Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 45.
Zaterdag 8 Februari 1902.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Aboruioroontoprijn per drie maanden i
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraai, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der Adrertentitn i
Vu 1 tot 6 regels
Voor iedere* regel meer
Feestgaven
voor Z. H. den PAUS.
Vorig» ijMr
Behoed den Pao» eo schenk heui kracht
Tul heil van Kerk en Staal, verzacüt
Zjjn lot
O, God!
Op het Collectaotenreeat der Parochie
van (I. L. V. Hemelvaart voor Z. H.
ilea Paos gecollecteerd
Wat schittert daar zoo hoog en ver
Een glans vao groote waarde 1
Zij spreidt haar licht op aarde.
A. M. D. Gt
A. S. Als blijk vao bolde en eerbied
bij 's Paosen zilveren ieesi -
D. H. Uit eerbied en liefde voor den
Psus-KooiDg Leo XUI
Van L. eo M
v. d. G. Op hoop van zegen
X. N
B. d. W
B. en Z.
W. P. Ter eere van het H. Hart.
Gods zegen beboelt elk een.
Ook die van landbouw leven,
Daarom raad ik beo aan,
Dat zjj den Paos meer geven.
Want joist ia ooze dagen
Heelt de landman min te klagen.
Van een landbouwer op hoop var
'olging
H. de F.
1. doel ook mee
H. H. Hulde aan den Paus
De kinderen van P. S.
Voor Leo'e loon
Een parel aan zjjn hemelkroon.
H. G. A
N. N
C. H. J. Op hoop van zegen
'tls zielsgenot den Paos legeven,
't Schenkt vreugd voor dit en 'l
[ander leven.
Van N. N
W— v. d. H. Tot intentie voor een
overledene
A. K. Ter eere vao den Zoeten Naam
eo om een zaligen dood
Al zwoeg ik bard om karig brood,
Ik geef toch graag een Paus zoo
groot.
V an een werkman op hoop vao zegeo
Op hoop vao zegen
N. S.
B. Tot intentie voor gezondheid
Vau J. v. d. E. en A. d. P. om zogen
Van J. d. P. om een gelukkigen levens
staat.
X. H.«
Ter eere van het zilveren Paasfeest, van
10 dienstboden op hoop vso zegeo.
B. R
N. N. Opdat God ooze werkzaamheden
zegenen mag
G— d. B. Op hoop van zegeo -
P. v. d. G. Tot zekere intentie
M— d. B. d. H. Tot Uleoia der geloo-
vige zielen
Voor Z. H. i
Vele oog ingekomen gillen zullen in
volgend nummer vermeld worden.
FEUILLETON.
Een nieuw gebod?
Een pijnljjke stilte beerschte te Grotldori. De
groote fabrieken waren gesloten, de machines
stonden stil, geen schoorsteen rookte, de werk
lieden hielden vrjjaf. Men zag bgaa niet anders
dan donkere gezichten, daar toch de dorpelin
gen ten naaste bij allea bon brood verdienden
bg den eigenaar via al die fabrieken, en ou
"erd er niet gewerkt, het geld was op en bg
velen etood de armoede voor de deur.
Reeds drie weken was hot zuo stil. Toen bad
de woordvoerder der werklieden uit bet plaalsje,
zekere Karei Berger, eeoe toespraak gehouden
on den met gespannen aandacht loisterenden
medegedeeld, dat hel werk moest gestaakt wor
den, indien de eigenaar der fabrieken, Reiohold
Wegellog, do eischen der werklieden niet wilde
inwilligen.
Mgnhoer Wegeling gil echter niet toe, de
werklioden ook niet, eo zoo kwam bet tot eene
werkstaking.
De heer Wegeling was hierdoor zwaar ge
troffen; joist op dat oogeoblik moest bij groote
bestellingen afleveren, en als bg ze niel lever
de binnen den bepsaldeo termijc, zon bg, be
halve da boele, die hjj beloopen zon, groote
Herinneringsdag.
De 7e Februari is een herinneringsdag,
want op dien dag, ten jare 1878, ont
sliep Pius IX, na een Pontificaat van
ruim 31 jaren, een duur, die exceptio
neel is.
Wie zich die jaren terugdenkt leeft
ser in een wereld van lichtbeelden, in
n Pausschap te voren niel zoo bij
elkaar gevonden. Jubel- op iubelkroon,
de Syllabus, welke de uitspraken eener
valsclte wetenschap op godsdienstig,
staatkundig, onderwijs gebied enz. ver
oordeelt. De dogmatische verklaring van
Maria's Onbevlekte Ontvangenis, het
Vaticaansch concilie, dat 's Pausen On
feilbaarheid uitspreekt.
Louter licht en glorie
Maar de passiebloem ontbreekt niet,
i 's Pausen kroon is een doornenkroon.
In de binnenlandsche politiek verleent
hij vrijheden aan zijn volk, enzijn
minister wordt vermoord. Rotne werd
gerevolulionneerd, en hij, om grooler
kwaad te voorkomen, vlucht als
balling naar Gaeta; hij keerl terug naar
Rome, maar om na korte jaren niet
zwaarder kruis te worden beladen. Alsof
demonen en hun gevlecschde helpers
andermaal nu „is het uwe ure en de
macht der duisternissen" hebben ver
in, zoo woelen en worstelen zij.
Ondanks den heldenmoed der Zouaven
Rome overweldigd en sinds is de
Pauselijke Majesteit versloten in het
Valicuan. Het katholieke volk protes
teert de Mogendheden aanvaardden
den toestand, doof voor de stem des
Rechts. Voeg er bij het streven van het
oud-Katholicisme, zich verbroederend met
hel Jansenisme, de Kulluurkatnpf en we
herinneren slechts aan eenige staties
;n 's Pausen lijdensweg.
Met overweldigers ot revolutiegeest,
sloot Pius IX nooit een transactie. Op
.non possumus" stuitte elk pogen
daartoe af, en in denzelfden toestand
van onvrijheid volgt Leo XIII even
versaagd die lyn. Geen brug, waarop
Christus en Belial elkaar ontmoeten.
Deed nu Italië en de revolutie afwerk
In geenendeele want berooving der'
reldlijke soevereiniteit moest middel zijn
om te komen tot opheffing der geeste
lijke soevereiniteit, en dit is niet bereikt.
Zeker eere-primaat liet zich met 't booze
program verdragen, geen geestelijke
rechtsmacht over de katholieke '-1
en die is even onvernietigbaar in 'l Paus
dom als b.v. 't merkteeken des doopsels
de ziel van den christen. Verbeeld
ten opperbisschop van Ausoniê, belast
om alleen Italië, en desnoods zijn bond-
genooten te zegenen, goed gesularieerd,
maar ondergeschikt aan 'l ministerie
van eeredienstAlsof 's Heeren woord
.hoed mijne lammeren, Itoed mijne
schapen" te vernietigen, 't Pausschap
te verbrokkelen en de Petrusrots te
verbrijzelen ware! Alsof niet buiten
Rome een wettig gekozen Paus le
Stedehouder van Christus zjjn zou, ook
voor de Katholieken van Italië. Het
woord van Christus blylt immer in zijn
volle kracht.Zie, lk ben met u tot de
voleinding der eeuwen."
Verontrustte beu dit woord of bezielde
denfariseeschengeest tier keikvcrdrukkers
vreeze voor een volkslumult bij de
Katholieken der goheelo wereld Althans
't boos program Is onafgewerkt, en de
Romeinsdie kwestie is nog in 't stadium,
ingetreden met den dag der overweldi
ging van Rome. De Hoogcpricster is
door een rooversdaad uit zijn wereld
lijke soevereiniteit ontzet, Italië drong
de Majesteit tot het kleine territorium
van hel Vaticaan, maar waarborgde
hem quasi daarvan het bezit. De Sou-
vereinen evenwel zonden hein hunne ge
zanten, en ontvangen zijne nunciussen.
Bismarck wilde hem als arbiter bij de
Carolinen-kwestiede Tsaar legde aan
Leo XIII zijn plan van de vredes-con-
ferentie voor, en bij de uilsluiting van
zijn soeverein persoon door Italië's be
merking, protesteert Leo, als tegen mis
kenning van zijn recht.
Neen, 't doel is niet bereikt door de
revolutie. Als geestelijk hoofd bestuurt
de Paus van uit zijn valicaan tot ge
vangenis, de Kerk, vaardigt zijn Ency
clieken uit, roept de bisschoppen van
een half werelddeal tol zirli in nationaal
coneilie. Verheven Sereniteit, terwijl het
.Los van Rome" 't wachtwoord is, be
noemt de Paus eene commissie van
katholieke geleerden in verschillende
landen belast met de studie der Bjjbel-
excègese, waarbij 't geen de nieuwere
wetenschap aanvoert of opwerpt in 't
verhoor zal worden geroepen
Zells 't meest verstokt anti-clericalisme,
indien 't niel stekeblind is, moet hier
bekennenlot op heden is de toeleg
mislukt en ons doel niel bereikt. De
oude kreet van den stervenden Juliaan
den Afvallige.Galileër, gij hebt over
wonnen," geeft de bevestiging van 's Hee
ren woord, dat de poorten der helle
niet zullen triomfeeren.
Van onkatholieke, vooral van liberale
zijde is de bewering vernomen, dat ont
zet van zijne wereldlijke soevereinileit,
en vrij van de beslommeringen hier aan
verbonden, de Paus te ongestoorder
zich kan wijden aan de uitoefening zijner
geestelijke macht. De roof van Sint Pie-
ters erfgoed, de inneming van Rome
door den Piemontecszou dan eigenlijk het
Pausschap in betere conditie hebben ge
bracht. De Cavour s, Crispi's, Garribaldi's,
Mazzini s lol weldoeuers van 't Pausdom
verheven! Zoo 'n spelen met de verkeerde
kaart van de wereld wordt slechts ge
ëvenaard door de luchtsprong-redenee
ring, waarvan de conclusie luidt, dat
vermits bij een toestand van beroofd
zijn der wereldlijke soevereiniteit de Paus
zijn Opperherdcrschup beter uitoefenen
kan, die toestand derhalve behoort voort
te duren.
Het wordt ten laatste een socialisten
argument, van hen, die de heele
maatschappij op hun manier in betere
conditie willen brengen.
Wij, Roomschen, redeneeren anders
en doen anderstwintigste eeuwers als
we zijn, sluiten we ons aan hij de Christe
nen der eerste eeuw. Die baden zonder
ophouden tot den Opperheer der Kerk
toen zijn Stedehouder op aarde, Petrus,
gevangen zatzoo doen wjj ook.
In plaats van 't oor te leenen aan
't gewawel, dal hel ontzet uit de wereld
lijke soevereinileit eene winste is voor
't Pausschap en eene verlichting voor
den Paus bij 't bestier der Kerk, luiste
ren we liever naar 't woord van Pius
IX, dat ook 't woord is van Leo XUI.
Het heeft tot inhoud, dat, onder de
leiding der Voorzienigheid, den Pausen
eene wereldlijke soevereinileit is aan
gekomen, teneinde in vrijheid en onaf
hankelijkheid onbelemmerd hunne gees
telijke macht te kunnen uitoefenen.
Pius IX overleed 7 Februari 1878,
den 20 Februari d. a. v. werd Leo XIII,
zijn opvolger, en leidt met gelijken moed
den strijd van het licht tegen de duister
nis, der ééne waarheid legen de veel
vormige dwaling. Den 20 Februari a.s.
doet derhalve het zilveren jubeljaar van
dit mprkwaardige Pausschap zijne int'ede.
Evenals Pius IX is hij in de lange
periode van 't onrecht het slachtoffer,
is zijn kroon met doornen doorvlochten,
zet hij den lijdensweg der Pausen
De kruisweg-statiën verplaatsen ons
o a. op de plek, waar Jerusalems vrome
vrouwen den kruisdragenden Christus te
gemoet gingen en Hein door 't oQ'er hunner
tranen en van meêlijden troost wilden
aanbieden. Zij brengen ons ook in ver
beelding op de plek, waar eene vrome
vrouw aan Christus den zweetdoek aan
bood, tot een vluchtig solaas en een
stonde koele verfrissching.
Reeds bij de intrede van zijn jubel
En toch gaf bg oiet toe. Hg verklaarde
de vorderingen der werklieden buitensporig, en
bleei bij zjju inzicht. Zelfs oog, toen het tot
rumoerige opstootjes voor zjjo huis kwam
tneo een hagel vao steeoeo tegen de vensters
vao zgn buis vloogtoen Karei Berger in hevi-
geo toorn de hand tegen hem ophief.
Op dat zeilde oogeoblik was Wegelings jeug
dige echtgenootfl tusscben beide maooeo geko
men, en Bergers hand viel met kracht op haar
hoofd neer. Een oogeoblik heerschte ademlooze
stilte, daarna leidde Wegeling zjjoe sidiereode
vrouw in bare kamer, en buiten gingen de
werklieden uiteeo, met schuwe blikkeo naar de
vensters kgkeod.
Wegeling gal hel voorgevallene niet bg de
politie aan, ook oiet hjj het gerechtshof, maar
hg ging op den trein, reisde naar de booldslad
der provincie en beproefde daar werklieden te
krggen. Zijne briovon klonken ocbler weinig
bemoedigend: de werklui uit de stad, zoo
schreef hg aan zjjne vrouw on den adminiBtra-
tenr, wilden niet naar Grottdorf komen, om
door bon optreden aldaar hun kameraden niet
de overwinning nil de hand te nemen.
Dal was nu al drie weken geleden. Wegeling
gaf bet zoeken in de provinciale hoofdstad op
en wilde het in de residentie gaan beproeven.
Op ijjoe reis van de eene nsar de andere stad
moest hjj Grottdort voorbij
toespreken en bjj haar upbearing zoeken. Mor
genochtend zou hjj thuis komen, zoo schreef
hjj in zgn laatsten briel.
Stil mjjmerend over dezen briel, en zich ver
blijdend over zjjne komst, zit mevrouw Wege
ling in een leunstoel en ziet droomerig rond.
Het is avond, en morgen vroegZjj hoort
bjj haar mjjmeren volstrekt niet, dat de deur
zacht wordt geopend en de keukenmeid binnen
komt. Eerst nn deze even hoest, ziet zjj op.
,Zoo, zjjt gjj het, Marie 1 Hebt ge nw inkoo-
pen al gedaan?"
„Ja, mevrouw."
„Hoe ziet het er in het dorp uil?"
„God heeft een verdiende straf toegediend I"
„Hoe zoo? Ik begrijp u nietI"
„Wel, de vronw van Berger, die slechte man,
die de oorzaak Is van al het onheil, heeft plot
seling de typhus gekrogen. En nn durven de
kt zieh het haar uit het hootd
t hjj zoo'n slechte xiekenver-
t kan helpen. Ook schimpt hg
ouwen, dal ze zoo vreesachtig
er drukt hg zjjne kinderen aan
gt, dat toch om Godswil bon
et zal sterven. Men zou mede
jaar, willen de Nederlandzche Katholieken
aan des Heeren Stedehouder bij hun
toewijding het blijk hunner deelneming
aanbieden.
Zij hebben vroeger de heldenschaar
der Zouaven geleverd, de laatste kreet
van hen, die op 't slagveld vielen, was,
na de aanbeveling hunner ziel aan Jesus,
Eviva il papa Re I Hunne zonen zjjn
bereid 't zouaven-geweer der vaders op
schouder le nemen en over de bergen
te trekken als 't moet. Dat offer
van bloed en loven is titans niet geëischt.
Enkel lot het brengen van een geldelijke
bijdrage zijn we door ons Doorluchtig
Episcopaat uitgenoodigd.
Ook wij hebben die vereerende uit-
noodiging aan onze lezers ter kennis
gebracht, en van stonde af vloeiden,
evenals bij dergelijke gelegenheden, aan
onze Administratie de giften toe onze
lijsten zijn hiervoor 't bewijs met
niet genoeg te loven bereidvaardigheid
en offerzin. Toch mogen we er wel
attent op maken, dat de Eembode nog
slechts in vier weeknumnters de lijst der
giften geopend houdt. Vandaar het be
leefd verzoek r.an onze lezers en de be
langstellende Katholieken in gemeenten
en parochiën buiten onze goede stad
Amerst jort, van wier te zenden bijdragen
ons bureau toezegging ontving, of wier
offer zeker ons bereikt, niet te lang te
dralen met de verzilvering hunner toe
zegging of van hun offerzin.
Aan de Boeren-helden in Zuid-Afrika,
strijdend voor de onafhankelijkheid van
hun land, betuigde Nederland zijne sym
pathie in de rijke giften voor de broode-
loos gewordenen, tot leniging der nooden
in de concentratie-kampen, ter onder
steuning der krijgsgevangenen, vervoerd
naar St. Helena of Ceylon. Aan oude
traditie getrouw vloeiden de bijdragen in
geheele onbekrompenheid.
Wjj, Roomschen, deden mee. Op dit
voorbeeld van den dag te wijzen om
onze Katholieken te prikkelen tot bij
dragen bij 't zeldzaam Pauselijk feest
is onze bedoeling niet. Zy weten, dat
het hier betreft hem, die bijna een
kwarteeuw aan 't hoofd staat der strijders
voor het recht, voor de volle onafhan
kelijkheid en vrijheid in hel onbelem
merd bestier der Kerk.
Het schoone woord van den edelen
graaf de Rossi, minister van Pius IX,
en slachtoffer der revolutie, luidt„De
zaak van den Paus is de zaak van God".
De herhaling van dit woord bjj de aan
bieding onzer bijdrage adelt den gever,
en stempelt tot daad van vroomheid elke,
zelfs de kleinste gift.
stelt hjj zich aan maar, u weet wel, me
vrouw, hfi is toch een slechte man
„Andere menschen," valt mevrouw de spraak
zame kenkeoprinces in de rode, „zijn op dit
„Nu ja," riep Marie
al,
inig gekwetst,
te goed voor deze wereld Heeft Berger n niet
geslagen, dat u het bloed over het gelaat liep
Mevrouw was opgestaan.
„Marie," vroeg zjj, „waar is Berger nu?"
„Nn Ik geloof, dat hjj naar Hocbberg is,
om eene verpleegster voor zjjne vrouw te gaan
halen!"
„En wie is nn bjj zijne vrouw en kinderen
„Wie Wel, niemand I De anderen zjjn er
immers bang voor!"
Reeds bad mevrouw Wegeling een doek om-
„Marie," sprsk zjj, „pak gauw een groote
mand met levensmiddelen in, doe er een flescti
wjjn en bier bjj, en kom mede."
Maria wist niet, wat te zeggen,
„Wel, c
erl"
„Goed, ik kan niemand dwingen iemand, die
aan een besmettelijke ziekte ljjdt, te gaan be
zoeken! Geef mjj de mand, ik ga alleen!"
Marie stond als van den donder getroffen.
„Neen," riep zjj. „Dat zal nooit gebeuren 1
Mevrouw, ik mag dat als i
van dit ,hnis niet toestaan. Gjj wilt daarheen I
Daar, waar de typhus heerscht 1 En dan nog
wol naar Berger I En als die deugniet u nn
weder eens sloeg f"
„Laat dat maar aan mij overt Kom, maak
de mand klaar, hoort ge? En terstond 1"
Mevrouw had dit zeer beslist gezegd; Maria
ging heen. Het dnnrde dan ook niet lang of
beiden gingen de dorpsstraat door naar Bergers
huis. Hjj bewoonde een klein huisje alleen.
Droevig- braadde de limp in de hniskamer.
Twee kinderen, een jongentje en een meisje,
van vier en zes jareo, zitten op den vloer. Het
ventje telt bonte knikkers in een bakje, het
meisje slaapt met baar hoofdje tegen den stoel
poot geleand. Dit de slaapkamer klinkt het
kermen der doodzieke moeder.
Zonder vrees treedt mevrouw binnen, vol
angst volgt haar Marie. Zjj zet de mand op de
tafel, terwjjl mevrouw haar doek afdoet, ennn
gaat het aan het werk. Do jonge vrouw begeeft
zich in de ziekenkamer. De zieke ligt buiten
kennis en ijlend te bed. Op eenen stoel staat
een woschkora met eenige doeken en stokken
gs ter verkoeling. Zjj legt de koortsige vronw
koude doeken op het voorhoofd, schikt de kus-
sens goed en strijkt haar het loshangende haar
uit het gelaat. Daarna'gaat zjj naar de kinderen,
welke Marie reeds onderhanden genomen heeft
De kleine worden gewasschen eo opgeknapt.
