Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 26. Zaterdag 26 September 1903. Zeventiende Jaargang. DE EEIBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, B&arn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. irnontaprij» por drie a Franco per po*t Afzonderlijke nummer* 10,40. f 0,05. BureauBr eedestraat, 18 Amersfoort. Uitgave van de Vereenlging De Eembode. Prijs der Advertentitn: Van 1 tot 6 regels Voor iedereu regel meer industrie- ei Huishoudsebool. Het ligt zeker nog frisch in "t geheugen, dat in de raadszitting van S7 Juni II. een request in behandeling kwam van de Vereeniging „Atnefsfoort- scheIndustrie- en Huishoudschool," waarin steun werd verzocht uit de gemeentekas tot het oprichten en onderhouden van een dusdanige instelling. Ofschoon de meening bestond, dal hel Dagelijksch Bestuur onzer Gemeente legen dit verzoek was gekant, word toch de vergadering verrast met een voorstel van B. cn W. tot het nemen van het navolgende besluit a. met iugaug van 1 Mei 1904 aan deze Vereeniging lot wederopzegging een jaar- liiksche subsidie van 12600 loo Ie kennen, als bijdrage in de kosten en oxplolintie dier b. in hot jaar 1904 aan deze Vereeniging een subsidie voor ééns toe te kennen van 1000, als bijdrage in de kosten van inrich ting dier school, een on ander ondor voor- 1. dat haar door hut KijV' eon jaarlijkscho subsidie van minstens 15000 on door do Provincie Utrecht eenc van minstens f1000 worde toegekend. De andere gestelde voorwaarden, als van ondergeschikten aard, meenen wij thans gevoegelijk te kunnen weglaten. Bepalen we ons daarom tot de rele veering, dat na een zeer zaakrijke be strijding van het voorstel, dit toch als bij verrassing werd aangenomen met 8 tegen 7 stemmen. Deze uilslag was echter alleen te danken aan de omstandigheid, dat, zooals wjj bereids vermeldden, twee raadsleden, tegenstanders van het voor stel van B. en W., door omstandigheden verhinderd waren deze vergadering bij te wonen. Voor de overgroote meerderheid c stadgenooten was deze verrassing al zeer onaangenaam, vooral met het oog op den minder rooskleurigen toestand der gemeente-financiên. En wjjl de tijd, welke slecht* restte tusschen deze ge wichtige raadszitting en de zitting der Prov. Staten op 7 Juli, waarin de provinciale subsidie voor bedoelde school reeds aan de orde zou komen, te kort was om de openbare meening der bur gerij onzer stad in zake die school in uitgebreider zin te doen kennen, werd fluks door eenige ingezetenen een adres ontworpen en onderteekend, waarin de bezwaren legen een zoo kostbare onder neming grondig werden ontwikkeld en werd dit aan Provinciale Staten van Utrecht ter overweging aangeboden. Hel geachte lid dier Stalen voor 'l dis trict Amersfoort, de heer D. P. Hamers, niet enkel de lolk dier prolesteeren- maar zeker ook van de overgroote meerderheid der ingezetenen dezer slad, toen hij in de Statenzitting van 20 Juli II. bij de behandeling dezer quaestie sprak: .Mijnheer do Voorzitier. Do godacl Hot v ra,;, II tijd v .jlstrokt niet de bedoeling, eeue inrichting tot stand te brengen, zooals nu wordt voorgesteld door het bestuur der Vereoniging. Het was oono zeer oonvottdige zoalser zou lsomen een kookschool en een naai- en hreischool. Van- algemeen sym- drngo i groot ging opzetten, toon men ng en van do gemeente oeno bo rgde, die er toe zal leiden, dat de oi "Siuigen, die in Amersfoort reeds zoo hoog zijn upgovoerd, nog weer verhoogd zullen moeten worden, ia do aanvankelijke sym pathie veranderd in antipathie, bij zoor velen. Hot besluit tot die uitbreiding word genomen logen hot gevoelen van liet Dago- iijksch Boatuur. dat aanvankelijk hoetlge.il- viseerd tot afwijzing van hel verzoek. In dit advies werd er op gewezen, dat er toen al een tekort van f 10,000 viel In constatecron op den gewonen dienst, waarin zou mnoten worden voorzion bij hel npiuakeu van do begrooting voor 1901. Men rekent, dat dit onmogelijk kan worden gedaan, zonder ver- hooging van de belastingen. Dan is hot do vraagIs het nut van dozc zaak van zóó overwegend belang, ilat men ter wille daar van mag overgaan tot verhooging van de belastingen Wordt de belasting verhoogd, gedaan. Door toevallige omslandigbc daar het voorstel om subsidie te verl or door gogaan. Maar de antipathie tegon do zaak, zooals zij nu zul worden ondcruomcu, is nog veel sterker gewordou, en dat is geen wonder ais men weet: in do eerste plaats dat do zaak zoo onorm is uitgebreid en in do tweede plaats, dat nu reeds noodzakelijke uitgaven niet gedaan kunnen worden wegenB den linoncteolen toestand. Dat zijn bezwaren, die b(j vele ingezetenen zwaar gewogen hebben en die hun afkeer van de zaak wot- tigen. Om dozc redenen zal ik stemmen tegon De verwerping van het voorstel zal volge hebben, dat de uitvoering met zal doorgaan. Ik ineen in deze zaak recht vnn spreken te hebben en hoop, in het belang van do gemeente Amersloort, dat de Industrio- en Huishoudschool uiet tot stand komt. Ondanks dit klemmende betoog bleek er toch eene meerderheid in de Prov. Staten Ie bestaan, die zich tegenover de Vereeniging „Araersfoorlsche Industrie ën Huishoudschool" eens zeer vrijgevig wilde loonen. Onder de tegenstemmers van hel voorstel behoorden benevens den heer Hamers o.a. ook de afgevaar digden voor het district Amersfoort, de heeren van Beeck Calkocn, Hartman en van Beek. Nu evenwel restte nog de subsidie aanvrage van den Staat, die, volgens voornoemd raadbesluil, minuien# 5000 moet bedragen. En, ziedaar, op de be- groolingslijst voor Binnenlandsche Zaken wordt daarvoor slechts f 3500 uitgetrok ken, waaruil volgt dat, ook bij toekenning dier subsidie, hut besluit van den Ge meenteraad onherroepelijk vervalt. Want dat in de Tweede Kamer eene meerder heid zal gevonden worden, die tegen liet voorstel der Regeering in deze sub sidie tot f5000 verhoogt, is schier ondenkbaar. Hiermede hebben wij, naar wij meenen, de bewuste zaak duidelijk genoeg uileen- gezel, thans blijft ons nog over er op te wjjzen aan welk een dreigend finan cieel gevaar onze gemeente, naar wij stellig hopen, ternauwernood is ontsnapt. Niet alleen toch, dat bij de tegemoetkoming, welke onie gemeenteraad der bedoelde Vereeniging onder de bekende voorwaar den reeds had toegezegd, feitelijk de financieele draagkracht onzer burgerij totaal uil het oog werd verloren, maar er kwamen onze gemeente in deze zaak nog andere linanciecle gevaren boven het hoofd hangen. De bovenvermelde Statenzitting gaf reeds daaromtrent een ermstige waarschuwing. Daarin immers werd de subsidie ingewilligd, ntaar slechts voor drie jaren. Neemt men hierbij in aanmerking, dat in dezelfde, zitting door de Vereeniging ,De Am bachtsschool" te Zeist opnieuw werd aangevraagd een subsidie van f 600 ten behoeve van die inrichting, en d: een schier eindelooze beraadslaging titans slechts voor één jaar een subsidie f400 werd toegestaan, en dat, in dien in eenc vorige zitting bjj stemming daarover, do stemmen niet hadden ge staakt, dan die Vereeniging met een subsidie van slechts f200 ware afge scheept, dan behoeft men niet te vragen wat ook onze gemeente soms te wachten stond. Wanneer immers eene Industrie- en Huishoudschool hier werd gesticht dan bestond voor deze school zeker even groot gevaar op die wijze de wis selvallige gezindheid der Provinciale Sta ten te zullen ondervinden. Bovendien biedt de staatsbegrooling voor 1904 een niet minder ernstige les. Terwijl door de Vereeniging „Amers- foortsche Industrie- en Huishoudschool" eene subsidie van f 5000 werd aange vraagd, wordt door de Regcering bij bcgrooting voor Binnenlandsche Zaken, zooals we reeds opmerkten, slechts f3500 uitgetrokken; en even te voren werd in die begrooting gezegd, dat voor de Hoogere Burgerschool te Amersfoort de buitengewone subsidie met f 1000 is verminderd, om gaandeweg meer op een normaal subsidie-bedrag te komen. Dat wil zeggen, dat de bijzondere sub sidie van f 5000 successievelijk zal wor den ingehouden en onze gemeente ten slotte in plaats .an met f 15000 zich mol f 10,000 zal moeten tevreden stel len. Wal of wie waarborgt ons nu, dal. indien een Industrie- cn Huishoudschool werd gesticht, en deze genoot voor het. jaar 1904 de volle f 5000 subsidie, ook deze subsidie niet aan een dergelijke bekrimping zou onderworpen worden V Een voor onze gemeente nieuwe be lastingdruk, wiens zwaarte in de toe komst steeds knellender zou worden, is derhalve thans, behoudens onvoorziene omstandigheden, door onze Regeering, wellicht onbewust, gelukkig afgewend. En daarmede wenschen wij onzen belas- tingbetalendcn medeburgers van harte BUITENLAND. De Fransche minister van oorlog, generaal André, heeft Zondag te Libourne, waar hij verscheidene commissies afgevaardigden ontving, onder ander ook eene socialistische ontvangen. Tegen den voorzitter er van zeide hij: „Gij kent het lied de „Internationale" geheeten, en waarin men zegt, dat de kogels bestemd zijn voor de generaals. Welnu, ik zeg u, dat, wanneer men ergens die „Internationale" speelt, ik onmiddel lijk zal vertrekken." De voorzitter der groep wilde ant woorden, doch generaal André zeide kortweg: ;Ik wensch geen discussie over dit onderwerp." Dat muisje zal nog wel een staartje krijgen. Tegenover het standbeeld van Renan le Tréguier zullen de Katholieken uit eigen middelen de opricliling van een monument van eerherstel bekostigen. Het zal beslaan uit een greep, voorstel lende den gekruisten Christus, tusschen de twee moordenaren, niet Maria, Joannes Magdalena aan den voet van het kruis. Het gedenkteeken zal worden ge maakt in Bretonsch graniet en in Mei s. onthuld worden. Combes deinst voor niets meer terug. Zelfs het toevluchtsoord voor arme blin den te Parijs, dat reeds dateert van de Xllle eeuw, zal „verwereldlijkt" worden. De kloosterlingen zullen er uit ver dreven en vervangen worden door niet- religieuzen. Ook heeft Combes het traktement in gehouden van den pastoor te Guingamp, het plaatsje, waar de minister op zijn reis naar Tréguier heeft stilgehouden. Zeker om de kosten van zijn snoepreisje* te dekken. Chamberlain is wel uil het Engelsche Ministerie getreden, maar zijn tegen standers zijn nog geenszins van hem af. Men weel, dat Chamberlain is heenge gaan, omdat hy de vroeger radicale, later liberale, ten slotte conservatieve politicus—op te veel zwarigheden stuitte bij zijn pogen, om Engeland van het vrijliandclssystecm tol het proteclie- stelsel te doen overgaan. Nu wordt, naar men vermoed, Cham berlain als minister van koloniën opge volgd door lord Selborne. En het minis terie van financiën toevertrouwd aan zijn zoon, Austin Chamberlain. Sommige Engelsche bladen zeggen nu ronduit, dat Joe aldus achter de schermen denzelf den invloed in den ministerraad zal be houden als lot dusverre. Voorloopig gaat zelf redevoeringen i togen den vrijhandel en propaganda maken voor een protectionistische politiek met tolunie tusschen moederland en Het weerzinwekkend moorden en bran den gaat in Macedonië maar steeds voort. Ontzaglijke rookwolken zoo seint de correspondent van de Timete Samakof stijgen op uit het gebergte bij Rilo. Mijlen ver wordt de lucht ver duisterd door een bruinen nevel. 'sNachts levert de brand een prachtig schouwspel op de Turken moeten op verscheiden plaatsen de bosschen in brand gestoken hebben in de bergen van Rilo en Perim, om er de opstandelingen en vluchtelin gen uit le jagen. Om de ontzaglijke schade, die aldus aan het land berok kend wordt, bekommeren de soldaten zich niet. Een gelukkige wending in den toestand FEUILLETON. Twee der arbeiders. 1) Ver baitea de stad met den eeuwenouden toren rooken de schoor9leenen der arbeiders- kwartieren, en de Incbt en de dwalm dringt 1 vooruit als een duistere wolk en baugl Onder dete een rijk, geloovig volk gewoond. De stad lag aan den grooten verkeersweg, die zee met zee verbindt. Wat aan waren en rijkdom nit het verre Zuiden werd aangevoerd, moest die plaats voorbjj en zoo steeg ze in maebt. Daarbij volk i i ziel a Kerk en Paos gehecht. Eo wjjl hst geloovig was, bonwde bet den praebtigeu dom te Manstor en wa3 trotsch daarop, hem le boawen tea dienste des Gebieden, Die welvaart schenkt ea vrede voor land en volk. Heden slaan die tinnen daar als een onver klaarbaar raadsel van vervlogen tjjden. De eer lijke welgesteldheid is tot woeker, tot uitbuiting des volks geworden. Zoo is die konde of kloove ontslaan tusschen volk en volk ia het volk. De cbristeljjko gerechtigheid is verdweaen en de gooit des eigenbaats ia tot een boozen geest dor beiitteaden geworden. Buiten voor de stad, die eens gelakkig was ea rjjk, ligt het arbeiders-kwartier. Do rookende achooraleenen sproken de duistere taal des nieuwe- ren tjjds. Tusschen de fabrieken liggen de arbeiders woningen, kazerne aan kazerne. Binnen heerscht ellende, armoede, honger, vloek, zonde. Tusschen do bewoners dezer kazernes rjjsl een schaar van kinderen op, bleek en als zonder leven, zooder leveosvrougdo. Op de zwakke schouders Jrnkt zware arbeid, op de harten bacge komer om het dageljjksche brood. De moeder wacht op den terugkeer des vaders. Het is Zaterdag. H|j komt niet. „Zie eens, Lina, ol bjj niet komt." Het bleeke meisje gaat, bet spoedt zich do trap pen af en treedt naar buiten. Hot kind ademt op, als het in de buitenlucht komt. De ernstige blik van het meisje ricbtle zich angstig over de straat, maar de verwachte was Hg kom', niet. Het meisje doet eeoige schreden op en neer dat is het eenige, wat zij tot ontspanDiog geoiet. Dan snelt zjj weder de trap op tot hare moeder. „Vader komt nog niet, moeder," zegt zjj met bekommerde stem. Zonder meer zet zjj zich weder aan den arbeid. In gespannen ijver vliegt de naald door hare vingers, steek op steek volgt met verbazen de snelheid. „Werk wat voort, heden moet het nog klaar, morgen moet ik de zakeo afleveren, dus spoedig," gromde de moeder tegen het kind. Het twaalfjarige meisje verdobbelt baren ijver, om hare moeder tevreden te stellen. 't Was reeds zeven uur en list werd in de kamer, die op een bioneoplein uitzag, vrjj donker. Met gebogen bonding zat het meisje en staarde inspannend op baren arbeid. Eindeljjk hield zjj op, bare moeder bemerkte „Voortwerken, met stil zilten bekomeo wjj geen geld. Het werk is besteld, dus maak voort!" Het meisje zuchtte. Dsu boog zjj zich weder over haar werk eo do naald vloog ouafgebrokeu Kaast Lina arbeidde de mooder. Na eeDige oogeoblikken zeide bet meisje: „Moeder ik kan niet meer, bet is le donker." „Omdat gjj niet meer wilt, leeljjk ding," gromde de moeder. Lina beproetdo weder te arbeiden, en na eenige oogenbllkken zeide zjj: „Na ben ik klaar En dan hoestte zij. Zjj gaf hel afgewerkte hemd aan hare moeder. Deze beschouwde bet werk zoo goed zjj kon, maar geeu woord vau lof of tevredenheid kwam Het meisje echler fluisterde zacht bjj zich „Alles U ter eere, o God!" Dasrbjj dacht Lioa aan den goddeljjken Heiland mei hel zware kruis beladen, on het was of do gefolterde Jezus naast haar 8,and on Itaar Eu haar dagwerk was geheiligd eo wachtte een bemelloon. „Nu voor het avondeten gezorgdhaal bout Lina!" snauwde de moeder. Lina ging en haalde hont. „Moeder, dat is bet laatste hout, moer is niet," zeide zij. „Niets meer!" riep de moeder, als ol I wo gemakkelijk een stuk meer afleveren, maar..." „.Moeder, zeide het moisje ruBtig, „moeder ik Hel meisje hoestte, en over hare bleeke wan gen vloeide een traan. „Ja, huichelt maar, ik ken u. Gjj zjjl niet ziek". Het meisje zweeg. Later klaagde zjj over „Dat zal welbeter wordeo", zeide de moeder, Denk er maar niet aan, denk liever aan uw werk." Stil deed hot kind haar arbeid Men hoorde schreden van kinderen, die de trap op kwamen. „Eiodeljjk komen zjj, die etraatslenters" riep Twee küapon eo een meivje traden binnen. „Moeder, ik hob tien krenzer," riep de eersto triomfantelijk uit. ,'i'ien kreuzerl Dat had veel meer kunnen zjjnGjj hebt niet eens uw eten verdiend. Ga „Eo gij?" De knaap bleof een schrede terug staan. „Drie krenzer", zeide bjj zacht. Hjj sprak niet verder, de angst wrong hem zjjn keel toe. Do oogen der moedor glooiden van toorn. „Drie kreuzor? Sinds den gebeelen middag? Of hebt ge weder mot aodere knapeu rond geslenterd, leeljjke bengel." In de school had hjj altijd gehoord, dat het woord „moeder" een lief beminnelijk woord was, maar bjj kon bel niet gelooven, want bjj bad het geloof aan moederliefde verloren. „En gjj" snauwde de vrouw met nijdigo uit drukking het meisje toe, dat voor haar atond. Dit kind, Anna geheeten, was zes jaar oud en moest ook reeds „arbeiden". Do kloioe mei baar achoono, blauwe oogc-a eu bet blonde baar weeude. „Wat weent ge? Geef bier, wat heb ge?" „Moeder ik ben niet gaan bedelen". „Waarom niet? „Moedei", zeide bet zuchtend, ik schaam mjj te bodelen." „Waar waart gji dan den ganschen dag? „Moeder ik heb voor a en voor vader gobe- deo. Ik was bjj do Moedergods Daarop greep do vronw het kind, duwde het baitea de deur ea deed het neerknielen. Nu volgda slag op slag op het hoold van de kleine. „Zie zoo, nabljjft ge bier tot we slapen gaao". „Moeder ik ben zoo moe", sprak bet kind met bevende stem. „Gjj blijlt knielon", was hst harde antwoord. .Moeder, ik heb zoo'n honger". „Honger?" Een aantal slagen kwamen op-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1903 | | pagina 1