Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 45. Zaterdag 3 Februari 1900. Dertiende Jaargang DE EEMBODE voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn. Barneveld. Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, ]S'ij kerk. Soest, Stoutenburg, Veenondaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs per drie maanden i Franco per postf 0,40. Afzonderlijke nummersf 0,05. BureauBrccdcstraat, E 349. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der Advertentiiu t Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Voor icdcren regel meor- 0.05 indentlSn c Adverlontidn moeten uiterlijk Vrijdagavond De veredeling vee het ambacht. I. De meening, dat aan liet in staat van verval verkeerende ambacht de reddende hand moet worden toegestoken, beeft eindelijk meer algemeen ingang gevonden, 't Heeft lang, zeer lang geduurd eer hel zoover komen mocht. Zij, die met wee moed terug wezen op den tijd, toen de werkman den adel zijns geesles in wer ken zijner handen trachtte te vertolken, en dezen tijd lot voorbeeld stelden om den werkmansstand weder uit zjjne ver nedering te doen oprijzen, werden blijk baar slechts door zeer weinigen verstaan en begrepen. Die wakkere mannen heb ben geduld moeten oefenen. Of zij al wezen op kunstgewrochten, door 's men- schen geest en vernuft ontworpen en door kunstvaardige handen uitgevoerd; op kunstuitingen, die eeuwen trotseeren en de machtige geesten onzer dagen nog steeds imponeeren en opvoeren tot daden van roem en eere, de menigte bleef koud en gevoelloos, zij stelde zich liever tevre den, met de wanstaltige, kunstlooze voort brengselen, van onzen modernen tijd. En de ambachtsman, wiens werken vooral het cachet moeten drukken op de lijden, en die de peilschaal van der volken wel vaart en zeden rijzen doen of dalen, werd miskend en aan zijn lot overge laten de beschermende hand werd hem geheel onttrokken, en zoo zag men ver nuftige, soms geniale geesten met koude berekening onderdrukt. Zulk een maat schappelijke misdaad Weeft inen sinds dt noodlottige Fransche Revolutie onver poosd in koelen bloede zien begaan. Evenals de Fransche Revolutie haar schcnnende hand naar alles, wat heilig is en goed durfde uitstrekken, greep ze ook in het leven der eerbiedwaardige gilden en schreef ze alle teil doode op. En Nederland heeft, helaas, dit treurige voorbeeld nagevolgd. Alle gildenwezen werd ook hier afgeschaft, omdat, naar het heette, de vrijheid er door belemmerd werd. Maar men verloor hierbij geheel uit het oog, dat niet de toepassing van dit valsch. diep verderfelijk beginsel liet ambacht van zijn voetstuk werd gewor pen, waarop hel in den loop der tijden zich zoo flor had weten te verheffen. Die zoogenaamde vrijheid ontroofde liet aanzien des vaardigen, kiindigen werk- mans, die tot gewoon loontrekker werd teruggezet. Hij de onderscheidene takken van wetenschap geelt nog altijd eon he haald diploma een zekeren maatstaf aan van verworven kennis en bekwaamheid, maar bij den anibachtsstand werd dit voorrecht vernietigddeze stand mocht zich ongebreideld gaan hcwegon, en daarmede werd deze edele tak van liet volksbestaan aan do schronielijksle ver wildering prijs gegeven. Deze vertoonde zich dan ook maar al te snel. Sinds kunde en bekwaamheid niet meer den meester vormen, zag men, en ziet men vooral in onze dagen, de dwaaste ver houdingen ontslaan. Het gebeurt toch vaak, dat een zoogenaamd ambachtsman, iemand, die het eerst buiten werk ge raakt, omdat aan bekwaamheid in zijn vak maar al te veel ontbreekt, zich op werpt lot patroon en waar het dan, o.a. in het bouwvak, mededinging geldt, h.v. bjj aanbestedingen, plaatst hij, wien het aan de noodigc kunde faalt, zich soms in liet eerste gelid, en duwt meer malen don zich met ijver gevormden, bekwamen ambachtsman terzijde, op gevaar af, dat hij zelf zijn ondergang erbij vinden zal. Wat baten nu kunde, vaardigheid en talent als iedere zoogenaamde vakkun dige deze overvleugelen mag? 't Is treurig, maar waareen zekere moedeloosheid heeft den ambaclitsstand aangegrepen. Maar wij vragen Ziel hij, die zich door noeste vlijt en inspanning een benijdenswaardige bekwaamheid heeft eigen gemaakt, deze nog naar belmoren op prijs gesteld V Wordt bij het geroep om hooger loon, door werklieden, die zich noch om kunde noch om bekwaam heid ook maar het geringste bekomme ren, de bescheideno slem van den ervaren werkman niet maar al te zeer over stemd? Hoe zal hij zijne rechtmatige aanspraken kunnen doen gelden op zijne bedrevenheid in zijn vak, bjj al liet rumoer, dat uit den amhiielilsstuud op gaat Ware lijj in de gelegenheid gesteld een proefstuk van bekwaamheid af te leggen, een diploma te verworven, dan zou Iiij een bewys kunnen vcrloonen, dat voor hem sproken zou, waar anderen xwjjgen moesten. 't Is een pi|iih|kc vraagWaar vindt de kundige ambachtsman oono hem toe komende waarileuriiig en bescherming Menig patroon xnl zeker zjjne kunde op prijs stellen, maar gebeurt het niet al te dikwijls, dat, wanneer werkzaamheden bij werkgevers verricht moeten worden, degene, die liet ruwste werk verricht, als meer voortvarend, wjjl zulke arbeid wil opschieten, door den werkgever ge prezen wordt. Hot metselvak, waarin de onderscheiding van metselaar en opper man wordt aangegeven geniet nog een voorrechtmaai' hier kan ook do be kwaamheid op de rekening genoteerd worden. De onbeperkte vrijheid, door dc Revo lutie aan ieder individu geschonken, heeft het ambacht in miscrcdict gebracht; ware men in die dagen niet blinde lings voortgehold, haddc men slechts ecnigszins nagedacht, uien zou die som bere uitkomst voorzien hebben. Deze moest komen. Doch nu ocnmaal staande voor het hachelijke, onze maatschappij onlecrende geval, van tc zien, dat liet ambacht zijn kwijnend bestaan voort sleept, en om crbarining roept, moot iedere poging, zjj het dan ook slechts een zeer zwakke, om de behulpzame hand te bieden, waardeoring vinden. Een zoodanige poging mag ook liet op richten van vakscholen genoemd worden. BUITENLAND. Rij de Zondag in Frankrijk gehouden verkiezingen voor den Senaat is liet aantal zetels, door republikeinen van verschillende scliakccringcn bezet, on veranderd gebleven. Vier aftredende conservatieven (leden van de rechterzij de) zijn herkozen. Gekozen zjjn twee nationalisten een van lien is generaal Merrier, met 703 trgen 2fe7 stemmen. Cavaignac, die in het departement Sur- the de nalinuulistiseho lijst had aanbe volen, welke daur geslagen werd, hoeft ontslag genomen als voorzitter van den departeinoilfaleri raad. De Freycinel, en Jciiii Rupiiy, minister van landbouw, zijn herkozen. Uverste Montcil niet. De nationalist generaal Japy is herkozen in den llaut-Rliin. F.r moeten 127 herstemmingen plaats Do kansen staan bij dn herstemmin gen voor de nationalisten goed in liet departement llaute-Saüno slaat de uriti- Di'eyfusiird bovenaan, ook Montfort kan zeker zijn van zijne verkiezing, terwijl Rune en Siegfried, beide anti-cleriealen, wellicht liet onderspit zullen delven. De kerkvervolging in Frankrijk is in vollen gang. Wegens de schandelijke vcruordroling der paters Assiimplionis- len tot boete en ontbinding der Urde bracht Z.Kiu. kardinaal Richard den paters een bezoek om hen te troos- ren en te bemoedigen, en hierin vond de Fransche Regeering oen gornedc aanleiding om den kardinaal aartsbis schop van l'arijs opheldering te vragen. Een schrijven van minister Waldeck- Rousseau, waarin zulks werd gevraagd, werd zonder verwijl door Z.Em. Kar dinaal Richard beantwoord. In deze mis- sievo doet Z.Em. uitdrukkelijk uitkomen, dat het bezoek een persoonlijk karakter droeg en geenszins de bedoeling luid op do een ol andere manier als demon stratie te dienen. Toch is de premier hiermede niet tevreden gesteld, liet mucoiinieku ministerie blijft verbolgen en hiervan zal de geestelijkheid dc gevolgen moeten ondervinden. Ej is nu reeds een besluit van den minis terraad ter kennis gekomen, dal alle gccstolijkcn, ook een twaalltal bis schoppen, zelfs van kardinaal Richard, die allen den veroordeelden klooster lingen hunne sympathie hebben be toond, zullen gestraft worden rnot in houding hunner bezoldiging. Hierover schrijft dc VeritfEen prins der Kerk heeft niet het recht klooster lingen, die vervolgd worden, te troosten, liet is hum verboden sympathie te be tuigen aan slaclitolTcrs der Regecring, indien tenminste bjj zelf op zijne beurt niet haar slachtoffer wil worden. Maar een groot-rabbijn mug voor Dreyfus alios doen, wat hij wil. Toon do lieer Zadoc Kalm dc Israëlitische officieren te zjjnen huize ontving, om hen ovcr te halen eene rol te spelen in de anti- militnirislische campagne, welke op heldering heeft de Regecring toen van hom gevraagd, welke straf op hem toe gepast Mocht door dit vrijmetselaars-minis terie tot dezen schandelijken, brutalen maatregel worden overgegaan, dan zal, volgens de hiberU, door oen der leden der Rechterzijde eene interpellatie daar omtrent tot de Regecring worden ge richt. ZoouIb wo nog in ons vorig nummer konden vermelden, hebben de Engolsehon in Zttid-Afriku weder geweldige verliezen geleden, Mot ware doodsverachting had den dc troepen, onder commando van generaal Warren, eene poging gewaagd om Spionkop te bezetten, en waren ook daarin geslaagd, doch den volgenden dag, na vernietiging van een groot deel van het legerkorps, moest deze weder ont ruimd worden. Dit verpletterende nieuws voor de Engolsehon werd 27 Januari door generaal Ruller uit Spearmanskamp naar Ronden geseind in deze bewoordingen „Don SOen Januari dreef generaal War ren don vijand terug en bezette hij don zuidelijken rand van het hoogland, dat zich van Acton Homes tot de westelijke heuvels van Latlysmith uitstrekt. IIij hield nauw voeling met den vijand, die een sterke stelling had in een reeks kleine kopjes. Warren's toenmalige stelling was uilstekend houdbaar, doch ongeschikt voor den opmarscli, daar de zuidelijke helling zoo steil was, dat de mogelijk heid om liet geschut in stelling te plaat sen, van waaruit het mot vrucht de operatie zou kunnen steunen, uitgesloten was. Ilovcndien was de toevoer van water in deze stelling bezwaarlijk. „Ik stemde den 93en toe in een aanval op Spionkop, die blijkbaar de sleutel der stelling was, maar veel beter toeganke lijk was van het Noorden dan van het Zuiden, Generaal Warren nam Spionkop in den nacht van 23 Januari en bevond, dat de heuvel moeilijk te houden was, daar de omtrek te groot was en de water voorziening moeilijk. De ruggen van den heuvel werden den geheclen dag, ondanks een hevig granaatvuur, bezet gehouden, De mannen vochten rnet groote dapper heid. Generaal Woodgatc, die het bevel voerde over do troepen, die Spionkop be zetten, werd gewond en de officier, die het bevel overnam, besloot in den nach van 24 op 25 Januari do stelling te verla ten en trok voor het aanbreken van den dag terug. FEUILLETON. Schuld en boete. „Zyt d dokter Weitmaon zoide ijj, toen deze aan baar bed trad. „Ik heb er naar onderzocht. Met mij loopt het op een eiod." Zjj soikte een oogenblik, maar herstelde zich spoedig. „Heen men u in uwe ianiilie nooit over mjj gesproken? Hebt u nooit mijnen leioePanl „Zeker wel, u bebt imme Hermann ettelijke jaren bjj u gohad De ster vende brak in tranen uit. „Stel u gerust ik weet niet, wat gjj misdreven bobt -- ik bon geen rechter en de eeuwige Rechter, voor wien gjj voor wien wjj allon eenmaal reken schap zullen moeten afleggen zal barmhar tig met u zjjn.'' „Dat kind was mjjn alles,'' sprak de zieke met inspanning, „en als het laoger bjj mjj ge bleven was, was bet wellicht tot mijne redding geweest, maar niet van mjjzelf wil ik spreken boor mjj aanbare stem daalde tol eeo fluisteren, „een groot onrecht is aan dit kind gepleegd het is het is boe zal ik a joist u dit zeggen bet is bestolen In de hoogste mate was Frits getrofleD, een gevoel van onnoemlijke angst bekroop hem, zonder voor 't oogenblik te weten, waarom. Waarom maakte de stervende juist hem deel genoot van deze bekentenis, en daarbij, was zö wel geheel bg haar verstand slotte dit mede Ie deelen? Ik keo bet meisje wel, maar hoe moet ik daarin be trokken worden?" „Kont gö niet - hebt n geen vermoeden," ging juffrouw Klaver voort, „wie daarvan dc oorzaak kan zijn?" „Nu, dat zou ik waarlijk oiet kuoncn welen stamelde Frits, „maar waarom mij zoo Iels ge- Z 'gd vroeg bij nogmaals. ,(Jmdat u kom wal naderbjj, omdat u dat kwaad weer kunt goedmaken, want de schul dige is en zjj fluisterde hem oen naam in het oor. De jonge dokter was als vernietigd op zijoon stoel teruggovalleo. Eeo lange stilte volgde. Eindelijk stond hij op. Hjj was bleek en nadat bü eenigo keoren de kamer op- en neer bail gcloopeo, terwijl de blikken der zieke hom on rustig volgdon, ging hjj weer aan hot bod „Ik begrjjp nwe ontroering en het spjjt mjj, voor u van harte, maar dnrlde ik met deze schuld voor den eouwigen Rechter verschijnen, ronder bot eeoige middel te hebben aangegre pen, waardoor bot begane kwaad oogoduan kon worden gemaakt?" Frits knikte bevestigend. „Ja," zuchtte hjj, „de zonden der ouders moeten door de kinderen worden nitgoboet. En staat uwe gevangennemiog in verband met dat gene, wat gjj mij hebt medegedeeld?" vroeg „Neen, daarover leunt u gerust zijn. Mijn sprak zj), „en een eerste misstap sleept dikwjjls een tweede na zich. Bespaar mjj bekentenissen, die u geen belang kunnen inboezemen, en laai het u genoeg zjjn, als ik u hjj alles, wat heilig gelegenheden hetrolt, nooit een woord over mjjno lippen is gekomen." ling en nam weldra afscheid van de stervende, die, nadat hjj nog ueoige woorden van vergif fenis lol haar gesproken bail, zjjne hand aan hare droge lippen drukte. Denzellden avond klonk van hel torentje der kapel van de ge vangenis het arme zondnarsklokje. Eene ziel was der uienscheljjke gerechtigheid ontgaan. En zoo bad Frits do schuld zjjns vaders ver- oomen. Juffrouw Klaver wae zjjn medeplichtige geworden, want z(j had wel geen positieve be wijzen in de hand gehad, dat Hermann zijne papieren van waarde aan Weitmann Ier bewaring had gegeven, maar door een( hg e t>ü met andere papieren op tafel had gelegd eu vergeten, en welke zjj zich toegeëigend had, vond zjj later aangrijpingspunten genoeg, om op Weitmaon een zekeren druk uit te oefenen en dezen een lange reeks Jaren tot offer barer afpersingen te maken. Een balluur, nadat do stervende hem du ver pletterende mededeeling gedaan had, belde Dr. Weitmann aan het buis zjjuer ouders. Ouder weg bad hij tevergeefs getracht zjjDe gedachten te verzamelen. Hjj moest klaarheid hebben, dit stond vast to middon van het dooroenwoelon zilnor gedachten, herinneringen, onbegrijpelijk- lieden, welke woelden in zjjn arm, anders zoo kalm en helder brein I Was liet mogelijk Z|jne ouders, die lijj gewoon was ta beschouwen als do belichaming van alle gerechtigheid I Sedert lang was hein reeds veel opgevallende luu dikwjjls vourkoinendo, neerslachtigheid zjjnnr moedor, liet angstige, onzokoro wezen zjjns vaders, on danoeno stervende), welko gron den kon dia hebben, om aun de pnorlon der eeuwigheid eene lasterscliuld op zich te laden Afpersingen kan men lucli aan hem alleen doen, die zich schuld bewust weelEn hoe zou hij zjjne ouders onder do ougen durven treden Hjj, de liefdevolle zuoo, hoe zou lij) bon aan klagen, hun rekenschap vragen, die alles voor hom haddon opgeofferd, zelfs liet eigen geweien I Hjj had een gevoel, als huilde hjj zelf ecoe mis laad gedaan, als moest InJ zich rechtvaar- de oorzsak van was, dat zjjn rjjtulg een oogen blik oponlhoud had, bracht hein weer tot zich zelf en hjj bemerkte, dat zjjn gelaat met tranen overgoten was. Toen hjj zjjnen zakdoek uil- haalde, viel Iets op don bodem van hel rjjtulg zijn rozenkrans I Hjj kuste liet kleine cruci- flx, dat er aan hing en dat met uitgestrekte armen schoen te zoggenHoor, vergeef hun, want zij welen niet, wat zjj doonl Deze aan blik bracht weer eeoige kalmte In zjjn gemoed. Weldra hield het rjjtuig stil voor de woning zijner ouderszjjn adem stokte loon hjj dn stoep opging en aan de deur gekomen trachtte hg zich eerst te herstellen voor h(j de bel over trok. Gelukkig was het dienstmeisje niet tegen woordig en deed juffrouw Weitmaon zelf open. Een blik op het droevige gelaal haars zoooa en alles werd haar duideljjkDal vu liet oogenblik, wat zij reeds jaren gevreesd had, waarvoor zjj had gesidderd eu waarvan zjj wist, dat hol eonmaal komen zon. Nu wist hu hel! Doeh hoe? Van wien? Door welko omstandigheden Daarop kon zjj geen antwoord geven, on ducht er ook niet aan. H(j weet hol! Dat was alles, wat conn inwendige etein haar toeriep. •'rits zonk ir knielde c on ijjno m g vermengden zh „Dit uur ntoesl komen," zeide zg ten slotte. „Ik was er zeker van, dat de goddelijke Voor zienigheid het u eens zou bekend maken. Ik vraag niet, hno g(j hot vernomen hebt, maar wel verzeker Ik u, dal ik niet uit dit leven zou zjjn heengogaao, zonder hot u to zoggen en u zoo In de mogoljjkbeid te sluiten, goed tn maken, wat uw vader misdreven heelL Ach, vergeef hem, hj) deed het voor u!" Wat nu nog verder Ie vertellen? Waarom het pjjnljjke tooneel tusschen vader eu zoon Ie beschrjjveo Wat de lezor laog reeds goraden heelt, wat do stervomlo Frits had meegedeeld, verpletterende zekerheidAl zjln welon, zijne vorderiogon, z(|uo positie alles had h(j te danken aau oono mlsdead, dio uit oorgierig heid, alt misplaatste lielde voor den zoon be- Ofseboon ook de vader zich getroffen govooldo door de tmarl zjjos zoons, kon hjj zijne slechte daad maar niet in xjjn geheolen omvang be- grijpen en scheen den openlijken dielstal meer

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1900 | | pagina 1