Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 21. Zaterdag 22 Augustus 1903. Zeventiende Jaargang. DE EE1BDIE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs per drie n Franco per poit Afzonderlijke nummers 10,40. f 0,05. BureauBreedestraat, 18 Amersfoort Uitgave van de Vereeniging De Eembode. f Prijs der Adverteatitn i Van 1 tot 6 regels Voor iederea regel meer De gewapende vrede. Zwaar, loodzwaar drukt de gewapende vrede op de volkeren. Men moge hierin ook nog zoo optimistisch gesterad zijn, men moge railitairist zijn in merg en been, aan de logische gevolgtrekking kan men toch geenszins ontkomen, dat de bestaande gewapende vrede op den duur moet leiden tot den ondergang van Staten, zelfs van die Rijken, welke zich over een betrekkelijken bloei en welvaart verheugen mogen. Geen wonder dus, dat verademing, een straal van hoop in deze bange omstandigheid werd gebracht, toenCzaar Nicolaas 11 van Rusland in September 1898 hel durfde bestaan, de ontzettende ellende en rampen voor le houden, die de gewapende vrede moest in het leven roepen. Deze machtige Keizer deed toen immers door zijn minister van Buiten- landscbe Zaken, Murawietï, aan alle in St. Petersburg geaccrediteerde vertegen woordigers van vreemde Mogendheden een manifest overhandigen, waarin eerstens gewezen wordt op het sluiten van bondgenootschappen door machtige Staten onderling en de ontwikkeling hunner strjjikrachten tot handhaving van den vrede, en dan woordelijk wordt gezegd .Alle pogingen echter hebben nog niet kunnen leiden tot de weldadige uitkomsten van de gewenschte bevredi ging. De financiêele lasten, eene steeds klimmende richting volgende, treffen de openbare welvaart in hare bron; de intellectnéele en physieke krachten der volken, de arbeid en het kapitaal worden grootendeels van hunne natuurlijke toe passing afgewend en inproductief ver teerd. Honderden millioenen worden aan gewend om verschrikkelijke vernielings werktuigen aan te schaffen, die, heden beschouwd als het laatste woord der wetenschap, morgen gedoemd zijn alle waarde te verliezen tengevolge van eene nieuwe ontdekking op dit gebied. De nationale cultuur, de economische voor uitgang, do voortbrenging van rijk dommen, worden verlamd of vervalscht in hunne ontwikkeling." Na vervolgens in het manifest er op gewezen te hebben, dat de gewapende vrede van onze dagen is een drukkende last, dien de volken steeds moeilijker kunnen dragen, wordt er verder in be toogd ,Het is dus klaarblijkelijk, dat, wanneer die loesland voortduurt, hij noodwendig zou moeten leiden juist tot die nood lottige ontknooping, die incn tracht, te vermijden en waarvan de ijselijkheden bij voorbaat de monschen, wanneer zij er aan denken, doen rillen. „Aan die voortdurende krijgstoerustin gen een einde te maken en de middelen na le sporen om de rampen te voor komen, die de gansche wereld bedrei gen, dat is de hoogste plicht, die thans aan alle Staten zich opdringt. Doordrongen van dat bewustzijn, heeft het Z. M. den Keizer behaagd mij te bevelen aan alle regecringen, welker ver tegenwoordigers bij het keizerlijk Hof zijn geaccrediteerd, het bijeenkomen voor te stellen van eene conferentie, die zich met dit ernstige vraagstuk zou hebben bezig te houden." De Conferentie, men weel het, kwam bijeen, doch het resultaat ervan mag een erbarmelijk fiasco worden genoemd. En toch was van Russische zijde, en wel door de officieële Nieuwsbode van het Russische Rijk, op den vooravond van de opening der ontwapenings- ea vredesconferentie te 's-Gravenhage nog een historische en statistische schets ge geven, wat aan Europa de gewapende vrede kost, welke sedert tal van jaren haar al de nadeelen en niet één voor deel van den gewapenden krijg be rokkent. „De legers, waarover de Europeesche Hoofdmogendheden kunnen beschikken," schreef het blad, „zijn inderdaad zoo talrijk, dat zij de phalanxen van Cyrus, Geogiskan en Tamerlan in de schaduw stellen, wat getalsterkte betreft. Rusland bezit het talrijkst leger. In vredestijd heeft het éen millioen 280 duizend man onder de wapenenin tijd van oorlog kan het Iwee en een half millioen man inlijven, waarbij nog zeven millioen reser visten te voegen zijn, zoodat het Mos- covitisch keizerrijk op het slagveld over de negen millioen strijders kan zenden. .Frankrijk neemt de tweede plaats in, het heeft een slaand leger van een half millioen man, waarloe in geval van mobilisatie twee en een half millioen te voegen zijn, versterkt nog door een reserve-troep te zamen een leger van vier millioen 370 duizend soldaten. .Duitschland houdt 585 duizend man onder de wapenen in geval van oorlog beschikt het over twee millioen en 230 duizend, welke met de reserve een leger van vier millioen uitmaken. „Oostenrijk-Hongarüe heeft in vredes tijd 365 duizend man, in tijd van oorlog twee en een half millioen, met de reserve te zamen eveneons vier millioen. „Italië heeft een staand leger van 174 duizend man, in oorlogstijd éen millioen 475 duizend, welke met de reserve twee millioen 200 duizend bedragen. Onder de Hoofdmogendheden heeft Engeland het kleinste leger, wijl het slechts 220 duizend man telt, dal in oorlogstijd door de reserve, de militie en de volontairs lot 720 duizend man kan versterkt worden. Zijn sterkte ligt echter in de .Als er een algemeene oorlog zou uit breken, zouden op de bloedige slagvelden 16 millioen 400 duizend man tegen elkander gewapend zjjn en als men daaraan de reserve toevoegt zal het heirleger uit 34 millioen man bestaan, gereed elkander wettig te vermoorden. Zoodat één op elke tien inwoners sol daat iste huis blijven slechts vrouwen en kinderen, ouden en zieken. Het is dus gemakkeljjk te berekenen, wat een Europeesche oorlog kosten zou. De laatste krijg tusschen China en Japan heeft l1/, milliard franks gekost, een Europeesche zou minstens 6 milliard „Maar hoeveel is nu reeds besteed voor den tegenwoordigen gewapenden vrede? en wie kan berekenen hoeveel millioen man en hoeveel millioenen gelds er noodig zijn zal om dien vreeselijken toestand te handhaven." Het welsprekend manifest des Czaren werd dus aangevuld nic-t nog wel sprekender cijfers, maar drijfveeren van minder gehalte men denke slechts aan de plannen van Engeland ten opzichte van Transvaal gaven den doorslag in een geding, waarvan de ondergang der volkeren afhangt. De huichelpolitiek, die ter vredes conferentie werd afgespeeld, is niet straf feloos geschied. Alsof er van dit vredes werk geen sprake was geweest, zoo werden de krijgstoerustingen hardnekkig voortgezet. Maar de gevolgen ervan konden niet uitblijven. Frankrijk wordt reeds ten bewijze gesteld. In een merkwaar dig artikel, voorkomende in „De Tijd" van Zondag 19 Juli 11., waaraan wij eenige gegevens en cijfers ontleenen, wordt gewezen op een schrijven van het Fransche Kamerlid Messemy, gepension- neerd hoofdofficier bjj den Algemeenen Slaf, in het Fransche tijdschrift „La Revue", waarin de onhoudbare militaire toestand zijns lands in liet volle licht wordt gesteld. Deze militaire specialiteit verklaart daarin, dal de rminc/m-geest, die er op aanhouden bleet den vijand van 1870 opnieuw le lijf te gaan om het destijds verloren gebied te heroveren, geheel Europa in spanning hield en Frankrjjk er toe bracht steeds met uit breiding en versterking van doode en levende weermiddelen voort te gaan. Dit had natuurlijk ten gevolge, dat de overige volken, inzonderheid Duitsch land, gedwongen waren mede te doen. Wat de schrijver verder beweert, ver dient in hooge mate de aandacht. In ieder geval, zegt hij, zal Frankrijk binnen niet zeer langen lijd door de noodzakelijk heid gedwongen worden tol maatregelen, uiteengezet in een wetsvoorstel door hem aangekondigd, n.l. door het Fransche leger in vredestijd met 100,000 man te verminderen, en de oorlogsmarine in gelijke mate te bekrimpen, waardoor op de jaarlijksche Begrooling een besparing werd verkregen van 150 millioen frank. Frankrijk, aldus beweert de schrijver, heeft het toppunt van opdrjjving der militaire lasten bereikt, liet moei den wed strijd met Duitschland in deze opgeven of zijn ondergang is zeker. Nu reeds bedraagt de staatsschuld in Frankrijk 30 miiliarden voor leger en vloot worden thans jaarlijks 1260 millioen frank uit gegeven, dat is meer dan voor alle andere lakken van dienst te zamen. Doch de persoonlijke lasten brengen nog onhoudbaarder toestanden aan. Op een bevolking van 38 millioen zielen, zegt de schrijver, hoeft Frankrijk thans in vollen vredestijd een leger van 740,000, man, aan welke macht Duitschland met 56 millioen inwoners in vredestijd eene macht van 647,000 soldalen tegenover plaatst. Het gevolg van deze opdrijving is, dal zelfs, wat slechts half bruikbaar is, reeds in liet Fransche leger wordt opgenomen. Ziedaar een getuigenis van een mili taire specialiteit, die bevestigt, wat sinds jaar en dag is voorspeld. De omstandigheden zullen dwingen tot be perking van hel militairisme, daaraan zal geen enkele Slaat op den duur kunnen ontgaan. Maar plicht, dure plicht blijft het voor iederen Slaat zich geen toestand zoo rampzalig le scheppen, als door het Fransche Kamerlid Messemy over hel militairisme in zijn eigen land ons is geschetst. BUITENLAND. De onrustbarende toestand op het Balkanschierciland doet vreezen, dat een oorlog niet kan uitblijven. Alles saam- genomen wordt de toestand aldus om schreven De oorlog wordt gewild door de Ma cedonische opstandelingen, door het Bul- gaarsche volk en misschien door den sultan, Rusland en Oostenrijk Irachten alles te doen om den vrede te bewaren, maar het gevaar is groot, dat een dezer rijken of beide door den loop der ge beurtenissen tot optreden zullen gedwon gen worden. De opstandelingen zijn reeds voorzien van bergkanonnen van het model der inachinekanonnen op de oorlogsschepen. Deze kanonnen zjjn nog wel van Oos- tenrijksch fabrikaat. Hoe ernstig de toestand is, blpkt nog wel uit het volgende telegram uit Con- slantinopel „Men verneemt uit goede bron, dal ten gevolge van het zich uilbreiden der oproerige beweging een Iradé is uitge vaardigd, waarbij 52 nieuwe bataljons, uit de Europeesche provinciën, worden bijeen getrokken." Tegenover deze militaire toebereidselen van Turkjje zou Bulgarije van plan zijn ook weldra zijn leger onder de wapenen te roepen. Volgens aulhentieke rapporten uit Kon- slanlinopel hebben de Turken na de inneming van Krushevo de geheele Christenbevolking, zonder uitzondering vermoord; ook eenige geëmployeerden aan het tabaksregie, die onder Euro- peesch toezicht staan. Tot heden is het den nieuwen koning van Servie, Peter I, nog geenszins ge lukt de eensgezindheid onder zijn onder danen le herstellenintegendeel neemt deze ernstig toe. Onder de Servische officieren neemt de oneenigheid toe, in verband mit den moord op koning Alexander en koningin Draga. Het offi cierskorps is iQ twee kampen gesplitst. Een groot deel van die officieren, welke in 't geheel niet bij de samenzwering gemoeid zijn geweest, willen hun ergernis over het bedrijf der koningsmoordenaars uitspreken in een adres, dat aan koning Peter aangeboden zou worden. Do onder tekenaars van het verzoekschrift er moeten zich reeds 300 officieren tot on- derteekening bereid verklaard hebben zullen op kalme en waardige wijze de FEUILLETON. Weldoen en dankbaarheid. tyjj bevinden ons ia een der schoonste provin- ciên vu Frankrijk, in het door God gezegende Normudie, in een waren tuin Gods. De Seine, de prachtige, Irolscbe rivier, stroomt als een zilveren liot door de met ooft beladen streken, waar alles groeit eo bloeit, wat 'smenschen bart verheugt. Lieflijke dorpen en rijke steden ontmoet de reiziger daar overal, en groot is de welstud der bowonors. Een der rjjkate steden uit deze streek is wel Rauaan. Daar vindt men veel vertier, industrie en handelhet is een fraaie stad, waarin echter naast grooten rijkdom de njjpendste armoede heeischt. In deze plaate woonde in 't jaar 1780 een rjjk koopman, die eigenlijk in Fransch-Zwitser- lud, namelijk le Geoève thuis behoorde, en Laurent heette. Hg verliet Genève, toen hjj met bard werken en ontberingen den budel grondig daar to blijven. Zgn chet hield vu het van zijn eigen kind en gaf hem zjjn eenige dochter tot vronw, on Laurent, de straatarme Laurent, was door braafheid, vlijt, iroaw en eerlijkheid een der rijkste en auzienljjkste kooplieden vu Rouau geworden, en breidde nog steeds zjjnon budel uit. Laurent wal thus een man, die over duizén- de armen der stad ondervonden dit dagelijks. En in weerwil van het feit, dal hjj steeds een open band tol geven had, wanneer het leoigiog van nood be'rof, groeide zjjn rijkdom steeds aan en het spreek woord was hier een waar woordAalmoezen Rouaan is een o»<n atad, en in de wjjk, waar de prachtige Onen-kerk staal, vindt men een doolhof van nanwe, donkere stegen, waar geen rijkdom maar wel do grootate armoede woont. Op zokeren dag riep zjjne zaak den beer Laurent in deze wjjk. Ten einde niet om te loopen nam hj) zijn weg door verscheidene dezer stegen. Toen hjj midden in een dezer donkere stegen was, bemerkte lijj een lienjarigen jongen aan eene deur, die uit hel diepst zijner ziel, doch stil slond te wcenen. Hoe hot kwam, wist hjj zeil niet; het verdriet van het kind greep hem zon aan, dat bjj zijne zaken vergat eu bleef staan. „Waarom weent gjj zoo bitter, injjnjoogenf" vroeg bjj lielderjk. De koup, die du eerst don voornaam ge- kleedeu heer zag, hief zjjn hoofd op en mjjuheer Laurent blikte in een paar heldere, verstandige oogen. Al toonde de knaap zich in den beginne ook geschrokken, toch werd zjjn bart gerustge steld door de milde trekken vu mijnheer Laurent, en bjj sprak snikkend„Ach, moeder is zoo ziek en ik kan haar niet helpen I" Het woord vu den knaap sneed als een tweesnëdend zwaard door zgne ziel. „Waar is je moeder du vroeg hjj verder, „Hier ir 1" gaf do knaap to keni „Breng me dan eens bjj haar I" zeidc mjjaheer Laurent tot den jongen en greep zijne hand. Deze bracht hem in het vertrekje't was er uiterst zindelijk, ofschoon de diepste armoede sprak uit alle' wal hem omringde. In een schamel, doch zindoljjk bed lag een nog jooge vrouw iu hevige koorts. Toeu mjjnheer Laurent haar ausprak, begon zg te ijlen. Tol ia bel diepst zjjner ziel geroerd vroeg hg aan den jongen ot zjjne moeder geen dokter bad. „Ach," antwoordde de weenende knaap, „ik er op, dat er eene verpleegster zou gehaald wordenalle kosten warou voor hem en ten slotte wilde hjj den doklor reeds geld geven, wat deze echter niet aannam, daar hem zjjn naam een voldoende waarborg was. De lieer Laurent nam op zich terstond voor priesterlijke hulp te zorgen. Toen zjj binnentraden was de toestand der zieke nog jaist zoo, als mjjoheer Laurent baar tevoren had bevonden. De dokter onderzocht haar nauwkeurig. Daarop zond hjj dun jongen b je dan g zgn le r?" vroeg m uelde heei „Helaas, neen,".antwoordde bet kind, „bij is, nu drie weken geloden van liet dak van een buis gevallen, on is daaraan gestorven. Dat is de oorzaak van moeders ziekte." „Woont er dan geen dokter hier in de buurt?" „Ja wel," antw jidde de jougeo, „ginds op den hoek." „Kom dan mede en breng mjj bjj hem," sprak mijnbeer Laurent, en de knaap snelde reeds heen. Toeo zjj bet buis vao den dokter naderden, zond hjj bem terug on trad het buiB biuneu. De dokter was tbuis. Hjj was een vriendelijke man, die aanstonds bereid was, mede te gaan, nadat mjjnheer Laurent hem verteld bad, boe b0 alles had gevondeo. Zjj giogen samen Onderweg vertelde mjjaheer Laurent den d< die bem niet kende, wie hg was, en ver hem alles, wat in zgn vermogen was, Ie om de zieke le genezon. Nadrukkelijk stor s verpleegster. De vrouw terug. Zjj was een bejaarde zachte vrouw, die gaarne tegen een kleine togomoelkomiog bjj de zieke blijven cd haar dag en nacht oppassen wilde. De heer Laurent, drukto nu de verpleegster op liet hart toch vooral goed voor de zieke le zorgen, en nam den jongen mede naar do oaaste apotheek, waar hjj do medicjjaen door den gelds achterliet voor verdere uitgaven. Toen bg voor de apolheek van den koaap afscheid nam, bedekte deze zijne hand onder vreugde- traoeo, met kuisen, en mjjnheer Laurent ging, met het zalige gevoel, goed gedaan le hebben, naar zjjne zaken terug. De dokter had bem echter weinig hoop op herstel gegeven, maar nog oenig vertrouwen uitgesproken op de werking der medicijnen. Hij had hora boven dien nog beloofd dieo dag meermalen de zieke le gaan bezoeken. Ook de geestelijke was ge komen, doch bad de ijlende zieke sleebis het H. Oliesel kuonen toedienen. Mjjoheer Laurent deed zjjne zaken vlug af en keerde huiswaartsde zieke vrouw en de arme kuaap gingen hem geon ougenblik uit de ge dachte. Hg vertelde zijoe vronw het gebeurde, en deze was even geroerd als hjj zeil. Den ge- heelen avond ontwierpen zjj allerlei plannen, hoe de zieke le helpen, als zjj hersteld zou zjjn. Maar de goede God meende het nog beter met de arme, oogelukkige vrouwHjj nam haar tot zich. Nanwljjks had myohcor Laurenl den volgen- Jen ochtend ontbeten of bjj spoedde zich op weg om de, zooals hg nog vermoedde, zieke vrouw een bezoek le brengen. Op de talel zag hjj een olielampje slaan, daarnaast een kruisbeeld en een wjjwatersvaatje met gewjjde palui en vond den dokter en de verpleegster naast het lijk. De knaap weende bitter. Mjjnheer Laurent nam den dokter lerzjjdo en verzocht hem zoo goed te zjjo voor oen passende begrafenis te zorgendaarna ging hjj naar den jongen en zeide hein, dat hjj maar moed moest bonden eu God bem eoo andere, ook zeer goede moeder had toegedacht, eu tot die zou hjj hem thans brengen. Hel kostte veel moeite den knaap er toe le brengeo, dat hg zjjo moeder zou verlaten, die hg nog altjjd niet voor dood hield. Ten slotte wisl de dokter bem locb te overtuigen, daaroa volgde bg weenend den heer Lauro-it naar dieos Juffrouw Laurent zag baar mHD aaokumen met deu armen, maar zeer netten knaap en kon zich dadelgk voorstellen, wat er gebeurd was. Zg ging hem tegemoel, en loon zjj hot schreiende

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1903 | | pagina 1