Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 42.
Zaterdag 19 Januari 1901.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum, Bussuin, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest. Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie n
Franco per posl
Afzonderlijke
0,40.
f 0,05.
Bureau Breedestraat18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentitni
Van 1 lot 6 regelsfo.30
Voor iederen regel meer-0.05
Rorreepondenliën en Advertentiên moeien uiterlijk Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel
Bij het sluiten der Eeuw.
UI.
Van Staatslieden gewagende, past het
nog even de Verbonden aan te slippen,
waarran de XlXe eeuw een fraaie col
lectie bijeengaar,le. Napoleon wilde bij
Terbond de Mogendheden tot zijn con-
tinentaalsteliel trekken en Engeland
boycotten. Na Waterloo en 't Weener
congres verschijnt het II. Verbond. Con
gres noch verbond hebben de revoluties
van 1830 gekeerd.
Het latere Driekeizors-verbond moest
den Europeeschcn vrede verzekeren en
toen hij zich oploste, was de vrede in
nog beter conditie dan bij de oprichting
van den Driebond, die Frankrijk be
dreigde en, naar verluidde, aan Italië het
bezit van Rome verzekerde. Daarnaast
zette zich de Tweebond neer, Frankrijk-
Rusland, en nog hechter staat de vrede
Onlangs is er nog een Duitsch-Engelsch
verbond bijgekomen. Dat intusschen
Amerika met Spanje streed en Cuba
zoowel als de Philippijncn buit maakte,
is met dien mooien vrede wel een naar
contrast, maar dat is niets verontrustend.
Amerika hield zich builen die Bonden,
en Europa builen inmenging van zijne
Maar de verhevenste parodie is de
Haagsche vredesconferentie. Haar eerst
geborene, het Arbitrage-hof, is van die
moeder het sprekend beeld. Bijeenkomen
om te oordeelen over geschillen, zeer
zeker beleven we dit van 't Hof. Aan
zijn uitspraak bindende kracht hechten...
wel neen
Dat aan zulke schommeling was voor
afgegaan een schommeling op intellec
tueel gebied, weten we een paar pen-
krassen worden gewijd aan bespiegelingen
der denkers, der wijsgeeren, die aard
en oorzaak, ontwikkeling en werking,
en bestemming der dingen Dasporen.
Wilde Hegel de overtuiging vestigen,
FEUILLETON.
Waterleliën.
(Slot.)
8). De «mart van Jen nun, vooral van dei
vader, dringt veel dieper en pijnlijker in di
stel, dan do smart eener vrouw. Deze laat lie
meer blijken, bjj den man gaat zjj scbuil in di
verborgens!'.- plooien van ijjn hart.
Ook hel vertrouwen op God wa« bjj ben
weg; Hans morde en meende, dal God t
streng met hem geweest was; bij had tfli
kind braai opgevoed en dus bad hij zoo iet
niet verdiend. Wel voer hjj Zondags naar he
dorp ter godsdienstoefening, maar zijne ge
dachten waren niet bjj God, hg scheen nie
meer te kannen bidden. O, bad bjj maar lo
den Hemel zjjne stem verheven, om weer t
kannen bidden, dan zou de genade van be
gebed wel weer tot bem gekomen zijn, en zjji
brandend en bruisend hort zou weer kalm ei
vreedzaam geworden zjjn in den troost val
berusting in ïjjn lot.
Een engel '■ad echter voor hem, dat bjj dei
vrede, den zoeten vrede mocht terugvinden
Sedert bet kind was ter aarde besteld, wa
er een jaar voorbijgegaan. Weder was hel zome
geworden in bel dal, slechts op de hoogst
bergtoppen log nog de eeuwige sneenw; bs
wond weerspiegelde zgo donkergroen in bi
meer waarop droomerig de blanke waterleliën
Jat liet Pantheïsme alles verklaar!, liet
Darwinisme voerde in Duitscliland lot
tegenovergesteld uiterste, 't mate
rialisme deed Biichner in alles zoeken
slof en kracht. Titanen-hoogmoed,
die den hemel wil bestormen.
Tegenover zulke luet elkaar botsende
dwalingen en uitersten, stonden do ver
dedigers der waarheid. Hun wijst Paus
Leo XIII als gids Bint Thomas van
Aquino. Die prest de menschelijke rede
om hij de vraagstukken hare uitspraken
ons te geven en hare opwerkingen te
formuleeren. Maar wanneer de Open
baring het vraagstuk belicht, daar laat
hij de rede hare eindigheid, beperktheid
en zwakheid erkennen en in vervoering
lietAdoro te. uitzingen.
En hoe vuil de Kunst liel albumblad
der eeuwen in 't De schilderkunst erkent
hare beweging in tegenstrijdige richting
de hemelpool.... zeldzaam. Naar omhoog
streeft de Munchener school met haar aris
tocratisch teekenstift en penseel,hare voor
stellingen herinnerend aan den christen
schilder hij uitnemendheid, fra Angelieo.
Als het uiterste hier legenovet kwam
de moderne, realistische school met hare
democratische richting, welke van de
strenge oisclten der teekenstift zich los
maken wil en bij de kleuren-aanbren-
ging soms aan den borstel denken doel.
Aan 'l sensualisme wordt vaak de inspi
ratie gevraagd, en 't doek is soms een
vloeichuilstalling, die niet tein is. De
begeerlijkheid wordt erdoor geprikkeld,
en voor geest en hart ontstaat hel ge
vaar van bederf.
Aan de schilderschool is nauw ver
want de beeldhouwkunst, die zeifs mar
mer dwingt zich als te vervormen tot
heerlijk beeld of monument. Helaas
van wat neervaart getuigt menig beeld
of groep Het grof zinnelijke had den
meester geïnspireerd en de aanschouwing
van 't verheerlijkte vleesch deed de lust
trillen van geneugt. En Lamartinenoen
den mensch een gevallen engel, m
die zich de hemelen nog herinnert
Van diepen val levert de kunst blijken
te over; de heinelsclic herinneringen zijn I
zoo dikwijls weggepensecld, weggebeiteld, I
alsof 't sclioone, 'l ideale eerst bereikt
zou zjjn, wanneer naar de spitse wordt
gedreven, welke ons verwant doet zjjn
aan 'I rcdoloozo dier.
En zie, bij 't eind der eeuw en ter
begroeting der nieuwe verrijst op ver
heven piëdestal, op heuveltop en berg
kruin hot beeld van den Koning der
Eeuwenop verlangen van l'aus Leo
prijken die hoogten met het hccld van
l'.lirislus-Redemptor, Christus-Verlosser,
die ook voor de kunst 't eenig ware
ideaal is en blijven zal.
Voeling met penscol- en bcilelwcrk
heeft de houwkunst, die in hare monu
menten, steen en dwingt een heldendicht
te vormen, de kathedralen haar hooglied
doet aanhollen, en de aarde, als met
.spitsen kroont. Tot welk een stijl, die
eindelijk geen stijl meer kon heel en, was
echter de hoogedele houwkunst gedanld
't scherpst drukte de tijdgeest haar mate
rialislisehen aard uil itt den EijlTeltoreu,
den ijzeren reus. die zijn kolossus-leden
uitrukte, uitrekle als moest tegenover
hein het overige slechts dwerggestalte
Veroordeeld tol wegwrieuicling komt
er onverhoopt beweging in de puinco.
Violet Ie Due wekte hunne oude tradi
tion wakker en Pierrepont herrees.
Oud-christelijke monumenten, als of een
machtig woord tot tien had gesproken,
riepen uit, als sterren, aan welke 't licht
werd hergevenadsitmus, hier zjjn wij,
en de Kculsche dom prijkt inct vol
bouwde torens, de Sint Jan van den
Do-:ch wordt gerestaureerd en als een
triomfboog kroont de Kerk van liet
Heilig llarl den Mont Marlre.
Zelfs de kunst, die T meest den storm
der hartstochten of der zachtste gemoeds
trillingen weergeeft of opwektde Toon
kunst, maakt den sprong mee naar de
hoogten en lot de laagten. Wat afstand
i reeds avond ei
c bijna under,
water vertoefden. Toen zjj geland waren, gin
gen zjj liet dorp in, evenals Hans, die cei
i zjjn n
irige gedachten. Hij be
trad de
te wekkeD, en daarna naar huis terug te va
ren. Toen bjj in de boot stapte, nn alleen, zag
hjj bet onweer dïcbtbg, dat zich reeds
op de beeovaart door een enkele bliksemstraal
bad aangekondigd. De man echrer, die bjj de
golfen van het meer geboren was. vreesde
en andere veerlui bem de vaart ai, maar bjj
stoorde zicb daaraan niet. Die bem hoorden,
schudden het boofd, en zeiden:
,Zoo hebben wc Hans nog niet booren
sprekenbjj is niet meer op den rechten weg.
'tls hem alles onverschillig, heelt hjj gezegd."
.Hjj zal nog tot vertwijfeling komen. Als hjj
ten slotte maar niet
.Laten wjj hem in onze gebeden gedenken,
opdat bjj zich bekeere."
Hans was ingestapt en afgevarenal bet
vermanen was tevergeefs geweest. Al verder en
verder dreef de boot bet meer op; de golven
warden groolarnader en nader kwam bet on-
genblik liel verlicht. Zonder ophou-
looggebergte, dat het meer omgaf.
lastbesta
s hjj. led
hebben
aan wien zou bij denken Hij bad niemaud,
tot wien bij gaan kon, de dood had hem alles
ontnomen, wat bij zijn .tbuis" noemde. Hen
had bem gezegd, dat hel zonde was, zjjn
leven blindelings in gevaar te stellenmet een
barsch woord had de vertnjjfeide geantwoord.
verliest, zinkt dieper en dieper; als bjj zjjn
oog niet meer tot Hem opheft, die de beste
Helper is in allen nood, dan beeft hjj hel kom
pas verloren, dat hem den goeden weg moet
wjjzen. Leed, dat met geduld en vertrouwen op
God wordt gedrageo, voert deo zegen des
Hemels in het harte van den mensch. Gods
wegen zjjn onnaspeurbaar, aardache wjjabeid
moet overwonnen worden, opdat de bemelscbe
zegeviert. Hel loon daarvoor is de vrede.
Hans was een schipper geworden zonder
kompas en doel. Zoo edel en verheven de
smart van het menscheljjk hart is, als het een
christelijke smart is, even gevaarlijk kan deze
smart worden, als haar het opzien tot
tusscheu de Symphonic Eroicn van Beet
hoven lot het café-concertAls gorech-
tigil lot het openen van nieuwe lianen,
verklonken de fanfaren der lockomsl-
.hling, Liszl en Wagner aan 't hoofd
i 't gaal niet aan, haar met het Phil-
harmonisch Katzcn-vcrcin van Heine te
onlvattgen.
Naar andere hoogten heeft echter de
eeuw ons opgevoerd, en het is of wc
nliluar de echo van bovumtardsche
akkoorden cn gezangen vernemen. Pales-
trilt» is in cere hersteld, en door onze
tempelgewelven heen stijgt opwaarts als
een hulde en dank, als heden om ver
zoening en hiilpo tie aloude liturgische
gregoriaauschc kerkzang.
Dal bergopwaarts is wellicht een der
merkwaardigste verschijnselen der ver
storven eeuw, eert der heerlijkste over
leveringen. die zij aan hare opvolgster
heelt nagelaten.
BUITENLAND.
liet moet er voor de Kngelschcn in
Zuid-Alrika wel donker uitzienLord
Huberts heeft tenminste particulier aan
den Lord-Mayor van Londen verzocht
tic plechtigheden van de aanbieding van
het eere-burgerschap aan hom uit te
stellen. Hjj verklaarde, dal, volgens zijne
meening, in de tegenwoordige ongeluk
kige omstandigheden in Zuiil-AIrika,
vnorloopig geen feest moet worden ge
vierd.
En in antwoord op den wensch van
den burgemeester van Portsmouth, dat
hij den datum zou vaststellen waarop
hem het eere-zwaard zou kunnen wor
den overhandigd, verklaarde Roberts,
dat hel hem hoogst pijnlijk zou wezen
gevierd te worden, terwijl zoovele men-
schen biltere smart gevoelen cn dal vóór
werkelijk dank kan worden gebracht,
tie wolken weggevaagd waren, die
meer dan een jaar de huizen verduis
terden en de harten deed inkrimpen
van zooveel menschen in dit land.
Dat Lord Roberts niet overdrijft,
bewijzen de berichten, die van Kitche
ner inkomen, en meer nog de corres
pondenten, die in Engelselie bladen
worden openbaar gemaakt. Het schijnt,
«lat de rollen geheel zijn gekeerd, de
Boeren overal aanvallend optreden, en
iverd h
:r dor
boosdoener van wal gestoken, otschooo lui zich
het gevaar niet ontveinsde on voer Gods
gerechtigheid tegemoet. Gods gerechtigheid?
Gods barmhartigheid
.Wat heb ik te verliezen? NietsI"
Zoo bad bjj gesproken, en allen, die de woor
den bjj de atvaart gehoord haddeo, hadden
voor hem gebeefd. Doch in den hemel bad een
Steeds verder schiet het vaartuig door de
golven, die van minuut tot minuut hooger eo
woedender wordenvol geheimziooigheid wordt
Gods majesteit in het woeden van den storm,
in het ratelen van den donder den zondaar
verkondigd. Hij verslaat echter deze taal der
genade niet meer, hjj begrijpt ze neg niet.
En al zon hjj te midden vaa den storm te
gronde gaan, het zou hem weinig deren, hjj
bad toch niets meer te verliezen. Als de dood
werkelijk komt met het koude zweet eo den
onbeschrjjfeljjken angst, dan beeft de boosdoe
ner wel voor hem terug, hoe bjj bem ook
verlangd heeft. Dan komt weder de zucht
incest met succes. Dagelijks worden den
Engelsehen gevoelige verliezen toege
bracht. Ook weten de Boeren zich be
hendig van konvooien meester te maken,
cn door vernieling van spoorlijnen etc.
den vijand afbreuk te doen.
't ls dus niet Ie verwonderen, dat,
ar Reuter verneemt, het departement
n oorlog te Londen van plan ia eene
sterke afrieeling Yeomanry op te roepen
aar Zuid-Afrika te zenden, en ook
theidene niililie-bataillons weer op
te roepen.
De Franschc Kamer trekt weder aller
aandacht, wegens de onbeschofte aan
vallen, die men daar legen de H. Kerk
richt. Maandag was het de socialist
Sembat, die de regeering interpelleerde
over een schrijven des Pausen aan den
Kardinaal-aartsbisschop van Parijs. Dit
schrijven bevat volgens Sembat een be
dreiging nopens Frankrijk» protectoraat
over de Christenen in het Oosten. Hjj
bezwoer, dat de Congregaties met den
II.Stoel samenspannen, en eiichte daarom
dat Waldeck-Uousseau de wereldlijke
maal schappij en hare rechten zou hand
haven.
Door den afgevaardigde De Ramel werd
dezen socialist echter aan 't verstand
gebracht, dat de Paus slechts gebruik
beeft gemaakt van zijn recht als hoofd
der Kerk, en dat de regeering deze Kerk
wil onderwerpen en vernietigen.
Nu trad Waldcck-Rousseau in debat
en verklaarde de rechten van den Paus
als geestelijk hoofd te erkennen, maar
de Staat heeft ook zijne rechten, zeide
hij, die hij met gematigdheid, naar breede
opvattingen zal doen eerbiedigen. De
regeering zag echter geen enkele bedrei
ging in den brief, die slechts een ver
dediging der congregatiën is, maar de
inmenging van den Paus zal niet worden
geduld, wanneer de vereenigingswet zal
zijn aangenomen.
Daarop werden vier motiën van ver
trouwen voorgesteldde minister-presi
dent liet de beslissing aan de Kamer over.
Het eerste deel der motie-Sabatul,
goedkeurende de verklaring der regeering,
werd aangenomen met 429 tegen 95
stemmen, het tweede deel verklarende
dat de Xamer rekent op hare beslist
heid in de handhaving van den Staat,
inet 310 tegen 92 stemmen.
Eene additioneele bepaling, voorge
steld door Holz, waarin na de aanne
ming, van de vereenigingswet scheiding
tusschen kerk en Staat werd gevraagd,
naar hel leven, dat bjj nog zoo juist verre van
zich geworpen heeft.
Hooger en hooger stjjgeo de golven, met
reuzenkracht slaan zjj tegen bet kleine vaartnig.
Hans staat rechtop io de boot en roeit zoo
forsch hjj kanzjjoo armen worden steeds moe
der, de roeispaan plonst krachteloos in de ko
kende golven, die mot het scheepje spelen.
Slechte met grootc moeite kunneo de handen
de riemen nog vasthouden. Hel onweer is heet
dicht bjj; donderslag op donderslag ratelt over
zjjo hoofdangstaanjagend gloeit bet schuim,
als een bliksemstraal bel water treft; dan
weder ligt de duistere nacht over de gol- en,
tot een nieuwe bliksemflits ze weder spookach
tig verlicht.
Hans siddert. Nogmaals spant bij al sjjne
krachten in, doch steeds wordt zjjn worstelen
geringer. Weldra geeft hjj zich ten speelbal
der golvenweer beproelt hjj vooruit te komen
en tracht verder te roeien. Zoo dnort de itrjjd
op leveo en dood.
Thans woedt het onweer vlak boven hem,
de bliksemstralen vallen bjjna loodreoht in het
meer. Hans bidt. Hoe kan hg bidden Het
naderen van den dood doet zelfs den verwor
pene bidden. Hens had zich sedert een half
jaar van God afgewend, daarom Itwam de genade
sneller en in grooter matevol berouw begint
hjj te bidden:
.Heer, help mjj, ik verga. Ik kan mjj zelf
niet meer helpen, Gjj slechts kunt mjj bjjstaan."
Hjj laat de roeispanen los, vouwt de handen
en knielt in bet waggelende vaartnig. .Bidt gjj
voor uwen vader, Anna, bidt tot de Moeder-
t
