Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 48.
Zaterdag 1 Maart 1902
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
mentnprije P*r drio nundim
Franco per post
Afzonderlijke nummers
10,40.
f 0,05.
Bureau Breedestraat18 Amersfoort
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prijs dor Advortontiini
Van 1 tot 6 regels
Voor iederea regel meer
Correspondenten e
-0.05
uiterlijk Vrijdagavond
Feestgave
voor Z. H. den PAUS.
Au degenen, die nog «ensohen bij
te dragen tot de feestgave voor Z H
den Fans, meenen wij nogmaals te
moeten opmerken, dat de lijet in .De
Eembode gesloten wordt op Zaterdag
8 Kaart a s
Hed. Eembode.
Vorigo lj|«tf 769.30
De opening der plechtige viering ven
geroemd en bewonderd -n bemind
onto H. Vader L»o XIII i«.
Nog een kleine leeslgave van N. - I.—
In de talige boop, dat bet leien van
plichten
Van J
A. W. Op boop van zegen
Van H.
J. B. L.
G. V.
D. To! lafeni
Uit de spaarpot der kinderen
S. Voor een goed welslagen
Van N. N. opdat Gods tegen moge
rosten op de plechtige feesteljjk-
hodeD bp 'e Pausen tilvereo jobilé,
wereld zich nog lang over liet be
houd van Z. H. mogen verheugen
H. K. Uil eerbied voor onzen grooten
Paus-Koning
J. V. Uit erkenlcnii
E. O
A. K. Om een gelukkig leven
Van L. H. Tot zekere intentie
Hnlde aan onzen zoo rocmrilken en
veclgclielden Paus Leo XIII.
N. N.
F. K. Ter
zaligen dood
Ons Clubje. Opjtoop van voortd
n liefde voor Z.
N. N
W. B. Uit eerbied e
Pane Leo XUI-
Wed-H. Tot zekere intentie
J. v. B. doet ook aan Leo's giften mee
J. G. A. M.-C. v. L
H, U. Tot zekere intentie -
A. E. Op hoop van zegen -
Mjin gilt is wel klein, maar mijn eer
bied en lielde jegens Z. H, den Paus
Van tï™-
Opdal God moge geven, datdeEnry-
clieken van Pans Leo XIII de worold
spoedig mogen terugbrengen lot
waarachtige rust en vrede.
Van A. Z-
Eeoige nog ingekomen giften zullen ic
eerstvolgend nummer vermeld worden.
Het Pauselijk jubilee.
Plechtig „Te Deunt" in Sinl Pieter
bij uilstelling van 'l Allerheiligste, aan
gebeden in die stonde door 24 kardi
nalen, 40 bisschoppen, een dichte schare
priesters en 20,000 geloovigen, zie
daar opening der feesten en aanvang
van 's Pausen jubeljaar, 20 Febr. jl.,
herinneririgidag der Pauskeuzo.
Plechtige II. Mis door Z. II. in Sint
Pieter Maandag 3 Maart, zoo hoopt
Leo XIII deten herinneringsdag zijner
Pauskroning te vieren. En dan over heel
de wereld bidden alle priesters aan 't
altaar, Christus" zegen over Zijn Slede-
houder op aarde af.
De dusgenaamde profery van bisschop
Malachias bezitte, of onlbere lioogere
zietterswaardc, gelukkig- of gelukt- is
hare aanduiding van Leo XIII .Luiitcn
in Coelo", Licht aan den hemel.
Wie als Christen denkt, schrikt bij
al de duisternis, door den vorsl der
duisternis in de geestenwereld opeen
gepakt/Zelfs waarheden voor den ntensch
kenbaar, door zijn natuurlijk ivdcvcr-
mogen worden ontkend. Op de muziek
der vrije gedachte, holt de vrije liefde
in wilden rondedans, maakt de vrijdoe-
nerij alle band los van wet of gebod.
'I Is de oude Satansleugen G(j zult
goden zijn I Dat wil er bij den thans
gevallen menscli, wien de aarde geen
paradijs meer is, gretig in. Goddelijk
welen, absolute vrijheid, oneindig genot
in 't volop voldoen aan allen lust, alles
tot zijn dienst, op zoo'n onbereikbaar
ideaal stuurt een valsche wetenschap
aan, en socialistische economisten doen
druk mee, want dan ware 'l sociale
vraagstuk meteen erg mooi opgelost.
En elke godsdienstvorm heeft daarbij
uitgediend, of liever vervloeid in den
eeredienst van den ik-god.
En het slot van dit averechts getheo-
riliseer en acrobaten-gespring, is akeliger
dan een teiuggaan van mensch tot hol
bewoner. Het wordt, misschien na een
heksensabbat!) en kannibalen-lcslijn, 't
wegzinken der menschheid in 'een moe
ras, of zijn vervluchtiging in den damp
kring.
Daarheen sturen mannen met ver
ruimden blik en breeden grondslag. Ja
welDe Zon der bovennatuurlijke Open
baring dooven, dat willen zij, w» moeten
ons dan maar behelpen met 't licht der
natuurlijke rede, die hen veroordeelt.
Neen, 't lukt dc-n geest der duisternis
niet zoo'n totale eklips der waarheid te
bewerken. Hij bezorgt geen universeele
blindheid van 't menschdom, geen staren
in een muurdikken nacht. Zoo'c nacht
zou hij begeeren, om met zijn mededui-
velen, als 't wilde woudgedierte, waar
van de koninklijke profeet David spreekt,
rond te gaan.
Zoo'n nacht komt, Goddanknooit.
We weten, het licht schijnt in de duis
ternis en uan dat licht, eiken mensch ver-
verlichtend, komende in deze wereld,
ontleent hij zijn stralende kracht, die
we bijna een kwart eeuw„Licht aan
den hemel" noemen. Dit woord beeldt
dezen Paus ten voeten uit, leekent rich
ting en actie van zijn Pausschap.
Veel omschrijving is onnoodig, want
de daden ondervraagd, roepenhier
zijn wij!
Aanstonds de schittering van dit licht.
Of verdreef niet '1 protest na de
Pauskroning legen Italié's roofdaad,
het vermoeden door de liberalen geheel
ten onrechte verwekt Een brug zou
komen, die 'l Pauselijk Vaticaan met
't geroofde Quirinaal van Italia Una
verbond. Nooit komt er een avereen-
komst tusschen Christus en Belial.
Wonderbare verschijning is dat Paus
schap i Het doel de nevelen optrekken
door den kullunrkamp over Duitschland
verspreid; het leert aan de Katholieken
van Frankrijk van eigen inzicht, wal
slechts schade brengt, af te zien en hun
politieke aktie te richten naar 't belang
des lands en van den godsdienst.
Die wondervolle verschijning vertoont
zich aan den gezichteinder van de ver
schillende volkeren, zij zweeft boven
heel 't groole katholieke gezin. Ook
daarbuiten richt zich '1 oog naar die
uitstraling, welke lol in de woestijnen
en de oerwouden van het donkere Afri
ka doordringt, waar de duivel in zjjn
gevolg meevoert de meest barbaarschc
slavernij en als gerecht den mensch
voorzet aan den mensch.
Heel de aktie van dit Pausschap is
met "en woord van Kerkwijdingsliymnc
te srhetsen beata pacis visio, een zalig
vredes visioen. Daarin leert de pri
vaat persoon, leeren de volkeren, wat
klippen te vermijden, wat koers te vol
gen om stranding te voorkomen. Heer
lijke aktie, waarvan 't doel is een res-
tuuratic van alles in Christus, het Eeu
wig Woord, door Wien alles gemaakt is,
Wien derhalve alles behoort en Die ons
leert eerst het Rijk Gods en Zijne ge
rechtigheid te zoeken, met de toezegging,
dat alle andere dingen ons toegewor
pen zullen worden.
Maar dit viedas-visioen vertoont geen
stip van zwakheid, noch van afdei-
nende halfheid oi vreeze. De befaam
de Fransche kloosterwet is gebrand
merkt met Leo's veroordeeling, van hem
gaat de protestbeweging uil van 't echt-
scheidings-ontwerp in Italië.
Den Paus der Encyclieken zoo zal 't na
geslacht Leo XIII noemen. In die Ency
clieken vooral schittert hij als licht aan
den hemel. Is 't niet alsof hij zelf in een
visioen de toekomst zag? De geheime
woorden door hem vernomen in voor
allen verstaanbare taal meedeelt?
Aan de leermeesters der kerkelijke
wetenschap vermaant hij tot gids te
nemen St. Thomas van Aquine, van
wien Christus getuigdebene de me
scripsisli, gij hebt goed over mij geschre
ven. Tegenover do moderne staatstheo
rie, die leert dat de overheid niets an
ders is dan de volkswil, welke alleen
aan zichzelven én gehoorzaamt én be-
veelt, daarbij Gods heerschappij voor
bijgaande, wijst hij do Staatsbestuurders
op God, Souverein Regeerder der wereld,
opdat ze aan Hem hunne wetten ont-
leenen. Maar verzet tegen 't wettig ge
zag, beroep op 't geweld om de mas-
saas lot opstand aan te zeiten legen
ile wettige overheid, noemt hijma
jesteitsschennis tegen God. Op deel
neming aan de openbare zaak, ook
aanvaarding van ambten, dringt Leo
bij de Katholieken aan, om de ontker
stening van den Staat te keeren en van
't christenelcment te behouden wat kan.
Voorziet Leo een revolutie, erger dan
ooit eene woede, de sociale revolutie
van 't proletariaat, van den arbeid te
gen heL zicli pantserend kapitaal Voor-
ziel hij weeën en puinen, zooals nooit
menschen oog ze zag? Hjj doorschouwt
de afgronden geopend door de maat
schappelijke misstanden, de sociale noo-
den. l.eo poogt het sociale vraagstuk,
't wereldvraagstuk tot gezonde oplos
sing te brengen, wil den dreigenden 6chok
voorkomen. Zijn woord herinnert pa
troon en werklieden, kapitaal en arbeid
aan hunne rechten, maar tegelijk aan
hunne dure plichten, en waar strikte
rechtvaardigheid niet kan eischen, daar
roept hij de christelijke Charitas op, op
dat heur hart en heur milde hand zich
opene ter wegneming van 'l geen scheidt,
Ier aanvulling in welwillendheid, wan
neer hel recht niet eischen kan.
Het liberalisme was bij de afkondi
ging van hel onfeilbaarheids-leerstuk, zoo
inbeducht voor een eklips der macht
van de bisschoppen. De Paui zou alles
zijn, zü nietshoogslcns bleef hun taak
een lastgeving van den Paus aan te ne
men en dat verder aan geestelijken en
geloovigen meedeelcn Dat St. Petrus,
de eerste Paus, verklaart, dat de H.
Geesl de bisschoppen heeft gesteld om
de Kerk Gods te bestieren, is een woord,
welks zin het niet vat, of waaraan het
niet gelooft.
En zie hoe zijne fariscesche benauwig-
heid uilkomtl Overal verrijzen katholie
ke vereenigingen, zoowel van werklieden
als van patroons. Maar hoor ook Leo'slem,
die ze zegent, maar ze meedeelt, dat
voor de bekrachting dier zegening door
God, het noodig is, dat ze naar het ad
vies hunner Nsschoppen luisteren en aan
die bisschoppen eerbiediglijk gehoorza-
Bij 't eeuwfeest der geboorte van den
Franschen dichter Victor Hugo, die het
retolulionnair idee verheerlijkte en den
godsdienst aanviel, bij wiens dood den
God van 't Tabernakel Zijn heiligdom
moest ontruimen, en plaats maken voor
het lijk van den eenmaal grooten, maar
diepgevallen dichter, wordt meer dan
een zijner slagwoorden opgehaald. Een
daarvan zegt, dat des dichters ziel een
wereld omvat. Het zal dan een fantas
tische wereld zjjn, waarin reusachtige
droombeelden als wolkgevaarten onop
houdelijk over elkaar schuiven.
Eén echter draagt in volle waarheid
een wereld in zijn ziel,'t is Paus Leo XIII.
't Is niet de wereld der fantasten, maar
gelijk ze in werkelijkheid is, naar Gods
beeld eens geschapen, verlost door den
Godmensch, en mits haar hoogere roe
ping beantwoordende, tot eeuwig geluk
geroepen.
Heel de aktie van zijn merkwaardig
pontificaat, in 't bijzonder zjjn uitnoo-
diging aan de Grieksche scheuring, aan
het Anglicanisme om tot de Moeder
kerk terug te keeren, zjjn bewonderens
waardige Encykliek over de Eenheid
der Kerk leveren hiervoor 't bewijs. Maar
het meest, naar ons voorkomt, zijn
Encycliek over het Rozenkransgebed.
Daarin is het of het Licht aan den
hemel den vorm aanneemt der Sterre,
die de Wijzen geleidde naar Bethlehema
stal, wuar bij 't Goddeljjk Kind in de
kribbe, Maria en Jozef waakten. Allen
wil hij daarbinnen voeren en legt met
zeldzame scherpzinnigheid ons uit, de
mysteriën, ja heel de geloofsleer, in de
gebeden van den Rozenkrans vervat.
Daar wordt een spiegel des levenr voor
gehouden, op het toonbeeld, allen aan
geboden door het H. Huisgezin, gewezen.
In die Encyclieken vooral leert Leo,
gelijk eenmaal Christus de Apostelen
deed, leert Leo de Kerk en hare leden
bidden. Hier was zjjn stem niet van
den roepende in de woestjjn, dit ge
tuigt elke Octobermaand en de opbloei
der devotie tot het Rozenkransgebed in
de Christengezinnen. Zoo hoedt deze
opvolger van Petrus 's Hecren kudde„
Aan den onzienlijken Opperherder der
Kerk, die dat gebenedijd licht aan den
hemel deed opgaan, dank voor deze
wondervolle verschjjning, te midden
eener wereld, waarin alles dreigt los te
laten, omdat zij dwaas en driest zich
poogt los te maken van den Christus,
Wien zjj willens of onwillens toebehoort.
De keizer van 't Duitsche Rjjk, dat
als 't Rijk der Middeleeuwen geen aan
spraak kan maken op de benaming van
heilig noch van roomsch, zendt den
hoogen feesteling een gezantichap en dat
niet alleen wegens redenen van hoffe
lijkheid jegens Soevereinen. De Tsaar
en de koning van Engeland laten hunne
gelukwenschen aanbieden. Andere Staats
hoofden volgen.
Maar de liefste hulde, de behageljjk-
ste eereblijken, zijn die der kinderen van
de Kerk. Met en voor hem hebben zij
gebeden, met hem breDgen zjj dank aan
God bij Zjjn Jubeljaar.
Hij die de volheid van 't Apos
tolaat mocht erven, de opvolger van
Petrus, die de lammeren en de schapen
hoedt, hij is hun aller Vader, in hem
eerbiedigen, gehoorzamen zjj, den Chris
tus, wiens plaatsbekleeder op aarde hjj,
Leo XUI is.
FEUILLETON.
Op het Zolderkamertje.
Uitdragerij van Frans Lanlenapiel. Dat las
men in half uilgewischt schrift op oen bonten
plaukje boven ile lage winkeldeur van een amat
huis met hoogen gevel in een zjjstraaljo der
keizerstad Weenen aan de Donan. Bleet men
een oogenbtik voor het haaat niet in 't nog
loopend nitatalUngsraam staan, dan ontdekte
men op drie opstallen, bont door elkaar, den
gewonen rommel, zooals die te vinden is in
alle uitdragerswinkels oude, zilveren horloges
uit de vorige eenw met maar een wjjzer en
gebarsten glazen, zoogenaamde zeldzame poat-
zegels, briefkaarten, munten van twijfelachtige
echtheid, dolken haarspelden en oorriogen van
oaderwetschen vorm en zoo voorts. Binnen in
het donkeR vertrek, dat zjj baar winkelzaak
noemde, zat zjj zeil, de weduwe Lanteospiel,
poot, breed, gemakkelijk, doch in haar niter-
ljjk en stem minder aaa zoe. luilspel dan aan
een zwiren brombas herinnerend, die met zijn
diepe, beslissende lonen een geheel concert
leidt. Vastheid van karakter en degelflkheld
waren bjj baar beroep noodzakelijk, want zjj
was, in weerwil van baar barscb uiterlijk, een
brave, llinke vrouw, die reeds menigen dronk
aard en slechten huisvader, die bjj haar zjjn
laatste bezittingen wilde verpanden, weder op
den rechten weg gebracht had. Zjj bewoonde
alleen een achterkamertje, dat op den tain uit
kwam en door eeoe denr met den winkel was
verbonden. De overige ruimte van hel huis
had zo verhuurd, van de eerste verdieping lot
aan het zolderkamertje.
Hel was op een Zalerdagmiddag in de maand
October. De zon scheen met een smal straaltje
in het steegje, waar de weduwe Lantenspiel
voor de denr van haar huis stond en met do ar
men in de zjjde keek naar een hnnrkoetsier, die
juist uit het huis gekomen was en met wanke
lende schreden zich verwijderde.
„Kjjk nu eens, juffrouw Martha," wendde zjj
zich boos tot een van den anderen kant ko
mend meisje, .is het niet treurig Zgne vronw,
die boven ziek ligt, en al twee jaar zoo aan de
jicht lijdt, dat zjj zich zelf oiel kan helpen,"
laat hij verhongeren. T Is tegenwoordig ellen
dig met dat manvolk. Wees maar bty, juffrouw
Martha, dal ge boren op uw zolderkamertje
alleen maar met uwen vader behoeft om te
gaan, die zooveel ven u houdt, en ais hij 's avonds
raar huis komt, steeds thuis blijft, zooals 't
behoort. Ik moet n zeggen, van al rajjne huur
ders mag ik u en nw vader 't lielst. Bjj n is
er nimmer twist. Kom, zet nw mandje een
oogenblik in den winkel en hond mjj :o mijn
kamertje een poosje gezelschap."
.Vandaag niet, goede joflronw. Een ander
maal wil ik gaarne uwe vriendeiyke uitnoodi-
giog dankbaar aannemen, 't Is vandaag Zater
dag en dan komt vader een nar vroeger dan
anders thnis. AU hjj nn thuis komt moet hot
avondeten op tafel itaaD."
„Een goed kind, die Martha," sprak vrouw
Lantenspiel bjj zich zelf en ging toen, na
vrouw boven van den hnurkoelsier, om mot
hasr te overleggen, hoe zij morgen 't best Jan
onderbanden zullen oemen.
Boven in haar kamertje was Martha intns-
schco druk bezig hel avondmaal klaar te ma
ken. Een half nnr later klonken voetstappen
op de trapnog een oogenblik en haar vader
trad binnen, harteljjk door zijne dochter ver
welkomd.
Goudsmid Rugendas, haar vader, was voor
weinige jaren nog eigenaar geweest van een
kleinen, maar goed beklinlen gondwiokel in een
kleine stad van Neder-Oosteorjjk. Meerdere borg
tochten, waarvoor bij met zjjn goed bart goed
gesproken had, hadden hem van alles beroofd.
Toen was hjj naar Weenen gegaan, waar bjj
bjj oenen der eerale 'jwelieri werk vond. Zjjne
kunst schonk heo weldra het vertrouwen van
zijnen hoer. Vooral zjjn kennis, werd op hoo
gen prjjs gesteld, alsook dat hij versierselen,
rariteiten uit vroegere eeuwen nauwkeurig wist
te herstellen. Het weekloon, dat Jacob Ragen-
ir toch
voldoende, om vader en di
reeds lang overleden
prettig thnis te bezorgen. Het zolderkamertje
zag er altjjd netjes nit, en het versche bloem-
ruikertje, dat Martha voor bet eenvoudige Moe-
dergodsbeetd had gezet, gaf aan het kamertje
hoog bovea de daken een geheel bjjzooderaaa-
zlen. Hel was een verblijf van vrede en liefde,
waarin vader en dochter ook dezen avond ge
zellig bjj elkaar zaten.
Van den toren vun de nabnrige Stephanos-
kerk sloeg het tien nnr. Vader Rngendav, die
den volgenden morgen naar de vroegmis wil
de. om daarna met Martha eene wandeling to
doen in de bosschen by OberdObliog, lag reeda
sedert een half unr te bed. Toen Martba de
tafel had opgernimd en hare Zondagsche Uee-
ren had klaar gelegd, ging zij eorst nog drie
verdiepingen lager, om de zieke hniagenoote
goeden nacht Ic wcascben. In betiteegjeheenchte
diepe stilte. Ia 'l hnis zelf was het zeer rottig.
Ook Martha liep zoo zachtjes, dal zelfa do
