Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 31.
Zaterdag 2 November 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
/kbonnoxjontsprijB par dria maanden i
Franco per posti 0,40.
Afzonderlijke nummer*f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija der Advartontiên i
Van 1 tol G regel*f0.30
Voor iedere» regel meer-0.05
Corrcsponilentifln en Advertentiün moeien ailorljjk Vrijdagavond
De Boycot.
Boycol heel he. plan om alle trans
port-werker* op 't vasteland te bewegen
tegen de Engelschen op te treden, door
hen te benadeelen in hun handel, ten
einde lang* dien weg een einde te maken
aandenAfrikaan«chen oorlog. .Engeland",
zegt de heer Tak in de Kroniek, .heeft
het leeuwendeel van de vrachtvaart,
inaar als de reeders niet kunnen lossen,
krijgen ze ook geen vrachten meer en
wordt zoo wet de Engelsche vracht
vaart, als de Engelsche productie voor
uitvoer op 'zeer gevoelige wijze in de
beurs getroffen. Uit is onloochenbaar
en het is evenzeer waar, dat de haven
arbeiders, mits voldoende georganiseerd
en eensgezind, dit resultaat kunnen
bereiken".
Ze willen hel probeeren. liet te Amster
dam door de arbeiders opgeval wereld
schokkend plan, het beroep om de
Engelsche schepen na 31 December a.s.
te boycotten, wordt doorgezel. De voor-
loopigc commissie heeft nogmaals hel
vóór en tegen overwogen, en het resul
taat der overweging was: .doorzetten
met al de energie, die in ons is."
Aldus luidde een communiqué van
het voorloopig comité.
Wy staan hier voor een waagstuk,
waarvan de grondgedachte is: afkeer
van onrecht, afkeer van de gruwelijke
wijze van oorlogvoeren door Engeland
in Zuid-Alrika, Waagstuk, want, mislukt
de uitvoering, dan zijn de havenarbeiders,
en zij voorop, het kind der rekening.
Van die zjjde bekeken, heeft hel .door
zetten" een achtergrond, een achtergrond
van edelmoedigheid en offerzin. Loopt
het mis, dan zullen die arbeiders met
hunne gezinnen lijden, omdat zij gepoogd
hebben Transvaal en Oranje-Vrijstaat
van 't oorlogslijden te verlossen.
Wie kon verwachten, dat de nieuwe
eeuw, aan wie de voorgangster een
erfenis naliet vol ongerechtigheden
waarvan de bres in de Porta Pia en
de uitsluiling van den Paus builen de
Vredes-conferentie niet de minste zijn
reeds in haar eerste leefjaar zulk frisch
en verrassend blijk geven zou van,ik
verzaak aari het egoïsme" Bijna honderd
jaar geleden decreteerde het brutaal
imperialisme van Napoleon I het uit
sluitingstelsel, of CoMtinentaal-sle\Si-i
geheeten, legen Engeland. Thans slaat
het imperialisme in Engeland zijn
tenten op, maar nu gaal het uitsluiling-
slelsel, als boycot verdoopt, niet van 't
imperialisme uit, maar is daartegen
gericht.
Ziedaar een moderne acte van uit
sluiling. Albion moge, des verkiezend
met een bezem in den mast, zijn handels
vloot over de zeeën voerenin welke
vreemde haven in Europa die schepen
landen, behoeven zij de haven arbeider*
om le lossen. Waar ze niet lossen kun
nen, krjjgen ze ook geen vrachlen meer.
De bezem derhalve zal hier dienst doen
tegen het kapitalistisch en imperialistisch
oorlogvoerend Albion, dat een tactiek
volgt, aangelegd om een volk uit te
moorden.
Maar wijl de voorloopige commissie,
eerst na liet vóór en tegen van het
plan nogmaals t. .ebben overwogen,
den doorzet uitsprak, wijzen we ter
loops en geenszins volledig op de betcc-
kenis van liet plan.
Wjj, arbeiders, die dil wereldschok
kende plan ontworpen hebben, hebben
eenvoudig gezwegen op alle goed- en
afkeuring". Aldus hel voorloopig comité.
Dit is mannentaal, maar ook mani-
(eslen-taal en de uitdrukking .wereld
schokkend'' onderstreept zich zelve. Aan
een der edelste opwellingen van hel
menschcnhart dankt het plan zijn be-
slaau, niemand koestert hieromtrent
eenigen twjjfel. Edoch het is van verre
dracht en hooge beteekenis. Meer of
min scherp beseffen dat de ontwerpers
zouden zij anders het woord .wereld
schokkend" bezigen
erre dracht ontsnapt aan nie-
die richtig oordeelt. Zij gaat
verder dan de lot opofferingen bereide
arbeiderswereld, verder dan de groote,
breede, dichte kring van gevers, wier
(lnanciëele hulp wordt ingeroepen. Die
hulpo komt wel, uil warme sympathie,
niet 't minste bij de kleine luyden en
ook van de gefortuneerden, en zeker van
degenen, die aan Albion een hak willen
zetten. De dracht gaat verder nog dan En
gland's producten en handel, de gevolgen
raken in ons land het industrieel gebied,
en de economische toestanden, en vooral
consumenten zullen er door getroffen
worden en iedor begrijpt, dat, al treden
we niet in bijzonderheden omtrent som
mige artikelen, een prijsverhooging, niet
enkel in voorwerpen van weelde, maar
van 't geen ons ten behoefte is gewor
den, niet kan uitblijven.
Voorts beduidL de beweging, zij moge
richlig of onrichtig hccten, aan 't Hoog
Gezag en don ministers door hem be
noemd, dat hun eerste laak is, sterk te
zijn tegen liet onrecht, en niet als door
een stilzwijgend «n ongeschreven con
tract, in alle landen liet op 1c geven <le
zwakken le verdedigen of maar le be
schermen togen liet imperialisme, het
kapitalisme en vooral tegen hel barba
risme. wat bij den oorlog in Zuid-
Alrika in John Buil als belichaamd is.
Ten slotte schuilt in de beweging
zoo iels als 't vermoeden, ol onder de
volkeren een geest rondwaart, die ze
mondig-geworden influistert en als
recht voorspiegelt, dat zaken van staat
kundig internationaal belang aan hun
plebisciet of referendum belmoren onder
worpen le worden.
Of internationaal vloeide ons uil
de pen want sluiten vorsten een
Twee- of Driebond; bij de volkeren, zjj
hot ecnigszins omnevelt], treedt een be
grip van onderlinge solidariteit vooruil;
dil zal wel niet ontkend worden.
Juist derhalve is reeds in dit opzicht
de keuze der uitdrukking .wereldschok
kend". De dracht van den groolschcn
opzet reikt verder dan tot liet Europcc-
sche vasteland, doelt om zich uit te
strekken tol de Vereeuigde Staten van
Noord-Amerika.
Maar ook de beteekenis van het plan
ontgaat aan niemand, al beweren wij niet,
dat bij de ontwerpers den vollen omvang
daarvan is gewild oi in haar geheel is
tien. Hier zijn punten, die het wik-
en het wogen verdienen, het betreft
el's de keuze van een middel, (ol
heden vruchteloos gezocht. Wij zien hier
hel volk, of liever een groote, kracht
volle klasse, de talrpe arbeiders-klasse
optreden, ten einde een stukje regeerings-
taak over te nemen, in 't belang van
een nobel doel. Dat gaat niet langs den
meer gebruikten weg van volks-pctition-
iiernen'. tot de Kegeering gericht, of aan
den voel van deu Troon neergelegd. Men
heeft zich evenmin vooral gericht tot
de leden der Slalen-Genera.il, die volgens
de Grondwet het geheele Nederlandsche
volk vertegenwoordigen. Hier is 't
ecu initiatief, waarbij op eigen band
aan buitenlandsche politiek wordt gedaan,
zonder eenige voeling niel Kegeering of
't Hoog Ge/.ag.
Zeker is de slap tevens een schop
aan het zelfzuchtig non interventie-be
ginsel toegebracht. Van zoo'n .laat
begaan "-beginsel heeft het eigenlijke volk
nooit het reclilmalige gesnapt. Die stap
is ook een hak, gezet aan het werk
der mooie vredes-conferentie, en aan
haar uitspruitsel ,'t Arbitrage Hol",
dat nog geen vruchtknop, niet eens
bloesem le zien gaf.
Hel is eveneens bekend, dat de regce-
ringen, door laksheid gedreven, ol door
vrceze voor dc gevolgen, op geen tus-
schcnkomst annsluwdon, len miuslu niet
met veel aandrang. Maar alvorens
stecnen te werpen, denke men er
aan, dat in verschillende landen er geen
been in gezien werd om paarden voor
't Engelsche leger te leveren. Steken
wij, Nederlanders, exceptioneel uit wegnns
onze sympathieën en geldelijke offers
voor Transvaal, toch vonden of vinden
nog locomotieven, in ons vaderland go-
frabireerd, hun weg naar Engeland en
van daar naar Zuid-Afrika.
De organiseerders zijn licht reeds in
contact met dc transport-werkers in liet
buitenland. Zich bondgenoot en verzeke
ren, is immers hoofdvoorwa irdo van
slagen. Of echter zoo'n internationale
beweging geen gevaar meebrengt le wor
den geacht als strjjdig met de neutraliteit'.'
Drong het door in de nationale en inter
nationale zeden, dan kan het zich ook
in andere gevallen legen de macht-
hebbenden koeren, een wijziging van 't
Staatsrecht en van 't Volkerenrecht kon
niet uitblijven. Wijziging, waarin aan het
volk nog wel andere deelneming aan
de publieke zaak, uf in politieke rechten
zou moeien worden toegestaan, dan
enkel het kiesrecht, wat hen bevoegd
maakt om de vier jaren zoo er geen
vacature of Kamerontbinding tusichen-
lijds ontslaat de candi daten zijner
keuze voor 't Volkshuis te stemmen.
llierin 't plan moge volop slagen,
ol het doel niet bereiken ligt een
ernstige vingerwijzing.
BUITENLAND.
Z. H. de Paus, aldus meldt een tele
gram uit Kome, beeft zich in dc- audi
ëntie van Zaterdag, langdurig inet kardi
naal Richard, aartsbisschop van Parijs,
onderhouden over de wet op de Con
gregaties en de kerkelijke verhoudingen
in Frankrijk. Z. H. drukte zjjn diep
leedwezen daarover uit en spoorde aan
tot geduld en hopen op betere dagen.
Dejminister van Eeredienst in Frank
rijk liecit een lijst openbaar gemaakt
van de Congregaties, die zich aan de
wet van den ln Juli hebben onder
worpen. Er zijn GI5 Congregaties, die
de autorisatie hebben aangevraagd, waar
van Gl mannen- en 551 vrouwencon
gregaties. De lit mannencongregaties
bezitten 2.007, de 551 vrouwencongre
gaties 7.8G5 kloostersGl aanvragen
mannen:ongregalies om autorisatie
J5 van vrouwencongregalics moeten
aan de goedkeuring der regoering onder
worpen worden. De overige congregaties
kunnen door den raad van State de
achtiging krijgen.
Mot de toepassing der draconische
wet op de Congregaties is reeds
een begin gemaakt. De Benedictijnen
van Saint Loup, die zich niel aan de
van den ln Juli hadden onder
worpen, zijn uit hun klooster verdre
ven. Hun goederen zullen geliquideerd
worden.
Omtrent do aangekondigde maar uit
gestelde algemeene werkstaking is men in
Frankrijk nog geenszins gerust. De verkla
ringen, Maandag door Joucaviel, lid van
het Comité fédiral, te Carmaux afgelegd,
zijn nog niel geheel geruststellend. Hij
verklaarde: .Hot comité wil de werk
staking niet voor zjjn pleizier; maar
het moet zich bezig houden met de
gebeurtenissen, die zich kunnen voor
doen.
.Het zou niel aarzelen de handelwijze
n de groep of de groepen af te keu-
n, die afzonderlijk de slaking zouden
beginnen in strijd met hetgeen besloten
is. Hel comité beschouwt het als zijn
duren plicht allen arbeiders loe le roe
pen„Bereidt u voor op den slag.
Organiseert u mei het oog op den eventu-
eelen slrjjd, welken wjj niel begeeren,
maar die steeds voorzien behoort te
worden."
De terechtstelling van Czolgosz, den
moordenaar van Mac Kinley, heeft Dins
dagmorgen le 7'/* uur te Auburn door
iniddel van eleclriciteil plaats gehad.
Toen Czolgosz op den eleclrischen
stoel zat, zeide hij, dal hij geen berouw
over zijn daad gevoelde, hij betreurde
het slechts, dat hij zijn vader niet meer
gezien had. Nadat de stroom driemaal
in contact gesteld was, werd de dood
van Czolgosz geconstateerd.
Dinsdag seinde Kitchener uit Pretoria,
dat den 22en in de vroegte kolonel
Benson een Boeren-lager bij Trichards-
fontein heeft verrast en 37 gevangenen
heeft gemaakt. Den 25en was hij bij
Zesvorkiontein, na een langen nachte-
FEUILLETON.
't Verbod v«n den Keurvorst.
overtreder
e zelve.Als it
it verbod drie
1). Tegen den avond
schap mei grooten bail i
in het slot terug,
en vrooljjk, voor
at do keurvorst, daar bg een prachUg edelhert,
een .achttienender" mei eigen hand volgens
alle regelen dor edele jagerskanst gescholen
bad.
Bg net avondmaal vroeg bij, zich lot de
keurvorstin wendend: .Hoo beeft vrouwlief den
schoonen dag doorgebracht?",
.Nu," antwoordde deze, baar heer en gemaal
nitvorscbend aanziende, „eerst ben ik naar de
kerk gegaan, gelijk het een katholiek, op Zon
dag betaamt en heb de predikatie aangehoord
.Mgnheor pastoor heeft zeker zeer stichtend
gepreekt?" hernam de keurvorst, eenigszioB
getroffen.
.Zeker, als altijd, en na de predikatie heelt
hg een konrvorsteljjk decreet voorgelezen."
.Een keurvorstoljjk decreet? Wat behelsde
het?'
.Niet waar, beer hofmaarschalk, was bel
niet bet decreet, waarin Zjjn Doorluchtigheid
bet jagen op Zondag verbiedt? Hoe lnidt bet
ook?"
Bjj deze vraag kwam de hofmaarschalk in
do pgnljjkste verlegenheid, verschoot van ktour
co atnmeldo eanigc onsamenhangende woorden,
.Zoo is het," riep de keurvorsl, gliml
eenigsiius verlegen en ging voorl.Ditmaal
ben ik in inga eigen slrik gevangen geworden,
A propos, beste hofmaarschalk, geef I
dal er ingespannen en mjjnhcer pastoor
het avondmaal genoodigd worde 1"
Er onlsloud een korte stilte, die de keur
vorst weldra deed eindigen, door over de jacht
te gaan sprekon.
De pastoor was joist bezig zjja brev
biddeo, toen het keurvorsteljjk rjjlnig voor zjja
bescheiden wooing stilhield en een kamerdii
naar zjjo studeerkamer binnentrad met de hooi
schap, dal Zjja Doorluchtigheid wensebte, di
de eerw. beer pastoor len avondmaal op bi
slot luu verscbjjoen.
De pssloor ontstelde evenwel werd bg
telkens aan tafel genoodigd, wanneer de
vorst zich op het jachtslot bevond, doch
zoo spoedig en dan nog wel 's avonds met do
vorstelijke equipage. In een gemengde stemmini
trok bjj zjjo soutane aao, nam zjjn driesteek ei
reed naar het slot. .Wat er ook komen mag,'
dacht bjj bg zichxelveo, ,ge hebt niets gedaan,
wat Zjjn Doorluchtigheid had kannen beleedigi
Ge hebt gehevl volgens de wet gehandeldeen
vorstelijk decreet voor te lezen is ieder pastoor
niet alieen geoorloofd, maar hem zelf ten pliebt
gesteld."
Hg trad de met waskaarsen beider verlichte
eetzaal binnen, Dsze leek wel oen bost
wandan waren me» groen doek behangen,
op voorstelllngeo, aao de jacht ontleeod, ge
werkt wareo groote hertekoppen met getakte
geweien hingen rondom. Op liet tafellaken van
wit damast prijkte zilveren vaatwerk, in kris
tallen glazen fonkel le de wjjo ah goud en
purper; de dames en hovelingen waren naar
de toonmaiige zede of liever volgens de Fran-
sclie mode prachtig gekleed, de heeren wit
bepoederd en van zwartzijden staartpruiken
voorzien. De goede pastoor in zjjn eenvoudig
priestergewaad boog verlegen en doeraoedig.
De keurvorst maakte iotnsschen snel aan zijn
verlegenheid een einde, lig stak hem de hand
toe eo noodigde hem, tot verwondering der
gasten uit, aan zgne zjjde plaats te nemen, ter-
wgl hij sprak ,lk wilde n, waarde heer pas
toor, vandaag nog bjj nijj hebben, daar ik de
volgende dagen meestal in bet wond denk door
te brengen en dan weer naar dB residentie zal
terngkeeren."
Hjj spoorde hem aan te eten en lo drinken
m sprak daarbjj
diogeo
Den geestelijken heer werd liet weer lichter
om 't hart, dat in het vorstelijk gezelschap
toch wel wat erg geklopt had. Hjj liet zich het
voortreffelijke wildbraad van verschillend soort,
de prachtige forellen en het fjjue gebak, heer-
Ijjk smaken.
Na afloop van den maallgd wendde de keur
vorst zich opeens tol den pastoor en sprak met
een ernstig gezicht: ,Nn moet ik met n, gees
telijken heer, eens een woordje spreken."
Er on'ztond een plechtige stilte in de zaal,
en de pastoor dacht met achrik: ,Nu komt
iürvorsl vervolgde: .Wees onbezorgd,
ilers aan uw kerk te betalenik heb
rvorsteljjk decreet, dat gij heden van
isel hebt afgekondigd, overtreden. Ter-
liarteljjk i
hetgeen wg v
God
endagen
.-Ijjke Sabbat
dag geheel uit de gedachten gegaan, en ik
mü door den heidetischen Phoebus Apolli
zjjn zuster Diane ter jacht laten lokken
verloren zoon keert weer tol deo vader terug."
Bjj deze woorden legde bjj in plaats
drie thalers een haodvol dukaten op een zilv
bord, overhandigde hel den pastoor on s
glimlacbeod: ,Ga er ou dc tafel mee ron
zamel de door de wet bepaalde boete ook bjj
deze heeren in. die met mjj op jacht geweest
zjjo. Geeo buoner heeft mjj aao den Zondag
en aan mijn decreet herinnerd.'
De pastoor m lakte een onderdanige buiging
ten dank en ging nu met bet zilveren bot'
de hovelingen rond. Dezen bleel goedschi
kwaadschiks, niet anders ovor dsn bun beurs
balen en te openen, Daar de
nelinj
•urend knikte, toen di
eerste kamerheer in plaats van drie thaler
drie guadslukken op het bord legde, kondei
de andere boveliogen wel niet anders dan di
voorbeeld navolgen, en de pastoor ontwaard
met welbehagen, dal hel bord al zwaarder ei
zwaarder werd.
.God zegens de genadige heeren!" sprak h
Bjj deze woorden gaf hjj hi
kere dennetoomen was opgegaan verlichtte bem
vriendelijk den weg, tol aao deo voet van den
stolberg. Op zjjo kamer aangekomen, telde hg
do gouden en zilveren geldstukken. .Het is veel,
zeer veel," sprak hg blijde, ,nn kon ik mijn
hoogaltaar opoienw laten schilderen en bet
beeld van den H. Hubertus, die mjj dezen vet
ten haan in de kenken gejaagd heelt, laten
vergulden. Oaze Lieve Heer weet toch zelfa
keeren. Hjj zij geloofd eo geprezen
Voorzichtig sloot do onde heer zjjo schat
weg, bad zjjn brevier ton einde eo begaf zich,
opgernimdor dan hjj 's morgens gehoopt bad.
Toen het na een langen, barden winter weer
lente werd en op den stolberg de eerste viool
tjes bloeiden, kwam, door den pastoor besteld,
een bekwame fjjoscbüder nit de residentie in
het dorp, schilderde en vergnlde bet hoogal
taar eo het beeld vod den H. Hubertus.
De keurvorts, die deo volgenden herfst weder
kwam, bevond zich op den eersten Zondag stipt
