Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 35. Zaterdag 1 December 1900. Veertiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk. Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs par drie a franco per post10,40. Afzonderlijke nummersf 0,05. Bureau Br eedestraat, 18 Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der AdrertentiAn s Van 1 tot 6 regelsf0.30 Voor iederen regel meer0.05 CorrcspondentiBn en AiivertcnliOn moeion uiierljjlt Vrijdagavond President Kruger, i. Na niet OTervlugge zeereis heeft de GelderlandTransvaals schal en schutze ontscheept in de haren van 't oud Mar seille. Het verlaten door stormweer deed mompelen van nota's-wisseling, en van Algiers als debarkeinents-plaats. Engeland is christelijk en hoogbeschaafd, 't palmt maar landen in, maakt Zuid- Afrika tot de donkerste plekken van 't donkere werelddeel, maar 't doet niet aan piraterij. Anders zou 't verdacht zijn geweest, een zeerooversplan te hebben ontworpen. Bovendien was overKrügere bagaadje te Lourenyo-Marquez 't spiedend oog gegaan van Portugal, Portugal den lijl- eigone van John Buil en sinds lang tot kafferdienslen bereid. Toen Krüger te Marseille uit de sloep stapte, de versierde eeretrap opsteeg, was het of uit de wateren oprees een figuur d'oulre tombe, een gestalte uit een stuk voorwereld, waar de puinen nog spreken van een vernietigd wel varend- volksbestaan. Was een nieuwe levensadem in die witgebleekte beende ren gevaren Of zou de geest van Ada- master, over de Oceanen stappend, onder de gelaatstrekken van den ouden Krüger aan de kusten van 't verpolitiekt Europa zijn verschenen met den eischdoe rechtspraak tusschen Engeland en mij? Die stroeve vijf en zeventigjarige, steunend op eeri zwaren bruinen slok en rouw dragend om 't zware wee, door de Brillen over zijn volk en zijn land uitgegoten, hij, die de Kaffers bevocht en de ziel is van den strijd tegen Albion, doet plots heel de heldenrij uit de sage wereld ais in apotheose voor ons staan. Toen we nog blokten op de oude klassieken en op zoo veel meer. onze phantasie een beetdengalerij, elk lid der helden-phalanx zijn beeld vond. De koude, ontnuchterende crïtiek is gekomen, zij wilde ons wijs maken, dat die machtige mannen en hun groot- sche daden voor 3/, verdichtsels zijn van poelen, slag van menschen, lijdende aan vergroolings-waanzin. De kwaal is er nog, en men denkt er nog niet aan om de lijders te isoleeren, al vergrijpt zich elk poëem aan de spraakkunst regelen, hetwelk volgens meer dan een schoolmeester blijk geeft van niet gezonde hersenen. Met latere helden is 't iets niet veel beter. Bestond Willem Telt? Was niet elders een even manhafte schutter met even kordatcn zoon met den appel op 't hoofd Maar nu de bonkige, hoekige Bocren- President lot in 't wufte Parijs zich ver toont, beeld van anti-diluviaansch gra- t, verpersoonlijking van een ltelden- k, nu nadert voor de gelijkvloersende slechtende critiek een werkstakings- pcriode. De vagabondeerende poëzie benut die gelegenheid 0111 onze phantasie te bevolken met een levende beel dengalerij. De voortijd wolkt op, en een raai uil het verleden belicht de harde gelaatstrekken vanKri'igerden Transvaler. Wondere eeuw, wier afscheid nabij is. Bij hare opening verscheen de gewelde- Napoleon van den gekroonden opstandeling leerde zij revolutionneeren, oorlogen, de wereldkaart wijzigen en de hoogste Majesteit op aarde aanvechten. En hij haar einde treden twee grijsaards op, die tiaar geweld niet kan doen bukken. 't Is Paus Leo XIII, die bijna drie en twir.tig jaren zijn stem verheft tegen hel heiligschennend onrecht, dat zicli in hem aan den vertegenwoordiger van 't hoogste recht vergrijpt, 't ls Kruger, die aan Europa de tilcls voorlegt, welke liet onafhankelijk volksbestaan wetligen van Transvaal, door het imperialisme ten doodc opgeschreven. Twee honderd millioen Katholieken herhalen bij elke aanleiding het protest van Leo XIII; wie aan 't recht van den Paus zich vergrijpt, grijpt op hun recht als Katholiek eveneens in; want lot de groote gemeenschap, die de Kerk heet, en de Paus lot zichtbaar hoofd heeft, bchooren zij. Met Krüger stemmen in millioenen, niet verknecht, noch stom ol stomp ge maakt door imperialisme. De Koningen of Staatshoofden hebben bij 't voldongen feit zich neergelegd op raad veelal hunner ministers, die redenen Staat deden gelden, of na partcmen- laire meerderheids uitspraak. Machteloos was de volksstem tegen de vervallenver klaring en het arexeer-dekreet. En de constitulies heetcn 't eer.s te zijn op 't begrip van voltcssouvereiniteit. Wat al oorlogen en ongerechtigheden zijn in de kroniek dezer eeuw opgeteekend, waar dat zoogenaamde souvereine volk niet eens om advies was gevraagd. Heeft 't Engelsche kiezerskorps de gewetenlooze drijvers van den rooftocht gekozen of herkozen, dan vindt het hierin zijne verklaring, dat Khaki de kiezers met dronkenmans-waanzin geslagen had. Eene Souvereine heeft echter aar wereld getoond, geen liondgenoote te wil len zijn van liet onrechtmaar in haar ridderlijk hart, in koninklijk woord, in fiere daad Ie getuigen voor liet recht. Met vaste hand richtte die Majesteit een schrijven aan Paus Leo. toen diens moedwillige en wederrechtelijke huilen- sluiting van de llangsehe Vredes-confe- rentie was vastgesteld en zij wilde, dal de Gelderland Ier hesehikking zou zijn van president Krüger, al had Engeland gepro clameerd Een Transvaal is er niel meer. In deze vriendelijke, zachtvredige. maar majestueuze koninklijke verschij ning, die met zwak tcodcre hand '1 ge krenkte en verschopte reclil sleunl en stut, erkennen verbaasd de diplomaten, maar blijde de volkeren, vooral dank baar verrukt Nederland, onze Koningin Wilholiuina. Hier ontschiet kracht uil de zwakheid. Krüger toonde, in Europa aan wal geslapt, zic'i de lofspraak waardig van groot Staatsman, hem gegeven door Bismarck zelf, hoven velen groot in '1 staatsmunsvak. (Joen boter en meer schetterende lolk dor publieke opinie dan 'he natie, en juist lol haar tiet dde hij zieli opzijn tocht ter ver- kiijging van reetil. Een Republiek, maar dié geallieerde is van hef autokrafische Rusland, vernam de eerste woorden, een belijdenis en een verdediging van dit repuhlikeinsclie Staatshoofd van den stempel. Ik sla hier als een vrij man in een vrij land, zoo klinkt 'l vrije woord uil dien mond. We vernemen een ander 'aecusr ik beschuldig dan dc hatelijke eu potsierlijke aanklacht van een Zola, in zake Dreyfus, «looi- den krijgsraad van Hennes verworpen. Evenwel van geen vijgenblad wilde deze verdediger van zijn volk iels weten. Hij weel door eigen meedoen van strijd en van strijders, en gotuigl, slat in har- baarschheid He Engelschen in Transvaal nog lager staan dan de Kaffers. Werkt liet imperialisme met ei n onwisse su"!- rciniteitsschirn, hij verklaart van meet af raids een scheidsgerecht te hebben ge- mscht, en hij wenscht dit nog. Hier- ec schuift hij oorlogslust van zich af, i sctietst in een paar trekken, het doel .n zijn tocht naar Europa. Maar gij, Staatsman, soldaat in uw jonkinansperiode, ge kent toch de pro clamatie van Old Bobbs: de oorlog is uit. Transvaal en de Oranje-Vrijstaat beslaan niet meer, of liever ze zijn enkel en onder andere benaminge hel^lTs de volheid door de zaa orm en onweder de edendan weder als e van bet stille woud, en eindelijk u gebed, dat een gelukkige jubelen zendt. - Met zollb becrsclung het hjj den viool neerz kkeo. Zijn oug scheen 1 meniglo ric ille. op ile lange lijst van Groot-Briltanje's koloniën, waarover onze genadige Ko ningin Victoria, als Keizerin haar sehepter voert. De .strijdende Boeren zijn voorlaan rebellen, slroopersbeiuton, bandieten, gij nioogl tusschen deze titels eene keuze doen. De Tommies, behalve de lijken van uw voormalig volk, hegraven ook van dit volk de namen. Het tockoinslzuad uwer akkers is Kngclsclt zaad, uwe mijnen en velden bevallen louter Engelsch goud, louter Engelsche diamanten. l>e oorlog uit 't Geen Transvaal meer V „Neen." zegt Krüger aan Engeland en aan de beschaafde wereld, „niel uit." Maar dit toch staal onverzettelijk vast, dat ge tegenover 250 li 300,000 Biitsche soldaten nooit meer dan een 25000 der uwen liehl kunnen stellen, en dc Engelselie schatkist kan minstens eed milliard ponden meer er aan wagen dan de uwe, die sleelils millioenen p. „Welnu," antwoordt Krüger, „als 't maal uit is mol den oorlog en met ile vrijheid iu Transvaal, weet dan, dal vooraf de laatste Boer, de laatste Bocren-vrouw, en 't laatste kind der Boeren is gesneuveld." Opdat liet eeliler zoo verre niet ko- me, vestigt, hij zjjn hope op God Al machtig. En in dien inond is dit woord geen theater truc. Ziedaar een belijdenis, die ook gel den kan als verwijt tegen een regeering, die op don Goeden Vrijdag T rouwbe toon wegens dun Godsmuord op dc oorlogsbodems alschafle. Wij halen niet op van de ovaties door hein niet begeerd en waaraan hij zieli zelf zoo veel doenlijk zeker liefst had onttrokken, aan Krüger ten deel gevallen. Hierbij was ook de opgewekte aard van Zuid Erankrijk een factor. Toch was de kfrüger-ilag een nationale belonging door de deputaties en tele grammen uil verschillende landen aan gekomen. Een wanklank werd evenwel gehoord, een zeer geringe, al was ge zorgd, itat geen Engnlsehman gemole steerd zou worden. Er werd veronder steld, dat 't volk vreemd was aan het gru welijk oorlogswerk in Transvaal, daar toe hebben bij Chamberlain e.s. immers alle mogelijke middelen gediend. Wat dreef dan eenige Britl'-n, uit 'I mistige Londen naar Marseille gelrokken, om hun hoofd gedekt Ie houden, toen Krü ger in pleehtslatigcn omnietoeht 't hotel passeerde, dat hun gastvrijheid ver leende Karrevoerders beleefdheid zou een zij pad zijn ingeslagen om niet te zien wat de gal in werking zou brengen. Maar zeer primaire vorm van welge manierdheid scheen aan die gentlemen nog onbekend. Krügers toespraak teekent den man, die 't woord niet beschouwt als den uiensch gegeven, ten einde zijne gedachten te verbergen. Dat vierkant uiten van zijn gedachten doet denken aan den grooten en kloeken Jan de Witt, die de diplomaten uit hun koers dreef, door zijn openhartigheid. Hij penseelt de En gelsche methode van ztrijdvoeren in Transvaal met één woordzij is meer burbaarsch dan de Kaffer-methode. Wat hij verlangt is kort uitgedrukt en scherp omlijndeen arbitrage. Dat begeerde hij van stonde af, toen de oorlogswolk aandreef nog vóór het onweer dood en verwoesting rondspreidde. Men kan echter een scheidsgerecht weigeren, wat dan Dan vechten zijne Boeren zich dood en hunne vrouwen en kinderen ook. Als een Krüger aldus spreekt en dit getuigenis aflegt voor zijn Transvalere, dan is't geen bravade. Hij toch is geen emotie maker, maar deelt ruiterlijk mee, wat slag volk 't is, dal hem tol staatshoofd heelt gekozen, mannen van brons en graniet aan de kopjes en nekjes gelijk, welke de Butler's en de Melhuen's zoo dikwijls te vergeefs poogden te bezetten. Eerst nadat de laatste Boer is ge vallen kan Engeland proelamecren de oorlog is uit, er is geen Transvaal, geen Oranje-Vrijstaat meerNiet meer Maar 't gebied der Zuid-Alrikaansche Republieken is dan een woestenij ge worden, waar de vorst der verschrikking, koning Mors, zijn werk tinaal en totaal heelt volbracht. Transvaal is dan niets meer dan een onafzienbaar lijkenveld. Ten einde die ramp worde voorkomen is Krüger in Europa, waar Frankrijk hem met koningseer ontving en de Hegeering met Loubet hem de onder scheiding bewijst aan erkende Staats hoofden toegekend. Zijn de ovaties der bevolking, zjjn de attenties der Regecring als gunstige voor- teekenen te beschouwen voor het berei ken van hel doel door Krüger met zijn tocht bedoeld Hierover in een volgend artikel. BUITENLAND. Hoe de onderhandelingen over China eigenlijk loopen, valt moeilijk te zeggen, FEUILLETON. DE BLINDE. (Vr\j naar het DuiUch.) 6) De winter was iogetreder. Ruw huiderde de wind over deinet sneeuw bedekte daken en legen de gevels der resideotieslad. Nachtelijk dqisler lag over alles uitgespreid, geen slerre scbitlerde aan den hemel, maar in de breede prachtige straten straalde de glans van talrijke gaslichten. Lange rijen smaakvolle rg<"'K™.door vurige paarden getrokken, rolden naar de groole concertzaal, waarheen geljjktydig vele voet ganger», in warme manleis gewikkeld, hunne schreden richlten. De belangstelling in een blinden boerenjonger, die over een zeldzaam talent beschikte, bad de kunstminnenden en den lot weldoen genegen talrijken kring in de hoofdstad in beweging ge bracht daarbij kwamen de vele nieuwsgierigen, die dan slechts gelooven werkelijk geleefd le hebben, wanneer zij alles gezien en gehoord hebben, wat voor ben bereikbi dos te verwonderen, dat de groote concerlzaal tot in de uiterste boeken gevuld .Johan," sprak hjj, in de een pijnlijken Indruk het maker oor het publiek in uw v kleediog verschijnt, die ge ni de blinde De goede majoor, e voor zjjn beschermeling onvermoeid werkzaam was, was verrukl de volle zaal en de daardoor blijkbare b' stelling voor lijn blinde en locb lag een zachte schaduw over zga andera zoo vriendelijk •»»- De majoor gaf zich gevangen, doch ontevreden bjj begreep echter, dat iedere dere tegenwerping toch le vergeelsch zon en dat voor de noodzakelijke rustige slemi des musicus iedere opgewondenheid raoesl Hel concert nam met een door eenen u werkenden kunstenaar gespeelde klavier» zjjn aanvang. Na het heerlijke spel leidde de majoor zjjn beschermeling op het podinm. Eersl diepe still daarna toog een zacht fluisteren door de ruin zaal. De blinde slond hoog opgericht op zijl plaats, hjj «cbeeu naar het gefluister te luistere dan richtte hjj het lichtlooze oog naar bove als sprak hij een biddend woord met den hemt.. Zjjn aangezicht was rustig, ernstig en doodeljjk Hj) dacht aan zjjne moeuer Nu spande bjj de snaren van zjjn viool. Eenvoudig en ongezocht, maar rein. als warei xjj door engelen gezongen, ritselden de tenet Geljjk het gerommel van den donder dreunden ion de bijvalsbetuigingen in zjjn oorenen nder dien geweldigen jubel neigde hij lai.g- aam zijn hoold en weende. Met den voortgang van bel concert klom zijn moed en zijn vertrouwen en met deze ook zijn Hel concert was geëindigd. De blinde werd van alle zijden omringd en gelukgewenscht, met lol overladen en op de vleiendste wjjze, in de salons der grooten en rijken zijn kunst te loooeo, nitgenoodigd. Lag in al deze dingen, welke met lie lot dusverre eenvoudige en bijna ongeachte leven van den blinde in lijnrechten strijd kwamen reeds een groot gevaar, hierbij kwam zich spoedig nog een tweede voegen, niel mioder De opbreogst van het concert bedroeg een som, die hij lot dusver slechts bjj het rekenen op de school bad booren noemen. Nu voelde en horstels, dan gleed een glim- e de speeltuigen zijner kindsheid sprak de majoor op zekeren dag by den blinde binnentredend. „Gjj moogt uwe kunst en uwen tel verbruikenook over de litkorn i zyn. blinde „Zeker," opgewekt. „Ik heb reeds duizend marken in „Daarmede keert ge nu naar uwe moeder terug, myn jongen vriend, oeleo u daar verder in de kuust, en den volgenden winter, zoo God liet wil, treden wjj hier weder op."1 Het gezicht van den blinde nam een somber en ontevreden uildrukkiog aan. „Zal ik nu reeds mg'u woonplaats weder op- zockeu vroeg bjj op ietwat wrevelige toon. „Gij wilt toch aiet, dat ik mij nu weder p bet eenzame dorp ea iu mjjn bnt nederzet en myn fijngevoelige vingors aan de leenen mflner kor ven en aan de ruwe borstels afstomp?' „En uwe moeder?' vraagde de majoor uiet zonder eenige beschroomdheid. „Ik zal later tot haar terugkeeren, wel zal ik haur intusschen ondersteunen en haar mijne dankbare liefde bewijzen maar teruggaan zal „Wat zult ge dan doen vraagde zyn be schermer met bekommering. „Ik zal de wereld doorreizen,* antwoordde de jongeling met geestdrift, „my eer en rijk dom verwerven, en heb ik die genoeg, dan wil ik als de zwaluwen in den herlst huiswaarts trekken en uijj in vrede en welbehagen mijn deljjk zacht, als sprak bjj lot zich zelve, „de vogel, die 'de eerste vlucht beproeft heelt, smacht er naar zjjn vleugelen in de oneindige zee der luchtte doopen. Maar," ging hjj luider sprekend voort, „wie zal u, den onervarene, den blinde en hulpelooze, op uwen dwaaltocht door de wereld begeleiden? Ik niet! Mjjn ouderdom en mjjn overtuiging verbieden iuy dit!' De blinde voelde wel, dal dc laatste woorden met een ontevreden weigering gesproken waren, en zoebt dezen py'nljjken indruk zoo snel moge lijk weg te nemen. „Ge moet mjj niet miskennen en verkeerd verstaan!' smeekte bjj op innigentoon, „hond my niet voor onbescheiden of ondankbaar. Ik kan niet anders, ik moet de wjjde wereld in 1 En dat ik niet alleen zal omzwerven, ook daar-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1900 | | pagina 1