Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 7.
Zaterdag 18 Mei 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricnm, Bussum, Driebergen, Eemnes. Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal on Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAQ.
Abonnoiueutsprijii per drie maanden i
Franco per post
Afzonderlpe
1 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adv<
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meer-0.05
Correspondent!!!!! en AdverlenliSn moeien uiterlijk Vrijdagavond
Front maken.
Al dadelijk zeggen wij, dat eene par
mantige houding door de -V. R. Cl.
wordt aangenomen tegenover de jongste
der liberale richtingen, die der Vrijzinnig-
Democraten. Wat deden ze ook desunie
te brengen in de groote liberale Unie
Wel klaarde, volgens 't flbld., de toe
komst wat op, toen Treub, onbekec-rlijk
op 't punt van eigen candidaat bij
eerste stemming, verklaarde bij de her
stemming den clericalen geen steun te
verleenen, niet direct en indirect ook niet.
Toch is de verdeeldheid er, en ze is
niet gering. Wanneer volgens een corres
pondentie uit Zuid-Afrika de kleeding
der arme Tommies scheuren vertoont,
zoo groot als een kerkraam, dan is 't
geen overdrijving de klove in de libera-
lerij te vergelijken, bij de scheur in den
bergrug tusscken Lamcnbach en Scliwan-
denbach-Drienz in Zwitserland reeds vóór
vijftig jaar ontstaan, nu een K.M. breed
en bij voortduring toenemende. liet
streepje licht, door 't flbld. waargeno
men, moet een droomlichtje zijn geweest,
er heerscltl dikke donkerheid, bot is con
Egyptische duistere nacht, indien wij de
-V. R. Cl. goed begrijpen.
Dat blad schroei onlangsEr beslaat
in ons land een Vrijzinnig-Democratische
Bond, die aan de liberale partij den
oorlog heeft verklaard; ook aan voor
uitstrevende liberalen, die de Grond
wetsherziening tot invoering van Alge
meen Kiesrecht niet urgent willen ver
klaren. Zijn leden voelden zich in de
liberale tent niet langer thuis, scheidden
zich if en vereenigden zich met de ra
dicalen, van radicalen en democratischen
stam, tot algemeen landelijke organisatie,
om aan den verkiezingsstrijd deel te
nemen als krachtig aaneengesloten part
Aldus de voorzitter der constilueerende
vergadering.
„Er hebben zich plaatselijke kiesver
eenigingen gevormd, die zich bij den
Bond hebben aangesloten, en candidalen
stellen in zijn geest. Zoo mogelijk in
ieder district een eigen candidaat, heeft
het voorloopig bestuur geadviseerd."
Hierover is de N. li. Ct. ten zeerste
gebelgd, en bepaalt daarom de houding
der liberale kiesvereenigingen. „Zij kun
nen niet beginnen, zegt liet blad, inet
verklaarde geestverwanten van den Vrij-
zinnigen-Democr. Bond candidaat te
stellen of de candidalen der Vrijzinnig-
Democr. kiesvereenigingen over te nemen.
Wat bij herstemming mogelijk is, kan
bij 't stellen van csndidaten in eerste
stemming niet geschieden, zonder ver
loochening van eigen karakter en moed
willig prijsgeven van eigen invloed.
Een liberale kicsvereeniging, die ter
wille van den lieven vrede daartoe over
gaat, dekt met haar eigen vlag een
candidaat, die openlijk tegen haar op
treedt.
Daarom is front maken tegenover
deze partij onzerzijds plicht."
Het blad schijnt zich derhalve in 't
gedrang te gevoelen, en aan scherp
verweer te denken. Daarmee willen we
evenwel de kansen der anti-liberalen,
om bij de stembus-loterij een goed lol
te trekken, niet overschatten. Het blijft
voor een groot gedeelte loterij, en we
weten hoe in-fataai één enkele stem
soms werken kan.
De Treubianen hadden wel de stout
heid, de lijnen van liberale geleidelijkheid
een paar mijlen verder door le trekken.
Maar waarom moest de liberale Unie
haar bekende circulaire uitvaardigen V Die
immers was de lont, die aanstonds een
ontploffing deed voorzien. En nu vreest
de liberalerjj, oud merk, uit 't spoor te
worden geworpen Zoo'n ongeval, dat
is waar, zou zeker onaangename gevol
gen hebben, want dan houdt die liberale
fractie heelemaal op de kamermeerder
heid 1e stempelen en T dierbaar Ministerie
zou moeien plaats maken, ten minste
voor een coalitie-ministerie, waarin 't
roode merk geenszins mag ontbreken,
't Liberaal beginsel is een waar levens
elixer, maar 'l roode element mag er
niet bij vermengd worden, ook al zou
't beginsel, juist doorgevoerd, zulks mee
brengen.
Front maken derhalve. Kordaat is 't,
maar niet consequent- ls eenmaal aan
genomen dal 't volk politieke rechten
per se bezit, zooals van liberale zijde
verkondigd werd, dan is "t kleinzielig
voor de gevolgen bloode achteruit te
krabbelen. Dat heeft gewis de brave
minister Borgesiua wel vermoed, met
zijn technische verbetering van 't kies
recht. Dit dierbaar Kabinetslid wilgeen
grondwetsherziening om tot Algemeen
Kiesrecht te komen, maar nog een paar
technische verbeteringen en van de
tienduizenden nieuwe kiezers, die hij
vroed genoeg achtte, om door hun slem
op de publieke zaak invloed uit te
len. wordt het getal verdubbeld.
Daarmee komen we dan heel netjes
idoch heel secuur 'l Algemeen Slem-
echt vrij dicht nabij. Loont het dan de
moeite nog 0111 tegenover <lc Vrijzinnig-
Democraten zoo lier front te maken 'i
Tusschen hen en de liberalen is 't ver
schil slechts gradueel en misschien zal
"t hun werk zijn, indien 't afzakken naar
socialisten] met minder schokken
gepaard gaal.
Neen de liberalen duchten het Hegeer-
kasteel te moeten afstaan en mannen
gekussem! te zien, met hen uit één wieg,
maar kordaat genoeg om eiken slag
boom weg te trappen.
De moraal van deze fabel zal wezen,
dat b.v. te Alkmaar, te Amsterdam, tc
den Haag de zittende ledenFokker,
Heldl, l'ijnakker Hordijk op feilen
strijd rekenen kunnen. Bij herstemming
tegenover een elericaul wordt 't werk
lichter, want tegen zulk een Nederlander
loopt liberaal, vrijzinnig-democraat en
socialist gearmd in 'i vuur.
Doch laat ze frontmaken en hun vrees
voor de clericalen luchten. Wij, mis
deelde»gaan onzes weegs en spannen
onze krachten in, reeds tevreden, wan
neer 't Uegcerkasteel ophoudt een fort
te zijn, waarvan de schietgaten naar
onzen kant gericht zijn.
Eene vraag
In onderscheidene anti-liberale bladen
werd er reeds bij herhaling op gewezen,
dat het Ministerie-Pierson eigenlijk ge
leefd hoeft bij de gratie der tegenpartij.
Op deu dag der eindstemming over de
Legerwetlen werd dit ook door üc Neder
landerhet orgaan van het Kamerlid de
Savornin Lobman, betoogd. Volgens dit
blad bleek het daghelder
or hulp warei
ich afscheidt!-
bj; - wij di
Voorwaar, de llesidenlitboile overdreef niet
oo erg, toen zg Zaterdagavond schroei.Indien
c oppositie er op uit geweest was, had zü too
De machteloosheid van het Ministerie
wordt hier dat zal niemand durven
loochenen met grond geconstateerd
zonder den steun van anti-liberale zijde
zouden de opgesomde wetten alle beslist
verworpen zijn. Maar zou het nu
voor de anti-liberale partij in de Tweede
Kamer niet eer aller, voor deze partij
in iiaar gein- niet heilzamer, en voor
de wuaraehti i -langen van ons go-
heeie volk nie. Hachelijker zijn, indien
de anti-liberale partij zich erop beroemen
kon de aanneming van hovengenoemde
rampzalige liberale wetten te hebben
gekeerd
't Is maar eene vraag.
BUITENLAND.
Hoe wreed de Engelschen in Zuid-
Afrika tegenover de Boeren te werk
gaan bewijst een statistiek, die de Sngol-
sche Regeering, voor het Parlement
bestemd, heeft uitgegeven. Daarin wordt
gezegd, dat van Juni 15)00 tol Januari
15101 034 gebouwen in Zuid-Afrika zijn
verbrand namelijk in Juni 2, in Juli 3,
in Augustus 12, in September 99, in
October 189, in November 226, in Decem
ber 6, in Januari 3.
Maar onder die bedrijven, ilat de
Engelsche troepen van Zuid-Afrika een
ruïne trachten te maken, worden deze
zalven door ellende en ziekte vreeselijk
getroffen.
Volgens mcdedeeling vanmajoor Mac-
pherson heeft de typhus in het vyfmaan-
delijkscii tijdperk van Maart tot Juli
1900, gedurende welken lijd zij lievig
onder de Engelsche troepen in Zuid-
Afrika heerschte, 12,148 personen aan
getast op een legersterkte van 210,000
man, hetgeen overeenkomt met een ziek-
tecijfer van 139 op de 1000 's jaars.
Onder de 25,000 man te Bloemfon
tein vereenigd, kwamen in 2 maanden
tijds 2693 gevallen van typhus voor,
hutgeen overeenkomt met een ziekte-
cijfer van 210 per 1000 's jaars.
Geen wonder derhalve, dat het gerucht
geloof vindt, dat mevrouw Botha, die
Maandag in gezelschap van eenige Hol-
landsche dames per „Dunvegan Gaslle"
scheep is gegaan, na daartoe „machti
ging" te hebben bekomen van den
opperbevelhebber der Engelsche troepen
in Zuid-Afrika, lord Kitchener, geen
ander doel daarbij heeft dan om presi
dent Kruger over tc halen tot het slui
ten van den vrede. Dal dit alles in
overleg geschied met Kitchener is wel
niet twijfelachtig. Maar waar toestanden
ontstaan, zoo als de Engelschen in
Zuid-Afrika beleven, is het licht le be
grijpen, dat elk gepast middel wordt
aangegrepen om daaraan eindelijk te
ontkomen.
Wel verneemt de Standard uil
Pretoria, dat de verschillende Engelsche
afdeelingen Transvaal en Oranje-Vrijstaat
zoo volkomen schoongeveegd hebben,
dat de nog strijdende Boeren allerwaar
schijnlijkst geen nieuwen winterveldtocht
kunnen doorstaan. Maar en hier
komt een leelijke maar een teleur
stelling noemt de correspondent 't, dat
nu onbetwistbaar gebleken is, dat de
Boeren weer geschut en ammunitie
hebbenhij vermoedt dat 't opgegraven
kanonnen zijn. Generaal Campbell op
zijn tocht naar Middelburg, en Smith
Dorriën op zijn marsch naar Wonder
fontein zijn voortdurend lastig gevallen
door Boerencomniando's, die veldgeschut
en pompon» bij zich hadden. Ook blijkt,
dat de Boeren zich in het oosten en
westen van Transvaal weer samentrek-
ki-n. Voorts heeft French verzuimd het
t<- velde staande gewas te vernielen,
zoodat de Boeren, die nog ongeveer
16,500 strijders lellen, volop mondvoor
raad bezitten.
Wel zeker, die French had ook het
te veld staande gewas moeten vernielen,
dan waren de Boeren er wellicht toe
gekomen om zich door gebrek aan den
vijand over le geven, en nu hebben ze
volop voorraad in hun bezit. Wie weet
of we nu na die bekendmaking niet
heel spoedig vernemen, dat French om
gezondheidsredenen naar Engeland wordt
ingescheept. Want daartoe hestaai telkens
gelegenheid.
Het War Office meldt althans, dat
700 man van de Yeomanry aan boord
van de Mongolian le Kaapstad zijn aan
boord gegaan en 1 Juni te Southampton
worden verwacht. De Can ebrook Castle
is inet generaal Hector Macdonald in
Engeland aangekomen. Het is een défilé
van terugkeerenden, de eenen ziek, de
anderen gekwetst, de meesten den oor
log moe en hun terugkeer naar het
vaderland eischende.
FEUILLETON.
Door het vlasland.
e door zijn
n de k
jjvor en groote deugd.^Zgn
tda,ii vandaan de talrijke
greppels met de lange
een allcrtreurigslen aanbü.
Hoewel pastoor Sigournais een vrooljjk
meur had, kon hü toch niet zonder eenige be
klemdheid des harten voor zich uitzien over
hel sombere landschap. Als bjj voor zjjn her-
derljjko bedieningen uitging, had hg soms groote
en als hij bjj ean
„u rgewonnen,
zaaide hot onderweg in de woesle gronden
ran het moeras. Onder den voorjaarsregen
kwam er misschien van de twintig graankorrels
één ten bloeimaar als de pasloor later weer
dien kant uitging, zag hjj toch hier en daar
eenige roode, rose en blauwe stipjes in de een-
toonige en naargeestige vlakteenkele bloemen
wiegden hun kopje langs de slooten of in de
greppels, en dan dacht de pastoor met tevre
denheid .Kjjk, die heb ik nog gezaaid."
Zijo grootste eerzucht hier op aarde was dei
bloemen- eo vruchtenkweekerjj eu het verlan
gen om op dat gebied iets nieuws voor den
dag te brengen. Al den tijd, dien hg niet aan
de studie, bet gebed of andere plicblen moest
Ten opzichte vsn zjjn parochianen had de
pasloor zich niets te verwijtenhg was ulljjd op
hun minste wenken gereed, hetzij overdag hel-
zjj dos nachtsop lijd wist hij goeden raad le
geven aan jong en oud hjj predikte zonder
de waarheden van het evangelie voor de "een-
voudigen van geest en weigerde nooit eeo aal
moes aan die eroin vroegen. Ais hij geen geld
meer had, wat hem dikwijls overkwam, gaf bij
wat groente ol zaad uit den tuin der pastorie,
kool, erwten of boonen, al wat de t'jd mee
bracht, en die gave werd altgd op prijs gesteld,
want er was geen enkele boer in '1 heele dorp
wiens inoesluin fjjner gewas opleverde dau de
tuin van mjjobocr pastoor.
In kalmte ging zjjn leven voorbjj en des te
pijnlijker trol het hem dao ook, toen de revo-
lutionnairc denkbeelden, die Parijs io gisting had
den gebracht, ook naar zijn afgelegen dorp over
sloegen. Onder zjjn pr—1u:
gecsleljjke een grouten moed. In de omliggende
de pastoor d
Evangelie va
tvolgeo hij zuu io zjjn pai
tuin omspitten zoolang zt
i laten,
sr Goede Week van 1795,
morgens de Mis met hel
's Heeren Ijjden gelezen
j "P!»®». 011 1
i voor hem
hoorn en telde op zjjn vingers de
wien hjj de vorige dagen Ons Hee
had, vergezeld door een kleioen jongen van
veertienjaar, zjjn misdienaar, Lambinot gehcelen
Hel kwam hem voor dal het getal nog niol
compleet was, toen er op eens een vrouw voor
hem kwam staan, die zeide:
„Mjjnheor pastoor, de oude man bjj ons zal
•l Was
itond al
stille a
partij 1
r Witten,
irscben
bouwers, veehouders, palingvisscbers of
genslekers waren geweest, begonnen nu
politiek le praten en stadhuiswoorden i
bruiken, waarvan de pastoor zelf, al kern
ook Laljjo, maar hall den zin begreep.
Na drie mooie preekeo over de eensgi
beid had pasloor Sigournais de zekerheid, dat
een deel der parochie hem verlaten hadde
goede mao, die nooit iemand iels had inisdaao,
had opeens vele vijanden, en die onverdiende
andicbsp groeide steeds aan. Hjj bemerkte
„Tachtig jaar. 't Is de groi
misdienaar Lambinet".
„Ik kom", zei de pasloor.
,'tlseen heel eind",
onder. Gi
oude vrouw, „e
!t, hij woont aa
voordde de pastoor, „i
leo anderen
„Dat is n
De vrouw was echtei nog bezorgd. „Hoor
lens," sprak ze, „een patrouille Blauwen be-
snakt deD grooten wegals ze u tegenkomen,
mil en ze u dooden."
hoog boven den grond en
"k Tt d" "T ^ndergi"in'10 ïon war'! ««-«-
to ziende vrees der troebele tjjden hield de
boeren in huis. De pasloor stapte flink aan,
het hoofd een weinig gebogen om boter den
weg te zien, maar anders lelie hjj nergens op.
Al zjjn gedachten waren bjjeen in een stil gebed
van aanbidding. Zoo gingen zij voorl, geheel
alleen, door het moerassige land, door hun
groote schaduwen in het avondlicht gevolgd.
De zon was langzamerhand ondergegaan en
pasloor Sigournais zag eens rond. H(j bemerkte
dat hel voetpad eindigde recht voor hem bjj
een akker, die er hall groen en hall wit uitzag.
Het groene gedeelte stond nog tamelijk laag,
maar bet indere daarenlegen was bedekr
hooge, bloeiende stengels, die zacht bev
up den wind uit de zee.
den aanstaanden oogst. Hjj herkende ze en
dacht bjj zichzelf: „Wie van die twee zal den
goeden God door zjjn akkor laleo gaan Nau
welijks had hjj die gedachte gevormd of de
twee mannen haalden hem uit zjjn Iwjjfel. De
aangeloopen en schreeuwde
.Waag het niet over mjjn akkers te loopen,
pastoor, of het zal je berouwen."
Pastoor Sigournais onderdrukte de groote
verontwaardiging, die opkwam in zjjn hart; hg
stak enkel de drie vingers der rechterhand uil
en zegende den man, die aldus sprak. Aan
stonds zeide nu de tweede, de eigenaar van
iel vlasland, een stoere kerel, die zgo grooten
hoed had afgem
ia het landspoedig had hi;
zieke zijn Paaschcominuoie
om naar de pastorie terug te kee-eo. De mis
dienaar had nn de lantaarn aangestoken en
gen ze door hel vlasland, gelijk zg eenige
uren geleden hadden gedaan. Er was nu uie-