Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 39.
Zaterdag 29 December 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen!. Eemnes. Harderwijk, Hilversum. Hoogland,
Laren. Leusden, Naarden. Nijkerk. Soest.. Stoutenburg, Veenondaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per post10.10.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentién
1 lot 6 regels
r icdcren regel meer
Cgd zjlll.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Nieuwjaar.
Wederom staan we aan den vooravond
van den stonde, waarop twee jaren zullen
wisselen. Het oude jaar met zijn lief en
leed, zijn strijd en teleurstelling gaat
van ons scheiden en een nieuw jaar
zullen we intreden, dat als mei gclieim-
zinnigen sluier voor aller oog ligt be
dekt. Doch hoe verborgen ons do toe
komst ook wezen moge, dal weten we
zeker, dal de oude nooden, teleurstelling
en vooral strijd, moeilijke strijd ons
in het nieuwe jaar weder wachten.
Een enkele blik rugwaarts overtuigt
ons daarvan maar al te welsprekend.
Moest immers het geloovig geir.oed zich
ook in het algeloopen jaar niet ergeren
en bedroeven over dc snoode wijze,
waarop de eer van den algocdcn God
werd aangerand Stond onze Moeder
de H. Kerk niet voortdurend aan den
schandelijksten laster en de wreedste
vervolging bloot Zag men niet met
cene verwoedheid, die iets duivelachtigs
vertoonde, ijveren, opdat niet aan don
Schepper des heelals, maar aan de ver
achtelijke stof de eeredienst werd gewijd?
En werden recht en gerechtigheid niet
met voeten getreden?
Toch, niettegenstaande dit alles,
bestaan er voor ons, Katholieken,
overvloedig redenen tot bemoediging.
Het bijna afgeloopen jaar, door Z. II.
Paus Leo XIII het Heilig Jaar genoemd,
is immers geweest een jaar van rijken
oogst van Martelaren, wier vergoten bloed
immer tot glorie strekt van Christus'
Kerk op aarde, en bovendien een jaar
van boete en gebed. Te Rome werd
Christus in Zijn Piaatsbekleeder een schit
terende hulde gebracht. Duizenden togen
ter beévaart om in de Eeuwige Stad
op geheiligde plaatsen te bidden, ten
einde deelachtig te worden aan de ge
nadeschatten door onze Moeder de H.
Kerk met het groole Jubiló haren kinderen
aangeboden.
Dat moge onzen moed verlevendigen,
by den lellen strijd, die, ons Knlholie-
zich onttrekken mag. Waar toch, zelfs
Staatswege, ongeloof en zedeloos
heid op de meest stuitende wijze in be
scherming genomen en bevorderd wor
den, mogen wij geen oogenblik aarze-
üiet al de ons ten dienste slaande
krachten daartegen op te komen. Maar
vooral ook, nu liet christelijk oiiderwjjs,
hetwelk reeds zoo groole offers vordert.
koele berekening nog meer bemoei
lijkt wordt, zoo zelfs, dal zijn voortbestaan
op sommige plaatsen dos Innds schier
mogelijk wordf gemaakt, lol groote
mgde van hen, die van eenc gods
dienstige opvoeding, van christelijk on
derwijs gruwennu derhalve de ziel
hel kind mede de inzet is, waarom
moet gestreden worden, is pal staan lot
uiterste een gebiedende plicht.
,'t moed dan den drempel van
ïicuwe jaar overschreden, er moge
komen, wat wil, als wij, als Ka
tholieken, slechts trouw onzen plicht
willen vervullen, dan toch kunnen wc
zeker zijn, dat het komende jaar voor
ons worden zal. wat wij onzen lezers
van ganschcr harte tocwcnschcn
Een gelukzalig nieuwjaar
Bij hst sluiten der eeuw.
I.
Het Heilig Jaar, het sluitjaar der
XIXs eeuw, spoedt ten einde. Hiermede
dringen ernstige gedachten zich op bij
den mensch, in onzen veel bewogen
tijd. Nog slechts enkele etmalen en de
skeletachtige gestalte der XIX* eeuw
krimpt weg tot punt, om klokke midder
nacht, 31 December, onzienlijk, onhoor
baar te verdwijnen. Menigeen vraagt zich
ongetwijfeld afZal het eerste jaar der
nieuwe eeuw zóó opbouwen of afbreken,
dal het later óf met dankliederen óf
met vloekkrelen zal genoemd worden
Zullen hoogere zegeningen als Jubilee
vrucht daarin iiilslroonicn Zal aar
I MO 1 als voorsmaak van 'l geen di
eeuw lo verwachten heeft, evenals aar
den profeet Ezechicl, een boek wordei
voorgezet, vol jammerliederen, klaagzan
gen -
Mister
allen uil evolutie-leer of del.
te willen voorspellen, staal hier gelijk
met horoscoop te trekken uit dwaal
lichtjes boven 't moeras, l'it de feiten
vastgaandc conclusie te willen halen voor
iie toekomst, is vooral onzeker werk,
wanneer die feiten vlakweg strijdig
tegenover elkander staan. Dit is echter
voor den Christen niet hel meest raad
selachtige. Hij weet immers, dal het
kwaad beginsel niet tie waarheid, niet
het goed kan doen verdwijnen, maar
God hij machte is hel gruwelijkst kwaad
te doen strekken tol Zijne zegepraal.
De eeuw, die vervloeit in een oceaan,
welke het verletten heel, draagt een
eigenaardig kenmerk. Zij was de eeuw
der forsehe, helle, felle, scherpe con
trasten.
liet rationalisme, met zijne vertakkin
gen, wilde op elk gebied zijn program
als Evangelie opleggen. Plus IX slingert
het zijn Syllabus in 't aangezichtbij
kondigt als leerstuk af Maria's Onbe
vlekte Ontvangenis roept 't Vatikaansch
Concilie bijeen, dat dc Pauselijke Onfeil
baarheid als leerstuk uitspreekt.
En diezelfde Paus moest hij de aan
vaarding zijner Hcgeoring Rome reeds
ontvluchten, doch keerde spoedig in ziji:
hoofdstad terug. Korte weken na 'l
concilie ziel hij de llaliaansclm troepen
door de bres in de Porta I'ia Ron
binnendringenmaar beroofd van Kerki
lijken Slaat en hoofdstad, wordt loeh
den beroofde Zijn Vaticuan mei Sint
Pieter. door den roover gelaten. Hij
een geïnterneerde, een gevangenei
een zoogenaamde Waarborgenwel erkent
zijne wereldlijke Souvcroiniteit
Vaticaan. En terwijl Italia Una het
overweldigd Rome voortaan onaantast
baar, intangibile noemt, antwoorden Pius
IX z.g. en Leo XIII roemrijk regeerende
neen -. en 'l protest werd nog dezer
dagen hernieuwd en de rechten van 't
Pausschap onverjaar- en onvervreemd
baar verklaard.
In bonte groepen trekken dc stelsels
voorbij van mannen, die zich opwerpen
als gids onder de menschheid, maar
hui; onderling contrast is zoo mogelijk
herper dan dat van neen tegenover ja.
De rationalistische bespiegelingen ver
vliegen in vormen, die zich oplossen
■en Alwczon, dal alles heet te
doordringen en waarin alles ten leste
opgaat. Alles ontwikkeling? Maar hiermee
contrasteert de ervaring, die, hoe hoog
de mensch ook opzwellen, al verder
in de aarde omlaag en in de wolken
boven zijn huoël dringen wil, dc
schakel niet vindt, die de ontwikkeling
van dier tot monseli vaststelt.
Meer praktisch aangelegde mannen
zoeken liet tt/t 't wereldrond, willen hier
de hemeltenten opslaan, liefst boven de
schacht, die naar een goudmijn leidt.
En ten einde ongelijkheid te doen ver
dwijnen, moet do grond on wat daarop
is gebouwd, onderling verdeeld worden.
Wc welen eigenlijk niets, kennen
weer anderen, voor wie hel heelal een
groot doolhof is, en aan eiken girls, die
opduikt, du vraag stellen: wat is waar
heid Maar in al zijn scherpte klinkt
lot die Evangelisten, waarvan men
leert, wat anderen weer tegenspreken,
T woord van Urunotièro, dat van 'l
bankroet tier wetcneclniji spreekt.
De .Staatswetenschap bracht hul. niet
veel verder. Heel deftig werd het constitu
tionalism!: verklaard te zijn een verfijnde
plant van een wilden struik in Frankrijk,
een tijdje lang bloeiende. De wilde aard
van de volkssouvereiniteit werd getem
perd, maar er kwam verzet legen de
poging om het wilde gewas tol beha-
gelijke sierplant te maken.
Een kalme volkssouvereiniteit, door
enkele vertegenwoordigers feitelijk uit
geoefend, en dan nog een koningschap
bevoegd zijn veto uit te spreken, kwam
in botsing met de begrippen van som
migen. die beweerden de onsterfelijke
beginselen van 1789 in hun volle wild
heid, maar in strenge consequentie te
volgen. Waarom zouden niet zij, de an
archisten en nihilisten enz. 't ware ver
basterde volk zijn? Op hen had enting
van conservatief bloed geen vat. „Haat
aan 't koningschap!" was nog altijd de
leuze van dien tak van den souvereinen
volksboom, en de aanslagen op het leven
van Vorsten en Staatshoofden was de
openbare belijdenis van hun rauwe leer.
torlog na oorlog ontstond en 't leek
eerst of Europa maar één Suzerain zou heb
ben Napoleon met eenige zijner broe
ders of maarschalken tot vasallcn. En
zie liet verheven contrast; een zwakke
grijsaard, Pius VII, spreekt over hem den
ban uit, wat de Corsicaan doet uitroe
pen ..Meent dan de Paus, dat zijn ban
aan mijn soldaten 't geweer uit de hand
zal doen vallenen letterlijk ontvalt
aan den Franschen soldaat het geweer,
bij den uittocht uit Moskou, door dc
felle koude krachteloos geworden.
Du geweldige maakt den Paus tot zijn
gevangene, maar sterft zeil als gevangene
op Sint Helena, en met gejubel keert
Pius VII naar Rome terug.
BUITENLAND.
Eone staking der dokwerkers te Ant
werpen heeft aanleiding tot zoo ernstige
ongeregeldheden gegeven, dat ze Zater
dag met geweld van wapenen moesten
worden onderdrukt, waarbij één staker
gedood on 30 gewond werden, van wie
10 ernstig. Vele personen worden in
hechtenis genomen.
Als aanieidende oorzaak wordt ge
noemd, dat de dokwerkers Zaterdag
morgen aan boord gingen van het
stoomschip .Mars" en daar de laders
op dc vlucht dreven, hen dreigende
met den dood.
De politie had het bij die onlusten
hard le verantwoorden. Een inspecteur
en vier agenten werden gewond door
steenworpen. Toen het bleek, dat de
politie niet meer bij machte was de
orde to handhaven, werden de gen
darmen gorequireerd.
FEUILLETON.
I lalloo;
elk
De Uilentoren.
In den rooksalon ran een defiig hui» in Lon
den zal oen vronljjk gezelschap bu'een. tiaar
men in 'l algemeen gaarne, bjj een warmen haard
gezeten, eencn blik werpt op de koude der
lijks In le midden van een prellige omgeving
zich doorgeworstelde siormen of meegemaakte
avonturen in het geheugen terug le roepen, of
er van te honren verhalen. Ook genoemt
zeischap bracht daarmede den tjjd aangoc
dour en uit den mond der beeren, die bet
lijk in hunne leunstoelen zaten, kon men
tein, toen de overigen hun kruit hadden
scholen en er eene pauze was iugetreden,Xu
zal ik ook eens cene bjjdrage leveren tot deze
tentoonstelling van jjselijke avonturen, welke
wjj beden avond gehoord hebben. Het zal mijner
vertelling niet mankeoren aan romantische ge
beurtenissen noch aan geschiedkundige waarheid,
want enkel bü de herinnering er van vaart eene
rilling door mijne leden.
Tegen hol eindo van 18.... riepen mij gewich
tige zaken naar Spanje, en dwongen mjj lot
een verblijf AndalnsiÊ van bjjna eeo geheel
jaarik was toen nauwlijk» drieëntwintig jaar
oud. In plaats van mjj op te sluiten in Ht
nauwe sombere straten van Cadiz, huurde ik
een fraaie villa le Pnerto-Real, een schilder-
ach tig stadje, waar de muren der huizen prijken
rriendeljjke jalouzieën.
maal per week rukte ik mij los uit mijne pret
tige eenzaamheid, besteeg daarop mjjn vurig
Spaansch paard, en legde in drie mjjl-n deu
weg al, welke Puerto-Heal van Cadiz scheldt.
Te Cadiz maakte in die dagen een zekere
José Marie, die langen tjjd als hoofdman eener
tig had gemaakt, hel voornaamste der gesprek
ken uit. Met de regeering had hjj vrede gestoten
velke gebeurtenis
Einiieljjk was
Men
laden
egaande vermetelheid, dat in mjj eeu groote
nieuwsgierigheid eu een bijzonder verlangen werd
opgewekt hem eens le zien en te spreken.
Op zekeren morgen ontviDg ik van eeoen
vriend le Cadiz, zekeren Don Torribio Guesadu,
genoemde José Mario dien zel'den avond bij
hem ten eten kwam -, hjj ried mjj aan, deze
gelegenheid niet ongebruikt voorbjj te laten
gaan, om den heruchteo ez-rooverhuotdmau te
zien en met hem naar believen le prate
moest derhalve komen en deelnemen aai
souper ter eere vau dezen gewezen .saltea
Zeer verheugd over deze uitnoediging I
Twee ureo later zat ik gonocgeljjk ia Don Torri-
José Marie was stipt op tjjd. Hjj was juist
de man, zooals mjjue lantasie hem geschilderd
hadde weinige uren. welke ik in z(joe legen-
iMl'ccn vriendelijk: ,Vaa
atmosfeer was ticol cu drukkend en groole
regendroppels begonnen reeds tu vallen. Ik wei
gerde echter tesliat te blijven. Mjjn hoofd was
lurljjkon aaok-g tot stijfhoofdigheid, en
ads, over de lengte van den weg, de onve
it late
in den wind sloeg, ik nam afscheid
sprong op mijn paard, dat vol ongeduld
de deur stond te trappelen, sloeg injjnen mantel
om, gaf het dier dc sporen en reed weg.
Langzaam naderde de bui, maar zekervan
tjjd tot tjjd hoorde ik het rollen van den donder,
terwijl helle blikseinflitsoo mjjn paard verblind
den en hel tot razendeo spoed aanzetten. Vol
vrees reed ik daarheen op den mjj bekenden
straatweg, het hoofd vol van de angstaanjagende
avonturen, waarmede José Maria ons den ge-
heelen avond had bezig gehouden. Angstig
spiedde mjjn blik naar alle kanten, als om dc
duisternis te doorboren en mjj voor hinderlagen
nachts, die de An.lulusische wegen ooveilig
Ik was gewapend en bood weerstand aan de
tusschen I'uerto-Kc»! en Cadiz algelcgd, om niet
zeer goed de wezenlijke gevaren der straat le
kennen, in dezen nacht echter beschouwde ik
mijne bezorgdheid als een uitvloeisel .'er tal
rijke akelige tooneeleu, welke ik gehoord had.
Het onweer had titans zijn grootste hevigheid
lichtten alles met een blauwen, fa'nlastischco
gloed. In slroomen startte do regen neer en de
kelde en werd schuw bjj clkeo pas te midden
der atgemecne opschudding in de natuur ieder
oogenblik kon ik verwachten in de modderige
straal geworpen le worden. Door den regen
was ik doornat geworden, en verwenschle reeds
mijne stijfhoofdigheid, die er mij toe had aan
gezet, midden in den nacht op een slechten
nog gevaar tu loopen den hals te breken. Ik was
der vcrtwjjfoling nahjj, toen ik mjj een oud
kasteel herinnerde, dat niet ver van de plaats
kon zjjo. Na een oogenblik zoekens gelukte het
mjj het gastvrije dak le vinden.
Het was een oud, steeneu gebouw, het over-
bljjlsel van een leengoed, dat door den tjjd
langzamerhand lot eene ruïne was gemaakthel
was onbewoond en diende den nachtvogels tot
schuilplaats. In den volksmond heette bet ,do
Uilentoren,'' een Daam, dien het we! verdiende.
Ik steeg af, nam de tengels op den arm en
betrad, door mjjn paard gevolgd, een groole
ruimte; hel zag er donker en onprettig uit en
bosloeg de geheelo breedte van deu toren. Aan
licptnge:
rwjjl u
azing en achrik v.
der open plaats e
onderhouden w
de bewoners dezer zonderlinge woning? Ik wilde
mjj niet zorgeloos in dit bandietenho! begeven
en liep daarom naar den ingang terug, om
naar alle kanten met de grootste voorzorg om
mjj heen te zien; hel was echter te donker dan
dat ik iets had kunnen onderscheiden. Te ver
geefs luisterde ik; ik hoorde Diets dan het ge
huil van den wind, waarin geen menacheljjk
geluid zich mengde. Eenigszins gerust gesteld
door de stilte en de eenzaamheid, besloot ik deu
toren aan een onderzoek te onderworpen. Mjjn
naspeuren bleef zonder gevolg, ik ontdekte
slechfs een soort van stal, waarin ik mjjn paard
onderbracht. In de overtuiging, dal ikdeaenige
bewoner des torens wae en voor 't oogenblik
nieta had te vreezen, betrad ik de open ruimte
weder, maar besloot aanstonds, om de meerdere
veiligheid, mjjn intrek te nemen in het boven
gedeelte des torens. Voor zoover de duisternis
toeliet, geleek de ruimte iu dit hoogere gedeelte
volkomou op die, welke zich beneden bevond.