Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 52. Zaterdag 24 Maart 1900. Dertiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort. Apeldoorn. Baarn. Barneveld. Blaricum. Bussum. Driebergen. Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden. Nijkerk. Soest. Stoutenburg, Veenendaal en Zeist,. Verschijnt eiken ZATERDAG. Franco per postf 0 40 Afzonderlijke nummersf 0 05 BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort. Uitgave van de Vereenlging De Eembode. F rij» der Advert entitn Van 1 tot 6 regelsf0.30 Voor iederen regel meer0.05 e aan het bureau bezorgd zj|n. u uiterlijk Vrjjdsgavoud Bij dit nummer bekoort een Bijvoegsel. Het fatale ontwerp. Thans zullen wij met nog een enkel woord eenig licht laten vallen op een funk- tionaris, door 't fatale leerplicht-ontwerp tot een geduchtpersonaadje verheven, met wien onze schoolloopende landgenootjes en hunne ouders rekening zullen moeten houden. Het is de Arrondissement-School opziener in de bevoegdheden, waarmee deze autoriteit bij het schoolwezen zal worden bedeeld, doen we maar een greep. Vooreerst denken we hierbij aan onze lezers ten platte lande, met jonge sprui ten gezegend, wier arbeid op 't land voor hen vaak zoo noodig is. Het ontwerp erkent, onder eenige bepalingen, den veldarbeid als geldige redenen voor ge oorloofd schoolverzuim. Dat kan 5 weken duren, ongerekend de vacantie, en wie kan de vergunning geven? de Arrond. Schoolopziener. Maar dit fatale ontwerp dwingt 't half jaar, aan de aanvrage van vergunning voorafgaande, tot ge regeld schoolbezoek. De vergunning is er, nu gewaakt tegen het schoften of spijbelen van den scholier vóór den dag, waarop van de vergunning wordt gebruik gemaakteen ongeregeld schoolbezoek zou de reden wor den dat de Arr. Schoolopziener de ver gunning introk. Maar uw brave Hendrik is geen spij belaar en gij zorgdet, dat hij in 28 dagen maar 10 schooltijden verzuimde met meesters permissie, of misschien een keertje meer, maar dan met bekrachti ging weer van den Arr. Schoolopziener. Nu opgepast't kon gebeuren, dat uw kind lot een of ander werd gebe zigd, wat niet precies door ieder zal genoemd worden veldarbeid. Uw kind wordt nu niet als losioopend door den veldwachter opgepakt, maar toch kan 't u worden ingepeperd. Een volgend jaar volgt weer eer. aanvrage lot vergunning, maar nu herinnert de schoolautorileit zich uw gevalgegronde reden is er tol een vermoeden, dat de ver gunning niet gebruikt wordt voor het doel, en dan is er groote kans, dat de ver gunning door den Arr. Schoolopziener wordt geweigerd. Waar zou het anders heen een ouder, wiens kind wordt ver gund veldarbeid te doen, doet maar niet buiten de vacantie met zijn schoolkind zooals hij wil. Daar waakt het fatale ontwerp voor. Wordt de schoolmeester met dat alles ondergeschikt, ook de Gemeenteraau heeft met den Arr. Schoolopz. rekening te houden. De gemeenteraad is bevoegd te regelen binnen welken tijd vergunning lot veldarbeid kan verleend worden, met uitsluiting van eiken anderen tijd. (Weer en wind dienen dit te noteeren). Aan de wijsheid der vroede mannen, althans die van B. en W., wordt in deze zaak getwijfeld, want over elk regeling-voor- slel wordt, eer het in den Raad komt, de Arr. Schoolopziener gehoord. De Schoolopz., die een slem heeft op 't terrein van veldarbeid, beweegt zich, volgens het fatale ontwerp ook op be scheidener terrein. Uwe woning, ouders, kan hij binnentreden, wanneer gij huis onderwijs voor uwe kinderen 't verkie- selijkst acht. Dit onderwijs schijnt in een slechten roep te staan, waarom anders schriftelijke verklaring vorderen omtrent den tijd van dit onderwijs in de ver schillende vakken en den Schoolopz. be voegd te verklaren om tot de lessen te worden toegelaten. De wet machtigt soms Justicie en Policie onze woningen binnen te treden, ook den Schoolopz. zou men eveneens hiertoe bevoegd willen zien, ter konsta- teering van 't groot vergrijp onvoldoend huisonderwijsJa, eens in 'l jaar zou hij die thuis onderwezenen indagen mo gen ter examinatie. Zakt de verhoorde, dan kanT hij drie maanden uitstel ter verbetering krijgen. Is 't dan weer mis dan volgt een klacht bij den ambtenaar van 't Openbaar Ministerie. Hoe de Kantonrechter over de niet verbetering kan oorduclen, snappen we nietof komt daar een afdeeling: schoolvergrijpen bij, met schoolmannen als rechtdocnden Dan het allerergste bij zoo vele erge dingsigheden in 't fatale ontwerp vervat is 't woordje Gemoedsbezwaren, met het remedie daarvoor in 's minis ters brein uitgedacht. Hier wordt de onmisbare Arr. Schoolopz. gepromoveerd niet tot kureerder maar tot keurder. Tot keurder Wis en zeker. Eerstens, met den vinger op de wel, laat hij er zich niet mee in, wanneer het gemoeds bezwaar der ouders, den onderwijzer betreft. Die moge zijn een godloochenaar, een socialist of anarchist, wanneer de man behendig genoeg is om zijn atheïsme ol nco-malthusianisme niet in zijne lessen te latendoorzweeten, dan wegen do gemoeds bezwaren legen hen niet eens. En toch zijn alleen in de provincie Utrecht, in eenige maanden in den loop van 'tjaar 1899 voorgekomen S gevallen van schorsing, inhechtenisneming of veroordeeling van onderwijzers in verband met art. 249 wetb. v. Strafrecht, dat is: voor aller schandelijkste vergrijpen tegen de zede lijkheid. Het is niet denkelijk, dat die personen reeds bij hun eerste vergrijp zijn ingepikt. Gemoedsbezwaren wegens den onderwijzer, zijn derhalve bestaan baar, toch erkent het fatale ontwerp ze niet. Waar, ouders, blijft dan uw be- schermrecht van de kinderen, door God u toevertrouwd De gemoedsbezwaren, bij de ouders overwegend, moeten dus alleen hel under- wijs betreffen. En wie keurl ze De Arr. Schoolopziener. Bij dien hun vreemden man moeten ze in hun gemoed laten lezen, bij hem, zwart op wit, hunne opgave en verklaring doen. En bij slot van rekening keurt de Arr. Schoolopk. de gemoeds bezwaren der ouders, hij moet overtuigd zijn, dat een ernstig gemoedsbezwaar te gen het onderwijs, maar niet een andere reden de bezwaarden leidde. Dwing nu eens den Schoolopz. lot zulk eene over tuiging Dit groot en kapitaal bezwaar heeft de bekende ainendecring van art. 10 niet ondervangen. En dan heet het nog altijd, dat Nederland het klassieke land der gewetensvrijheid is I En dan nog sprak de Minister „de Regeeriug wil de gemoedsbezwaren eer biedigen, niet beoordeelenDat is theorie, die in het blauwe verdamp!. In de praktijk wordt de Arr. Schoolopz. de keurder der gemoedsbezwarenzijn overtuiging, niet het geweten dor ouders, billijkt of weigert in rum het schoolverzuim volgens 't fatale ont werp. Ja, wij zijn e gegaan, maar r i heel eindje vooruit >oi is de vooruitgang Al heeft bij 't voortgezet debat het ver/dicht hcrhalingsonderwijs geen genade gevonden, ook zonder dien staart blijkt hel fatale Leerplicht-ontwerp verwerpeiyk. BUITENLAND. In de Fransche Kamer is het Marine budget voor het loopende jaar thans vastgesteld op 310 millioen francs; de Kamer was eensleminig in hel toestaan der kredieten. Wel verminderde zij de begrooting der Regeering met zeven millioen francs, maar deze bedroeg locli nog zes iriillioen meer dan in 't vorige jaar. Ofschoon de begrooting voor Marine in de laatste tien jaren met meer dan honderd millioen francs is vermeerderd, uit de commissie van rapporteurs toch luide nog klachten over den sléchten staal der weermiddelen ter zee en stelt in het rapport veel dringende eischen, waaraan ook door dit budget nog niet wordt voldaan Zelfs wordt er door de pers geklaagd, met name door het Jour nal des Débals, dat de marine nog steeds veronachtzaamd wordt door mannen, die haar moesten sleunen, maar vooral door hel parlement, dat eenige jaren hier de vloot beschouwde als iets. waar mede men kon pronken, terwijl geen der ministers den moed had dit denkbeeld te bestrijden of een degelijke verandering aan te brengen. Wie die driehonderd en tien millioen francs zal betalen, zegt het blad niet, en waar al dat geld blijft, voegt het er wijselijk maar niet bij De Kiiln. /tg. is voor 't oogenblik vol lof voor den arbeid der katholieke missionarissen in 't algemeen, maar meer in 't bijzonder voor de missie der eerw. paters Pallottinislen in het Duitsche pro- tectoraatsgebied van Kameroen. Den arbeid der religeuzen noemt het blad zegenrijk en voorbeeldig, en voor de burgerlijke autoriteiten zjjn zjj trouwe onderdanen en staatsburgers, ijverige en krachtige medewerkers. Van hunne stich ting kan men volmondig beamen, wat enkele maanden geleden de directeur der koloniale afdeeling bij het Departe ment van Buitenlandsche Zaken, Von Buchka, verklaarde „dat de katholieke missiën de beste steunpilaren zijn van het gebouw van DuiUchlands politiek." De Aöln /tg. doet een beroep op de offervaardigheid der Duitsche Katholie ken, ten einde de missie Ie steunen, omdat deze in grooten geldelijken nood verkeert,daar o.a. eenige maanden geleden een prachtige school te Marienberg door de vlammen verwoest werd, zoodathunne arbeid in dit gebied van Afrika met groote moeilijkheden te kampen heeft. Ofschoon deze paters, volgens de mee ning van het blad .elf, veel voor het Duitsche Rijk en dus indirect voor alle Duitschers doen, richt zij zich niet tot alle Duitschers, tot hare rijke nationaal- liberale lezers, neen, die staan er buiten, en alleen de Katholieken mogen de eerw. paters steunen, teneinde zoodoende Duitschlands algemeen belang te bevor deren in Duilsch-Afrika Als men de berichten geiooven mag, omtrent de tactiek door Lord Roberts in Zuid-Afrika in praktijk gebracht, dan heeft hij inet de bedreiging van ver beurdverklaring van huizen en landerijen dergenen, die in de Vrijstaat hunne wa pens niet inleveren, eengewenscht suc ces. Honderden Vrjjstaters moeten de wapens reeds hebben neergelegd en onder eede schriftelijk zich verbonden geen krijg tegen de Engelsche meer te zullen voeren, noch eenige inlichting verschaf fen aan de Boeren omtrent de bewe gingen van het Britsche leger. Hoe het zij, de toestand voor de Boeren wordt met den dag ernstiger. Tusschen Krüger, Stein en Joubert moet dan ook een nieuwe samenkomst zijn gehouden, waaraan ook door Botha, den commandant in Natal, werd deel genomen. Men vermoedt, dat er beraad slaagd is over het al of niet verwoesten van Johannesburg. Nu hebben de En- gelschcn wel gedreigd met in beslag FEUILLETON. De noodlottige verjaardag. sn verhaal uit de Fransche Revolutie van 171 I) Er waren eenige weken verloopen n ongelnkkigen tocht naar Quiberon. Dag dag werden talrijke gevai Repnbl b gevall de kleine stad Aurajr geleid, om te sterven on der de kogels hunner onverbiddelijke doodsvij anden. In eene kleine kamer van eene der aanzien lijkste bniien deler stad zat een jong Konings gezinde, die ook deel had uitgemaakt van bovengenoemdeo tocht. Hij was nog jong en toch droeg zjjo opvallend traai gelaat eene uit drukking van diepe neerslachtigheid, welke wei nig aan zjjn jeugdigen leeftijd voegde. Voor hem op de tafel lagen verscheidene acbetsleekeningeo, en daarbij penaeelen en een palet; niet ver van de tafel stond op eenea schilderezel een groote schilderij in olieverf, bet portret eens officiers, die de uniform van Re- publikeinsch generaal droeg. Zg'n gelaat was weliswaar niet leelijk te noemen, maar toch alles behalve innemend. In de doordringende oogen, door lange wimpers beschaduwd, lag eene uit drukking van hardheid en wreedheid. Het bono den gedeelte van het gelaat met de omkrullende lippen duidde hartstocht aan, terwijl de ade laarsneus, het hooge, breede voorhoofd, de trotsche houding v brengen, om de nniform Ie voltooien, maar de jonge man scheen voor 't oogenblik weinig lust te gevoelen er nog aao Ie werken. Nadat hij eenigen tjjd peinzend daar bad gezeten, stond bg op en liep de kamer ongeduldig op en neer. Behalve, dat het venster, wellicht omdat het zoo laag was, vaD sterke tralies was voorzien, duidde niets in de geheele omgeving aan, dat de bewoner dezer kamer een gevangene was, en toch was dit zoo. Na de algeheele nederlaag bg Qaiberen was graaf Hyacinthus van St. Florent met meer dan negenhondord ongelnkkige kameraden naar Aurajr gevoerd en daar gekerkerd om een zekeren dood te vinden. Beg aalt met een bijzonder talent voor de schilderkunst, bad hjj in zjjn vrjje uren zicb den tjjd gekort met schetsen van zjjne Ijjdensgeooolen te maken, of met het teekeoen van plaatsen uit Brelagne, waar hg zjjne jeugd had doorgebracht. Dit trok de opmerkzaamheid van den Republikeinscben generaal, onder wien de gevangenen ressorteerden, en wiens plicht hel was de terechtstellingen te laten uitvoeren. Vervuld van het verlangen gezichten van de stad en hare omgeving te hebben, liet bg zich somtjjda door den jongen kunstenaar vergezellen en kreeg zoo van hem verscheidene welgeslaagde schetsen. Schijnbaar aangetrokken door den aangenomen omgang met Hyacinthua, m medelijden met zijne jeugd, li< eigen huis onder brengen, w r hjj li werd: zells noodigde hjj hem meermalen uit, bjj hem aan tafel te komen eten. i..schoon Hyacinthus te veel van de akelige gevangenis ring in z(jnen toestand niet op prijs Ie stellen, en ofschoon hg nu echter het vooruitzicht had een smadeljjken dood le ontgaan, kon hjj toch als hjj aan zjjne dappere makkers dacht, die hjj in den kerker had achtergelaten, niet in eene opgewekte stemming komen. Zelfs gevoelde hjj zich beschaamd bjj de gedachte, dat zjjn lot zoo geheel verschilde met het hunne. Juist op dezen middag was bjj bijzonder ontstemd en onrustiger dan andera; aanhoudend liep hjj zjjne kamer op en neer, toen bjj plotseling bleef staan. Een licht geruiscb had hem opmerkzaam ge maakt, een geluid, dat hem bekend voorkwam. Haastig ging bjj naar hel venster. Het gelaal van een lieftallig, jong meisje werd tegenover hem zichtbaar. Het bad zulk een opvallende gelijkenis met het jeugdige gelaal van den ge vangene. dal men aaostonds giate, dat het broe der en zuster waren; zelf scheDenzjj even oud. Haar, Hermanie,'' riep bjj uit, waarom vroeg le komen Je beloofdet mjj toch wat voorzichtiger te zijn?" Dat is waar, beste broeder," antwoordde zjj op fluisterenden toon, maar ik kon den l|jk laten voorhjjgaan, zonder j zon wonderlijk te moede, "ik koe welke zjj hem door de tralies toestak. Her- rinner je je nog dat moeder zaliger altjjd placht te zeggen, dat wjj beiden sieeils dezelfde ge dachten en gevoelens hadden? Want, zie je, ik ben den gehcelen dag juist zoo terneergedrukt geweest als jij. Maar nu moet je trachten wqer opgeruimd te zjjn, lieve Hermenie, dan ben ik liet ook!" Wordt je nog steeds vriendelijk behandeld?" vroeg hot jonge meisje bezorgd. Ja, ik heb alles, wat ik wensch, doch rnjjo vrgheid he!aa9 niet. Ik gevoel mjj waarljjk beschaamd, als ik mjjn lot met dat mjjner vroegere makkers ver gelijk, die zulk een droevig, troosteloos lot in raai mjj nu weer zal laten schilderen. Zjjo por- Kan je het door het venster zien?" Hermanie ging op de teenen staan en keek Het is sprekend," riep zjj uit, maar voegde er aanstonds huiverend bgik kan zjjn ge laat maar niet goed aanzien, zjjne oogen schij nen mjj met hunne hardvochtige uitdrukking te willen doorboren." Als men een portret schilderen wil, moet men natuurlijk zoo getrouw mogelijk alles weer geven," sprak haar broeder glimlachend, „maar, pas op, ik hoor voetstappen. Vaartwel, dier bare znater, moge onze eerstvolgende verjaring gelukkiger zgo I" Snel verwijderde het meisje zich van het ven ster, liep vlug door den verlaten tuin en stap- eenen stoel zitten. Een oogenblik daarna werd ile deur geopend en de generaal trad binnen. Nadat hjj zijnen gevangene vriendelijk bad ge groet, trad hg op den ezel toe. Mijn compliment, St. Florent," zside hjj verrast, dat is een fraai stuk!" Het doet mjj genoegen dat u znlke viudtl" antwoordde de jonge kunstenaar. Haar je hebt de uniform nog niet afgewerkt. Alle kunstenaars zgo toch even lui. Ik houd bet ervoor, dat je sedert gisteren geen streak meer gemaakt hebt." In een half uur ben ik er mede klaar," gaf Hyacinthus ten antwoord, morgen zal ik het dadeljjk alwerken Haar ik verlang, dat het nog heden avond geschiede," antwoordde de andere ongeduldig. Nog dezen avond? Het schemerlicht leent zicb slecht voor schilderen." Onzin! Aan het raam ia het nog licht ge noeg; bet is immers nog vroeg en vandaag pas de derde Augustus; kom, ga aan 't werk!" (Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1900 | | pagina 1