Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 14.
Zaterdag 5 Juli 1902.
Ze3ticiide Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, ApeldoorD, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdrertentUm
Van 1 tot 6 regelsf o.;10
Voor icdcren regel meer>0.05
n uilorlllt Vrijdagavond
hetgeen Frankrijk te zien geeft, werd
dezer dagen iu de Duilsche stad Aken
geboden. Bij gelegenheid van een bezoek
i deze eerbiedwaardige stede heelt
Keizer Wilhelm eene rede gehouden,
waarin door dezen prolestaiitschen mo
narch woordelijk werd gezegd:
,lk bezweer u allen, geestelijken en leeken,
mi) behulpzaam te ziiu um Jeu godsdientl ondoi
het vols le behouden. \V|) moeten al onze
krachten iuspanneu, um hel Ueriunanselic ras
zjjn gezoude kracht, zijn zedel|)ken stetla le
duen behouden. Eu dil le alleen mogelgk, duur
a gudadienst ouder liet vulk le bewaren.
Groot is heden iu|)u vreugde, aan de «ertegen-
woordigers der Kerk, die ik liter vuur mg zie,
*j)<ling mee le deeteu, die ik met trots hier
lutar utaak.
n it>i|u zjjde staat de katholieke generaal
koniog. Ik had li. m naar Home gezonden om
den U. Vader bjj gelegenheid van zgn JululO,
mj)n gelukwensclien en geschenken aan te bie-
bea gelukkig u te kunnen zeggen.
Iiooge gedachten heb gehad van
der Duitscliers, vooral vau liet
leger. Maar liedoi
liet land in Europa, waar nog zud"li)khuid,
uo tucht heetsclicn, waar de overheid
wordt geëerbiedigd, waar de Kerk wordt hoog
geacht en waar elke katholiek ongestoord en
vrij zjjn godsdienstplichten kan volhreugen,
is liet Uuilseiie Huk alleen,
.'l liaudliaveu en hevesligen
p dil of ilal gebied werk
ten onverschillig schuilen,
-olgeus den grondslag van
den Zaligmaker.
.escherming van I
Iel Petrus heelt gezegd:
er is ook geen au.'
gegeven, waarin ze zalig zullen worden." Ik
leven en werken onder de bescherming
i Hein, die van zich zelt heelt kunnen ge
tuigen: .Hemel en aarde zullen vuurlijjgaau,
locli mijn woorden zullen niet vuorbjjgaau."
Welk eonu tegenstelling! Frankrijk,
als oudste dochter der Kerk, zijne
roeping vergelend, vervolgt in blinde
woede zijne Moeder, die tiet steeds tot
grootheid en eere bracht, terwijl de
Volgens eene uitdrukkelijke verklaring van
graaf toé op de Zondag te Hoon gehouden
vergadering heeft Z. H. den l'aus niet liet
oord .alleen" gebezigd, en dit ook niet kon,
ware hel slechts omdat bjj andere Staten
el tnoclit beleedigen, en heeft Z. II. enkel
in de kerkeliike-polilieke toestanden in /'ruisen
gesproken, „dat op liet gebied van geloolsvru-
d bjjoa alle Staten vooruit is.
protcstantschc Keizer van het Duitsche
llijk haren tof verkondigt.
Vooral de kloosterorden blijken den
elkaar opvolgenden Franschen rcgceringen
een doorn in 't oog. De nieuwe Judas-
wet, die reeds duizenden kloosterlingen
over de grenzen dreef is daarvoor een
grievend bewijs. De herhaalde waarschu
wingen en vermaningen des Pausen,
noch de protesten, niet enkel van trouwe
zonen der Kerk in Frankrijk, doch ook
van hen, wier geloof in den maalstroom
des ongcloofs is te loor gegaan, maar
die niet blind waren voor de misdaad
armen en wcezen hunne weldoeners
te ontrukken, hebben een wel kunnen
koeren, die een schandmerk heeft ge
drukt op het land, dal in den strijil
voor de II. Kerk voorheen onverganke
lijke lauweren heelt vergaard.
tin den vervolgden kloosterlingen kan
toch niets anders ten laste worden ge
legd, dan dat zij aan de moderne Fransclte
wereld onverschrokken de leer van
Christus tegenover liet moderne ongeloof
durven prediken. Mei een helschen wel
lust moeten daarom die hechte steun
pilaren van orde en gezag worden uit
geworpen, of hun bestaan schier onmo
gelijk gemaakt. Terecht straalt hul sala-
nisclt karakter dezer kloostervervolging
in alles door.
Volgens de Annalen lMigwim» heeft
'L. M. de Paus in de dagen, toen de
bovenvermelde nola aan den Franschen
gezant was overhandigd, gezegd:
,Wij hebben alles gedaan en geledon
voor Frankrijk. Wij hebben allo beledi
gingen verduurd, wij hebben alle ver
goedingen geweigerd, die de Stalen ons
aanboden, om zich de voorrechten der
Republiek te verzekeren, en een keer Ie
meer slaat men ons."
Het woord van Do Maistrc: „Wie
van den Paus eet, sterft er aan," schijnen
de rainjfzalige vijanden van Kerk en
1'aus in Frankrijk ten cencnmale le
hebben vergelen.
Hoe schitterend daarentegen rjjst de
liguur des Duitschen Keizers te Aken
voor aller oogen op. De protestantschc
Monarch van het machtige Duitsche
keizerrijk legt daar openljjk getuigenis
al' van zijn diep geloof en van oprech
ten eet bied voor Kerk en Paus. Hij be
kent rondborstig er Irotsch op te zijn, dat
itij door tusschcnkomst van generaal
Von Loë van den H. Vader do vleiende
getuigenis mocht vernemen, dat het land,
waar de Kerk wordt hooggeacht en
waar elke Katholiek ongestoord en vrij
zjjn godsdienstplichten kun volbrengen
is hel Duitsche Rjjk, en dat hij daar
voor van ii- een woord van dank
mocht vernemen. De Keizer gevoelt zich
opgetogen dit te kunnen zeggen en be
zweert do aanwezigen hem boltulpzaam
le zijn 0111 den godsdienst onder het
volk te behouden. En hoe heerlijk klinkt
de belofte door hem afgelegd, dal h|j
het ganschc volk, hel gansrhc Itjjk,
zijn leger, zichzolven en zjjn hui* onder
tie bescherming stelt van Hem, van
Wien gezegd wordt: er is geen heil
huilen Uoil
Hel is waar, in Duilschland blijf!
voor de Katholieken nog zeer veel le
wenschen overdeze onderdanen van
Keizer Wilhelm zouden dan ook zijne
(aal zeker hartgrondiger toejuichen als
de toestand in hel Duilsclio Itjjk daar
mede meer overeenkwamdoelt dit
neemt niet weg, dat in onze dagen van
har ongeloof, godsdiensthaat en kerk
vervolging eene zoo rondborstige op
wekking lot medewerking des bohouds
van den godsdienst onder het volk uit
den mond eens keizers een exceptie is,
en daarom ten zeerste tie aandacht des
volks, maar ook oprechte wuurdcuriug
verdient.
Het grijpt derhalve in'Igomoed deltier
voorgelegde tegenstelling. Frankrijk, dat
zich den t itel„oudste dochter der Kerk,"
nog steeds gaarne laat welgevallen, doeh
door den Pluatsbcklooder van Christus
op aarde voortdurend vermaand om /.jjnc
grove feilen en gebroken'aareiilogendon
proteslanlschon Keizer van hol Duitacho
Keizerrijk geprozendoor Deo XIII om zjjno
daden tegenover Kerk en Paus, is wel een
leeken des Ijjds, dat ongelwjjfeld ook
i:: Frankrijk zijne uilwerking niet geheel
missen kan. Want hoe treurig tie hou
ding van hel Frankrijk onzer tingen ook
wezen moge, hel hoele-mnnumenl, de
vnticl'kcrk van het II. Hart op tien
Monl-Martrc le Parijs om slechts iets
te noemen legt maar al te zeer getui
genis af ook van een innig katholiek leven,
dat zeker nog zal worden opgewekt door
voorbeelden als er een te Aken zoo
treilend gegeven werd.
BUITENLAND.
De jeugdige koning van Spanje had
geweigerd een besluit le onderteekenen,
waarbij Perez-Galdos, de schrijver van
het anti-clericalc drama „Eleeira", dut
bij opvoering tot de schandelijkste onge
regeldheden hoeft geleid, tot groot kruis
der Alfonsus-orde werd benoemd.
De radicalen in Spanje waren woodond
en de bul.Beige durfde reeds voorspullen,
dal, als de koning geen anderen weg
insloeg, de zaak der monarchie in Spanje
als verloren kon beschouwd worden.
Zoover zjjn we gelukkig nog niet, maar
wel heeft de jnugiliga vorst moeten zwich
ten voor den aandrang zjjner ministers
en don beruchlon schij|ver de onderschei
ding verleendwel een bewjja, dut Spanje
hot land is, waar men liet loven eens
konings nlel veraangenaamt, maar wel
vcrbillorl. De oud-minister Cuimlojus
doel daaraan tegenwoordig Imrd mede.
een maaltijd te Madrid, Zondag Ie
zjjner eero gegeven, waaraan 3000 per
sonen deelnamen, riep deze dc hu!|> der
republikeinen et' socialisten in tegen „do
zwarte goll, die Spanje dreigt lo ver
zwelgen." Do opgewonden menigte, die
voor het gebouw wachtte, wilde hem in
Iriomf door de stralen dragen, maar
die huldebetuiging leek Item wel wat
kras. In een nabjjgelogon huis zocht hjj
zieli nan die ovatie le ontlrckkcii.
Ook op economisch gebied is hel in
Spanje onrustig.
De werkstaking in Cadix duurt voort,
en de cavalerie is sleed* in do weer Ie
Xeres om de boerenarbeiders, die door
werken, te beschermen. In de streek om
en hjj Arros hebben werkgevers on
arbeiders zich verzoend, maar to Boritos
is tie slaking algemeen.
I lot nieuwe ministerie-Gom bes haast
zich met nog moor wouile en hartstocht
de Congregaties lo vervolgen dan het
beruchte minislciie-Waldcck-Rtiiisxcau
heelt gedaan. Combes heeft den verzoo-
niiigs-prt'dikor bonhof een decreet laten
oiiderteckencn, bevelende sluiting van
alle huizen van congregaties, geslicht
na alkomliging der wet op de vorooni-
gingen. Kn het gelul van dio huizen
wordt op lllü geraamd.
Aangezien art. 11) dor befaamde wet
op tie congregaties bepaalt, dal geen
enkele congregatie, goedgekeurd of niol,
con etablissement mag openen zonder
toestemming van den ttaad van Slate,
verkeert Combes in den waan, dat hjj
genoemd,' huizen muur willekeurig «lui
ten kan. Maar dil wordt sterk betwist,
omdat bedoelde „Imizen" geen etablisse
menten zijn in den zin der wet, want er
zjjn daar geen twee of meerdere perso
nen, die op voortdurende wjjzo samen
werken tot oen gemeenschappelijk doel,
noch letton conor niet goedgekeurde con
gregatie, nocli onderwijzend personeel,
dal tol een dergelijke congregatie be
hoort, Op art. 14 dicrzsllde wel kan
men zich in dil geval ilus niet beroepen.
Zelfs Waldeck-llousseau moei in een
particulier gesprek mot abb/ (lay rand
als zjjn tneening te kennen hebben ge
geven, tint congregaties voor dergelijke
inrichtingen, die haar niet toebehoorden,
Eene treffende tegenstelling.
't Was op een der dagen van Decem
ber 1900, dat Z. H. de Paus den Bis
schop van Belley (Frankrijk) ter audiëntie
ontving. Slechts enkele dagen te voren
bad Z. H. den heer Nisard, Fransch
gezant bij den H. Stoel, eene nola ge
zonden over de gevoelens en stemming,
die in het Vaticaan heerschten omtrent
hel wetsontwerp tegen de Congregaties
in Frankrijk. De H. Vader drukte daarin
zijn diep leedwezen uit over een zoo
snood plan, dat slechts leiden kon tot
vernedering en verlaging van zjjn zoo
zeer geliefd Frankrjjk.
Ter audiëntie van den Bisschop van
Belley was liet hart des Pausen overvol
van droefheid over de rampzalige vijan
dige houding der Fransche regeering
en hare vrienden, tegenover de 11. Kerk
en hare bedienaren. Met diepen wee
moed herinnerde Z. H. bij die gelegen
heid aan de betreurenswaardige afdwa
lingen van Frankrjjk en wat Z. H.
daarbij sprak, werd in een Iterdcrlijk
schrijven aan de geestelijken en geloovigcn
van de* Bisschops diocees o.m. in de
volgende bewoordingen vertolkt:
„De Kerk van Frankrjjk," zei Je H. Vader,
„ondergaat een droevige beproeving. Maar liet
zjjn niet alleen de godsdienstige belangen van
uw land, die in gevaar zjjn; ook zjjn politieke
grootheid, llo wereld was sedert eeuwen ge
woon, Frankrjjk le beschouwen als door een
zending der Voorzienigheid belast, de. beUogen
der katholieken op deo geheelen aardbodem le
beschermen. Katholiek en Fransclunan zjjn syno
niem in de koloniëo, de missies en in de ge-
heele wereld. Deze rol van voorzienigheid door
Frankrjjk aanvaard, en door alle naties erkend,
gat baar een krachtige actie, eun prestige zon
der weerga, een invloed uitgestrekt als de wereld.
Op haar hadden de katholieken van alle landen
steeds de ongen gericht, op haar beriepen zjj
zich en op haar rekenden zij. ik hetuin steeds,
ik bemin zeer Frankrjjk en ik wd Frankrjjk
groot zien, voorspoedig als d - ou.ie dieuaar
Gods. Oudste dochter der Ketk, zal zjj steeds
voorspoedig z|jn, indien zjj trouw bljjll aan haar
roeping, maar indien zjj ontrouw wordt, zal zjj
haar grootheid en glorie verliezen, zjj zal steeds
meer en meer verzwakken, en de vjjaedigo
naties zullen gelukkig zjjn haar vernederd le
zien. Want, indien Z|) haar zending van voor
zienigheid afschudt, zal zjj geen recht hebben
op Gods gunsten, zjj zal ia deo vreemde haar
invloed en prestige verliezen. i)e katholieken
der missiev, door haar verlaten, zullen zich naar
andere wendeo, die om haar heen bloeien en
die niels liever wenschen dan haar zending
over le nemen, om haar invloed le erven Lot
haar groot nadeel."
De bewindvoerders in Frankrjjk heb
ben, helaas! niet willeu luisteren naar
deze liefderijke, vaderlijke vermaning des
Pausen, maar tot den huidigen dage hol
len zij blindelings voort op den ramp
zaligen weg der kerkvervolging.
Een hartverheffender schouwspel, dan
FEUILLETON.
Db beid in bet priesterkleed.
Saint Jacut is een klein visschersdorp in
Frankrjjk in Bretagne, en ligt op de spits
van een landtong, die zich ver in de zee uit
strekt. Voor meer dan zeshonderd jaren is die
landtong een eiland geweest, en bevatte niets
dan een monniken-klooster. Maar de monni
ken moeten eens, toen de visschersboot, die
hun als gewoonlijk van het vaste land de uoo-
dige levensmiddelen aanbracht, met man en
muis was vergaau, de gelode hebheo gedaan
een dam ol djjk aan le leggen, om van he: eiland
een scbiereilaud te ma*en. Eu deze gelofte
hielden zjj ook, ofschoon zg vyftig, ja, naar eene
andere overlevering, honderd jaren daaraan ar
beiden. Nog heden passeert men dezen dam,
die zeker ook nog bjj heftige stormen, die in
de daar zjjnde bochten, helaasniet zeldzaam
zjjn, gevaarljjk worden kan.
Een dergelijke Btorm huilde en bruisebte
juist op den avond, waarvan wjj bier melding
De pastoor, een goedhartige, nederige man,
zat in zjjn eenvoudig kamerlje en sorteerde
de planten, welke men hem dieo morgen ge
bracht badwant in de kleine Brelonsche vis-
schersdorpjes, waar de dokier ontbreekt, beoele-
nen de pastoors bjjoa allen een weinig heelkunde,
minstens met huismiddelen van allerlei aard,
die, wanneer zjj ook niet van gruotc uilwerking
zjjn, loch in ieder geval geen schade doen.
„Hel gebed doet bet overige I" zeggen die
arme, doch vrome visscliera bjj iedere gelegen
heid, en steken in de naaste kapel een kaars
aan lot eere van hun H. .Schutspatroon.
De pastoor was reeds eenige malen opgestaan
en aan 't venster getredenhjj staarde met
bezorgd gelaal op de ontsluiraig woedende
zee, wier branding zich met donderend geraas
tegen de hooge rotsen brak, waarop de kleine
paslorie zich verhief, wier muren echter vasl en
veilig waren, als de rolsen zeilwant men had
een deel van het oude klooster daartoe aange-
Eindoljjk opende hjj de deur en riep naar
huitoo. De oude Helena, zjjn huishoudster, ver
scheen spoedig ter plaatse.
„Is nog iemand huiten V' vroeg de pasloor
„Toni, zeggen ze," antwoordde 'le huis
houdster met bevende stem, „Toni en zjjn
oudste zoonze zjjn eerst dezen namiddag uit
gevaren naar kaap^ Frébel en nog niet terug
gekeerd."
„God wees hun genadig!" bad do pastoor,
greep naar zjjn hoed en mantel en spoedde
de dear uit.
Nauwelijks builen kwimen hem reeds meer
dere vrouwen, onder wie de vrouw van den
schipper met hare kinderen, weenend en wee
klagend legenook maonen drongen om bem
heen, en allenschreeuwdon wild door elkander,
zoodat men geen woord kon virstaan.
I)e pastoor begaf zich snel op de vrjje plaats
achter da kerk, die nog iels verder dan hel
klooster in de zee buitenwaarts zich uitstrekt.
Hjj trad op de granieten borstwering en schouwde
in den hruischenden afgrund. In helzellde ougen-
blik brak zich onder aan de rotsen een reus
achtige goll, e»n ware waletberg en wierp een
wolk van schuim over de borstwering tol op
het dak van do kerk i een tweede, nog gewel
diger goll volgde en overstelpte als een wolk
breuk de plaats. De pastoor droop van het
water en de omstanders, wel vjjltig personen,
niet minder. Ter linkerzijde teekende zich te
gen de avondlucht in faulaslische lioiCn kaap
Fréhel, de gevaarljjke, de veelgevreesde. Op
de hoogste van dca uilersten voorsprong gloeide
onbeweeglijk een donkerroode kogelde vuur
toren van de kaap, die de voorbjjvarenden
geen uitnoodiging was lot veilige landing, maar
een ernstig waarschuwings- en vermaningslee-
ken, loch vooral de verschrikkelijke klippen
nie! te naderen, waartegen ieder vaartuig red
deloos verbrjjzeH. Hechts verheffen zich in de
nabjjheid zoowel als in de verte, talrijke ge
spleten rotsen uil de diepte vele seconden
lang ia bet sneeuwwitte schuim verdwijnend en
dan weder als zwarte, vormlooze insssaas in
het donker terugzinkend. De bliksemstralen van
het naderend onweder werden immer veel-
vuldiger en de donder scheen het huilen vau
den storm en de nog luider golveobraadiug te
willen overtreffen.
Een schrille kreet weerklonk plotseling
uit de menigte, dicht neven den pastoor,
wat niemand had gezien, had de gudo en moe
der erkend I Als een wuauziunige slorlle de
vrouw tegen de borstwering, en ware over dc
leuning in don afgrond gesprongen, als nicl Hon
krachlige armen haar hadden teruggehouden.
Tcgeljjk verhieven zich meerdere stemmen.
Alle drongen zich naar voren en staarden np
de naaxie, nauwelgks honderd schreden van
den oever liggende rolsen. Daar hewoog zich
iets, wat men iedere minuut duidcljjker herkende;
twee meuschen, bjjoa reeds door du golven be
reikt, hingen, zich vastklemmend, aan de pun
ten van den klipeen van hen had een doek
in de hand en zwaaide daarmede door de
„Dat is Toni!" riep men van allo zijden,
„Toni en zjjn zoon I"
„Kedl, helptjammerde de ongelukkige vrouw,
en hield hare beide andere kinderen kramp
achtig omval, als vreesde zjj, ook deze to zul-
„Wie van u heelt moed 1" riep de pastoor
luid. „Do zee stjjgt snel; -• over tieo minuien
is 'I wellicht te last!"
„De zee is woest, mijnheer pastoor I" riep
een basstem uit den hoop. „Moed hebben wji
wel. maar wjj hebben ook vrouw en kinderen I"
„En zonder absolutie en zonder de laalsle
H. Sacramenten te moeten stervenjammerde
de vrouw opoieuw. ,0 mjjo man I omjjo zoon I
ls er dau niemand die hen redden wil?"
Op een wenk var. don pasloor was de koster
ia do kerk geluopoo, had hel gruoto kruisbeeld
gehaald, on eietde zich daarna dicht bjj do
borstwering. Do pasteur Irad naar voren en
mei hoog opgeheven handen, do rotsen toege
wend, vanwaar hem wellicht do ongelukklgea
konden zien, sprak lij) do helllgo woorden der
kwjjlsoheldlugi de absolutie la oxtremls. Hul
beeld van den gekruiste lichtte, als met een
heiligen selijjn omgeven, hoven dn arme lieden,
van wie de moesten zieli up dn kniefln wierpen
en oen schietgebed of een „Weesgegroet Maria"
stamelden.
„Maar nu uok geen oogenblik langer ver
loren riep de pestoor en spoedde de stoenen
trappen el, om ean liet strand te komen.
„Mjinheer pastoor I mijnheer pasloorriepen
wel twinlig stommen tegelijk, en een nieuw
angstgeschreeuw liet zich hoorende oude He-
lona, die haren heer nlel in een zekeren dood
wildo laten gaan, had dezen aogstkroe! ge
slaakt.
„Zorg voor haar, als injj een ongeluk over
komt zei de pastoor en was rooda onder en
sprong in den naam van Joxu* en Marie
vast baaluten in de naaste hoot, „(loef touw
en roeiriemen, en dan zooals God 't will"
Twen mannen sprongen mei hem in de boot
en mloeteae tien anderen drongen zich op om
mee te gaan. Maar de boot was reeds als eun
notendop in do schuimende brnadlog verdwe
nen oen belle bliksemetraal voer slingerend
