Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 22.
Zaterdag 1 September 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden i
Franco per post1 o,40.
Afzonderlijke nummersf o,05.
BureauBreedestraat, 349, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adrertentilni
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meer-0.05
Correspondenten en l
Lang van naam,
is een zeer jonge groep o( fractie van
aan politiek en aan sociale verbetering
doende Katholieken, die den naam koos
van„De Katholieke Demokratische
volkspartij in Nederland." Meestal heetten
bare leden kortwegDaensisten, omdat
zij dien Belgischen abbé in 't gevlei zijn
gekomen. Ze leveren een treurige illus
tratie op de verdeeldheid in de katho
lieke Staatspartij, zich voortzettend tot
in den uitersten zoom.
Deze partij bestaat sinds 't najaar van
1898 en is derhalve een piep jong
kindekijn, maar kraaide er lustig oplos.
Was er een organisch gebrek uitte zicli
een krachtig levenwas er een kermis
kind in de leer? Veel notitie werd van
't wicht niet genomen, tenzij door een
eenling, die hier aan toekomst-muziek
dacht. Dal zinde aan de teedere ver
zorgsters, of hoe de parmantige verplegers
zich noemen, in geenen deele.
Dwarskijkers mompelden zoo iets van
„les idéés inarchent," de ideeën gaan
vooruit, en meenden in de zalfolie der
demokratie een boozen bacil te hebben
ontdekt; zij zagen bij konsekwentie in
de laagten, reeds voeling met beginselen
in de hoogten. Dat druischte weer tegen
anderer meening in.
De momboirs of leiders wenscliten
wat meer ruimte en licht voor 't vroeg
rijpe wicht en de partij - met den
langen naam hield hare eerste partij-
vergadering, niet in een uithoek var
Oosthoek, maar in Arnhem, Gelderlands
hoofdstadDe heer J. Brinkhuis sprak
een openingswoord en oogstte zulk een
applaus en succes, dat hij van deze verga
dering tot voorzitter gekozen werd. Dit
diploom van kapaciteit was verdiend, Had
hij er niet op gewezen, dat het katholieke
vereenigingsleven niet genoeg ruimen blik
had voor hen, die de partij met den
langen naam stichtten Sprak hij niet
met veel waardeering van abbé Daens,
den man, die zooveel geleden heeft voor
zijne overtuiging?
Dit zou ons evenwel er niet toe leiden
om de groep Ie bespreken, evenmin dat
ook zij algemeen stemrecht verlangt.
Hebben we niet al eenigc jaren de slem
imen, die sprak.algemeen stem
recht is niet te vreezen, mits het procla-
e de rechten van den Souvcrein
God." En werd tijdens liet Schrikbewind
der groote Fransche revolutie niet op
mooien dag vernomen, dal de
Fransche natie een Opperwezen erkende
Het verslag stolt ons echter van
iets in kennis, dat wel de overweging
verdient.
Daar komt bij deze „Katholieke Demo
kratische volkspartij-leden in Nederland"
voor, wat bij de overige katholieke
groepen op verren afstand werd gehouden,
tegelijk «iuikt een reden van aanbeve
ling op, voor kandidaten bij verkiezingen,
reden waarvan niet eens zij gedroomd
hebben, die wel eens met liberale kandi
daten de proef willen nemen.
Schenken we eerst een wcinigje aan
dacht aan 't laatst vermelde. Volgens
het verslag draagt de vergadering, in
zake politieke aklie, aan het hoofdbestuur
op een ontwerp-partij-program op te
stellen, waaraan men zich bij verkiezingen
voor Staatslichamen heeft te houden.
De bedoeling is slechts hem te steunen
voor het lidmaatschap van Tweede
Kamer, Provinciale Staten of Gemeente
raad, die de beginselen der demokratie
is toegedaan, ook al is hij niet beslist
Katholiek. De demokratie dus boven op
Voor den Katholiek, niet-demokraat, de
schopDan, al lieten we deze enormiteit
passeeren, er is erger nog, nl. het debat
over punt a der agenda. In dit onder
deel wordt bepaald, dat het algemeen
Reglement, zoomede het politiek program
ter goedkeuring aan Mgr. den Aarts
bisschop van Utrecht zal worden aan
geboden, met verzoek, te schrappen
wat rechtstreeks tegen den katholieken
godsdienst is.
Voor misverstand of onduidelijkheid
dezer woorden is dus gezorgd.
Het voorstel was ingediend door de
afd, Maastricht, en de afgevaardigde van
Maastricht deed zoo nooilig hel volle
licht over liet voorslel uitstroomeii. Hij
legde er den nadruk op, dal de katho
lieke godsdienst niet verward moet
worden niet de katholieke partij, en
dal het program aan Mgr. den Aarts
bisschop zal worden voorgelegd, niet om
daar uit te schrappen, wat tegen de
kathcüekc partij is, maar wat tegen den
katholieken godsdienst ingaat.
Deze bijlichting had tengevolge, dat
het pleit was beslistalle afdeclingen
stemden vó«»r met uitzondering van
Delft.
Na zulk een uitslag kraait de partij,
met den langen naam hel nu uitvan
Arnhem de viktorie
T Is dan ook in de geschiedenis der
Kiesvereenigingen in Nederland nog niet
voorgekomen, dat een zicli noemende
katholieke partij aan liet Doorluchtig
Episkopaal eenlol hier toe en niet
verder toeroept.
De omvang van St. Petrus woord,
dat de H. Geest de Bisschoppen heeft
gesteld OU) de Kerk Gods te besturen,
ontvangt hiermee een beduidende be
snoeiing. En Léo XIII, toen hij van
onderwerping aan de Bisschoppen sprak,
ook in zaken, die met de tijdelijke orde
verband houden, was verstoken vi
moeras-licht, dat in onzen oosthoek hier
en daar opwalmt. Het zal dan aa
partij met den langen naam won
dervreemd toeschijnen, dat bij de Par-
leinenls-verkiezingen in Italië deze Paus
telkens zijn woord handhaaftniet kiezen
en geen keuze aanvaarden.
Het klinkt zonderling dat, na eerst uil-
kraaien van pyrainidalen onzin zullen
wij maar zeggen, deze katholieke Demo
craten den lijd gekomen achten oru de
aantijging, dal zij Daensislen, scheurma
kers zijn, den kop in te drukken Ja
zjj hopen van abbé Daens een volledige
gehoorzaamheid aan zijne kerkelijke over
heid.
Alweer de oude deun van den vleer
muis. Zie, 'k heb vleugelen, leve de
vogelen! Weet, ik heet muis, leve de
ratten
Maar zoo'n dubbele verwanlschap met
de gevederden in de blauwe hooge luchten,
met liet ondergronds werkend knaag
dier laat zich moeilijk handhaven. Moei
lijk zal liet ook den voorstander dezer
jonge richting zijn zieli grond onder
de voelen te verschaffen, met een beroep
op de theorie der vrije opinion, en eigenlijk
mikt '/.ij op liclgeen voor de Katholieken
zoo wel hel hart als de spitse is, nl. op
het gezag.
Wordt hol niet hoog tijd, dal de groole
katholieke partij, reeds zoo rijk aan scha
keeringen en groepeering, aan deze
postulante de weigering tot opname rap
en vierkant beteekent De fractie mocht
eens, door 't woord katholiek op liet zeil
van lieur sloep in ie drukken, een of
ander onnoozele bedotten en zich inbeel
den, zoo waar een sleepboot te zijn. En
de Christelijke liefde brengt mee,
naaste zelfs voor een naar fiasco
rende daad te behoeden.
BUITENLAND,
Ofschoon de meeste berichten uit
China niet al te betrouwbaar zjjn, mag
men toch veilig aannemen, dal zeer
groote moeilijkheden nog zullen te i
winnen zjjn, vooraleer een ccnigszins
betere toestand is ingetreden. De tijd
van onderhandelen schijnt nog verre,
omdat nog altijd geen zekerheid beslaat.,
waar het Centraal gezag in China zich
bevind, of wie het in handen heeft.
Mag men echter geloof bochten aan
een telegram, dat de Fransche minister
van Buitenlandsche Zaken van zijn consul
te Sjang-iiai ontvangen heelt, dan be
vinden zich de Keizer en de Keizerin
weduwe, alsmede prins Toean, de
vader van den troonopvolger en het
hoofd van de vreemdelingen vjjandige
partij niet te Sjang-Hai, maar te Sjan-Si.
Ook wordt gemeld, dal Li-Hoeng-Tsjang
aan de Keizerin het verzoek heeft ge
richt om prins Toean in hechtenis te
doen nemen en de Boksers bjj het leger
te ontwapenen, opdat hij gelegenheid
zal krijgen met de mogendheden te
onderhandelen.
De door Li-Hoeng-Tsjang tot de
schillende regeeringen gerichte verzoeken
om benoeming van gemachtigden voor
't beginnen van onderhandelingen, hebben
natuurlijk bij geene der regeeringen nog
ces gehad. Men moet niet alleen eerst
militair opzicht geheel vasten voet
verkrijgen, maar ook betrouwbare vol
ledige berichten, over het gebeurde en
over de medeplichtigheid van de Chinee-
sche regeering aan 't vermoorden van
den Duitschen gezant, maar ook van
de maandenlange belegering van alle
gezanten, om de mate van verant
woordelijkheid te kunnen beoordeelen
en te weten van wie voldoening moet
worden gevorderd, met wie kan wor
den onderhandeld en hoe er geregelde
toeslanden voor de toekomst zjjn in 't
leven te roepen. Daarmede zal neg een
geruime tjjd heengaan, want een volle
dig betrouwbare voorstelling zal men
zicli slechts kunnen maken op grond
van de uitvoerige schriftelijke rapporten,
die nu mogen worden tegemoet gezien
van de diplomatieke vertegenwoordigers
der mogendheden.
Hoe het echter zij, zeker is, dal er nog een
lange tijd zal verloopen vooraleer de
Mogendheden hunne troepen uit het
wepsen-nest, dat China heet, zullen *ca-
nen terugroepen. Integendeel worden
schier dagelijks te Takoe soldaten aan
wal gezet, die hoog noodig zijn om de
verbindingslijn lusschen Peking en Tient
sin vrij te houden.
De Fransche regeering heeft eindelijk
van haren gezant in Peking, Pichon,
bericht ontvangen. Het is 19 Augustus
verzonden en iuidt„De internationale
troepenzijn 11 dezer destad binnengedron
gen. Zij hebben den volgenden dag het
werk voortgezet en de Keizerlijke stad be
schoten, evenzoo eenige paviljoens van
hel Keizerlijke paleis, waaruit de Chi-
neezen vuurden. De Fransche troepen
hebben Peitsang 1G dezer bevrijd, en
wel na een schitterend gevecht, waaraan
ook de Engelsclien, Japanners en Rus
sen deelnamen. Ik heb zelf dit gevecht
met verscheidene leden van de ambas
sade bijgewoond. De vijand werd ver
dreven en wij drongen in de tuinen van
liet Keizerlijk paleis, in de nabijheid
waarvan generaal Frty voorloopig zjjn
kwartier heeft opgeslagen. De Keizer,
de Keizerin en de leden van de regeering
hebben de vlucht genomen, nadat zjj
vjjf of zes leden van het Tsoeng-li-Yamen,
die den vreemdelingen gunstig gezind
waren, hadden laten terechtstellen. Het
verblijf van het Chineesche hofisonbe-
FEUILLETON.
eenige. wat ik
onderbrak hem de
EEN VUURPROEF.
Kyisode uil den Fransch-DviUclwn oorlog.
.Gij kunt doen wat gij wilt, jongen, ir
weet het wel, ik kan niets ineer toestaan
het rantsoen van een gewoon soldaat, ini
gil in de dwaasheid blijft volharden, met
leger uit te trekken. Ge weet, dat de keizer
geen uitzondering voor priesters maakt op I
slagveld,"
„Meer verlang ik niet, oom," antwoordde
rijage, jonge man, wiens blikken de krjjL
haltige gestalte van den generaal volgden, die
■net korte, afgemeten passen de kamer op en
.Genoeg dan, het blijft zooals gezegd iC her-
de: .één zaak echter verlang ik nog te weten.
Henri, hoe komt het, dat gij, enkele jaren
geleden, toen ik mijn invloed voor u b« den
keizer kon doen gelden, geweigerd een
als gewoon aalmoezenier het leger wilt volgen
nu wacht n niets dan veel en moeilijk werk,
terwijl gij, hadt ge mijn raad gevolgd, f
onderscheiding zoudt bekomen hebben.
.Het is beter zooals het nu is, oom,
woordde Henri, zjjn kalme, donkero oogen,
waarin moed en vastberadenheid te
stonden, naar zjjn oom opslaande; ,ik
Priester geworden uit vrijen wil, en al wal ik
verlang is met het Fransche leger te mogen
uittrekken en de arme soldaten te verzorgen,
die, gewond op hel slagveld uitgestrekt, mis-
schien onopgemerkt en van alle hulp ontbloot
zouden sterven. Weelde en gemak verlang ik
Biet," ,00 vervolgde bij, .maar eenig voedsel,
boe schraal ook, heb ik noodig voor mgn
udt gij met uw moe
e ouderscheiding 0|
levensonderhoud. Dat
.Genoeg: het zij
generaal, zich omkeerendo
afgemeten wandeling begini
was juist deze loopbaan nie
eenig kind van mijn broei
gij slechts gewild had
en mijn invloed lot
geklommen zijn."
.Hel spijt mg, u te leur te stellen, oom,
antwoordde de priester bewogen, daar de stem
van den ouden man van aandoening beefde,
.maar gelool mij, het is 't beste, zooals het
na is. Misschien zou ik eeu slecht soldaat ge
weest zijn en zoudt gij u over mij geschaamd
hebben. Nu echter kan ik rustig mijn weg
volgen en ongestoord mjjn werk doen. Maar
ik wil u niet langer ophouden," vervolgde lig.
ziende dal zjjn oom bleef zwijgen. „Ik weet,
dat ow tijd, vooral nu, kostbaar is. Ik dank u
nogmaals voor uw toestemming, oom, waarvan
ik een nnllig gebruik hoop te maken.
De generaal mompelde eenige onverstaanbare
woorden, tevergeefs zijn aandoening trachtende
te verbergen, en de jonge priester verliet zjjn
oom, om thuis eenige eenvoudige toebereidselen
te maken voor den naderenden slag.
.Die knaap is mij een raadsel," ging de
generaal, tot zicbzel! sprekende, voorl, toen zijn
neef hem verlaten had. .Alles was van hem
te maken geweest, had hjj mijn wil gedaan. Wat
staat hem nu te wachten Een moeilijk leven,
Eenige weken later was de bloem van bi
Fransche leger op het slagveld, wanhopig slrj
dende, maar dagoljjks grond verliezende, gedwoi
gen achteruit te wjjkcn voor de Doitscber
Velen van Frankrjjks edelste zonen waren reei
gevallen om nimmer meer op te staandeze
avond bescheen de heerlijk ondergaande zoi
met haar goud en karmozijn, een ontze
tooneel van bloed en dood.
Bommen en kogels deden
werk en de grond was bezaaid met gewonden
en stervenden, die de lucht deden w
van akelige krelen oin hulp, dikwijls
slemd door het gedonder van het gei
Een menigte lieldezusters deed zwijgend
haar werk, eeo zoeten vrede verspreidend over
dit akelig schouwspel van ellende. Onverschillig
voor de kogels, dio als regendroppels om haar
heen vielen, droegen zjj de gewonde soldaten
naar de ambulances, waar zjj beter verzorgd
konden worden.
Henri, die juist een jongen, slervenden soldaat
de H. Absolutie had gegeven, werd een oogen-
blik afgeleid op het gezicht van twee lielde
zusters, die hem voorbjj gingen, voorzichtig
een gewonden officier dragende, die klaarblijke
lijk nog slechts enkele uren Ie leven had. De
oudste van de twee onderrichtte de jongere,
bjjna nog een kind, hoe zjj den lijder in een
gemakkelijker houding moest plaatsen. De
witte habijten waren doorregen mei kogelgaten
als door een wonder waren zjj zelve niet aan
getast. Zjj deden bedaard en rustig haar werk,
alsof zij nog door de stille kloostermuren be-
.Will gij niet even mee gaan vroeg een
zachte stem, en omziende bemerkte de priester
de jongste der zusters, die deze vraag tot hem
gericht had. ,De arme jonge man daar, ver
volgde zij, .lijdt vreeseljjke pijnen en is angstig
bezorgd over een gewichtige zaak, waarover
bjj aanhoudend tracht te spreken. Misschien,
dat nw tegenwoordigheid bem tot kalmte kan
h'Henri'ging dadelijk mee en knielde naast den
lijder neer, maar nauwelijks had b(j een blik
geslagen op den nog jeugdigen officier, of hg
•sprong op met zulk eeo hevigheid, dat de ge-
"•onde de zware oogleden opsloeg en bem aan-
■g.
.Henri! JacquesI" waren de uitroepen, die
men hoorde. Twee boezemvrienden hndden
elkander wedergevonden.
Speelmakkers sinds hun eerste jeugd, waren
zïi op laleren leeltijd van elkander gescheiden,
de een om in het leger den keizer Ie dienen,
de ander om een liougere roeping Ie volgen en
zjjn verder leven aan den onafgebroken dienst
van den Schepper In wijden.
Een oogenblik stillede priester hernam het
eerst zjjn tegenwoordigheid van geest,
.Houdt u kalm," zei hg, ziende, dat zjjn
vriend poogde te spreken.blijf zoo bedaard
mogelijk, ik zal doen voor u, wat Ik kan.'
Hjj onderzocht zorgvuldig zjjn wonden en
bevond dal, hoewel zij zeer ernstig waren, gec
van alle doodcljjk was. Een gebroken knie w:
voor 't oogenblik 'I meest pijnlijk en maak
hom vooreerst ongeschikt voor den dienst.
.Henri, je moet mg helpen," Duisterde de
gewonde, toen zjjn vriend zich over hem no
boog. „Ik heb gewichtige lijdingen voor t
keizer bjj me, die ik hem nog dezen ave
persoonlijk moet overhandigen. Er vertrekt i
trein van een nabjjzijud station, die gewon:
naar het militaire hospitaol vervoert; ik v
op weg er heen, toen dat vcrwenschte schot
mij neersloeg."
Henri dacht eenige oogenldikken na, ei
zijn vriend antwoordde.
Hjj begreep, dat het onmogelijk wae zgn
vriend, een groot, forsch gebouwd man naar
het hospitaal te dragen, maar de treio moest
hen passeeren, niet ver van de plaals, waar
zjj zich bevonden, het andere einde van een
te voren met goudgele korenaren
vertrapt was en doorweekt met
menig dapper soldaat.
den weg ontlokten pijnlijke kreten aan den
lijder, die als een doude in zijn armen lag.
Meerdere malen moest hjj rasten, vroezende
liet te zullen opgeven, maar even zoovele keeren
hernieuwde lig zjjn moed en spande al zjjo
krachten in, totdat hjj eindelijk zjjn doel be
reikte en de rails van den spoorweg in 'l gezicht
kwamen. Met oen zucht van verlichting legde
hg zijn vriend, die iotusscben van zwakte be-
i, op een bank en staarde met ang-
de lijn langs om den aankomenden
Eindelijk meende hg i 1
sn, die ongetwijfeld de I
en met ingehouden a
sligen blik de It
trein af le wachten. Eindelijk meen.» ,u uo
verte een slip te zien, die ongetwijfeld de loco-
u zijn, nam hjj
hrtMos? va
om te stoppen. Dit plan in T kort aan Jacques
meedeelende, nam hjj zjjn vriend zoo voorzich
tig mogeljjk in zgn armen en begon zjju
hü nog in angstige spanning;
dat or iets ernstigs gebeurd zo
nogmaals den gewonde in zjjn
langs de Ijjo den trein tegemoet.
Na eenige minuten, die hem als uren toe
schenen, met zjjn zweren last voortgegaan te
zijn, bereikte hjj ten laatste zgn bestemming
en ontdekte de oorzaak van het oponthond.
zjjn rechterhand doorscholen, en zjjn linkerarm
gekwetst was. Kort na het vertrek van den
trein was er in 't wilde op geschoten met deze
ongelukkige uitkomst zoo luidde het verhaal
deu stoker. Hjj had den trein doen stoppen,
inmachtig was om hom
ongelukken zouden ge-
vreezende dat, d
.Zou je n<
n stoken?" vroeg Henri,
.Dat
je nog ki
iddelljjk een plan gemaakt had.
zou nog wei gaun," antwoordde deze,
ge ziet, de machinist is doodwie zal
,Dat zal ik doen.' zei Henri, die inmiddels
i vriend zoo voorzichtig mogelijk een ge-
tkeljjke rustplaats bad bezorgd.
