriendelijke lonkjes en
kushandjes en zoete woordjes voor een
ieder; het is de vriend van Janenalle-
an, of liever de vriend van niemand.
Het scharrelt tusschen alle partijen
doorhel sjachert en kwanselt met be
ginselen het schippert als de beste Hoi-
landsche schipper, zonder ooit inet andere
varenslui in botsing te komen.
Het hangt steeds de huik naar den
windals een echte weerhaan draait
het met alle winden mee.
Zijn beginsel is er geen beginsel
na te houden, uitgenomen dit ééne
beginsel, door Vader Cats in het bekende
rijmpje vereeuwigd
„Om den wille van de smeer
„Likt de kat den kandeleer."
it is een neutraal blad. Of neen
dat is het eigenlijk nog niet. Daar ont
breekt nog één trekje:
Een neutraal blad noemt zich onzijdig,
noemt zich kleurloos.
Maar in de werkelijkheid
Bekijk het blad nog eens goed.
De advertenties Natuurlijk, die zijn
o neutraal, zoo onzijdig, zoo onschul
dig als een advertentie maar met moge
lijkheid kan wezen. Een enkele maal
misschien één van verdacht of slecht
allooi, bijv. een aanzoek tot „ongeoor
loofd" kermishoudenvan tijd tot tijd
een aankondiging van boeken of brochu-
vaarvoor een fatsoenlijk mensch den
optrekt. Maar overigens behou
dens die paar uilzonderingen tot be
vestiging van den regel zijn de
advertenties zoo onschuldig als een pas
geboren kind.
En de nieuwtjes Och, over T algemeen
is ook diit nog al neutrale kost. Onge
lukken, branden, onweders, overstroo
mingen en dergelijke hebber, met begin
selen al bitter weinig uit te staan.
Maar de gioote, de ingrijpende gebeur
tenissen van den dagmaar de politiek
bovenal? Ook neutraal?
Zoo gij wilt jamaar altijd
et een liberaal tintje. Want, ziet ge
en dat is nu eigenlijk minder neutraal
de bladen, waaruit het politieke en
andere gewichtige nieuws geknipt wordt,
zijn natuurlijk liberaal. Het neulrale
blad is dan ook net als elk gewoon
liberaal blad een vereerder en be
wonderaar van alle ongeloovige en zoo
genaamde vrijzinnige kopstukken in de
wereld, te beginnen met mr. v. Houten,
te eindigen met Zola en zijn vuile vrien
den. Het is om iets te noemen
steevast vóór de openbare school, vóór
het burgerlijk huwelijk met de echtschei
ding incluis, vóór scheiding van Kerk
Staat. Vanzelf, niet met rende woor
den dat zou strijden met het beginsel
der neutraliteit maar toch tastbaar
genoeg om het met de klompen te
kunnen voelen.
En komen de verkiezingen, de politieke
bovenal, ja, dan wordt de neutraliteit
een beetje te lastig dan wordt de neu
trale vlag met wimpel en al voor een
oogenblik neergelaten en de liberale in
top geheschen. Want in dagen van ver
kiezingen stevent al wat ontwikkeld
heet en een neulrale courant wil
toch ook wel voor ontwikkeld doorgaan
- onder liberale vlag in zuiver liberaal
vaarwater.
En nu nog eens de vraag, die boven
gesteld werd: wat kwaad steekt er toch
eigenlijk in het lezen van neulrale bladen?
lo Wie gestadig neutrale couranten
leest en alles, wat in de wereld gebeurt,
steeds door een neutralen of quasi-neu-
tralen bril bekijkt, wordt ten slotte zelf
neutraal, d. w. z. onverschillig voor al
wat groot en goed en edel en heilig is
't leven.
!o Wie slechts kleurlooze bladen onder
neus krijgt, vergeet ten laatste zelf
kleur te bekennenvoor zijn gevoelen,
zijn beginselen, zijn overtuiging, zijn ge
loof en godsdienst uit te komen.
3o Wie altijd onder neutrale vlag wil
varen, zal vroeg of laat in liberale haven
verzeild geraken.
Een goed verstaander heeft maar een
:lf woor 1 noodig.
BUITENLAND.
Nu de macht van den sterkere het
ongelukkige Spanje gedwongen heeft tot
zoogenaamden eervollen vrede nu
de bloedige gevechten op Cuba en Por-
torico geëindigd zijn, achten wij het
niet ondienstig den tekst mede te dee-
len van het door beide strijdvoerende
partijen onderteckende vredesprotocol.
Hieruit zal de lezer zien, op welke ver
nederende voorwaarden het arme Spanje
slechts den vrede kan bekomen en hoe
veel het den lieren Hidalgo's moet ge
kost hebben, daarin toe te stemmen.
Het protocol luidt
„Artikel I. Spanje zal van alle
aanspraken op souvereinitoit over, en
van al zijne rechten op het eiland Cuba
afstand doen.
„Artikel If. Spanje zal aan de
Vereenigde Staten afstaan het eiland
Portorico en de andere eilanden, die
tegenwoordigonderSpaansch gezag staan
in de Antillen, en evenzoo een eiland in
den archipel der Ladronen, naar keuze
van de Vereenigde Staten.
„Artikel III. De Vereenigde Staten
zullen de stad, baai en haven van Ma
nilla bezetten en bezet houden, in af
wachting van het sluiten van een vre
desverdrag, dat het gezag over, enden
aard van het bestuur van de Philippijnen
zal bepalen.
„Artikel IV. Spanje zal onverwijld Cu
ba, Portorico en de andere, thans onder
Spaansch gezag staande eilanden in de
Antillen ontruimen. Daartoe zal elk van
de beide regeeringen commissarissen be
noemen binnen tien dagen na de onder-
teekening van dit protocol, en de com
missarissen zullen bijeenkomen te Havana
binnen dertig dagen na de onderleekening
dit protocol, ten einde tot overeen
stemming te geraken over de uitvoering
der bijzonderheden van de voornoemde
onlruiming van Cuba en de Spaansche
eilanden in de wateren van Cuba, en elk
van de beide regeeringen zal evenzoo
binnen tien dagen na de onderleekening
van dit protocol andere commissarissen
benoemen, die te San Juande Portorico
zullen bijeenkomen binnen dertig dagen
na de onderleekening van dit protocol,
ten einde tot overeenstemming tegera-
over de bijzonderheden der ontrui
ming van Portorico en de andere eilan
den, thans onder Spaansch gezag staan-
in de Antillen.
„Artikel V. Spanje en de Vereenigde
Staten zullen ten hoogste vjjf commis
sarissen voor ieder land aanwijzen voor
het vredesverdrag. De commissarissen
zullen te Parijs bijeenkomen, uiterlijk op
den eersten October, om over den vrede
Ie onderhandelen en hel verdrag te sluiten.
Dat verdrag zal geratifleerd worden over
eenkomstig de constitutioneele wetten
van elk der twee landen.
Alle Ainerikaansche bladen zjjn vol
lof voor Mac Kinley en den Staatsse-
sretaris Day voor het sluiten van den
voor Amerika zoo voordeeligen vrede.
Met de Philippijnen weet men nog
niet goed, wat in dezen het best is te
doen. De overtuiging wint in Amerika
en meer veld, dat genoemde eilan-
in geen geval aan Spanje moeten
worden teruggegeven en vele groote
bladen spreken er ernstig over de Phi-
lippjjnen bjj de Vereenigde Staten in te
lijven.
Generaal Augusti, gouverneur van
Manilla, is aan boord van den Duitschen
kruiser Kaiscrin Augusta te HongkoDg
aangekomen.
De Cubaansche Junta heeft aan het
Departement van Oorlog te Washington
doen weten, dat de opstandelingen het
protocol aanvaarden en de vijandelijk
heden zullen staken, Gomez zal door
de Amerikaansche Regeering als opper
bevelhebber erkend en in die qualiteit
met hem onderhandeld worden.
Manilla, de hoofdstad der Philippjjnen,
welke door de Spanjaarden zoo hard
nekkig verdedigd werd tegen de Ameri
kanen, is ten slotte bezweken en den
Amerikanen in handen gevallen. Uit
nader bekend geworden bijzonderheden
blijkt, dat de uitgehongerde Spanjaarden
ten getale van 3000 man, het hoofd
moesten bieden aan 10000 wel gewa
pende en goed gevoede Amerikanen
met leeuwenmoed verweerden zij zich
tegen de Yankees in de loopgraven en
FEUILLETON.
Red uwe ziel.
mijn zondcnlost bevrijden, holp mjjnc
ziel redden, ik wil mjj bekeeren, na het nog
tjjd is
De pater en de Berljjner student verdwenen
et elkander in een biecbtkapel. Rouwmoedig
(Slot.)
3) Von Pelken wende rich opeens als bnlp roe
kend omhjj zwenkte been eo weêr. Wederom
was het hem als zag hjj in het zacht-ernstige
gelaat van den kapncjjner pater te Bellinzona.
Thans echter riep het hem toe„Red uwe
rielHjj kon een zachte uitroep van verrassing
niet onderdrukken: want gansch in zjjn
nabijheid stond een levende kapucgner pater.
Deelnemend schouwden diens zielenvredigc
oogen in het gezicht van den jongen man. Met
Cmedeljjdende zachte stem sprak bjj tot hem in
de Dnilsche taal: „U schjjnt ongesteld, mijn
heer, veroorloof mg, dat ik n ten dienste sla."
In enkele seconden waren beiden terzjjde ge
weken van de aanwezende groep.
„Ik dank n, eerwaarde, van ganscher harte",
sprak Von Pelken tot den pater. „Haar ik ge
voel ook behoefte n te zeggen, wal de oorzaak
vin mjjn toestand is. Hjjn lichamelijke onge-
ateldbeid, is het gevolg van zielsontroering. Het
laatste oordeel daar heelt mjj duideljjk gemaakt,
aan welke zijde ik gesteld word, wanneer mjj
nu de dood verrast Want ik beu een groot
sondaar, die sinds jaren leen goddeloos
heeft geleid, en nooit meer helft gebiecht.
Daarom Tersoek ik o, oerwaarde, help
beteren weg te bewandelen, beleed hjj zjjne zon
den. Op den daaropvolgende.i morgen ontving
hij de heilige Communie onder tranen van vreugde
en dankbaarheid.
„Hoe aangenaam ia het mij, hoe onuitspreke
lijk gelukkig ben ik toch", fluisterde Von Pelken
thans den pater toe.
De Dnilsch-Oostenrjjksche pater was even
zeer op reishjj ging naar Rome.
Mat een warme dankbetuiging scheidde Von
Pelken van hem. De goedheid Gods erkennende,
sprak hg: „Nog gisteren verklaarde ik, niet aan
wonderen te gelooven en nauwelijks een nnr
tater mocht ik een wonder aan mjj zeiven er*
varen het grootste en schoonste, wat ik
verlangen kon, dat mjjner bekeering
Hjj vertelde den pater ook nog, boe hem reeds
in Bellinzona het gedenkteeken van den be
roemden prediker een stomme voorspelling der
redding zjjner ziel door een kapucjjnerpater
Was nu de van den geestelijken dood geredde
onuitsprekelijk gelukkig, de goede kapucjju
dit zeker niet minder. In ootmoedigeo geest
dankte hjj zjjuen goddelgken Meester, voor het
groote geluk ham geschonken, eene ziel
den hemel to winnen. „Gioot zjjn de worken
Uwer barmhartigheid en wonderbaar zjjn Uwe
wegen!" riep bjj uit. Niet een dag had bjj daar
voor zjjn reis naar Rome behoeven te onder
breken; opgeruimd en tevreden zette hjj na
dezelve voort.
Onze Berljjners ook waren reeds den volgen
den bng weder reisvaardig. Hun naaste doel
nu was Venelig. Allen wisten van Von Pslkens
bekeering. Hjj maakte daarvan geen geheim,
omdat hjj menige daad, en ook menig werkend
woord ten opzichte der H. Kerk te herroepen
en goed te makeD had.
Niemand echter had ba' tot nu toe gewaagd,
ook maar een enkel woord van spot daarover
De reis van Padna naar Venetië is oiet
van duur. Doch welke genoegens de reizigers
smaakten bjj bet aanschouwen der majestueuss
stad Iaat zich niet beschrjjven. Laid jubelden
zjj en zwaaiden met hunne hoeden.
De gondels echter werden dikwjjls, na hun
reisbenoodigdheden in een hotel te hl
ondergebracht, door ben bennttigd. In alle rich
tingen werden groote en kleioo kanalen in oogen-
achouw genomen. Ten zuiden van de haven
plaats ligt het beroemde eiland St. Lazaro. Ook
daarheen lieten zjj zich op een der volgende
dagen gondelen. Vergenoegd van geest en onder
lach en scherts voeren zjj naar het bekoorlijke
Von Pelkens oogen schouwdon verrukt
het golvende water. Zjjn ziel echter bad tot den
machtigen Schcppor, die dit aardscbe dal zo
healjjk tol genoegen van den mensch geschs
pen heeft.
Prachtige gondels, groot en klein vlogen heen
en weer don reizigers voorbjj. Kwaljjk zag
naar hen. Spoedig bereikte men het schoone
doel. Nadat men bet eiland betreden had, be
zocht Von Pelken voor alles het Mechilar
klooster, dal eigenaar van het geheele eiland
is. Tot biertoe had de verstoorende wereldgeest
zich nog niet gewaagd. De Mcchitaristen-mon-
niken vervulden in heilige afzondering hun groot
«n zegenrjjk beroep. Hjj bezichtigde en bewon
derde ds toegankelijke ruimte van het gesticht.
Vervolgens begat hjj zich in de kloosterkerk.
Daar bad hjj lang en zoo vurig tot God om
standvastigheid in het begonnen werk van het
reine geloof, dat de hem begeleidende gonde
lier tot tranon erdoor geroerd word.
Wellicht zweelden den zoo ernstig bekeerde
de groote gevaren, diehem in Berlijn wachtten,
die verleidelijke bekoringen der vermakelijke
handelstad voor do oogen zjjns gees'.es.
In den grooton kloostertuin kwam het gezelschap
tot de afreis weder bjjeen. Reeds schei
bet een weinig, (oen men van hot eiland afstiet.
Duizendo lampions zweelden als vurige
met de gondels over het meer. De gondeliers
Er verhief zich een lichte storm, die spoe
dig heviger word.
De gondel van onze Berljjners verongelnkte
in het gedrangzjj sloeg omI
Verre van bun noordsche woonplaats vonden
de zes studenten een graf in de golven. Niet
een enkele kon zich reddenSlechts de
behendige gondelier kwam, geheel afgemat, aan
In Rome vernnm de Duitsch-Ooslenrjjkscfae
kapucjjnerpater het vreeseljjk ongeval. De namen
der verongelukten waren in bel bolel opge
spoord en bekend gemaakt.
De vrome pator begaf zich dadeljjk na hat
bekend worden van het treurige voorval naar
de naastbjj gelegen kerk. Daar bad hjj innig
voor de ziel van den jammerlijk omgekomene.
Maar ook een warm dankgebed steeg op tot
den Allerhoogste: „Gjj, o Heer, hebt oen won
der van barmhartigheid aan hem gedaan. Hjj
zal oens opstaan mot de boetvaardigoo, die
Gjj om wille van hun boete en ronw reeds
vergeving hebt geschonken. Hg heeft zich nog
op aarde zelf gerecht, daarom zal hjj op den
jongsten dag aan Uwe rechterzijde gesteld
worden. Lof en dank en eer ,g U daarvoor in
alle eeuwen!"
En de anderen De reisgezellen van Von
Pelken? Ook zjj zullen in den jongsten dag
voor Gods oordeel verschijnen 1