Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 35.
Zaterdag 1 December 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk. Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie a
franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
Bureau Br eedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdrertentiAn s
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meer0.05
CorrcspondentiBn en AiivertcnliOn moeion uiierljjlt Vrijdagavond
President Kruger,
i.
Na niet OTervlugge zeereis heeft de
GelderlandTransvaals schal en schutze
ontscheept in de haren van 't oud Mar
seille. Het verlaten door stormweer
deed mompelen van nota's-wisseling,
en van Algiers als debarkeinents-plaats.
Engeland is christelijk en hoogbeschaafd,
't palmt maar landen in, maakt Zuid-
Afrika tot de donkerste plekken van 't
donkere werelddeel, maar 't doet niet
aan piraterij. Anders zou 't verdacht
zijn geweest, een zeerooversplan te
hebben ontworpen.
Bovendien was overKrügere bagaadje
te Lourenyo-Marquez 't spiedend oog
gegaan van Portugal, Portugal den lijl-
eigone van John Buil en sinds lang tot
kafferdienslen bereid.
Toen Krüger te Marseille uit de sloep
stapte, de versierde eeretrap opsteeg,
was het of uit de wateren oprees een
figuur d'oulre tombe, een gestalte uit
een stuk voorwereld, waar de puinen
nog spreken van een vernietigd wel
varend- volksbestaan. Was een nieuwe
levensadem in die witgebleekte beende
ren gevaren Of zou de geest van Ada-
master, over de Oceanen stappend, onder
de gelaatstrekken van den ouden Krüger
aan de kusten van 't verpolitiekt Europa
zijn verschenen met den eischdoe
rechtspraak tusschen Engeland en mij?
Die stroeve vijf en zeventigjarige,
steunend op eeri zwaren bruinen slok
en rouw dragend om 't zware wee, door
de Brillen over zijn volk en zijn land
uitgegoten, hij, die de Kaffers bevocht
en de ziel is van den strijd tegen Albion,
doet plots heel de heldenrij uit de sage
wereld ais in apotheose voor ons staan.
Toen we nog blokten op de oude
klassieken en op zoo veel meer.
onze phantasie een beetdengalerij,
elk lid der helden-phalanx zijn beeld
vond. De koude, ontnuchterende crïtiek
is gekomen, zij wilde ons wijs maken,
dat die machtige mannen en hun groot-
sche daden voor 3/, verdichtsels zijn van
poelen, slag van menschen, lijdende
aan vergroolings-waanzin. De kwaal is
er nog, en men denkt er nog niet aan
om de lijders te isoleeren, al vergrijpt
zich elk poëem aan de spraakkunst
regelen, hetwelk volgens meer dan een
schoolmeester blijk geeft van niet gezonde
hersenen.
Met latere helden is 't iets niet
veel beter. Bestond Willem Telt? Was
niet elders een even manhafte schutter
met even kordatcn zoon met den appel
op 't hoofd
Maar nu de bonkige, hoekige Bocren-
President lot in 't wufte Parijs zich ver
toont, beeld van anti-diluviaansch gra-
t, verpersoonlijking van een ltelden-
k, nu nadert voor de gelijkvloersende
slechtende critiek een werkstakings-
pcriode. De vagabondeerende poëzie
benut die gelegenheid 0111 onze phantasie
te bevolken met een levende beel
dengalerij. De voortijd wolkt op, en een
raai uil het verleden belicht de harde
gelaatstrekken vanKri'igerden Transvaler.
Wondere eeuw, wier afscheid nabij is.
Bij hare opening verscheen de gewelde-
Napoleon van den gekroonden
opstandeling leerde zij revolutionneeren,
oorlogen, de wereldkaart wijzigen en de
hoogste Majesteit op aarde aanvechten.
En hij haar einde treden twee grijsaards
op, die tiaar geweld niet kan doen bukken.
't Is Paus Leo XIII, die bijna drie
en twir.tig jaren zijn stem verheft tegen
hel heiligschennend onrecht, dat zicli in
hem aan den vertegenwoordiger van 't
hoogste recht vergrijpt, 't ls Kruger,
die aan Europa de tilcls voorlegt, welke
liet onafhankelijk volksbestaan wetligen
van Transvaal, door het imperialisme
ten doodc opgeschreven.
Twee honderd millioen Katholieken
herhalen bij elke aanleiding het protest
van Leo XIII; wie aan 't recht van den
Paus zich vergrijpt, grijpt op hun recht
als Katholiek eveneens in; want lot de
groote gemeenschap, die de Kerk heet,
en de Paus lot zichtbaar hoofd heeft,
bchooren zij.
Met Krüger stemmen in millioenen,
niet verknecht, noch stom ol stomp ge
maakt door imperialisme.
De Koningen of Staatshoofden hebben
bij 't voldongen feit zich neergelegd op
raad veelal hunner ministers, die redenen
Staat deden gelden, of na partcmen-
laire meerderheids uitspraak. Machteloos
was de volksstem tegen de vervallenver
klaring en het arexeer-dekreet. En de
constitulies heetcn 't eer.s te zijn op 't
begrip van voltcssouvereiniteit. Wat al
oorlogen en ongerechtigheden zijn in de
kroniek dezer eeuw opgeteekend, waar
dat zoogenaamde souvereine volk niet
eens om advies was gevraagd. Heeft 't
Engelsche kiezerskorps de gewetenlooze
drijvers van den rooftocht gekozen of
herkozen, dan vindt het hierin zijne
verklaring, dat Khaki de kiezers met
dronkenmans-waanzin geslagen had.
Eene Souvereine heeft echter aar
wereld getoond, geen liondgenoote te wil
len zijn van liet onrechtmaar in haar
ridderlijk hart, in koninklijk woord, in
fiere daad Ie getuigen voor liet recht.
Met vaste hand richtte die Majesteit
een schrijven aan Paus Leo. toen diens
moedwillige en wederrechtelijke huilen-
sluiting van de llangsehe Vredes-confe-
rentie was vastgesteld en zij wilde, dal
de Gelderland Ier hesehikking zou zijn van
president Krüger, al had Engeland gepro
clameerd Een Transvaal is er niel meer.
In deze vriendelijke, zachtvredige.
maar majestueuze koninklijke verschij
ning, die met zwak tcodcre hand '1 ge
krenkte en verschopte reclil sleunl en
stut, erkennen verbaasd de diplomaten,
maar blijde de volkeren, vooral dank
baar verrukt Nederland, onze Koningin
Wilholiuina. Hier ontschiet kracht uil
de zwakheid.
Krüger toonde, in Europa aan wal
geslapt, zic'i de lofspraak waardig van
groot Staatsman, hem gegeven door
Bismarck zelf, hoven velen groot in '1
staatsmunsvak. (Joen boter en meer
schetterende lolk dor publieke opinie dan
'he natie, en juist lol haar tiet
dde hij zieli opzijn tocht ter ver-
kiijging van reetil. Een Republiek, maar
dié geallieerde is van hef autokrafische
Rusland, vernam de eerste woorden,
een belijdenis en een verdediging van
dit repuhlikeinsclie Staatshoofd van
den stempel.
Ik sla hier als een vrij man in een
vrij land, zoo klinkt 'l vrije woord uil
dien mond. We vernemen een ander
'aecusr ik beschuldig dan dc
hatelijke eu potsierlijke aanklacht van
een Zola, in zake Dreyfus, «looi- den
krijgsraad van Hennes verworpen.
Evenwel van geen vijgenblad wilde
deze verdediger van zijn volk iels weten.
Hij weel door eigen meedoen van strijd
en van strijders, en gotuigl, slat in har-
baarschheid He Engelschen in Transvaal
nog lager staan dan de Kaffers. Werkt
liet imperialisme met ei n onwisse su"!-
rciniteitsschirn, hij verklaart van meet af
raids een scheidsgerecht te hebben ge-
mscht, en hij wenscht dit nog. Hier-
ec schuift hij oorlogslust van zich af,
i sctietst in een paar trekken, het doel
.n zijn tocht naar Europa.
Maar gij, Staatsman, soldaat in uw
jonkinansperiode, ge kent toch de pro
clamatie van Old Bobbs: de oorlog is
uit. Transvaal en de Oranje-Vrijstaat
beslaan niet meer, of liever ze zijn enkel
en onder
andere benaminge
hel^lTs
de volheid door de zaa
orm en onweder de
edendan weder als e
van bet stille woud, en eindelijk u
gebed, dat
een gelukkige jubelen
zendt. -
Met zollb
becrsclung het hjj den
viool neerz
kkeo. Zijn oug scheen 1
meniglo ric
ille.
op ile lange lijst van Groot-Briltanje's
koloniën, waarover onze genadige Ko
ningin Victoria, als Keizerin haar sehepter
voert. De .strijdende Boeren zijn voorlaan
rebellen, slroopersbeiuton, bandieten, gij
nioogl tusschen deze titels eene keuze
doen.
De Tommies, behalve de lijken van
uw voormalig volk, hegraven ook van
dit volk de namen. Het tockoinslzuad
uwer akkers is Kngclsclt zaad, uwe
mijnen en velden bevallen louter Engelsch
goud, louter Engelsche diamanten.
l>e oorlog uit 't Geen Transvaal meer V
„Neen." zegt Krüger aan Engeland en aan
de beschaafde wereld, „niel uit."
Maar dit toch staal onverzettelijk
vast, dat ge tegenover 250 li 300,000
Biitsche soldaten nooit meer dan een
25000 der uwen liehl kunnen stellen, en
dc Engelselie schatkist kan minstens eed
milliard ponden meer er aan wagen
dan de uwe, die sleelils millioenen p.
„Welnu," antwoordt Krüger, „als 't
maal uit is mol den oorlog en
met ile vrijheid iu Transvaal, weet
dan, dal vooraf de laatste Boer, de
laatste Bocren-vrouw, en 't laatste kind
der Boeren is gesneuveld."
Opdat liet eeliler zoo verre niet ko-
me, vestigt, hij zjjn hope op God Al
machtig. En in dien inond is dit woord
geen theater truc.
Ziedaar een belijdenis, die ook gel
den kan als verwijt tegen een regeering,
die op don Goeden Vrijdag T rouwbe
toon wegens dun Godsmuord op dc
oorlogsbodems alschafle.
Wij halen niet op van de ovaties
door hein niet begeerd en waaraan hij
zieli zelf zoo veel doenlijk zeker liefst
had onttrokken, aan Krüger ten deel
gevallen. Hierbij was ook de opgewekte
aard van Zuid Erankrijk een factor.
Toch was de kfrüger-ilag een nationale
belonging door de deputaties en tele
grammen uil verschillende landen aan
gekomen. Een wanklank werd evenwel
gehoord, een zeer geringe, al was ge
zorgd, itat geen Engnlsehman gemole
steerd zou worden. Er werd veronder
steld, dat 't volk vreemd was aan het gru
welijk oorlogswerk in Transvaal, daar
toe hebben bij Chamberlain e.s. immers
alle mogelijke middelen gediend. Wat
dreef dan eenige Britl'-n, uit 'I mistige
Londen naar Marseille gelrokken, om
hun hoofd gedekt Ie houden, toen Krü
ger in pleehtslatigcn omnietoeht 't hotel
passeerde, dat hun gastvrijheid ver
leende
Karrevoerders beleefdheid zou een zij
pad zijn ingeslagen om niet te zien
wat de gal in werking zou brengen.
Maar zeer primaire vorm van welge
manierdheid scheen aan die gentlemen
nog onbekend.
Krügers toespraak teekent den man,
die 't woord niet beschouwt als
den uiensch gegeven, ten einde zijne
gedachten te verbergen. Dat vierkant uiten
van zijn gedachten doet denken aan den
grooten en kloeken Jan de Witt, die de
diplomaten uit hun koers dreef, door
zijn openhartigheid. Hij penseelt de En
gelsche methode van ztrijdvoeren in
Transvaal met één woordzij is meer
burbaarsch dan de Kaffer-methode. Wat
hij verlangt is kort uitgedrukt en scherp
omlijndeen arbitrage. Dat begeerde
hij van stonde af, toen de oorlogswolk
aandreef nog vóór het onweer dood en
verwoesting rondspreidde.
Men kan echter een scheidsgerecht
weigeren, wat dan Dan vechten zijne
Boeren zich dood en hunne vrouwen
en kinderen ook. Als een Krüger aldus
spreekt en dit getuigenis aflegt voor
zijn Transvalere, dan is't geen bravade.
Hij toch is geen emotie maker, maar
deelt ruiterlijk mee, wat slag volk 't is,
dal hem tol staatshoofd heelt gekozen,
mannen van brons en graniet aan de
kopjes en nekjes gelijk, welke de Butler's
en de Melhuen's zoo dikwijls te vergeefs
poogden te bezetten.
Eerst nadat de laatste Boer is ge
vallen kan Engeland proelamecren de
oorlog is uit, er is geen Transvaal, geen
Oranje-Vrijstaat meerNiet meer
Maar 't gebied der Zuid-Alrikaansche
Republieken is dan een woestenij ge
worden, waar de vorst der verschrikking,
koning Mors, zijn werk tinaal en totaal
heelt volbracht. Transvaal is dan niets
meer dan een onafzienbaar lijkenveld.
Ten einde die ramp worde voorkomen
is Krüger in Europa, waar Frankrijk
hem met koningseer ontving en de
Hegeering met Loubet hem de onder
scheiding bewijst aan erkende Staats
hoofden toegekend.
Zijn de ovaties der bevolking, zjjn de
attenties der Regecring als gunstige voor-
teekenen te beschouwen voor het berei
ken van hel doel door Krüger met zijn
tocht bedoeld
Hierover in een volgend artikel.
BUITENLAND.
Hoe de onderhandelingen over China
eigenlijk loopen, valt moeilijk te zeggen,
FEUILLETON.
DE BLINDE.
(Vr\j naar het DuiUch.)
6) De winter was iogetreder. Ruw huiderde
de wind over deinet sneeuw bedekte daken en
legen de gevels der resideotieslad. Nachtelijk
dqisler lag over alles uitgespreid, geen slerre
scbitlerde aan den hemel, maar in de breede
prachtige straten straalde de glans van talrijke
gaslichten. Lange rijen smaakvolle rg<"'K™.door
vurige paarden getrokken, rolden naar de groole
concertzaal, waarheen geljjktydig vele voet
ganger», in warme manleis gewikkeld, hunne
schreden richlten.
De belangstelling in een blinden boerenjonger,
die over een zeldzaam talent beschikte, bad de
kunstminnenden en den lot weldoen genegen
talrijken kring in de hoofdstad in beweging ge
bracht daarbij kwamen de vele nieuwsgierigen,
die dan slechts gelooven werkelijk geleefd le
hebben, wanneer zij alles gezien en gehoord
hebben, wat voor ben bereikbi
dos te verwonderen, dat de groote concerlzaal
tot in de uiterste boeken gevuld
.Johan," sprak hjj, in de
een pijnlijken Indruk het maker
oor het publiek in uw v
kleediog verschijnt, die ge ni
de blinde
De goede majoor,
e voor zjjn beschermeling
onvermoeid werkzaam was, was verrukl
de volle zaal en de daardoor blijkbare b'
stelling voor lijn blinde en locb lag een zachte
schaduw over zga andera zoo vriendelijk •»»-
De majoor gaf zich gevangen, doch
ontevreden bjj begreep echter, dat iedere
dere tegenwerping toch le vergeelsch zon
en dat voor de noodzakelijke rustige slemi
des musicus iedere opgewondenheid raoesl
Hel concert nam met een door eenen u
werkenden kunstenaar gespeelde klavier»
zjjn aanvang.
Na het heerlijke spel leidde de majoor zjjn
beschermeling op het podinm. Eersl diepe still
daarna toog een zacht fluisteren door de ruin
zaal. De blinde slond hoog opgericht op zijl
plaats, hjj «cbeeu naar het gefluister te luistere
dan richtte hjj het lichtlooze oog naar bove
als sprak hij een biddend woord met den hemt..
Zjjn aangezicht was rustig, ernstig en doodeljjk
Hj) dacht aan zjjne moeuer
Nu spande bjj de snaren van zjjn viool.
Eenvoudig en ongezocht, maar rein. als warei
xjj door engelen gezongen, ritselden de tenet
Geljjk het gerommel van den donder dreunden
ion de bijvalsbetuigingen in zjjn oorenen
nder dien geweldigen jubel neigde hij lai.g-
aam zijn hoold en weende.
Met den voortgang van bel concert klom zijn
moed en zijn vertrouwen en met deze ook zijn
Hel concert was geëindigd.
De blinde werd van alle zijden omringd en
gelukgewenscht, met lol overladen en op de
vleiendste wjjze, in de salons der grooten en
rijken zijn kunst te loooeo, nitgenoodigd.
Lag in al deze dingen, welke met lie lot
dusverre eenvoudige en bijna ongeachte leven
van den blinde in lijnrechten strijd kwamen
reeds een groot gevaar, hierbij kwam zich
spoedig nog een tweede voegen, niel mioder
De opbreogst van het concert bedroeg een
som, die hij lot dusver slechts bjj het rekenen
op de school bad booren noemen. Nu voelde
en horstels, dan gleed een glim-
e de speeltuigen zijner kindsheid
sprak de majoor op zekeren dag by den blinde
binnentredend. „Gjj moogt uwe kunst en uwen
tel verbruikenook over de
litkorn
i zyn.
blinde
„Zeker,"
opgewekt. „Ik heb reeds duizend marken in
„Daarmede keert ge nu naar uwe moeder
terug, myn jongen vriend, oeleo u daar verder
in de kuust, en den volgenden winter, zoo God
liet wil, treden wjj hier weder op."1
Het gezicht van den blinde nam een somber
en ontevreden uildrukkiog aan.
„Zal ik nu reeds mg'u woonplaats weder op-
zockeu vroeg bjj op ietwat wrevelige toon.
„Gij wilt toch aiet, dat ik mij nu weder p bet
eenzame dorp ea iu mjjn bnt nederzet en myn
fijngevoelige vingors aan de leenen mflner kor
ven en aan de ruwe borstels afstomp?'
„En uwe moeder?' vraagde de majoor uiet
zonder eenige beschroomdheid.
„Ik zal later tot haar terugkeeren, wel zal
ik haur intusschen ondersteunen en haar mijne
dankbare liefde bewijzen maar teruggaan zal
„Wat zult ge dan doen vraagde zyn be
schermer met bekommering.
„Ik zal de wereld doorreizen,* antwoordde
de jongeling met geestdrift, „my eer en rijk
dom verwerven, en heb ik die genoeg, dan wil
ik als de zwaluwen in den herlst huiswaarts
trekken en uijj in vrede en welbehagen mijn
deljjk zacht, als sprak bjj lot zich zelve, „de
vogel, die 'de eerste vlucht beproeft heelt, smacht
er naar zjjn vleugelen in de oneindige zee der
luchtte doopen. Maar," ging hjj luider sprekend
voort, „wie zal u, den onervarene, den blinde
en hulpelooze, op uwen dwaaltocht door de
wereld begeleiden? Ik niet! Mjjn ouderdom en
mjjn overtuiging verbieden iuy dit!'
De blinde voelde wel, dal dc laatste woorden
met een ontevreden weigering gesproken waren,
en zoebt dezen py'nljjken indruk zoo snel moge
lijk weg te nemen.
„Ge moet mjj niet miskennen en verkeerd
verstaan!' smeekte bjj op innigentoon, „hond
my niet voor onbescheiden of ondankbaar. Ik
kan niet anders, ik moet de wjjde wereld in 1
En dat ik niet alleen zal omzwerven, ook daar-