Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 45.
Zaterdag 3 Februari 1900.
Dertiende Jaargang
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn. Barneveld. Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, ]S'ij kerk. Soest, Stoutenburg, Veenondaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden i
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBrccdcstraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiiu t
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor icdcren regel meor- 0.05
indentlSn c
Adverlontidn moeten uiterlijk Vrijdagavond
De veredeling vee het ambacht.
I.
De meening, dat aan liet in staat van
verval verkeerende ambacht de reddende
hand moet worden toegestoken, beeft
eindelijk meer algemeen ingang gevonden,
't Heeft lang, zeer lang geduurd eer hel
zoover komen mocht. Zij, die met wee
moed terug wezen op den tijd, toen de
werkman den adel zijns geesles in wer
ken zijner handen trachtte te vertolken,
en dezen tijd lot voorbeeld stelden om
den werkmansstand weder uit zjjne ver
nedering te doen oprijzen, werden blijk
baar slechts door zeer weinigen verstaan
en begrepen. Die wakkere mannen heb
ben geduld moeten oefenen. Of zij al
wezen op kunstgewrochten, door 's men-
schen geest en vernuft ontworpen en
door kunstvaardige handen uitgevoerd;
op kunstuitingen, die eeuwen trotseeren
en de machtige geesten onzer dagen nog
steeds imponeeren en opvoeren tot daden
van roem en eere, de menigte bleef koud
en gevoelloos, zij stelde zich liever tevre
den, met de wanstaltige, kunstlooze voort
brengselen, van onzen modernen tijd. En
de ambachtsman, wiens werken vooral
het cachet moeten drukken op de lijden,
en die de peilschaal van der volken wel
vaart en zeden rijzen doen of dalen,
werd miskend en aan zijn lot overge
laten de beschermende hand werd hem
geheel onttrokken, en zoo zag men ver
nuftige, soms geniale geesten met koude
berekening onderdrukt. Zulk een maat
schappelijke misdaad Weeft inen sinds
dt noodlottige Fransche Revolutie onver
poosd in koelen bloede zien begaan.
Evenals de Fransche Revolutie haar
schcnnende hand naar alles, wat heilig
is en goed durfde uitstrekken, greep ze
ook in het leven der eerbiedwaardige
gilden en schreef ze alle teil doode op.
En Nederland heeft, helaas, dit treurige
voorbeeld nagevolgd. Alle gildenwezen
werd ook hier afgeschaft, omdat, naar
het heette, de vrijheid er door belemmerd
werd. Maar men verloor hierbij geheel
uit het oog, dat niet de toepassing van
dit valsch. diep verderfelijk beginsel liet
ambacht van zijn voetstuk werd gewor
pen, waarop hel in den loop der tijden
zich zoo flor had weten te verheffen.
Die zoogenaamde vrijheid ontroofde liet
aanzien des vaardigen, kiindigen werk-
mans, die tot gewoon loontrekker werd
teruggezet. Hij de onderscheidene takken
van wetenschap geelt nog altijd eon he
haald diploma een zekeren maatstaf aan
van verworven kennis en bekwaamheid,
maar bij den anibachtsstand werd dit
voorrecht vernietigddeze stand mocht
zich ongebreideld gaan hcwegon, en
daarmede werd deze edele tak van liet
volksbestaan aan do schronielijksle ver
wildering prijs gegeven. Deze vertoonde
zich dan ook maar al te snel. Sinds
kunde en bekwaamheid niet meer den
meester vormen, zag men, en ziet men
vooral in onze dagen, de dwaaste ver
houdingen ontslaan. Het gebeurt toch
vaak, dat een zoogenaamd ambachtsman,
iemand, die het eerst buiten werk ge
raakt, omdat aan bekwaamheid in zijn
vak maar al te veel ontbreekt, zich op
werpt lot patroon en waar het dan,
o.a. in het bouwvak, mededinging geldt,
h.v. bjj aanbestedingen, plaatst hij, wien
het aan de noodigc kunde faalt, zich
soms in liet eerste gelid, en duwt meer
malen don zich met ijver gevormden,
bekwamen ambachtsman terzijde, op
gevaar af, dat hij zelf zijn ondergang
erbij vinden zal.
Wat baten nu kunde, vaardigheid en
talent als iedere zoogenaamde vakkun
dige deze overvleugelen mag?
't Is treurig, maar waareen zekere
moedeloosheid heeft den ambaclitsstand
aangegrepen. Maar wij vragen Ziel hij,
die zich door noeste vlijt en inspanning
een benijdenswaardige bekwaamheid heeft
eigen gemaakt, deze nog naar belmoren
op prijs gesteld V Wordt bij het geroep
om hooger loon, door werklieden, die
zich noch om kunde noch om bekwaam
heid ook maar het geringste bekomme
ren, de bescheideno slem van den ervaren
werkman niet maar al te zeer over
stemd? Hoe zal hij zijne rechtmatige
aanspraken kunnen doen gelden op zijne
bedrevenheid in zijn vak, bjj al liet
rumoer, dat uit den amhiielilsstuud op
gaat Ware lijj in de gelegenheid gesteld
een proefstuk van bekwaamheid af te
leggen, een diploma te verworven, dan
zou Iiij een bewys kunnen vcrloonen,
dat voor hem sproken zou, waar anderen
xwjjgen moesten.
't Is een pi|iih|kc vraagWaar vindt
de kundige ambachtsman oono hem toe
komende waarileuriiig en bescherming
Menig patroon xnl zeker zjjne kunde op
prijs stellen, maar gebeurt het niet al
te dikwijls, dat, wanneer werkzaamheden
bij werkgevers verricht moeten worden,
degene, die liet ruwste werk verricht,
als meer voortvarend, wjjl zulke arbeid
wil opschieten, door den werkgever ge
prezen wordt. Hot metselvak, waarin de
onderscheiding van metselaar en opper
man wordt aangegeven geniet nog een
voorrechtmaai' hier kan ook do be
kwaamheid op de rekening genoteerd
worden.
De onbeperkte vrijheid, door dc Revo
lutie aan ieder individu geschonken,
heeft het ambacht in miscrcdict gebracht;
ware men in die dagen niet blinde
lings voortgehold, haddc men slechts
ecnigszins nagedacht, uien zou die som
bere uitkomst voorzien hebben. Deze
moest komen. Doch nu ocnmaal staande
voor het hachelijke, onze maatschappij
onlecrende geval, van tc zien, dat liet
ambacht zijn kwijnend bestaan voort
sleept, en om crbarining roept, moot
iedere poging, zjj het dan ook slechts
een zeer zwakke, om de behulpzame
hand te bieden, waardeoring vinden.
Een zoodanige poging mag ook liet op
richten van vakscholen genoemd worden.
BUITENLAND.
Rij de Zondag in Frankrijk gehouden
verkiezingen voor den Senaat is liet
aantal zetels, door republikeinen van
verschillende scliakccringcn bezet, on
veranderd gebleven. Vier aftredende
conservatieven (leden van de rechterzij
de) zijn herkozen. Gekozen zjjn twee
nationalisten een van lien is generaal
Merrier, met 703 trgen 2fe7 stemmen.
Cavaignac, die in het departement Sur-
the de nalinuulistiseho lijst had aanbe
volen, welke daur geslagen werd, hoeft
ontslag genomen als voorzitter van den
departeinoilfaleri raad. De Freycinel, en
Jciiii Rupiiy, minister van landbouw,
zijn herkozen. Uverste Montcil niet. De
nationalist generaal Japy is herkozen
in den llaut-Rliin.
F.r moeten 127 herstemmingen plaats
Do kansen staan bij dn herstemmin
gen voor de nationalisten goed in liet
departement llaute-Saüno slaat de uriti-
Di'eyfusiird bovenaan, ook Montfort kan
zeker zijn van zijne verkiezing, terwijl
Rune en Siegfried, beide anti-cleriealen,
wellicht liet onderspit zullen delven.
De kerkvervolging in Frankrijk is in
vollen gang. Wegens de schandelijke
vcruordroling der paters Assiimplionis-
len tot boete en ontbinding der Urde
bracht Z.Kiu. kardinaal Richard den
paters een bezoek om hen te troos-
ren en te bemoedigen, en hierin vond
de Fransche Regeering oen gornedc
aanleiding om den kardinaal aartsbis
schop van l'arijs opheldering te vragen.
Een schrijven van minister Waldeck-
Rousseau, waarin zulks werd gevraagd,
werd zonder verwijl door Z.Em. Kar
dinaal Richard beantwoord. In deze mis-
sievo doet Z.Em. uitdrukkelijk uitkomen,
dat het bezoek een persoonlijk karakter
droeg en geenszins de bedoeling luid op
do een ol andere manier als demon
stratie te dienen. Toch is de premier
hiermede niet tevreden gesteld, liet
mucoiinieku ministerie blijft verbolgen
en hiervan zal de geestelijkheid dc
gevolgen moeten ondervinden. Ej is
nu reeds een besluit van den minis
terraad ter kennis gekomen, dal alle
gccstolijkcn, ook een twaalltal bis
schoppen, zelfs van kardinaal Richard,
die allen den veroordeelden klooster
lingen hunne sympathie hebben be
toond, zullen gestraft worden rnot in
houding hunner bezoldiging.
Hierover schrijft dc VeritfEen prins
der Kerk heeft niet het recht klooster
lingen, die vervolgd worden, te troosten,
liet is hum verboden sympathie te be
tuigen aan slaclitolTcrs der Regecring,
indien tenminste bjj zelf op zijne beurt
niet haar slachtoffer wil worden. Maar
een groot-rabbijn mug voor Dreyfus
alios doen, wat hij wil. Toon do lieer
Zadoc Kalm dc Israëlitische officieren
te zjjnen huize ontving, om hen ovcr
te halen eene rol te spelen in de anti-
militnirislische campagne, welke op
heldering heeft de Regecring toen van
hom gevraagd, welke straf op hem toe
gepast
Mocht door dit vrijmetselaars-minis
terie tot dezen schandelijken, brutalen
maatregel worden overgegaan, dan zal,
volgens de hiberU, door oen der leden
der Rechterzijde eene interpellatie daar
omtrent tot de Regecring worden ge
richt.
ZoouIb wo nog in ons vorig nummer
konden vermelden, hebben de Engolsehon
in Zttid-Afriku weder geweldige verliezen
geleden, Mot ware doodsverachting had
den dc troepen, onder commando van
generaal Warren, eene poging gewaagd
om Spionkop te bezetten, en waren ook
daarin geslaagd, doch den volgenden
dag, na vernietiging van een groot deel
van het legerkorps, moest deze weder ont
ruimd worden. Dit verpletterende nieuws
voor de Engolsehon werd 27 Januari door
generaal Ruller uit Spearmanskamp naar
Ronden geseind in deze bewoordingen
„Don SOen Januari dreef generaal War
ren don vijand terug en bezette hij don
zuidelijken rand van het hoogland, dat
zich van Acton Homes tot de westelijke
heuvels van Latlysmith uitstrekt. IIij
hield nauw voeling met den vijand, die
een sterke stelling had in een reeks kleine
kopjes. Warren's toenmalige stelling was
uilstekend houdbaar, doch ongeschikt
voor den opmarscli, daar de zuidelijke
helling zoo steil was, dat de mogelijk
heid om liet geschut in stelling te plaat
sen, van waaruit het mot vrucht de
operatie zou kunnen steunen, uitgesloten
was. Ilovcndien was de toevoer van water
in deze stelling bezwaarlijk.
„Ik stemde den 93en toe in een aanval
op Spionkop, die blijkbaar de sleutel der
stelling was, maar veel beter toeganke
lijk was van het Noorden dan van het
Zuiden, Generaal Warren nam Spionkop
in den nacht van 23 Januari en bevond,
dat de heuvel moeilijk te houden was,
daar de omtrek te groot was en de water
voorziening moeilijk. De ruggen van den
heuvel werden den geheclen dag, ondanks
een hevig granaatvuur, bezet gehouden,
De mannen vochten rnet groote dapper
heid. Generaal Woodgatc, die het bevel
voerde over do troepen, die Spionkop be
zetten, werd gewond en de officier, die
het bevel overnam, besloot in den nach
van 24 op 25 Januari do stelling te verla
ten en trok voor het aanbreken van den
dag terug.
FEUILLETON.
Schuld en boete.
„Zyt d dokter Weitmaon zoide ijj, toen
deze aan baar bed trad. „Ik heb er naar
onderzocht. Met mij loopt het op een eiod."
Zjj soikte een oogenblik, maar herstelde zich
spoedig. „Heen men u in uwe ianiilie nooit
over mjj gesproken? Hebt u nooit mijnen
leioePanl
„Zeker wel, u bebt imme
Hermann ettelijke jaren bjj u gohad De ster
vende brak in tranen uit. „Stel u gerust
ik weet niet, wat gjj misdreven bobt -- ik
bon geen rechter en de eeuwige Rechter, voor
wien gjj voor wien wjj allon eenmaal reken
schap zullen moeten afleggen zal barmhar
tig met u zjjn.''
„Dat kind was mjjn alles,'' sprak de zieke
met inspanning, „en als het laoger bjj mjj ge
bleven was, was bet wellicht tot mijne redding
geweest, maar niet van mjjzelf wil ik spreken
boor mjj aanbare stem daalde tol eeo
fluisteren, „een groot onrecht is aan dit kind
gepleegd het is het is boe zal ik a
joist u dit zeggen bet is bestolen
In de hoogste mate was Frits getrofleD, een
gevoel van onnoemlijke angst bekroop hem,
zonder voor 't oogenblik te weten, waarom.
Waarom maakte de stervende juist hem deel
genoot van deze bekentenis, en daarbij, was
zö wel geheel bg haar verstand
slotte dit mede Ie deelen? Ik keo bet
meisje wel, maar hoe moet ik daarin be
trokken worden?"
„Kont gö niet - hebt n geen vermoeden,"
ging juffrouw Klaver voort, „wie daarvan dc
oorzaak kan zijn?"
„Nu, dat zou ik waarlijk oiet kuoncn welen
stamelde Frits, „maar waarom mij zoo Iels ge-
Z 'gd vroeg bij nogmaals.
,(Jmdat u kom wal naderbjj, omdat u dat
kwaad weer kunt goedmaken, want de schul
dige is en zjj fluisterde hem oen naam in
het oor.
De jonge dokter was als vernietigd op zijoon
stoel teruggovalleo. Eeo lange stilte volgde.
Eindelijk stond hij op. Hjj was bleek en nadat
bü eenigo keoren de kamer op- en neer bail
gcloopeo, terwijl de blikken der zieke hom on
rustig volgdon, ging hjj weer aan hot bod
„Ik begrjjp nwe ontroering en het spjjt mjj,
voor u van harte, maar dnrlde ik met deze
schuld voor den eouwigen Rechter verschijnen,
ronder bot eeoige middel te hebben aangegre
pen, waardoor bot begane kwaad oogoduan
kon worden gemaakt?"
Frits knikte bevestigend.
„Ja," zuchtte hjj, „de zonden der ouders
moeten door de kinderen worden nitgoboet. En
staat uwe gevangennemiog in verband met dat
gene, wat gjj mij hebt medegedeeld?" vroeg
„Neen, daarover leunt u gerust zijn. Mijn
sprak zj), „en een eerste misstap sleept dikwjjls
een tweede na zich. Bespaar mjj bekentenissen,
die u geen belang kunnen inboezemen, en laai
het u genoeg zjjn, als ik u hjj alles, wat heilig
gelegenheden hetrolt, nooit een woord over
mjjno lippen is gekomen."
ling en nam weldra afscheid van de stervende,
die, nadat hjj nog ueoige woorden van vergif
fenis lol haar gesproken bail, zjjne hand aan
hare droge lippen drukte. Denzellden avond
klonk van hel torentje der kapel van de ge
vangenis het arme zondnarsklokje. Eene ziel
was der uienscheljjke gerechtigheid ontgaan.
En zoo bad Frits do schuld zjjns vaders ver-
oomen. Juffrouw Klaver wae zjjn medeplichtige
geworden, want z(j had wel geen positieve be
wijzen in de hand gehad, dat Hermann zijne
papieren van waarde aan Weitmann Ier bewaring
had gegeven, maar door een(
hg e
t>ü
met andere papieren op tafel had gelegd
eu vergeten, en welke zjj zich toegeëigend had,
vond zjj later aangrijpingspunten genoeg, om
op Weitmaon een zekeren druk uit te oefenen
en dezen een lange reeks Jaren tot offer barer
afpersingen te maken.
Een balluur, nadat do stervende hem du ver
pletterende mededeeling gedaan had, belde Dr.
Weitmann aan het buis zjjuer ouders. Ouder
weg bad hij tevergeefs getracht zjjDe gedachten
te verzamelen. Hjj moest klaarheid hebben,
dit stond vast to middon van het dooroenwoelon
zilnor gedachten, herinneringen, onbegrijpelijk-
lieden, welke woelden in zjjn arm, anders zoo
kalm en helder brein I Was liet mogelijk Z|jne
ouders, die lijj gewoon was ta beschouwen als
do belichaming van alle gerechtigheid I Sedert
lang was hein reeds veel opgevallende luu
dikwjjls vourkoinendo, neerslachtigheid zjjnnr
moedor, liet angstige, onzokoro wezen zjjns
vaders, on danoeno stervende), welko gron
den kon dia hebben, om aun de pnorlon der
eeuwigheid eene lasterscliuld op zich te laden
Afpersingen kan men lucli aan hem alleen doen,
die zich schuld bewust weelEn hoe zou hij
zjjne ouders onder do ougen durven treden
Hjj, de liefdevolle zuoo, hoe zou lij) bon aan
klagen, hun rekenschap vragen, die alles voor
hom haddon opgeofferd, zelfs liet eigen geweien I
Hjj had een gevoel, als huilde hjj zelf ecoe
mis laad gedaan, als moest InJ zich rechtvaar-
de oorzsak van was, dat zjjn rjjtulg een oogen
blik oponlhoud had, bracht hein weer tot zich
zelf en hjj bemerkte, dat zjjn gelaat met tranen
overgoten was. Toen hjj zjjnen zakdoek uil-
haalde, viel Iets op don bodem van hel rjjtulg
zijn rozenkrans I Hjj kuste liet kleine cruci-
flx, dat er aan hing en dat met uitgestrekte
armen schoen te zoggenHoor, vergeef hun,
want zij welen niet, wat zjj doonl Deze aan
blik bracht weer eeoige kalmte In zjjn gemoed.
Weldra hield het rjjtuig stil voor de woning
zijner ouderszjjn adem stokte loon hjj dn stoep
opging en aan de deur gekomen trachtte hg
zich eerst te herstellen voor h(j de bel over
trok. Gelukkig was het dienstmeisje niet tegen
woordig en deed juffrouw Weitmaon zelf
open. Een blik op het droevige gelaal haars
zoooa en alles werd haar duideljjkDal vu
liet oogenblik, wat zij reeds jaren gevreesd
had, waarvoor zjj had gesidderd eu waarvan
zjj wist, dat hol eonmaal komen zon.
Nu wist hu hel! Doeh hoe? Van wien?
Door welko omstandigheden Daarop kon zjj
geen antwoord geven, on ducht er ook niet
aan. H(j weet hol! Dat was alles, wat conn
inwendige etein haar toeriep.
•'rits zonk ir
knielde c
on ijjno m
g vermengden zh
„Dit uur ntoesl komen," zeide zg ten slotte.
„Ik was er zeker van, dat de goddelijke Voor
zienigheid het u eens zou bekend maken. Ik
vraag niet, hno g(j hot vernomen hebt, maar
wel verzeker Ik u, dal ik niet uit dit leven
zou zjjn heengogaao, zonder hot u to zoggen
en u zoo In de mogoljjkbeid te sluiten, goed tn
maken, wat uw vader misdreven heelL Ach,
vergeef hem, hj) deed het voor u!"
Wat nu nog verder Ie vertellen? Waarom
het pjjnljjke tooneel tusschen vader eu zoon Ie
beschrjjveo Wat de lezor laog reeds goraden
heelt, wat do stervomlo Frits had meegedeeld,
verpletterende zekerheidAl zjln welon, zijne
vorderiogon, z(|uo positie alles had h(j te
danken aau oono mlsdead, dio uit oorgierig
heid, alt misplaatste lielde voor den zoon be-
Ofseboon ook de vader zich getroffen govooldo
door de tmarl zjjos zoons, kon hjj zijne slechte
daad maar niet in xjjn geheolen omvang be-
grijpen en scheen den openlijken dielstal meer