Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 36.
Zaterdag 3 December 1898.
Twaalfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie maanden i
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBr eedestraat, E 349, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdrertentUm
Van 1 tot 6 regelsf 0.3'
Voor iederen regel meer- 0.01
n uiterlijk Vrjjdtgavond
„Een laatste woord."
Onder dit opschrift bevat het Centrum
van 19 Nov. 1.1. dat ons dezer dagen
n handen kwam een artikel, waarin
de heer Mr. P. J. M. Aalberse, te Leiden,
i viertal artikelen van 22, 29 Oct.,
5 en 12 Nov. 1.1. bespreekt en daarbij
eene soort grappigheid debiteert, die wij
liefst niet aanroeren. Dat de heer A.
op deze manier zou retireeren had-
we ons niet kunnen voorstellen,
vooral niet, omdat de zaak in quaestie
zoo hoog ernstige beteekenis is,
Wjj meenen dan ook, dat de roeping
der Katholieke Pers eene andere is, dan
iemand op zoo'n terugtocht te volgen.
Bovendien zijn zooals ook onze
bestrijder terecht heeft bemerkt de
imers van De Eembode, waarin de
bewuste artikelen voorkomen, het ge-
heele land rondgezonden, zoodat deze
zaak dus genoeg voor de rechtbank der
publieke opinie is gebracht, wier uitspraak
wjj geenszins vreezen.
Drankbestrijding.
Nog altijd zal men zich met vreug
de herinneren, dat op 9 en 10 Octo
ber 1.1. in de grijze bisschopsstad
Utrecht, onder goedkeuring van Neür-
Iands Episcopaat, op de roepstem van
edele, wakkere strijders voor de katho
lieke zaak mannen bijeen kwamen,
om te beraadslagen over de doeltref
fendste wijze, waarop de zeer ernstige
volkskwaal, het vreeselijke drankmisbruik,
kon bestreden worden. Want een ieder
is overtuigd, dat dit merkwaardige Con
gres volkomen aan zijn verheven doel
beantwoord heeft.
Immers na zaakrijke en op grond van
rjjpe studie en ervaring ernstig gevoerde
debatten, werden de voorgestelde reso-
iutiën, waarin naast de ellende, door
drankmisbruik gekweekt, ook de wapens
ter bestrijding van dat maatschappelijke
euvel werden aangewezen, door de talrijke
aanwezigen met geestdrift aangenomen.
Als eerste resultaat van dit Congres
is te beschouwen, dat, met een niet ge
noeg te waardeeren zaakkennis en over
tuiging, niet alleen de oppervlakkig waar
neembare, maar ook de minder in het
oog vallende, de dieper liggende treurige
oorzaken en gevolgen van de steeds
voorlkankerende volkskwaal in al hare
afschuwelijkheid den volke werden aange
toond, en daardoor de oogen van vele
onachtzame lieden zjjn open gegaan
deze hebben thans een blik kunnen
werpen in de peillooze diepte der ellende,
door den drankduivel in de maatschappij
geslicht. Maar bovendien is het resultaat
dier bijeenkomst vol bljjde verwachting te
I, wijl er velen van daar met de beste
bezield naar hunne haard
steden terugkeerden, om den strijd tegen
den gevreesden vijand, den drankduivel
aan te binden.
Toch raag hel noodig heeten op alle
mogelijke wijzen den geest levendig te
houden, welke ons sterken moet in den
strijd tegen eenen vijand, die zich niet dan
een langen en volhardenden kamp zal
laten bedwingen. Men schatte dezen ver
woeden tegenstander nooit te gering.
Geen enkele gunstige gelegenheid mag
hem gelaten worden, wil niet iedere
poging ten goede verjjdeid worden.
Daarom is het een gebiedende nood
zakelijkheid, dat een ieder, die aan den
strijd, welke een zoo grootsch en ver
heven karakter draagt, wil deelnemen,
een standpunt inneemt, dat hem gunstige
resultaten verzekert. En dit behoeft nie
mand moeilijk te vallen, omdat dit uit de
ten Congresse te Utrecht gehouden be
raadslagingen zeer gemakkeljjk te leeren
valt.
Van een zeer groote verdienste is
daarom de uitspraak van bedoeld Congres,
dat geheelonthouding niet het eenige
middel is, dat de maatschappij van den
kanker van drankmisbruik genezen kan.
Hiermede werd een zeker misverstand,
hetwelk tot verwarring van meeningen
in den strijd aanleiding gaf, voorgoed
weggenomen. Aan degenen, die zich door
geheelonthouding aan de spits stellen
der strijders, werd een eere-saluut, en
welgemeende dankbare hulde ge
bracht, maar hun middel kon niet als
eenig afdoend geaccepteerd worden.
Toch vervalle men niet tot het andere
uiterste en stelle niet geheelonthou
ding als overdreven voor. Voor sommige
dronkaards immers is deze slechts het
eenige redmiddel. Er zjjn, helaas, maar al
te veel voorbeelden, hoe één enkele borrel
soms de oorzaak wordt, welke den zwakken
mensch tot volslagen dronkenschap brengt.
Die ongelukkigen zullen dus, willen zij
uil de klauwen van den drankduivel gered
worden, zeer wijselijk doen met zich aan
te sluiten bjj de leden der keurbenden,
die zich oversaagd onder de kruisvaan
scharen, en die als geheelonthouders
den drankduivel me' onbezweken moed
en vastberadenheid weerstaan. Het Kruis-
verbond verdient daarom op de eerste
plaats ieders warme hulde en vereering.
Maar naast het middel van geheel
onthouding beslaan er nog andere, welke
ten Congresse besproken en met warmte
werden aanbevolen. Deze zijn zeer ver
schillend, doch ieder van ons kan ze op
de een of andere wijze toepassen. Men
behoeft slechts te letten op hetgeen bjj
sommige gelegenheden voorvalt, om daar
uit af te leiden, hoeveel er wel kan gedaan
worden tol bestrijding van het drank
misbruik. Tot hiertoe werd, helaas, maar
al te dikwijls dit volkseuvel bevorderd,
zonder dat het werd begrepen of inge
zien. Als, om slechts een paar voorheel
den te stellen, op den eersten dag des
jaars, wanneer men gemeenlijk zoozeer
hel drankmisbruik betreuren moet, op
eenen dag, die waarlijk vel met God mag
begonnen worden, zoo vele overheden,
bjj het ontvangen der heilwenschen van
ondergeschikten, dezen onder wie
er zich meestal bevinden, die ternau
wernood de kinderschoenen ontwassen
zjjn in plaats van hen op drank te
onthalen, op een meer passende
wijze een genoeglijk oogenblik verschaf
ten, zouden zij dan niet voorkomen, dat
hunne welgemeende gulheid de zekere
aanleiding werd tot dronkenschap En
icer van die overheden een zoo
weisprekend voorbeeld van drankont
houding uitgaat, zou dat, of beter gezegd,
moet dat niet een heilzamen invloed op
hunne ondergeschikten uitoefenen?
Wjj zullen er zeker niet op behoeven
te wjjzen hoe feestelijkheden soms tot
drinkpartijen leiden, en hoe licht
vaardig daarbij de drankduivel in de
hand wordt gewerkt. Of stuit het niet
tegen de borst als men den werkman, b.v.
by voltooiing van eenig werk of anders
zins, zoo veel drank aanbiedt, ja zelfs
opdringt, dat menig oppassend huisvader,
de ongewone verleiding bezwijkend,
volslagen dronken in zjjn huiselijken kring
terugkeert? Zoo achteloos gaat men
soms te werk, zonder te beseffen, dat
een diep treurigen toestand schept
voor den misleide-zelf, maar ook zonder
in te zien hoe noodlottig zulk een voor
beeld moet werken op het gemoed zijner
vrouw en kinderen.
En hoe menigmaal is hierdoor niet
voor later de grondslag gelegd tot
drankmisbruik bjj personen, die anders
zich nimmer aan dronkenschap zouden
hebben overgegeven.
Maar nog bedroevender is het, als
en iemand in staat van dronken
schap ziet voortscharrelen, die even te
voren een bloedverwant, vriend of kennis
mede heeft ten grave gebracht. Men zou
voor onmogelijk willen houden en
toch komt het niet zoo heel zeldzaam
dat begrafenisplechtigheden aan
leiding tot drinkgelagen bieden. Kan er
te veel gedaan worden om te voor
komen, dat zulke schandelijke, afschuwe
lijke tooneelen nog langer vertoond
worden
BUITENLAND.
Spanje heelt ten slotte dan toch toe
gegeven aan den drang van het oogen
blik, maar meer nog door den dwang
der Amerikaansche rooverpolitiek, aan
bet recht van den sterkste. De Spaan-
sche gedelegeerden ter vredes-conferentie
te Parjjs, hebben de Amerikaansche
vredesvoorwaarden, onder protest, aan
genomen en derhalve toegestemd in den
afstand der Philippjjnen en den Solo-
Archipel, tegen den bespottelijk lagen
ijs van twintig millioen dollars 1
Aanstonds na aanneming der voor
waarden kwamen de Amerikanen voor
den dag met een plan, om van Spanje
de Carolinen te koopen en hadden zelfs
de benoodigde papieren voor den ver
koop reeds geheel in orde.
't Is te begrijpen, dat de Spanjaar
den niet aanstonds ingingen op deze
8chacher-politiek. Doch wat nu, in
dien Spanje weigert de Carolinengroep
te verkoopen Wellicht weet Mac Kinley
er wel iets op te vinden, om het arme,
schandelijk behandelde Spanje te dwin
gen
Lang niet alle Amerikanen, en vooral
et de democraten, zjjn het met de
politiok van Mac Kinley eens. Er is in
de Vereenigde Ütaten een bond opge
richt door zekered Carnegie, welk lichaam
zich krachtig verzet tegen het verkrijgen
van koloniën door Amerika. Vooral is
de leider gebeten op Mac Kinley, op
den ,god van den oorlog", zooals hg
hem noemt, en verzet zich met hand
en tand tegen hem ten aanzien der
Philippjjnen. Ook de democraten in 't
algemeen veroordeelen de staatkunde
van Mac Kinley en schromen niet deze
een groote ramp te noemen. Al aan
stonds komt de oorlog Amerika duur
te staan, door de vele aanvragen om
pensioen, waardoor, naar eene opper
vlakkige berekening, het Budget jaarljjks
verzwaard zal worden met eene uitgave
van meer dan twintig millioen dollars.
't Eigenaardige dezer pensioenaanvra
gers is wei, dat de meesten dezer
niet gewond zjjn, doch hunne aanvrage
gronden op opgedane ziekten in den
laatsten oorlog. Onverantwoordelijk moet
de geneeskundige commissie in de dagen
van strijd en vermoeienissen dan ook
gehandeld hebben en men weet zelfs,
dat om en by Santiago de Cuba twee
geneesheeren heboen dienst gedaan, die
gebleken zjjn veeartsen te wezenGeen
wonder, dat men algemeen op minister
Alger verbitterd is I
Uit Luzon, op de Philippjjnen, komt
het bericht, dat de toestand der Spaan-
sche krijgsgevangenen aldaar uiterst
droevig is. De Vereeniging van het Roode
Kruis doet alles, wat zjj kan, om den
nood dezer ongelukkigen voldoende te
lenigen en te verzachten. Zeer merk-
FEUILLETON.
De zoon der weduwe.
(SM)
3) Id Oost-Indió aangeland eD daar in het leger
ingelijfd, liet njne ongewone ontwikkeling, ijjn
•matig iwjjgend karakter, zjjne aan waanzin
w grenzende dapperheid, verbonden met zjjn ont
zag inboezemend uiterljjk en gestalte, hem bijna
voorbeeldeloos snel verschillende militaire rangen
doorloepen. Zeil» de officiersrang bleef voor
hem niet niL
Met z(jne geboorteplaats had bjj alle betrek
kingen geheel afgebroken. Niet eens de conranten
wilde hij meer lezen, uit vrees daarin iets aan
Ite treffen, dat hem aan zjjn verleden herinneren
zon, of andere nieuwstijdingen, die smartelijke
gevoelens in zjjn hart konden opwekken, ook
aangaande zjjn arme ongelukkige
Keen, aan zjjn arme, ongelukkige moeder durfde
hjj in 'tgeheel niet meer te denken; wanneer
dat mocht gebeuren werd hjj gramstorig, zoo
zelfs, dat zjjne kameraden in zotte oogenblikken
hem werkelijk vreeaden. Zulke melancholische,
«elfpijnigende aanvallen eindigden gewoonlijk
zoo, dat de daarmee geplaagde, anders zoo
oppassende en gestrenge officier, in het drinken
afleiding en verzet ging zoeken, en zich aan
losbindigheden en uitgelatenheid overgaf, wel
zonder door zjjne overheid, die zijn
uiuiiuio kennii en moed wisten te waardeeren,
daarom minder geacht te worden. Zoo gaat het
In het Indische leger.
Enkele jaren waren aldus voorbijgesneld.
Op Atcbin betrachte de bloedige strijd. De
trotsche inlanders hadden opoienw zich ten
strjjde aangegord, om hel door bon diepgebate
juk van den vreemdeling af te schuddei
vochten met de woede der vertwijfeling, doch
werden door de beier gewapende Hollaodsche
troepen bjjna overal verslagen én in hunne bos-
schen teruggedreven.
Bjj tolk een heet gevecht, gebeurde het, dat
eene de veralagene Alchineezen in den storm
pas nazettende lofanterie-kolonne in een sluw
gevormde hinderlaag geraakte. De kapitein vocht
als een leeuw en zette zijne manschappen door
zjjn voorbeeld tot heldhaftige dapperheid
aan. Echter vergeelscbe moeite en worstelen,
want de vjjandeljjke overmacht was te groot,
de kogels en pijlen kwamen hageldicbt aange
vlogen, en brachten den troep tot wijkende
Alchineezen, nu als dronken over deze
winning, stortten zich al verder en verder
vervolging voortzettend, op bet open veld, om
ook een aanval op bet Diets kwaads vera
dende hoofdcorps der Hollanders te wagen.
De kapitein lag in het bosch en bloedde
geweldig.
Midden in den strjjd had hjj plotseling een
hevige pjjn in den bovenarm en bjjna gelijk
tijdig een slag op de borat gevoeld, en was
daarbij ruggelings op den grond getuimeld.
Toen hij weder tot zichzelven kwam, stond
de zon tegen den middag brandend heet aan
deu hemel; en om hem beeo lagen een aantal
doode soldaten. Zjjn eerste gedachte was, zich
op ta heften, om te zien of er ook isls drink
baars voorhanden was, om zjjn ontzettenc
brandenden dorst te lesschen. Doch alleen ver
mocht hjj zich niet op Ie richten, zjjn arm war
krachteloos als afgestorven, het hoofd ah lood
zoo zwaar, in de zjjde voelde hjj oen snjjdende
smart, die nog heviger werd, als bjj zich ook
maar het minste verroerde. Nn wilde njj roe
pen, maar de stem begaf hem, en nit zjjn mond
vloeide het roode bloed.
Ver, zeer vor van hem verwijderd meende
bjj doffe kanonschoten en leveadig geweer
vuur Ie vernemen-, hel trok, naar hjj meende,
immer meer in de verte, zoodat de Hollandicbe
troepen terugtrokken. Vanwaar zal na redding
komen .Geen uitkomst, neen geen redding I'
verzachtte hjj.
Hoe dikwjjls reeds had bjj in al de bloedige
gevechten den dood lichtvaardig getrotseerd
hem zelfs zich toegewenseht, opdat daarmede
asn zjj o waardeloos leven een einde zou worden
gemaakten thans, nn bjj hem voor
had, gruwde en huiverde zjjne ziel ervoor. Het
aogsizweet parelde hem op bet voorbool
angst voor het eeuwige, het onzekere kwelde
zjjoe ziel; de vrees voorzjjnen Schepper,
Who hg wellicht binnen enkele oogenblikken
rekenschap zon moeten geven, van zjjn geheele
laven, folterde hem geweldig.
.Neen, neen", riep hjj in vertwijfeling nil,
.ik wil nog niet sterven, eerst mjj beteren,
voor mgn misdadig leven oprecht boete do
Hjj wilde bidden, maar hjj kon bet niet; in
den loop der jaren had bjj bet nagenoeg
leerd. In zjjn groote zieleangat schoot hem
geen enkel gebed in de gedachte, dat hjj opzeggen
kon. Nn sloot hjj de oogen. daar eene doodeljjke
zwakte hem overviel. Toen, als in een droom,
zag hjj het woninkje, waarin hjj geboren werd,
en daar in de kamer, zjjn lieve moeder, met
zorg heerschende, en hartelijk lachende. Zich
zelf zag hjj als kind weder en hoorde zjjn braaf
moedertje hem voorbiddendoch nu ook wist
hjj weder eenige woorden te bidden en harten
lippen spraken se innig en aandachtig na
Daarop een snisen en brniscben in bel hoofd
en in de ooren, en voor zjjne oogen werd het
volslagen nacht. Hjj zag niet eens meer de
troep verspreide soldaten, die de hemel tot
xjjne redding op het slagveld terugvoerde.
Eenige uren later bevond bjj zich in het veld
hospitaal, onder de handen van een ervaren
geneeskundige.
Wederom was de lieve lente ingotreden.
De wgnrank tegen de woning der onderwijzers-
weduwe te X. begon reeds nieuwe knoppen te
sehieten, de om het huis staande appel- en peren-
boomen prijkten reeds in volle heerljjke bloesem
pracht, en tusscben hunne takken zongen de
vogelen vrooljjk hun lied.
In bet zonnige, lieve kamertje echter, het
eenige, wat haar In den nood goblevan
ar, rimpelige gelaatstrekken i
herkennen. Op hiren schoot lsg
.Heden', zoo verzuchtte ïjj, ,is wederom een
jasr vervlogen, heden vóór tien jaren was bet,
dat ik de verschrikkelijke tjjdiug vernam van
de treurige vlucht van mjjn zoon. En hoezeer
ik ook op zjjoo terugkomst heb gehoopt en er
mjj op voorbereid, toch zal ik mjjn armen zoon
in dit leven wel niet weder zien I* Tranen
vloeiden daarbjj op het boek ter neder.
Daar wordt opeens aan de dear geklopt en
een man van een hooge, krijgshaftige gestalte,
de borat met de Militaire Willemsorde gesierd
trad binnenEenige oogenblikken later lag
hjj aan de voeten dor sprakeloos zittende vronw,
zjjn gebruind baardig aangezicht op haren
schoot latende rusten, en smeekend nitron*
.Moeder, liefste moeder, vergiffenis I Kunt ge
mjj nog vergeven?'
.Goeds hemel, mjjn Frans I «jjt gjj het I leeft
ge nogl' stamelde zjj. En het leed van langs
jsren was opeens vergeten, eene jarenlange droef
heid veranderde plotseling in onnitsprekeljjke
vrengdebjjna te plotseling voor de arme moe
der, die bjjoa in onmacht viel. Doch zjj herstelde
zich spoedig en haar zoon begon weder met
weemoedige stem
.De lieve God heeft mjj tot n teruggeleid,
moeder
.Zeker de lieve God, niet wasr?'
,Ja ik heb weder bidden geleerd in graoteu
nood en in levensgevaar. De Moeder Gods en
rnjja Engelbewaarder hebben voor mj) bjj God
gebeden en mjj wonderdadig beschermd.
Ja ,da's waar IMaar mjjn God, wat lie
ik daar, eeo leegt jasmouw I"
