Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 44. Zaterdag 1 Februari 1902. Vijftiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. abonaom entnprij t per drie n Franco per po*t Af'.onderljjke BureauBreedestraat18 Amersfoort. Uitgave van de Vereenlglng De Eembode. Vrije der Adverteutitni Van 1 tot 6regel«f0.30 Voor icderon regel meer- 0.05 'Corrospondentlfn on Advortentiltn moeien uiterlijk Vrijdagavond Feestgaven voor Z. H. den PAUS. Vorige 10ati M. V. L. Uit eerbied en Welde voor Z. H. Paos Leo XIIIi P. H. K. Ter eere van den H. Joiel D. B. Tot eer «ao God en als bljjk van liefde jegens Paos eo Kerk Den grooten Paus Ie zien, te spreken Ontroert het hart, vergeet men niet Die offer! voor den Paus geniel Nog meer, dat is der llofdo teekeo, Waarin Godsloon verborgen is. N. N. Tol zekere' intentie' J. L. G. W. Voor regen N. N. Tot lafenis der zielen van dier- N. N. Hulde aan Z. H. Paus Leo XIII den Koning van Rome Uit deo spaarpot van een kleinen jongen M. A. Hulde aan Z. H. den Paus Pb. A. K. Voor don H. Vader Van een Pelgrim N. N H. a. H. Voor den H. Vader H. D J. F. Voor Z. H. Paus Leo XIII Van C. K. Tol zekere intentie M. G. Als hlük van hulde by 's Pausen zilveren leest H. A. v. B. Uit eerbied en liefdevoor oozen H. Vader Paus Leo XIII Vao R N. N. Leve Z. H. de Paus I B. Tb. Uit liefde Th. V - - e Speravi -J. d. E llulc Pans Leo XIII van de H. Drievu' H. A. Z. H. W. S. Ter J. M. Ier cere van St. Barbari Hat eerste jaar der XX' eeuw. V. (Slot.) In Amerika Hel revolverschot van Czolgosz trol, en in de gevolgen doodelijk, den President der Vereenigde Stalen. Hel zegt luide, dat in 't meest demo cratisch land, een door 't volk gekozen Staatshoofd zoo inin veilig is voor den wilden anarchist, als elders een monarch bij de gratie Gods. Leer en praktijk der woeste sekte is, icdoren offlcieelen gezag hebber uil de rij der levenden te glooien. .Met wat recht? Vraag aan een tijger met wat recht hij een weerlooze bespringt. Met wat baat? Och, op slag verving de vice-president Roosevelt den verslagene. Mac Kinley was populairbevrijdde hij niet Cuba en annexeerde hij niet de Philippijnen Redevoerde hij niet op de Tentoonstelling van Pan-Amerika, tc Buffalo, over vloo'uitbreiding en verrui ming van afzet gebied Volbloed ManroC-man deed hij ook aan uitzettings-politiek, weerde door zijn Tariefwet den invoer uit Europa, ten bate der industrie in eigen land. Op en- top Amerikaan, en toch door een moordend schot van den anarchist geveld I Roosevelt, populair door meedoen op Cuba, volgt zjjn politiek, ook de toelating van paardenuitvoer, Engeland's gewild artikel in zijn stiijd tegen de Boeren. Nog aan te stippen, hoe de milliardairs door Trusts de macht van 't vereenigd kapitaal wilden doen uitkomen. Alleen de groot-industrie mag leven, wat daar builen staat is goed voor depót-houder of zetbaas. Praktisch, maar akelig ant woord op hetProletariërs, vercenigt u Ook te vermelden bet fiasco van Pan- Amerika, dat zoo'n grootich perspektief opende, en niet te vergelen, dat, al viel den Yankees Aquinaldo door list in handen, het oorlogsvuur op de Philip pijnen nog in vollen gloed is. Naar oude zeden kunnen de Repu blieken van Amerika t nooit stellen zonder opstand. In Columbia, waar 't katholiek element nog kracht heeft, was 't ultra-liberale Venezuela bezig de mal contenten lot opstand op te hitsen. Oorlog tusschen beide Staten, met wei nig voordeel voor de Venezolanen, wier President, Castro, bijna zijn zetel verloor. Bijna, want hij bleef, en beleedigde onder danen van Keizer Wilhelm, die er eenige oorlogsschepen heenzond. Duitschlands toekomst ligt op de wateren Chili leed aan anncxatic-lusi. Wan neer men gelijk deze Republiek in de lengte is uitgegroeid, dan wenscht men ook een uitzetting in de breedte, welke daar alleen is te vinden door aan Argen tinië eenige declen te ontnemen. Toch bleef 't nog vrede, hoewel beide Staten tot de tanden zich wapenden. Maar in het eerste jaar der XXe eeuw gaarde de Kerk martclpalmen, in Zuid- Amerika geplukt in 'l deel van Brazilië, waar wilde stammen nog verblijven. Deze overvielen Missionarissen-Kapuejj- in en brachten zu gruwzaam ter dood. Aan 't begin gel(jk aan 't eind der ceuw, altijd de oude Satan, moordenaar af den beginne. Ook aan 't begin wel als aan 't einde der eeuw liet triomflied van 's Ueeren Bruid op de martelaarsgraven neergeknield .- U belijdt over de geheele aarde, de heilige Kerk U, Glorie-Koning Christus I In 'l donkere werelddeel Ier Noord kust een konüiktje vuil Marokko met Spanje, en ook met de Fransche troepen in Algiers. De omarming van Frankrijk en Italië, waarvan de spits is gekeerd tegen Marokko en Tripoli, geeft metter tijd wel meer stof voor de kronykpen. Recht door nu naar Zuid-Alrika; wc brengen er 't ecresaluut aan de held haftige Boeren, die met stalen volhar ding, met misschien een 13,UU0 mai weerstaan aan ruim 200,01)0 Engelscli krijgers. Voor zijn vrijheid strijdt dat volk der Boeren, dat onafhankelijk be staan verdedigt met opoffering van goed, bloed en leven. En dan zou het koude eigenbelang elk ideaal hebben weg gevaagd Overtuigd dat de Brit onrecht deed met eischen te stellen, rakende 't binnun- landsch bestuur, verzetten zjj zich tegen ontwrichting. Vrede willen ze, maar met erkenning hunner onafhankelijkheid. John Buil verbrandt hunne hoeven zij blijven vechten hij sluit verbond met den dood, opdat in concentratie-kampen, '1 Ijjkcnveld voor duizenden kinderen, T ras uitstervezjj blijven vechten. Kitchener dreigt in zijn Sepl ember proklamatie de termijn verstrijkt en hij laat lusilleeren en hangen, en onderwijl rukken de Boe ren op naar Natal. Eindelijk 't blokhui- zenstelsel, een net van forten door prik keldraad verbonden en door garnizoen ver dedigd de Boeren gaan echter door de mazen heen en strijden in de Kaapkolonie. En dan zegt koning Eduard's troon rede, dat het oorlogsterrein inkromp I Inkromp I cn de Kaapkolonie kwam er bü en in Kaapstad heerscht do krijgswet. Toch is inkrimping waar, echter tol schade voor Engeland do bloem van zijn leger, eerst gezonden, kromp lot een bezending uilschot, zijn koopkracht kromp cn eveneens blijkt, dat de linancicele draag kracht der belastingplichtigen kromp. Onbegrensd bleel echter de annexatie- zucht van T kapitalisme. Wellicht heelt echter de Kroonprins bjj zjjn koloniale omreis in Kaapstad de hoofdplaats eencr kolonio bezocht, waarover hij nimmer liet hooge Ilecrschersrccht zal uitoefenen. In Nederland en zijne koloniën weer klonk alomnie 't feestlied en hielden do vlaggen parade bij 't huwelijk van II. M. Koningin Wilhelminu met Hertog Hendrik van Mecklenburg Schwerin, den Prins naar beur hart. In Zomermaand vierde 't konstitutionalismo het om de vier jaren terugkcerend hoogtij der ver kiezingen voor de Tweede Karuer. 'I Werd een keerpunt in de binnenlandsche poli tiek, want dit keer overwon liet Christen- deel der bevolking. Hel liberalisme was verdeeld, maar de oorzaak van haar nederlaag lag dieper. Door Kazcrncdwang schromelijk lo ver scherpen zelfs de eenige zoon en het grootst getal hij een oneven broeder- ejjfcr werd dienstplichtig verklaard had men de mate gevuld Schooldwang, niet minder ongemotiveerde inbrouk op de vrijheid, onder de bekende omstan digheden aangenomen, deed die over- loopen. De Katholieken gingen nog eens samen met de oude Bondgcnootcn, er was goede taklick hij de leiding, over 'l algemeen goede discipline. Geen Moidag-gejocdel was 't glanspunt, maar botereen goede oogstdag kwam. Dal bracht een coalitie kabinet met Dr. Kuyper aan 't hoofd, en drie katholieke leden. Het christelijk beginsel zal nu zijn woord meespreken in liet staatsbeleid. Reeds vernamen we 't voorwoord in de Troonrede, zij kondigdt aan„Vrijmaking van 'I Onderwijs.' „Het zedelijk karakter van 't open baar volksleven zal op ineor afdoende wjjze door de wet beschermd moeten wo.den" „niet minder blijft de stof felijke zijde van het sociale-vraagstuk Mijne jHr. Ms.) aandacht trekken." Ziedaar zedelijkheidsbevordering welvaartsbescherining beschouwd als be- hoorend lot de plichten van den Staat. De eerste ziltingsmaandon betroffen niet dit program, maar het begroolings-debat. Zjj waren een succes voor 't Ministerie en de Premier toonde hier zjjn meester schap zjjn meesterschap, maar in andere betcekenis, werd tevens aan de Kamer beduid. Een teleurstellingde Minister van Justitie zal de galg niet weer oprichten, op de hoogste misdaad zal dorhalve de Staat niet de hoogste straf toepassen. Overigens is 't ministerieel program ne belofte. In 1902 verwachten we oen begin van omzetting der belofte daad. BUITENLAND. De Duitschc Rijksdag hield Dinsdag een hoogst merkwaardige zitting. Aan de orde kwam de interpellatie van het Centrum in zake do opheffing der Jesule- tenwet en de houding van den Bonds raad tegenover het desbetreffend Rijks- dugbosluil. Von Bülow hield zich daar bij schuil en liet door graal Von Po- sadowsky een verklaring voorlozen, die onder gelach van het Centrum word aangehoord. In deze verklaring werd gezegd, „dal in uitgebreide kringen bjj de Protcstanlsche bevolking, op grond van geschiedkundige herinneringen, legende wedcrtoelating van de Jesuïelen ernsti ge bezwaren bestaan on dat dienaan gaande tamelijk diep in hel volksgomoed vreezc is geworteld. Uit hol gezichtspunt dier tegenstrijdi ge meeningen tusschen I'rolcstanUche en Katholieke kringen over do Jesuieten- orden, kunnen de regeeringen der sta ten op zich zelf, eerst na een rijp en langdurig beraad besluiten nemen tegen over voorstellen, die de vcrundering van don bestaanden, wetleiyken toe stand wederstreven. Het is te verwachten, dat de ver bondene regeeringen nog in den loop van dit seizoen een oplossing zullen vinden in deze hangende aangelegen heid." Togen de aanwezigheid vanJesuïeten in Duitschland bestaat in uitgebreide kringen der Protestantsche bevolking, volgens Posadowsky, ernstige bezorgd heid, maar anarchisten tnogen rustig blijven in het lieve Duitsche vaderland. Geen wonder, dat de Centrumsleden, de hoeren Bacliem en Spahn, met krach tige welsprekendheid andermaal gerech tigheid cischten tegenover de Jesuïeten. Naar de meening van de „Germania" heelt de dag van Dinsdag meer nog FEUILLETON. Deus Pacificus. (Slot.) 2). Daar dagen cindeiyk de Kaboljenwachen opin ongeregelde drommen komen zü de Damalraal al, nog versterkt door vele Monoi- keodammera en andere Noord-Hollanderi, die zjj van den Spaarnwouderweg hebben ingehaald. De voorhoede is reeds lot bet Klokhuis voort- gerukt, maar deinst terug op bet onverwacht gericht der Hoekschen, die opoienw een builend krjjgageachreenw aanheffen. Mond en voel der Kabeljanwachen zgn voor een oogenbllk als ge bonden, en Simon van Adrichem ziel zich, zyns ondanks, teruggedreven in de naawe s «raar menscben en paarden worden opée drongen door de aleeds aangroeiende eo menigte, die van bet Spaarne oprokt, terwjjl de voorhoede onbeweeglgk standhoudt, onder hel nitgillen van „verraad I" Een akelig gehuil slggt uit de schare o „verreed I" gilt hol voort lol do achterst lederen. Maar Simon van Adrichem drukt zgn opoor tot de helft in den buik zgns paards, brieachend opvliegt en menig, strgder op grond werpt j glinga roept hy het Vlecscbbou- wers- en bakkersvild tot zich en rent als eer bezetene rond or sar den uitroep: „verraadt.. Voort mannen I... De .vgend wacht I bouwt ei kerft I... De zege ia eoadood aan de Hoekachea I' De Vleeschhouwers, met huo opgestroopte mou wen, met hun lange messen aan den gordel en de hakbjjl in de hand, dringen vooruit, door de Bakkers, met huo lange gzeren haken, ge volgd, eo drjjven de voorhoede mede de markt op. Op bel woord „vcrraadl" eo het terugdein zen van de eerste geledoren der Kabeljauwschen, begreep de Slotvoogd, dal het tgd was, zich op verwarring to verpletteren. Hij reed dan Ion Burgemeester ter züde, wenkte de Hoplieden en Dekens, die met begeerige blikken zgn be wegingen gadesloegen, en riep nil: .LeveHaar lem dood aan do Kabeljauwschen 1" Nauwe- lgks konden de «trgders dat seioswoord ver slaan hebben, ol een ratelende donder rees uit de schare, en de Hoekschen stormden het Zandt verder op. Claes van Adrichem (de Bur gemeester) rjj'it nevens deo Slotvoogd voorop de bakbglen zgn omhoog geheven, de lansen vooruitgestoken, de zgdgeweren in de hand gevat, de kruisbogen gespannen, en de zink- roeren, met lood gcladeo, rusten op deo linker arm -, de borst bggl naar wraak, naar bfuedige wraak, en het zwaar er. galmend gekrjjsch van deo bloeddorst overheerechl het gedraisch der wapenen en 't bevel der Dekens, die niet bg machte zyn, de gelederen hunner gilden geslo ten te hondeo. Men dringt elkaar vooruit, be- geerig om den eersten vgand te treffon de aangrenzendo etraten werpen nog voortdurend nienwe etrydors op de Marktterwgl moedors, vrouwen en maagden in bavelooze kleeding eo met loegereten haren in den omtrek zwerven, de lacht met een akelig gekerm verrM^pdo. en den Hemel bezwerende, den gruwel toch niet te gedoogeo. Nog alecbts de breedte van de Sraeedelraat scheidt de Hoekschen van de vreesel|jke Vleesch houwers, cn in blinde razerng gaan xg zich op elkaoder storten, om te kerven en Ie bakken, dat het burgerbloed in elroomeo den grond overplantMaar op dat oogeoblik treedt een kleine blonde knaap, met oen rood onderkleed en oen doorechjjnend koorkleed uno, do Smeed- straat uit en ,de Markt op tusschen de woeden de partgen. 't Is, ol hy het krggsgeachreouw niet beeft geboord eo do hakbyien niet ziet, die over hem heeozwaaienwant eogelzoet is zgo gelaat, vol vrome aandacht zgn geest, ter- wyi zgn kleine lippen zich in 't gebed bewegen en zgn rechterhand een grooto zilveren bel roert. De ilrgdera staan een oogeoblik vcralomd.... Nog een koorknaap verschgnt met brandend waslicht in de handweder eer. derde mei het wierooksvat, en eiodelgk een priceter van het Sinl-Jansklooiter, met alb eo etool gekleed en bet H. Sacrament in de handen dragende. On willekeurig dringen de voorste gelederen terug, and hield hjj het aaobidJelgk Si .Laat af, mannen I broeders van Christus I laat al en plongl geen burgerbloed!... Hoe kan de helacho vijand zóózeer u in isl dat gg gereed staat, om elkaar le uioord wapenen ide, als gereed om te treffenterwjjl de priester, bet spreken van Davids woordeDLibera me de sanguineus, Deus, Deus Salutis meue", 1) midden tus-cben do alrjjders treedt Dan wenkt bg den ouderen koorknaap, die achter hem gaat, en deze laat den zgdoo hemel neder- vouwen; bel en wierooksvat blgven onaange- zyt gg geen burgers van hetzelfde vaderland? geen bewoners dezer sladï geen broedi magen van elkaar En zoo gg u bloedig ge wroken hebt, wal hebt gg dan gewonnen vloek van die zgn overgebleven, deo vloek vao het nageslacht, deo vloek van God! Zoo gg meeul verongelijkt lo zyn o I ziehier uw land, die voor zjjn vyaod hooit geleden ei slorven is; ziehier Jezus Cbrialus, die ii midden woont als de Koning des vredes, die op dit oogeoblik, lerwgl gg gereed staat op elkaoder in te boawen, naar een zieke gaat, om hem te troosten en te verlichten I... Ach, mjjn broeders I ik bezwoer liet u bjj den Rech ter van levenden en doodaa, dien ik bier in de haod draag, maar die eenmaal n allen zal ko men oordeelenlegt do wapen» of, koert vreed zaam naar uw woningen terug, begeelt u tot den arbeid en vergeeft elkander, opdat ook God En de priester bief mei de beide banden het Allerboiligste omboog en aegande de schare, die reeds begon te knielen, toen de koorknuap den .Amenl" riep de Burgemeester Claea van Adrichem uit, .God vergeve ons, geljjk wjj on zen vjjsnden vergeven. De overwinning was one: maar sparen wjj bet burgerbloed om Hem, die zjjn bloed voor ons vergoten heelt I" Dan boog hg hal zwaard onder den arm en volgdo bid dend den priester, die voortging en weder smeekte Benlgne fac Domino in bona ooluntate tua Sionut acdt/lcentur mnri Jerusalem 2). Knarsetandend van spgt zag Simon van Adrichem de woede der alrjjders bekoelen en ook de zgnen tot vrede geetemd. Met eon ge laat, als waarop de dnivel zjjn wezen bed ge grift, wendde hy zich vloekend om en gebood het bloedig Slacblerigild hem le volgoo. Maar slechts gering was het getal dargenen, dia aan zyn woord gehoor gavenverbaasd en bevend boden de gelederen den priester een doorgang en bleven hygend en beschaamd slaanbglon en knotsen waren gedaald menig hoofd hiog op de borst gebogen eo menige hand sloeg eerbiedig een kruis op 't oogeoblik, dat Ons-Heer voorbijging. Naarmeta do priester vorderde, weken de strjjdera achteruit en sloten zich aan bjj de lange rjj van biddenden, die met Claes van Adrichem begon en allengs als oen golvende stroom van de Markt do Hout straat indrong. De booldeo waren ontdekt, do J). Handel, o Heere I volgens uwen goeden wil genadig met Sion, opdat de muron Jerusa lem» herbouwd worden.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1902 | | pagina 1