Katholiek N ieuws- en Advertentieblad
No. 35.
Zaterdag 28 November 1903.
Zeventiende Jaargang.
IE EEMBOOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
abonnementsprijs par drie a
Franco per po»t
Afzonderlijke nummer»
BureauBreedeatraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlglng De Eembode.
Prfj» dar Advartasttèai
Va* 1 tot 6 regelt
Voor iedere* re(el meer
JU
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Vereenigiog „Ambaebtssebool".
Nu iteeds meer en meer blijkt, dat
zeer telen omtrent de gebeurtenissen in
zake de Vereeniging „Ambachtsschool"
niet genoegzaam op de hoogte of daar
van onkundig zjjn, achten wij het wensche-
ljjk daarover meer licht te doen schgnen,
opdat ieder onpartijdig man de inferieure
historie eerst recht naar waarde kan
schatten.
De aanleiding tot de partijvertooning,
welke ten opzichte dier Vereeniging is af
gespeeld, zal voor degenen, die het
politieke leven der laatste maanden hier
ter slede gevolgd hebben, niet moeilijk
te vinden zijn. Immers de jongste raads
verkiezingen treden daarbij maar al te
sterk op den voorgrond. De anti-liberale
partijen betwistten, zooals nog (risch in
't geheugen ligt, aan den heer Frikken
in het anti-liberale stemdistrict 11, zijn
raadsretel om de verschillende partijen
in den Raad tot een billijker verhouding
te brengen, doch hadden de edelmoedig
heid, wjjl de heer Prikken in de distric
ten II en lil door de Vrijzinnige kies
vereniging „Amersfoort" wascandidaal
gesteld en met warmte werd aanbevolen,
daardoor blijk gevend dien heer zeer
gaarne herkozen te zien, aan dit verlangen
mede zooveel mogeljjk tegemoet te komen,
door hem in district I eveneens tot
candidaat te stellen. En de uitkomst
was, men zal zich dal nog levendig
kuonen herinneren, dat de heerPiikken
in district II niet werd herkozen, in
district III viel, doch in district I met
overwegende meerderheid van stemmen
gekozen werd.
Deze uitspraak der kiezers scheen
geenszins in den geest te vallen der
kiesvereeniging „Amersfoort". Dat de
heer Prikken gekozen was, zou haar wel
hebben toegelachen, maar nu deraads-
zetel van den heer D. Gerritsen door
vriend Prikken zou worden ingenomen,
wai men minder gesticht En toen alle
pogingen, om den heer P. te bewegen
in dit geval zijne verkiezing niet aan te
nemen, schipbreuk leden, kwam de kies-
vereeniging „Amersfoort" bijeen, om een
motie aan te nemen van dien aard, dat
de heer P. zich genoopt zag bij den
Officier van Justitie een aanklacht in te
dienen.
Wjj zullen ons echter niet vermeten
als pleitbezorger van den heer Prikken
op te treden, de zaak waar 't om gaat
bevindt zich bij hem zelve in goede
handenmaar wel meenen wjj er op
mogen wjjzen, dat hij voor een ze>
netelig vraagstuk werd gesteld. Nu de
kans om in de districten II en 111 her
kozen te worden tot nul was gereduceerd,
en zijn verkiezing in district I het ge
rucht bevestigde, dat de heer D. Gerritsen
voor de kiezers niet meer de uitverkorene
was, stond de heer P. voor eene moeilijke
keuze. Want, bjjaldieu hjj voor zijne
verkiezing bad bedankt, dan was toch
met zekerheid te voorspellen al be
rust ook blijkbaar een andere meening
bg de kiesvereeniging .Amersfoort"
dat de heer Gerritsen bij eene nieuwe
verkiezing evenmin zon gekozen worden.
Het vraagstuk werd dus afdoende opge
lost, doordat de heer P. verkoos zich
rustig neer te vljjen in den raadzetel,
waaruit de heer G., ook tot groot leed
wezen zjjner vrienden, zeer handig was
gelicht
Ziedaar feiten gereleveerd, welke aan
leiding hebben gegeven tot een partijstrijd
the zich zoo verbitterd en hatelijk open
baarde bjj de periodieke aftreding van
bestuursleden der Vereeniging .Am
bachtsschool." Het was weliswaar een
openbaar geheim, dat in zekere kringen
besloten was, indien daartoe slechts eenige
kans bestond, den heer Prikken uit be-
sturen van vereenigiijgen etc. te w
Daar echter de heer P. dit jaar als be
stuurslid der Vereeniging .Ambachts
school" niet aan de beurt van aftre
ding was, moesten andere middelen in
dit gegeven geval worden te baat ge
nomen. Tot de bestuursleden, die aan
de beurt van aftreden waren, behoorde
ook de Voorzitter, de heer Buy», de
vriend van den heer Gerritsen, en deze
heer verklaarde, n& zjjn herkiezing, zijn
benoeming niet te willen aannemen,
omdat, alweer volgens zijn verklaring,
verdere saineowerking tusschen hem cn
den Secretaris, den heer Prikken, on
mogelijk is. En wijl, naar de stoute be
wering van een der leden in eene ver
gadering van 29 Sept., de Vereeniging
dezen Voorzitter niet missen kan, moest
het op buigen of breken uitloopen. De
neutrale Vereeniging .Ambachtsschool"
moeit aldus ook gebiuikt worden tot
n partijstrijd van de meest minne soort.
Hierbij dient nog terloops te worden
opgemerkt, dat, naar wij stellig meenen
te weten, de heer Buys onlangs heeft
gesolliciteerd naar de betrekking van
directeur der nieuw opgerichte H. B.
School te Hilversum, doch toen de
kans van benoemd te worden zoogoed
als hopeloos stond, zgn sollicitatie ge
woonweg introk. Veronderstellen we nu
een», dat de heer B. werkelijk tot directeur
dier inrichting ware benoemd, dan had
mep den man, die nu onmisbaar werd ge
noemd, toch moeten mitsen, en zou de
bloei der vereeniging er zeker maar aan
gewaagd zijn geworden. Het argument
ten gunste zjjner herbenoeming als voor
zitter der vereeniging .Ambachtsschool"
lijkt, dunkt ons, in dit licht dan ook wel
een weinig bespottelijk. Het zou er toch
waarljjk bedroevend uitzien al» het be
staan of de bloei van bedoelde instelling
van één enkel persoon zou afhangen.
In de vergadering der Vereeniging
van 29 Sept. 1.1. werd, zooals men weel,
geen oplossing verkregen, wjj! de heer
Buys, na tweemaal herkozen te z|jn,
telkens verklaarde zjjn benoeming slechts
te willen aannemen, als de secretaris,
de heer Prikken, zjjn ontslag geliefde
te nemen. Brutaalweg werd daan p door
een der leden de volgende motie voor
gesteld
,De algemeene vergadering van de
Vereeniging .Ambachtsschool"
.Overwegende, dat de vergadering,
ondanks de verklaring van den heer
Buys, dat deze niet te gelijkertijd met
den heer Prikken het lidmaatschap van
het Bestuur wenscht in te nemen, ook
na die verklaring den heer Buys roet
groote meerderheid heeft herkozen,
noodigt den heer Prikken uit, zijn man
daat ter beschikking der leden te stellen."
Zoo werd geëischt, dat de heer
Prikken, die, zooals rondweg erkend
werd, als secretaris niet minder ver
diensten heeft dan de heer Buys als
voorzitter, terwille van laatstgenoemde
met een motie van wantrouwen, zou
worden afgescheept. Deze motie werd
echter afgewezen en de oplossing der
hangende quaestie tot een volgende ver
gadering uitgesteld.
Deze vond plaats op 14 October, doch
een fiuale oplossing werd ook toen niet
verkregen. De opkomst evenwel bewees
hoezeer de belangstelling, maar ook de
opwinding der hartstochten was toege
nomen. Zelfs dames-leden waren ter ver
gadering gedreven om door hun stem
mede invloed op de beslissing uit te
oefenen. Als een curiositeit deelen we
hier nog mede, dat door een lid in die
vergadering ter aanbeveling van deu
heer Buys, volgens hel verslag dier ver
gadering in de N. A. Ct., o.m. werd
gezegd:
,In de eerste plaats moet gezorgd
worden voor een goed onderwijs en
daarvoor is een gunstige keuze der
leeraren van het grootste gewicht. Wij
moeten verzekerd zjjn van een richtig
beheer der geldmiddelen, en daarmee in
verband is de heffing der schoolgelden.
Ook moet de sympathie voor de school
worden hoog gehouden en versterkt door
hel opwekken van sympathie bij belang
stellenden en belanghebbenden. DU alles
in verband mee de hooge subsidiin van
Uijk, Provincie en Gemeente, die toch de
gezamenlijke contribution verre over
treffenWij moeien houden een des
kundig en krachtig bestuur samengesteld
uit alle rangen cn klassen der samenleving.
Voor dat deskundig en krachtig be
stuur is de heer Buys absoluut noodig.
Niemand die zoo ingewerkt is als lijj.
Hij is eigenlijk de eenige deskundige, de
eenige onderwijsman
Is het nu te verwonderen, dat, waar de
heer Buys zoo kras tegenover de andere
bestuursleden werd uitgespeeld, uit den
boezem van het Bestuur een krachtig
woord van protest vernomen werd
Niettemin werd hjj herkozen om aan
die onverkwikkelijke, weerzinwekkende
quaeslie een einde te maken, doch ander
maal weigerde de zoo hoog geprezen
heer Buys zjjn benoeming aan te nemen.
Om eindelijk uit den gespannen toe
stand te geraken stelde de waarnemende
Voorzitter namens het Bestuur voor,
het Bestuur voorloopig uil 12 leden te
doen beslaan, waarin art. 7 voorziet,
doch de open plaats niet aan te vullen
voor de volgende jaarlijksche vergadering.
Dit voorstel werd echter verworpen,
wal ten gevolge had, dat het Bestuur
collectief aftrad: de loopende zaken
zouden natuuiljjk worden afgedaan.
Een nieuwe vergadering moest der
halve weder plaats vinden tot verkiezing
van een nieuw Bestuur. Deze bijeen
komst had plaats op 4 Nov. en de zaak
nam nu een verloop geheel in den geesl
van der, heer Buys en diens parlijge-
nooten, want het oud-Bestuur werd
herkozen, behoudens de heer Prikken,
die in de minderheid bleef. Op de vraag
van den Voorzitter of de heer Buys
thans zijn benoeming aannam, was het
antwoord: .Met genoegen."
Maar nu bleek ook, dat acht herkozen
leden er geen genoegen meer in vonden,
maar den rug keerden naar den heer
Buys, door voor de herbenoeming te
bedanken. Het slot van het minne bedrijf
was dus, dat de Vereeniging .Ambachts
school" moet derven bestuursleden als
de heerenJhr. Barchman Wuytiers,
burgemeester; Croockewit, raadslid;
Kroes, architecl Klomp, voorzitter van
den R. K. Volksbond Reeders voorzitter
van Patrimonium; vorrts de heeren:
Prins, Visser, van Veen, Zjjlstra, mam
van zaken, erkende bekwaamheden
van de meest uiteenloopende richting,
wat partijschap ten volle uitsloot, terwjjl
thans het Bestuur der Vereeniging
.Ambachtsschool" bij een partjjelub be
rust.
Maar de heer Buys c. s. hebben ge
zegevierd hel voorzitterschap der Ver
eeniging is hem weder toevertrouwd,
en de zoon van den heer D.
Gerritsen vervult de functie van
secretaris.
Ziedaar een kort maar naar waarheid
getrouw overzicht der jongste historie
van de Vereeniging .Ambachtsschool",
waaruit daghelder blijkt hoe de belangen
van een zoo kostbare instelling als die
school aan persoonlijk drijven, partij
zucht, politieke hartstochten etc. werden
ten offer gebracht. Uit den boezem der
laatste vergadering werd nog wel, zooals
w|j citeerden, geleeraard, dat sympathie
voor de school moet worden hoog ge
houden en versterkt door het opwekken
van sympathie bij belangstellenden en
belanghebbenden, en let wel I - dit
alles in verband met de hooge subsidiën
van Rjjk, Provincie en Gemeente. En
juist in tegenstelling met deze mooie
woorden, heeft men niet anders gedaan
dan getracht de sympathie voor die
school bij alle weidenkenden totaal te
vernietigen, wat al weder onmogelijk
zonder invloed kan bljjven op het ver-
leenen van subsidie enz. Of zou men nu
deuken, om slechts een voorbeeld te
noemen, dat in de toekomst belasting
penningen van alle ingezetenen maar weer
goedsmoeds aan die Vereeniging zullen
worden loegekend, alsof er niets bij
zonders met haar geschied ware? Dit
meenen wjj sterk te mogen betwijfelen.
Zoo lang toch de thans geschapen on
houdbare. partijdige toestand niet al-
doende wordt gewjjzigd, biyft een kalme
berusting daarin, in de gegevon omstan
digheden, schier ondenkbaar.
Wij uurslvDoren Roil E.
Nog iets van socialistische zijde.
In het sociaal-democratische blad ,De
slem des volks" van Zaterdag 21 dezer,
ons ter inzage toegezonden, wordt
omtrent de in het vorenstaande artikel
behandelde quaestie het volgende gezegd:
parlijen werd gebruikt cn z
govttlion, gevoegd bg liet geheimzinnig bi
inlichtingen bg dircciouren omtrent
bekwaamheid enzwas hot een en ander
roden waarom de voorzitter van do arabachts-
ichool, de heer Buia, niet langor met don
locrotaria, Prikker wenachto aamon to worken.
Dm echter tot oono goede oplossing te komen
ring niet zoo gomakkeigk, daar iodoréón
Buia als voorzluor wonachlc to bohoudon,
terwijl het reactionaire cluhjo ook Prikker
wenachto ie hand haven Toon echter op de
vergadering van Woenadag II. Prikker niet
werd herkozen, hedankte ook het andore
irvatleve atel, ook de nrbelilora(?)-candl-
dalen van den K. E. Volkabond, Patrimonium
ou Clir. Nat. Workmanabond. 1H vrome
broekjes verlieten hierop ile vergadering
u-aardoor b\j eene nieuwe stemming eenige
/linke mannen werden gekozen, waarbij ook
mie partijgenoot Ilemmlnga, uilen w(j veel
lueees in ifjn nieuwe werkkring toewenschen.
Dat er ook in den Gemeenteraad eene een
cu(uerin# plaats vlndef
BUITENLAND.
Hel kruis op het Pantheon begint den
Franschen kerkrervolgers ook een doorn
in het oog te worden. Het Parijsche
blad La Lanterne heeft reeds een premie
van 200 francs uitgeloofd voor dengene,
die op het dak van het Pantheon klimt
en er de beide armen van het bekende
kruisbeeld afzaagt. Wel een bewjjs, dat
men in het ongelukkig Frankrijk steeds
dieper verzinkt in den poel van godde
loosheid en zedelijke ellende.
En zoover is het op onderwijsgebied
reeds gekomen, dal leden van Congre
gaties, alle, geautoriseerd of niet, voorlaan
van het recht tot het geven van middel
baar onderwjjs zijn uitgesloten. Zelfs de
vervaardiger der rampzalige wet op de
congregaties, Waldeck-Rousseau, be
streed deze allerschandelijkste vrjjheids-
verkraebting, maar hefmocht Diet baten.
In den Senaat werd nog een meerder
heid gevonden tot zulke schandelijke
tirannie.
Toch moet Waldeck-Rousseau niet
voornemens zijn den strijd tegen Combes
op te geven, wjjl, volgens zijn beweren,
de ministeriele meerderheid zoo zwak
is, dat een klein schokje voldoende is
om Laar te doen tuimelen, en dat schokje
wil hij haar geven. Niettemin wordt ge
zegd, dat Waldeck het slechts oneeni
met de regeeriug over de wijye van 1
strijding, doch hetzelfde doel beoogt.
De Univers, sprekend over de Senaats
zitting van Vr|jdag en over de houding
van den oud-premier Waldeck-Rousseau,
die zich vierkant tegen het amendement
Delpech verklaarde, zegt terecht, dat
Waldeck-Rousseau niet verdiende en het
recht niet had, met de rechtvaardigheid
en de vrijheid te zegepralen. Rousseau
heeft een zware nederlaag geledenhet
is het lot eu de straf der revolutioncairen
en der vervolgers, het eerst te vallen
als slachtoffers der hartstochten, die x|j
ontketend hebben. Waldeck-Rousseau
door hut Bloc verstooten, is Danton,
geguillotineerd door Robespierre.
Den laatstcn wortel van den godsdienst
uit den Franschen bodem rukken, dat is
het doel der seclarissen. Daarom, zegt
de Univers, moeten de Katholieken niet
vertrouwen op mannen als Waldeck-
Rousseau, maar zelf de handen uit de
mouw steken, om de openbare meening
van het land te hernieuwen.
Te Rome begint inen nu reeds toe
bereidselen te maken tot de ontvangst van
Loubet. Ook in de Fransche Kamer is deze
quaestie door den minister van Buitenland-
schen zaken, Deicassé, Maandag ter
sprake gebracht. De reis van president
Loubet naar Rorae heeft een groot staat
kundig belang, zelde hjj, maar deze aan
gelegenheid is nog in overweging b|j de
regeering. Voordat iets gedaan wordt
zal echtur aan de Kamer haar oordeel
worden gevraagd.
Dat men zich, vooral in Frankrijk,
verdiept in gissingen omtrent welk „groot,
staatkundig belang" hier bedoeld wordt,
ligt voor de hand. De Italiaansche ,Tri-
buna" laat doorschemeren, dat een plan
bestaat tot een gemeenschappelijke inter
ventie van Frankrijk, Italië en Engeland
in de Macedonische quaestie, wjjl Rusland
en Oostenrijk beiden niet in staat blijken
op den Sultan de noodige pressie uit
Ie oefenen. Ook wordt gegist, dat hier
sprake is, van het formeele besluit der
Fransche Rogeering om Loubet geen
bezoek te doen brengen bjj den Paus,
waardoor een afbreking der diplomatieke
betrekkingen tusschen den H. Stoel en
Frankrijk slechts zal kunnen worden
verhaast. Waarschijnlijk zal dit raadsel,
door Deicassé opgegeven, vele gemoederen
in spanning houden.
Een voorstel, strekkende lot opheffing
van het gezantschap bij het Vatikaan,
werd in de Kamerzitting van Maandag
met 324 tegen 231 stemmen verworpen,
waarna de post voor dit gezantschap
werd goedgekeurd.
Het Italiaansche koningspaar is van
zijn Engelsche reis Maandagochtend te
Pisa aangekomen.
Men meldt uit Rome, dat Mgr. della
Chiesa niet benoemd zal worden tot
nuntius, daar deze prelaat de zeer ge
waardeerde medewerker van kardinaal
Merry del Val is en zjjn hulp te Rorae
noodig schijnt. Mgr. Macchi, nuntius te
Munchen, wordt thans aan het hof te
Lissabon geaccrediteerd.
Mgr. Turinaz, de bekende bisschop
van Nancy, is door den Paus in audiëntie
ontvangen. In een brief uit Rome aan
vicarissen-generaal van het bisdom Nancy
schrjjf Mgr. Turinaz, dat de Paus er op
heeft aangedrongen, dat de Katholieken
van Fiankrjjk zich vereenigen ter verdedi
ging van den godsdienst.
Tegenover de geruchten omtrent een
voorgenomen reis des Duittchen Keizers
naar het Zuiden kan vastgesteld worden,
dat over een dusdanige reis nog geen
nadere beslissingen genomen zjjn. Het
is mogelijk, dst de Keizer tegen Kerstmis
tot een ontspanningsreis besluiten zal,
die in den winter, zooals het van zelf
spreekt, slechts naar het Zuiden kan
ondernomen worden. Met de tegenwoor
dige ziekte kan deze reis, wanneer daartoe
besloten wordt, hoogstens in zooverre in
verband gebracht worden, als zjj zich
door de behoefte aan ontspanning ver
klaart.
Woensdagmorgen werd aan het Keizer
lijk paleis aangeplakt een bulletin luidende:
„De wonde der operatie aan de stem
band is sinds den 19den geheeld, De
Keizer moet nog eenigen Ijjd zjjn stem
■paren, totdat de heeling krachtig genoeg
is geworden. De Keizer ondergaat thans
een massagekuur aan het strottenhoofd
gepaard met stemoefeningen, vermoede
lijke zal Z. M. zijn «tem na verloop van
eenige weken weer ten volle kunnen ga*
bruikeu".
