Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 23. Zaterdag 14 September 1901. Vijftiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs por drie n Franco per posl Afzonderlijke nummers BureauBreedestraai, 18 Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel Aanslag op het leven van Mac Kinley Te Buffalo hield Pan-Ainerika ten toonstelling zijner producten, zijner indus trie, ook zijner kunst, 't Was niet eerslens bedoeld als dreigement voor Europa, maar om eigen kracht, ook eigen te korl, te weten. Meer ontwikkeling, ruimer afzetgebied, ziedaar de vordering. Bij een bezoek aldaar, detailleerde de Presi dent der Vereenigde Staten die vordering inmeer schepen alles Amerikaansch werk meer onderzeosche telegraaf kabels een kanaal, de Oceanen verbin dend. Een uitzeltingspoliliek op 't pro- ductieveld en op handelsgebied. Als novitsima verba zou zulk een program, een lijkrede in een lofrede omzetten. En Mac Kinley had bijna zjjn zwanenzang gehouden. Naar Amerikaansch gebruik, aan hand drukkers geen gebrek, maar van Gzolgosz was een hand de sympathie huichelen de judashand, en een moordenaars hand, de revolver verbergend, die met twee kogels President Mac Kinley trof. Pas een jaar is 't graf gesloten van Koning Umberto, door den anarchist Bresci vermoord. Nu was 'l gemunt op den President der groole Republiek, in Amerika, gevestigd op democralischen grondslag. In beide gevallen werd de hooge drager van 't Staatsgezag als levende schijf gekozen; daarmee spreekt do aanslag voor zichzelf. Wie is Czolgosz, in wien misschien de Antropologie Cr im incite, wier verdedi gers thans te Amsterdam congres houden, een gesuggereerd individu ziet? Van afkomst een Pool in Amerika een handwerk uitoefenend, - die geloofde aan de leer van een befaamde anarchiste, Emma Goldmann, vol idëes, geput uit de bron, waaruit de anarchisten putten, die wegens hun aanslag te Chicago in 1887 werden gehangen. Haar beminde, zekere Bergmann, was in 1892 terecht gesteld bij een werkstaking had hij den directeur der Carncgie's-werken dood geschoten. In Czolgosz staan wij derhalve voor een overtuigd anarchist van de daad. Hij vond den Amerikaanschen regeeringsvorm niet goed, daarom achtte hij zich verplicht den President te doo- den. Zoek nu bij hem geen berouw wat hij deed, noemt hy een loffelijke daad. Ziedaar de man misdadig en dwaas, FEUILLETON. Een offer van bet bieehtgeheim- Naar het Duitcch van L. Ilcihtr. 7), De dag der uitspraak was daar. De nieuws bladen hadden weken lang zich bezig gehouden met den di-fstal van den kalholioken geeste lijke Paul Lurlz; op den dag der uitspraak was dan ook de gerechtszaal tot op de laatste plaats bozet. Alle grooto nieuwsbladen der groote steden van de Vereenigde Stalen hadden be richtgevers gezonden, om hunne lezers uit voerige verslagen te kunnen leveren over het verloop van het rechtsgediog. De aanklacht liep over een diefstal van SOOOO dollar, gepleegd door den ziekenhnispriester Panl Lurtz onder verzwarende omstandigheden. Op alle vragen van den president der recht bank gal de aangeklaagde niet anders dan steeds hetzelfde antwoord.Mjjoheer de president, ik ben geen died" Als getuigen verschenen de beide zoons van den ovorledecen bankier, Henri en Patrick Biacktord, de ziekenverpleegster, dokter World en de koorknaap, die den eer waarden heer Lurtz naar den stervende gebracht had. Vooral het getuigenis van Patrick Black ford woog zwaar. Hij verhaalde nauwkeurig de nadere omstandigheden by den dood zöns vader» en gaf ten slotte als z(jn vaste overtniging Ie kennen, dal niemand anders dan de geestelijke het geld ontvreemd kon hebben. Op de vraag ilie mei een paar revolverschoten tie politiek in de Vereenigde Staten onderst boven koeren wilEn dat vraagt slechls een minimum arbeid, is te volbrengen in bijna geen lijd De booswicht verklaart geen mede plichtigen te hebben. Gunt zijn groot heidswaanzin aan geen ander ecnig deel in de .loffeljjke" daad? De anarchisten van Detroit en Paterson zeggen Item niet te kennen. Is die onbekendheid voorgewend om liefst buiten 't gedrang te blijven Maar den geestverwant kunnen zij niet verloochenen. De ideeën, die in hem den politieken moordenaar ontpopten, zjjn de hunne, hun ideaal is het zijne, het middel om dit te ver werkelijken, dolk o( revolver. Des ondanks achtte de politie 'l raadzaam eenigen van 't roode koppensnellers-gilde voor- loopig ir. arrest le nemen, onder wie ook miss Goldmann. En wal is de winst van liet aanleggen op zoo'n hoog wil? Na Umberto werd zijn zoon door Ilalia Una gehuldigd. Een paar dagen na de vermoording van Carnot was I-'aure gekozen. In de Ver eenigde Staten trad reeds de n'ce-Prcsi- dent Roseveld op, en is de President, indien Mac Kinley zou bezwijken. En dan is voor CzolgoBz de galg bestemd. Misschien poseert hij als held, ja als martelaar der rechten des volks, of, wal meer schettert, van de geheiligde rechten der menschheid. Maar waaraan ontleencn ze 'l gezag om als verdedigers of wrekers dier zoogenaamde heilige rechten op te treden En welk volk, of deel van een volk vertegenwoordigen die anarchisten van de daad? Een Staat formeeren zjj niet, en al formeerden ze er ooit een, dan moet deze nog zijn buurstaten, naar eigen bevinding laten regeeren. En in de Rijken maken zij slechts eene kleine minderheid der bevolking uit. Zie echter hun tactiek, zjj is een be roep op de z.g. volkssouvereiniteit, als op een quasi-natuurrecht, dat geen afstand doen gedoogt. Is daarmee nu de politieke moord bij de nationale in stellingen ingeburgerd? Vergrijpen zij zich aan voor heilig verklaarde rechten der menschheid, die zich tegen zulken gevaarlijken onzin verzetten Dat is de waarheid op haar hoofd zetten. Maar de verdedigingstactiek houdt geen steek, is een proefje van onlogische redeneerkunde en een uiting van brutaal egoïsme. Op zulk een grond vermag ieder zich inbeeldende Staat ben ik van den voorritter tot dea beschuldigde, of bjj iets te antwoordden had op het getuigenis van Patrick, antwoordde hij, na eeo langen onbo- scbrglelgken blik op Patrick geslagen te hebben, zooals altjjd: .Mijnheer de president, ik hen De onbcscliryfelijk smarlelgke blik van den priester drong den jongen bankier diep in do ziolbad by op dit oogenblik de aanklacht kunnen terugnemen, by tou het zeker gedaan hebben. Zou de priester dan toch onschuldig zgn Het bewustzijn zou te verschrikkelijk zgo, ecu on schuldige, en dan nog wel een priester, die zynen vader b'u zijnen doodstrgd had bijge staan, op de bank dor beschuldigden to hebben gebracht. Vanaf dit oogeublik hoopte Patrick nog op een toeval, dat de onschuld van den aangeklaagde zou doeu uitkomen. Dit toeval kwam echter niet. De priester was toch bg de bebandeliog van de aangelegenbeden dea over ledenen met zulk ecu pjjnlyke voorzichtigheid te werk gegaan, dat niemand ook maar eenig ver moeden bad van de ware toedracht der zaak. De drie personen, die wellicht bet procea van den geeslelyke in verband badden kunnen bren gen met den gelukkigen ommekeer in bunne levensomstandighedenvermoedden volstrekt niel, dal een priester bg hen in bnis geweest was. hoorden zij niets van het proces, juist in dien tgd voerden de golven baar het groeno Erin, naar baar geboorie- Pan) Lnrlz moest zich zelf' bevrediging bekennen, dat zyuo pyolyke op rechtheid hem ds deuren der gevangenis opende. en Czolgosz navolgen, die do Anicri- kaansche regeering niet goed vond en het legaal hoofd van den legaten Staat wilde vermoorden. Het bewijs, dal hel ware, 't rustige volk, de groote meerder heid, zoo iets moet laten hegaan, blijft achterwege. Dat volk moge naar anar- chisten-bogrip bestaan uit nietelingen, soldeniers dor lyrannie. Zelfs volgens de apostelen van 'L nieuwe mcnschheids- idëe, blijven die politieke impotenlen, misgeboorte van slaven, toch in 't bezit der volkssouvereiniteit. Zoowel als met een paar oogen, om te zien, en een mond om te bappen, zijn ze met dit hoogheids-recht geboren, het behoort tot hun ntensch-zijn. Wie in dezen besehouwingskring is bevoegd 'I gebruik van dit hoogheids- recht naar goeddunken bij hen le beper ken Er is toch geen anarchislen-nppcr- tribunaal, dat onfeilbare uitspraken geeft? Waaraan zou het voor partijen bindende kracht onlleenen, afgezien nog hiervan, dat inaar zoo'n ingrijpen op de volks souvereiniteit een anarchistische onrecht matigheid zou zijn, ja de hartader van het stelsel onheelbaar treft? De politieke moord is, walde pleger betreft, oen laffu daad, in een duel zijn beide tegenstanders gewapend, hier niel. Czolgosz had zijn revolver, Mac Kinley was onbeschut, en dat poseert als held en martelaar Bovendien wat brutale gewelddaad is het, de meerderheid door kogels te dwin gen liet hoofd te buigen voor de min derheid on te dwingen den regeerings vorm te veranderen en naar de anar- chislen-lccr zich te laten regeeren Daar komt bij, dal hel gilde, waarvan de revolverman le Buffalo de theorieën aanvaardt, even als zijn bloeddorstige genootcn elders, niet eens den in hun oog waren schuldige treffen. Mac Kin ley, de inel gezag beklecde, is slechts de uitvoerende macht. Hem treffend, is 't kiezerskorps getroffen, dat Mac Kin ley aan zijn zclel hielp. Daaronder had de aanslager aan het moorden moeten gaan. 't Zou een krankzinnig bedrijf zjjn geweest, maar consequent. En een Barnum der partij, die hare 100,000 leden loslaat ter triomf van zijn en hunne volkssouvereintcit, tegen een bevolking van ongeveer 80 millioeD, die dat hoogheidsrecht anders toepast, dan hij en zij verlangen, is hij niet. We hebben in deze regelen den laf- Het getuigenverhoor werd gcslotcu en Patrick, wien ceno onverklaarde onrust had aangegre pen, hoordo met schrik de koito aanklacht van den rechter aan, wiens bewijsvoering vooral berustte op de aanklacht van Patrick. Do kleur week uil zyn gelaat, toen de openbare aanklager van de jury vorderde, zich niet te laten om den tuin leiden door het priesleriyk gewaad of do ooschuldsbetuigiogen van den aangeklaugde. Hel hardnekkig zwggen van den beschuldigde, het weigcreo om ook maar het geringste mede te deelen van wat aan het sterfbed was voor gevallen, zgn plotsolinze afreis, dat alles nas hem thans een onmiskenbaar bewys voor de schuld des uangeklaagden, ofschoon hg in 't begin zelf aan diens schuld gotwüfeld bad. Allen aanwezigen werd hjjna bet ademhalen benomen door de spaoniog, waarin zg ver keerden, loen de president tjjoe aanklacht met deze noorden sloot: ,Ik verzoek de heereu gezworenen het schuldig over den aangeklaagde uit le sprekon en wel zonder verzachtende om standigheden, en cisch tegen Paul Lurtz, tot uu toe geestelijke fu het ziekenhuis bg de SI. Pie terskerk le Baltimore, wegens verzwarende omstandigheden door het misbruiken van het in hem gestelde vertrouwen iu zgn ambt en in zgo persoon lien jaar tuchthuisstraf en ver vallenverklaring van het burgerrecht voor den tijd van vjjf jaren." Een langgerekt o! kwam als uit één monJ van de lippea der toehoorders. Van de bonk der getuigen hoorde men echter een onderduikt ge- Prija dar AdvartantiSn i Van 1 tot 6regeli Voor iederen regel meer fen, akcligenonzinnigen, onverdedig- baren aanslag beschouwd van anarchis tisch standpunt. Dit was voldoende om de bnoze daad en de leer, die haar inblies, le brandmerken. Do Christen, dien zij met afgrijzen vervult, gaal verder, door op het on houdbare der theorie en op do tegen spraak in die anarchiston van de daad te wijzen. Als een rots slaat vasl, de op permacht en 't opperbestuur van den Souverein, door Wien de vorsten heer- sclinn. Vast slaan wy in de leer, dat wie aan de gestelde machten weerstaat, aan God weerstaat. Die leer zegevierde over alle dwaalsystecmcn, door 'l vroe ger of later anarchisme uitgedacht, dat elk op zijn beurt voor de menschheid een paradijs wilde openen, maar moest uitloopt:» op een toestand, welke den ken doet aan 't huiveringwekkend oord, waar geen orde ooit woont, maar wan orde heerscht voor eeuwig. Hoe meer die Chrislen-locr vasten bodem vindt in de harten, te minder beroering heeft de incnschcn-maatschap- pij le vreezen, en met te beter kans op wel slagen kan, zoo niet aan de gehcele op ruiming, aan de beperking van misstan den worden gearbeid in voortdurend uitgebreider kring. Een paradijs-toestand wordt deze aarde ook dan niet -, 't Paradijs is door de zonde van den inensch gesloten. Het wordt echter evenmin, onder alle leng ten of breedten, een voorspel van 't oord, waar de orde nooit, de wanorde eeuwig is, een wereld zooals 't anar chisme van de daad voorbereidt. BUITENLAND De vrede met China is eindelijk deft- lief geslotende Europceschc gezanten en dcChincesche gevolmachtigden heb ben hot protocol te Peking onderteekend. Hiermede is in China een andere staat van zaken in het leven geroepen, maar op de uitvoering en nakoming der arti kelen, welke hel vredes-protocol beval, zal het nu aankomen, of do onderhan delingen met de Ghiueesche regeering tot eon bevredigende uilkomst hebben geleid. Reeds zijn enkele der aangegane verbintenissen ten uitvoer gebracht, maar blijven nog overde oprichting van gedenkstcenen door China, als eerherstel voor de schennis van do graven der snikhel kwam uil de borst der arme zuster, dio met een gevoel van biltere smart hare ge tuigenis had afgelegd. Ach, ook dit getuigenis diende den aanklager als schakel in den keten van beschuldigingen, die hy legen den armen priester had gesmeed. Patrick Blackfords oog hing aan de gestalte vao den man op de bank der beschuldigden. Dezo zat daar met gevouwen handen, zjjn hoofd op de horst gebogen, een beeld van stille, ge- duldigde berusting, een offer van zijoe plicht. Tevergeefs riep de jooge bankier zich alle omstandigheden bij Jen dood zgos vaders voor den gcesl, om de beschuldigiog van den pries ter voor zgn geweten le kunnen rechtvaardi gen, Waarom kou hy thans do inwondige stem niet tot zwggen brengen, welke hem zeide: Het is slechts schijn en bedrog, wat hier ia gepleegd, en moet nu dien «lachen schgn een meoschengeluk geofferd wordeo Reeds wilde hg opstaan, om z'gncn twgfel aan de schuld van don aangeklaagde le opperenmaar op hetzelfde ongenblik verhief zich de verdediger van den prlooter. De eerwuardo beer Lurtz zelf had gecu verdediger willen hebben, wat zou hem toch een verdedigor gebaat hebben, daar hy ook tegenover dien het stilzwggen bad Daarom werd den beschuldigde door de rechlbaok zelf een vordediger toegevoegd en deze begon thans zyn pleidooi: „Heeren ge zworenen, nooit is my het ambt van verdediger zoo zwcar gevallen als in dit oogenblik. In mgn binnenste leeft de vatte overtuiging, dat dezo boer op de bank dér beschuldigden on- vreemilelingendo ten uitroer-legging van hel verbod van den wapen-invoer gedurende een lydvak van minstens twee jaren; de betaling cener schadevergoe ding van 450 millioen laëls (ongeveer 800 millioen gulden)de praclische erkenning van het recht der mogend heden om haar gezantschappen te doen bewaken door een permanente wacht; de ontmanteling van een aantal forten tusschen Peking en de zeede militaire bezetting van een tiental steden in de pro vincie Pe-Tsji-Lide handhaving van het verbod aan eiken Chinees om lid te zijn van eenig anti-vreemdelingen- gonoolschapdojdoorvoering van nieuwe handelstraktatenen ton slotte de hervor ming van het Tsjoeng-Li-Yamen en Minis terie van Builenlandsche Zaken geschoeid op westersche leest. Dus ziet men, dal er nog heel wat te doen valt, eer de zaak heeleraaal in 't reine is. De ontmoeting van Edward VII en don Tsaar heeft Zondag plaats gevonden. De koning van Engeland kwam legen 11 uur met zijn jacht Osborne" te Hclsingfors aan. Even later arriveerden de Tsaar en de Koning van Denemarken van Fredensborg. De ontmoeting was uiterst hartelijk. Na hel eerste onderhoud, waarbij o.a. de DeenBche Ministers van Builenlandsche Zaken en Marine aan wezig waren, vertrok het geheele vor stelijke gezelschap'naar ^Fredensborg. Al doet men het nu voorkomen, dat deze ontmoeting van weinig politieke beteekenis is, toch zal ze wel in verband stuan met de besprekingen, die Keizer Wilhelm'en de Tsaar te Dantzig gehou den hebben. Deze samenkomst wordt althans voor de politiek van groote beteekenis geacht. Woensdag tegen 3 uur kwamen de Keizerlijke jachten en de schepen van het convooi in het ge zicht der haven van Dantzig, de „Hohen- zollern" vooraan. Om kwart voor vieren werden zij door de andere voor Dantzig liggende oorlogschepen, die geheel ge- pavoiseerd waren, met saluutschoten begroet. De Majesteiten voeren langs hel front van liet eskader. Begunstigd door fraai weder, staken vele particuliere vaartuigen in zee, doch deze werden op oen behoorlijken afstand gehouden. Wat tusschen de beide monarchen gesproken is, zal voorloopig wel geheim blijven, maar over de samenkomst laat de pers haar oordeel hooren. Invloed rijke Russische en Duilsche bladen laten zictTzeer tevreden uil over de hartelijke Bchuldig is aan de misdaad, die men hem ten laste legt. Maar ik ben niet in staat dit beweren le staven, wgl de aangeklaagde mg even als het hooge gerechtshof elke opheldering over het voorgevallene weigerl. En too kan ik niet anders dan u, heeren gezworenen, toeroepen Deze priester is onschuldig, omdat hg onmo- gelgk schuldig kan zyn nan ecu dergeiyke mis daad. Wie eu wat is de aangeklaagde? Een katholiek priester, geheel vervuld van do plich ten van zgn hoog beroep. Hg wenscht geen eer en aanzien in de wereld. Zyoe zorgen, zyne moeite besteedt hg aan de armen, zieken, ver- lalenoD, die overgegeven zgn aan de barmhar tige zusters in het hospitaal. In dat groote huis van smarta ging hy daagiyk9 van het eene siek- bed naar 't andere, alle armen trooat en tetania brengend. Dat was den gverigen priester echter niel genoeg. Hjj heeft de armoede opgezocht in de ellendigste hoekeo, in de hoogste zolder kamers, en daar heeft hg niet alleen degeeste- ïyko ellende, maar ook den lichamelgken nood zoeken, te lenigen. De schatten dezer wereld zocht hy niel. Wat hom overbleef van syn bescheiden inkomen heeft hy niet opgestapeld tot verkrygiog van schatten, doch bg beeft het in de holten der armen gebracht, om hun nen nood te verminderen. Waarom at die getuigen opgeroepen, die n ik dat kan? o loUchteu c beier zouden kt En zulk een man eene misdaad, die slechts in de hebzucht bare verklaring vindt 1 Welke bewijzen zgo er dan voor )zyne schold? Het zwaarst in de weef-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1901 | | pagina 1