Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 37.
Zaterdag lb December 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEKIBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes. Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren. Leusden, Naarden. Nijkerk, Soest. Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden'
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat. 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der Adrertentiin
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer-0.05
n uiterlijk Vrijdagavond
„Een progFam van aetie?"
Met bovenstaande vraag tot opschrift
bevat De Maasbode van 7 dezer een
artikel, dat wij om meer dan eene reden,
nader te verklaren, hieronder geheel
laten volgen. De aanhef ervan luidt
Er openbaart zich io enkele bladen der rech
terzijde zekere bezorgdheid, wanneer men denkt
aan den stembusstrijd m het verschiet. Het val',
niet te ontkennen, dat het geroep dergenen,
die langzamerhand voorposten zouden willen
betrekken, weinig weerklank vindt. De kiezers
kringen aan de rechterzijde verkeeren overliet
algemeen in eene zeer kalme siemiuing en ver-
toonen weinig geneigdheid, om zich te laten op
warmen door de vurigeu, die elke part» telt.
Is het de grievende teleurstelling, in IVJ7by
de herstemmingen ondervonden, na den zoo
veelbelovendeo uitslag der eerste stemming; is
het de ontgoocheling, welke nu mg iiaweikteo
zoo weinig lust kweekt lot het hervatten van
een goed-voorbereiden strijd V Wal ervan zij.
de algemeene indruk ia hel Katholieke kamp
en voor zoover we kunnen nagaan, ook in hel
ant.-revolutionoaire, is deze't is nog zoover
oiel; als de verkiezingen voor de deur staan,
uu ja, dan zullen we ons uitteraard niet van
eene stembus-actie kunnen onthoudenhet voe
ren daarvan zijn we aan ons verleden en aan
de waardigheid onzer party verplicht; maar
maken komen die tijden, dan komen die plagen.
Nu is onze bedoeling geenszins, eene derge
lijke koelheid te pryzen ol aan te bevelen; «it
constateeren slechts het feit, en daarmede dient
rekening te worden gehoudeu.
Waar nu een zoo somber feit te con
stateeren valt, wil het ons voorkomen,
dat iedere, zij het ook maar zwakke
poging beproefd tot opwekking van eene
zoo diep ontmoedigende stemming, al
leszins waardeering verdient. En waar
de redenen, door ,üe Maasbotte"
vragenderwijze opgenoemd, toch zeker
kunnen geacht worden de voornaam
ste te zijn van de verregaande
lusteloosheid in het katholieke kamp,
is het, dunkt ons, zaak nu reeds te
trachten een zoo bedenkelijk verschijnsel
le onderdrukken, en niet daarmede te
wachten tot de verkiezingen voor de
deur staan. Wel bestaat ook bij ons de
vaste overtuiging, dat het geenszins de
bedoeling is van het geachte orgaan
dergelijke koelheid te prijzen of aan te
bevelenmaar juist daarom bevreemdt
het ons te meer, dat het komt tot deze
gevolgtrekking
Om deze kilheid alleen reeds zouden wij vuur
ons geen adhaesie durven schenken aan het,
een paar malen geopperd, denkbeeld om een
scherp omljjod program vao a- tie voor ij-
Katholieke party op te stellen en, daarmede
gewapend, een warmen strijd io te gaan.
Io het samenstellen van zulk een program
zien we niet hel minste heil, daarg-laten
nog de vraag, of er onder ie hierboven ge
schetste lusteloosheid kans zou zijn oji eene
serieuze medewerking van de zjjde der Katho
lieke kiesvereenigingen.
Deihalve om de kilheid en lusteloos
heid in het katholieke kamp wordt het
samenstellen van een program van actie
als heilloos beschouwd. In Irouwe,
deze stelling kunnen we geen andere
verklaring vinden, dan dat het anders
zoo moedvolle orgaan mede in een zeer
moedelooze. lusteiooze stemming verkeert.
Uit blijkt ook uit het volgende
Nu i» er gezegdlaat zulk een program liever
-aamge-teld worden door onze Katholieke Katuer-
de kie*vereenigingen uiu.
renwel onaannemelijk. Hoe
kunnen verbuigen, dat de
kiesvereenigingen zich in-panden voor liet door
ieren van een program, dal geheel builen
are h iwijze vau ukase Werd opgelegd V
Hel advies om een program door sic
katholieke Kamerleden le doen samen-
de kiesverenigingen om,
schijnt De Maasbode" dus
lijk. .Maar voor ons zou I
onaannemelijk wezen, als het, gelijk hel
geachte blad zich voorstelt, bij wijze van
ukase (bevelschrift) aan de kiesvereni
gingen werd opgelegd Doch zoo iets
ligt volstrekt niet in de bedoeling. Ho-
vendien zon de katholieke Kamerclub
zich tot zoo n politieke lout zeker aller
minst laten vinden.
Wij hi
dankbeeld ons tamelijk
n lien, die tijdens den verkiezing.
liet lot het opslelh-n
dringende gebeur-
licht eeltige leden der fractie besloten
zijn. deze is zeer gemakkelijk te onder
vangen zij nemen eenvoudig geen tleel
menslelling van een program,
■gewende bezwaren zijn dus
zoo beduidend, dal de katho
lieke Kamereluh ervoor behoeft terug
le schrikken, aan het dringend verlan-
vele It. K. kiesverenigingen
gevolg te geven. Ilovendien geelt hel
geachte orgaan volmondig toe, dat cr
zich gebeurtenissen kunnen voordoen,
die hel opstellen van een zoodanig pro
gram wenschclijk maken. Maar juist
daarom zij gevraagd bestaat in hetgeen
tijdens en na verkiezingen van IS',17
op politiek g"i i is voorgevallen niet
een dringende reden, om de tol mat
heid en lusteloosheid gebrachte kiesvor-
ecnigingen, althans een leiddraad te
verschaffen hij de aanstaande verkiezin
gen, die levens tot uitkomst kan heli-
hen bevordering van eenheid in de
Katholieke Staatspartij
Maar De Mauxbnde heeft nog andere
bedenkingen bel schrijft
Trouwen,wat beduidt een program wat
Vertrouwen zal Imt wekken hij, wat richting
geven mitt <le Katii. kiesverenigingen Noch
program,
verwachtingen verw
en piogiam van heginst-h-n
andere vragen deze luiden
Moet nn «eu program van actie zich uit
breken vönr ol tegen invoerrechten V
V.iör of tegen grondwetsherziening
Vilór ut tegen evenredige Vertegenwoordiging:1
•n vloot V
of meer
p.irtijgc
Volkomen waaren juist daarom
achten wij het zoo hoogst geweuscht,
dat de katholieke Kamerleden niet el
kaar itt overleg treden en het resuliaat
ervan in een program van nctie beli
chamen. Dan eerst is hel fundament
gelegd, waarop tloor onze partij een
drachtig kan worden voortgebouwd.
De Maasbode maakt echter de op
merking
Ih-t feit staal, dat nok onze Katli. Kamer
-rilselil is. En zoolang
bluft I-
k program,
'K-lijk
bevredigt, maar dieusvutgens duur de kiez
schouderophalend wordt ter zijde gelegd;
óf een scherp omlijnd program, dat ei
I .zondanig geval." door De Maas
bode" voorgesteld, zal zich wel niet voor
doen, bij gevolg zal ook geen enkele kiesver-
eeniging in de verzoeking komen, aan do
katholieke Kamerleden het minder ge
paste bescheid te geven. Voorts moge
het denkbeeld tamelijk eigenaardig
voorkomen, dal afgevaardigden, wier
aanblijven in kwestie kond, op dringend
verzoek een program van actie ontwer-
maar onpraktisch of verwerpelijk
zal het, wanneer het in zijn juiste be-
teekenis wordt opgevat, geenszins geacht
worden. Of zou hel samenstellen van
program door de katholieke Kamer
club niet veeleer als een licre politieke
geloofsbelijdenis moeten beschouwd voor
die kiesvereenigingen, welke bij hunne
herkiezing betrokken zijn? Voor deze zou
de aanbieding van een program een
dergelijke, geen andere beteekenis leb
ben. Én wat de moeilijkheid betreft,
aangaande de aftreding, waartoe wel
allcn tu--g-juicht en h
Ijjki'll dienstplicht V
i leerplicht g'-sL'it
Zelfde program, iluii
I, I'-.armee ging be
Eene bepaalde rich
Wij willen niet betwisten, dal een
fhtinatig gevoel van biltere teleur
stelling hier uiting zoekl maar «Ie
voorstelling betreffende de stemming
genoemde wetsontwerpen, achten
minder juist. Door te beweren, dat
het éeno Kamerlid tegen, liet andere
deze wetsontwerpen heeft gestemd,
tien aanleiding géven lol misver
stand maar zcgl men, dal bijna alle
katholieke Kamerleden zich tegen per-
onlijken dienstplichten tegen leerplicht
hebben verzet, dan spreekt men duith-
niets meer dan de volle waarheid.
Nu kan men het betreuren, dat in deze
'piacstie niet alle. katholieke Kamer
leden eenzelfde houding aannair
moet nu daarom ook aar
katholieke bestrijders van beide wets
ontwerpen, die ook nagenoeg allen
meerder of mindere mate aan
uenstclling van het program van I
ginselen in 1895 hebben bijgedrag'
thans de bevoegdheid, of het vorlr uw
tot het ontwerpen van een program van
li'- worden ontzegd?
Maar -De Maasbode" stelt ook nog
"lijdelijke te seltikk-n.
■rdccldlioid van een
geringe afmeting als in tie katholieke
Kamerfractie is aan te wijzen, zouden
ittr in 'l onvermijdelijke
moeten schikken. En dat is het gevoelen
n „De Maasbode." Waar lot dusverre
'h in den polilieken strijd eene zekere
lusteloosheid oi moedeloosheid vertoon
de, was het wakkere orgaan steeds ge
reed moed en vertrouwen le wekken
en zou het nu zoo eensklaps met zijn
verleden willen brekendil kunnen
wc moeilijk aannemen. Doch misverstand
schijnt te bestaan, getuige het volgende
slotwoord
De wetgevende periode 181)7—11)00 heeft
over hel Katli. Piugram, te Utrecht vastgesteld,
tot tweemaal toe de doodsklok geklept.
den dood van het hybridische
wewu
Maar men spare zich voorloopig de moeite
een plaatsvervangertju ervan ten doop te houden.
Waar lint feit mag geconstateerd
worden, dat twintig katholieke Kamer
leden het Katholiek Program zijn trouw
gebleven, en slechts twee leden daarvan
zijn afgeweken, mag toch van dood en
doodsklok kleppen geen sprake zijn.
Nog een slotwoord achten wy noodig.
Immers, gelijk we gezien hebben, belrelt
het artikel van De Maasbode" in hoofd
zaak een behandeling der vraag omtrent
een program van actie, uitgaande van
de katholieke Kamerleden. De bezwaren,
door het geacht orgaan daaromtrent
ingebracht, hebben we. naar onze be
scheiden mccning, genoegzaam ontze
nuwd, en tevens aangetoond, dat ook voor
die kiesvereenigingen, welke betrokken
zijn bij het kiezen van katholieke Kamer
leden, een program van actie ongetwijfeld
een heilzaam richtsnoer wezen zou maar
de hoofdquaestie moet niet daarin ge
zocht. Deze beslaat hierin, dat de R.
K. kiesvereenigingen, die voor het feit
worden gesteld een keuze te doen uit
nict-kalholieke candidaten, met een
program van actie worden toegerust,
waarmede zij de politieke gevoelens
kunnen peilen van een candidaat,alvorem
aan dezen hun vertrouwen te schenken.
Dan voorkomt men zeker teleurstelling.
Met een pakkende leuze, als de verkie
zingen voor de deur staan, zou het zeer
goetl mogelijk zijn, een soort geestdrift
te wekken, die de kiezers als blindelings
naar de stembus doet draven maar na
de stemmingen 3taan de Katholieken
dan weder voor de hopelooze vraag
wat hebben we nu eigenlijk van de door
ons gekozen afgevaardigden te verwach
ten En toch geen andere uitkomst is te
voorzien, als de strijd bij de stembus
weder wordt aangebonden, zonder het
nemen van een allernoodzakelijksten
maatregel, die alleen kan gevonden
worden in het ontwerpen van een zaak
rijk program. De positie der Katholieke
Staatspartij is toch wel zoo ernstig, dat
een zeer beleidvol optreden bij verkie
zingen dringend vcreiseht wordt. Waar
de Katholieken boven den Moerdijk door
geen enkelen katholieken afgevaardigde
in ons Parlement vertegenwoordigd wor
den, zou het toch al te dwaas wezen,
als zij opnieuw de kracht en den invloed,
waarover zij bij de stembus kunnen be
schikken, lichtzinnig vermorsten door op
candidaat te stemmen, van wien zij
weten of deze, gekozen zijnde, in
voor- of tegenstander ontpoppen
zal. Voor een pakkende leuze, als zijn
belangen er mee gemoeid zijn, neemt
candidaat nog al gretig den hoed af,
r lacht in de binnenkameren over
de onnoozelheid van kiezers, die zich
door zoo n zweepslag naar de stembus
laten drijven.
Men versta ons echter welwij wil
len geenszins ontkennen, dat eene pak
kende leuze, mits ze haar oorsprong
vin lt in een politiek program, uitstekende
diensten bewijzen kan, derhalve als hulp
middel mag aangeprezen worden. Maar
met eene simpele leuze, zonder dat ook
eert program in toepassing komt, Kamer
verkiezingen aanvangen, achten we onver
antwoordelijk. De waardigheid onzer
Staatspartij gaat daarbij onvermijdelijk
tc loor, dat heeft de ervaring tot onze
eigen beschaming geleerd.
BUITENLAND.
In de Duiische Rijksdagzitting van
Maandag werd door de afgevaardigden
Von Sattler en graaf Van Limburg
FEUILLETON.
DE BLINDE.
(Vrij' naar het Duitsch
(Slot).
8.) Door de bjjoa ledige kerkruimte drong
uit het koor het murmelende gebed der mc"
nikeo.
Eu nu volgde een eerbiedwaardig zwijgen.
Van achter het hoogaltaar kwam eeo lange
donkere «toet met brandende kaarsen te voor-
schjjn. In zjjo middeo werd een opeDe lijkkist
gedragen, onderwijl de langgerekte tonen des
psalms Mistreet tegeu de waodeu en gewelven
Daarna verdween de lykstoet onder den bo
dem, de vochtige steenen treden oaa' het grat
afdalend. Nauwelijks hoorbaar en dof drongen
de tonen nit de onderaardsohe gewelven naar
boven.
De blinde greep naar links en rechts.
,Wie kent hier den weg naar hel orgel Y
vraagde hij zoek- id.
.Wat wilt ge daar?" was de wedervraag.
.Ik moet daar heeo."
.fijj moet?"
.Ja, ik moet. Maar gaat u mei mi) mede
treed de blaasbalg."
.Vriend, gij beveelt, als waart ge hier heer
en roeester. Maar ik wil u dienen
„Goed. maar vergeet niet, dat ik blind ben.
Zacht drong een lichtglans, van de uil d
begraafplaats terugkeerende monniken als ee
stralenbundel door het heiligdom, toen uit d
hoogte der gewelven zachte, ernstige tone
nederruischteo.
.Requiem aeternam
Eeuwige vrede! Woord vol weemoed en z;
llgheid. eerst dan verstaan en begrepen, wat
neer de ziel op hare vleugelen boven de aarde
naar gindscbe gewesten opstijgt, waar
de hemelsche palmen eeuwig ongestoord hare
gulden twjjgen over gelukkigen uitspreidt I
Zoete hemelsche vrede, wier gelukkig
noch door leed noch door zorgen gekweld,
door geeoe bekoring ontroerd, door geeoe zonde
verstoord wordt.
Goddelijke vrede, die vrijgekocht var
aardsebe lielde een Johannes gelijk a
borst des Heeren rust en daar zjjo gan3che
zaligheid vindt I
Daarna heersclite weder een gcheimnisvolle
glilte in de wijde heilige ruimte.
ïene hand legde zich zacht op den schouder
i den blinde.
.Wie zjjt gil?" was nu de belangstellende
dien wjj reeds lang v
.Een 1<
,De
wachtten
.Ja!"
.Volg mij dan
De broeder leidde hem h(j den abt.
.Gjj zgl de gast mijns kloosters en van ons
orgel, zoolang het u bevalt!" sprak de abt,
terwijl b\j den blinde innig de hand drukte.
.Dat zal wel lang duren, als ik myn hart
ondervraag, en toch wellicht slechts een korten
lijdGod heelt alles in Zjjne hand. Ik zoek
niets meer dan den vrede in God. Ik heb bet
licht mijner oogeo, die warme zon mijns levens
verlorenmijn vader en oiy'oe moeder zyn
gestorven en met hen datgene, wat mij zoo
dierbaar was. de gelukkige blik in Gods
wonderbare wereld. Ik heb de eerzucht en den
mammon geofferd. Ik heb getriomfeerdMjjne
vulde zich mei den uilbundigeo lof der men-
-n, mijne beurs met goud. Een ander ware
wellicht gelukkig geweest, doch ik voelde mjj
Immer eenzamer en armerIk had den vrede
mijns harten verloren! Dezen wil it thans te
rug zoeken, en heb ik bem weder gevonden
Men wees den joogen gast een karner aan
en hield hem liefdevol in het klooster. Hij
echter werd immer stiller en ernstiger; slech's
wanneer hij met den ouden abt te zanten was.
ging zyne ziel wjjd open, gelijk de roos in den
warmen zonneschijo. Aan hem had hjj de ge
heimen zijns levens en zijns harten toever
trouwd, over zijn ontevredenheid, zijn innerlijke
verwardheid en zfln weemoed naar den vei
loren vrede geklaagd.
En hjj hem had hjj troost gevonden.
-Mijn zoon," sprak Leeder de monnik, .i
hen overtuigd, dat ge in de wereld niets met
le zoeken hebt. Doe afstand van baar en bij
uw geheele leven lang in ons midden."
,En mijn arme zuster?" vraagde angstig de
blinde. Gjj weet toeb, wat ik u van haar ver
teld hebt
,Ja, ik weet het, en ik zegen u om harent
wille. Maar God heelt ook haar den weg ge
loond. waarop zjj ten hemel wandelen moei."
.Paler, ik versla n niet."
,!k heb haar geschreven, dat wjj n als een
geschenk Gods bjj oos weoschen te houden,
tot God u de oogen sluit, om ze voor bet
eeuwige licht weder te opeoea. Daarop heeft
zjj heden geantwoord."
De monnik haalde nn een briel nit zijd borst-
,En wat schrijtt zy wel vraagde de blinde
bijna fluisterend en drukte de baaden kramp-
„Zjj is tevreden, dat n bjj ons is, ofschoon
daarmede haar harteweoscb, op wiens vervol-
.ing zjj zoo lar^ met weemoed hoeft gewacht,
niet io vervulling gaat. Daar zjj echter voor n
geen barmhartige, opofferende zuster wezen
kao, zoo wil zjj het voor anderen worden. Zy
zendt n haren afscheidsgroet voor dit leven
binnen eene maand treedt zy in de ryen dier
engelen in menschengedaante, die wy .Zusters
van barmhartigheid" noemen."
De blinde boog hel hoofd en weeode.
.Dus alweder een stuk mjjns harten geofferd,"
znchtte hij, .en toch, het is goed zoo I"
Met iedereo dag werd zjjo gelang en orgel-
spel gevoelvoller en verhevener en dikwjjls