Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 36.
Zaterdag 5 December 1903.
Zeventiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnomentaprijs par dria maanden
Franco per poit
Afzonderlijke nummer*
>0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Pnja d
Van 1 tot 6 regel*
Voor iedere» regel met
Ook eeo „Bectifieatie".
Een staaltje van het «cherpziimig
vernuft des heeren Buy*, directeur der
H. B. School, beval hot „Amersfoorlsch
Dagblad" van 27 November II.
Zooai* genoegzaam bekend zal wezen,
heeft de heer Kleber in de raadszitting
van 24 Nov. B. en W. de vraag gesteld,
om, wanneer de rekening der Amers-
foortsche Ambachtschool" bij hen is
ingekomen, die aan den Raad ter inzage
te verstrekken. Deze vraag werd door
den heer K. gedaan, .omdat, nu eenige
bestuursleden gemeend hebben zich in
de beslaande omstandigheden geen her
kiezing te mogen laten welgevallen, er
geruchten de ronde doen als zouden die
leden de schuld dragen van een minder
gunstigen flnaocieelen toestand."
In bovengenoemd orgaan nu schrijft
de beer Buys onder het opschrift „Rec
tificatie" o. a. het volgende:
„Het is namelijk een feit, dat enkele
leden der Vereeniging, welke die school
beheert, hun ontslag als zoodanig ge
nomen hebben, uitsluitend omdat zij
vreesden, dat het loopende gerucht
trent den ongunstigen toestand var
geldmiddelen der school en aangaande
beweerde onregelmatigheden in haar be
heer, wellicht niet geheel ongegrond zou
blijken te zijn
Zoo'n rectificatie is de moeite waard,
en vernuftig bedacht, niet waar De
heer Kleber vraagt inzage der rekening
van de Ambachtsschool, omdat, volgeDS
geruchten, aan de afgetreden bestuurs
leden dier school nog wordt nagegeven,
dat zij de schuld dragen van een minder
gunstigen financieelen toestand. En ni
komt de heer Buys in rjjn „rectificatie*
verzekeren, dat enkele bestuursleden dier
Vereeniging hun ontslag als zoodanig
hebben genomen, uitsluitend omdat
vreesden, dat het loopend gerucht o
trent den ongunstigen toestand van
geldmiddelen der school en aangaande
beweerde onregelmatigheden in het be
heer wellicht waarheid zou bevatten.
Dal zoo'n man onmisbaar wordt ge
noemd en kan zijn in sommige zaken,
zouden we nu waarlijk beginnen te ge-
looven. 't Is niet een ieder gegeven de
waarheid op haar kop te zetten. Deze
kunst kan van den heer Buys worden
geleerd.
De heer Buys besluit zijn „Rectificatie"
met de volgende tirade
„Met dr-ze enkele opmerking wil ik
eindigen, in gedachten „heenstappende"
over alle verdere geruchten en ongegronde
beweringen, U weet wel: op de manier
waarop een wandelaar, wanneer h(j zich
altemet genoodzaakt ziet op zjjn pad
over „iets" heen te stappen, nl.met
afgewend gelaat, en de neus dichtge
knepen lusschen duim en wjjsvinger
Menigeen zal, dit lezende, wellicht den
neus optrekken voor het minder fraaie
slot dier „rectificatie"; van een directeur
eener H. B. School mocht men dan ook
iets anders verwachten. Dat evenwel de
heer Buys zelf over teergevoelige reuk
organen beschikt, wil er bjj ons niet
in. Zjjn zaakje betreffende de Ambachts
school geurt alles behalve welriekend
bij de minste schommeling daaraan ge
voelt men zich geneigd het hoofd om
te wenden tot bekoining van iets aan
genamer a'.mospheer. En toch staat de
heer Buys er midden in.
Of de heer Buys nu beproeven zal
zich met eene .Rectificatie" ook uit
deze onbehaaglijke positie Ie redden,
daarnaar zijn we werkelijk benieuwd.
BUITENLAND.
De minister-president Giolitti deelde
Dinsdag aan de Italiaansche Kanier zijn
regeeringsprogram mede. Hij verklaarde,
dat het tegenwoordige ministerie de
liberale politiek zou blijven voorslaan.
De meest dringende vraagstukken zjjn
de handelsverdragen, de vermindering
van de openbare schuld, de spoorweg
kwestie en de verbetering van den econo-
mischen toestand der zuideljjke provin
ciën. Verder voerde de regeering onder
handelingen over de handelsverdragen
met Oostenrijk-Hongarije, Duilschland
en Zwitserland, waarvan een goede uit
komst is te verwachten.
De conversie der 4'/a procents schuld
brieven wacht slechts op de goedkeuring
der Kamer. Dit zou aan de schatkist
jaarlyksch voordeel van 8 millioen
lire geven.
De regeering houdt zich onledig met
de conversie der 5 percents geconsoli
deerde schuld, hetgeen een bate zou
opleveren van 40 millioen lire.
De regeoring zal strenge bepalingen
vaststellen voor de naamlooze vennoot
schappen, om hel beursspel te beteugelen.
Italië verkeert, wat zjjne betrekkingen
aangaat met de vreemde mogendheden,
in de beste omstandigheden, dank zjj
zjjne bondgenootschappen. De vriend
schapsbanden zijn plechtig bevestigd door
do ontvangst der souvereinen te Parjjs
en Londen. Voorts constateert de
regeeringsverklaring, dat de buiten-
landsche politiek gunstig te noemen is,
dat de toestand der financiën goed is,
en dat de oeconomische welvaart toe-
De regeeringsverklaring eindigt met
de vraag te stellen of het kabinet het
verlrouwen heeft van het parlement.
De verklaring werd met langdurige
toejuichingen begroet.
Het verzoek om revisie, dat van den
ex kapitein Dreyfus by den Fransche
Minister van Justitie ia ingekomen, geeft
de Fransche pers weer slof lol een
jjverige bespreking. Volgens bewering
van de vrienden van Dreyfus zou men
minstens een honderdtal documenten,
die in het voordeel van Dreyfus waren,
eenvoudig niet aan den krjjgsraad van
Rennes overgelegd hebben. Tusschen de
valsche stukken zou een brief zjjn van
generaal De Pellieux. De vervalschingen
zouden het werk zijn van den archivaris
Gribelin en kolonel Henry. De schritt-
vervalschers zouden wetens of onwetens
gedekt zjjn geworden door generaal
Men doet opmerken, dat, zoo de
valsching bewezen wordt, de vervalschers
wegens verjaring der feiten niet meer
kunnen vervolgd worden.
De stukken zijn gezonden naar de
In geval de revisie aangenomen wordt,
kan het hof: 1. een nieuw onderzoek
bevelen; 2. Dreyfus voor een nier
krijgsraad dagen; 3. over het fond der
zaak uitspraak doen, zonder een nieuw
proces. Algemeen denkt men, dat tot
dit laatste zal besloten worden.
De Gaulois merkt hierbij op, dat het
nu 't laatste bedrijf van het kluchtspel
is en Dreylus zal vrijgesproken worden.
De Aurore, de Radical, de socialistische
Petite République, de Lanterne e
Action juichen natuurlijk en zeggen „de
waarheid is op wrg."
De Pa'.rie daarentegen protesteert in
n artikel heftig tegen de heropening
der Dreyfut-zaakzij zegt, dal Combes
niets anders wil dan de aandacht af
leiden van de zaak-Hurabert, waarin
zijne vrienden betrokken zijn.
De Libre Parole ziet in de hervatting
dier zaak slechts de almacht van het
Jodendom en het getuigeivis van knecht
schap van Frankrjjk tegenover hetzelve.
In een artikel, getiteld .Staatsaanslag",
beschuldigt de Liberté generaal André
dat hjj, ondanks de stemming der Kamer
op 7 April I.I., zjjn onderzoek buiten hei
juridischo terrein heeft voortgezet.
Het naschommelen der schunnige
Humbert-zaak brengt ook nog eenige
gemoederen in onrustige beweging.
Deschanel en Méline moeten aan de
enquête-commissie in zake de Humbert-
aangelegenheden het verzoek hebben ge
richt om afschriften van alle in de acten
liggende brieven, die zij aan Frederik en
Thérèse Humbert gericht zouden hebben
en waarvan in de pers spiake was. De
commissie heeft hel verzoek ingewilligd.
Een later bericht meldt: De enquête
commissie deelde den algevaaidigde
Deschanel op diens verzoek den z g.
door hein geschrevenen brief ede.
Deschanel verklaarde daarnp, dat de
brief eene vervalsching was; hij stelde
de zaak in handen van een advocaat.
Aan een protestantsch blad in Zwit
serland wordt uit Parijs geschreven, dat
tengevolge van de aanneming der onder
wijswet in den Senaat 1500 jongens-en
2000 meisjesscholen van geautoriseerde
congregaties, Broeders en Zusiers, zullen
gesloten worden. Daardoor zullen 5 ol
600.000 kinderen len laste van den
Slaat, of juister der gemeenten komen.
Er zal eventjes 20 millioen noodig zijn
voor de salarieering van het nieuwe
onderwijspersoneel, dat de Congreganiiten
moot vervangen. Voor hel bouwen v
nieuwe scholen is 60 millioen noodig
deze 60 millioen vallen geheel ten laste
der gemeenten. Dat vervolgingswerkkornt
dus den belastingplichtigen duur te sl
Uit Rome wordt gemeld, dat de
jubilé-feesten ter eere van de Onbevlekte
Ontvangenis den 8en December a.s. plech
tig zullen worden geopend in de basi
liek van de H. Maria de Meerdere.
Kardinaal Vincent Vannulelli zal des
morgens om tien uur een plechtige H.
Mis opdragen.
De commissie, die gevormd is om hel
gouden jubilé der alkondiging van de
Onbevlekte Ontvangenis waardig te vieren,
heeft reeds een aantal giften ontvangen
voor het .monument", dat een bljjvend
getuigenis zal zjjn van deze jubilé-feesten.
Dit „monument" zal zjjn de versiering
der schilder jj der Onbevlekte Ontvange
nis, die zich bevindt in de kapel der
kanunniken in de St. Pieter. Men wil
de Ijjst der ichilderjj, thans van gips,
vervangen door een bronzen. Maar vooral
zou het comité verlangen, aan de Madonna
van deze schilderjj een kroon to geven
van diamanten en kostbare steenen.
Naar de Romeinsche correspondent
van den .Gourrier de Bruxelles" ver
zekert, zjjn de onderhandelingen tusschen
de Fransche regeering en den H- Stoet
betreffende de quaestie van het nobis
nominevit nog steeds hangende, maar
Pius X loont zich daarb(j evenals I.eo XIII
zoo verzoenljjk mogeljjk. Maar deregeering
van Combes wil van een principieele
kwestie een persoonljjke kwestie maken,
vandaar, dal de oplossing van het ge
schil uitbljjft. Men hoopt nochtans, dat
vóór het aanstaande Consistorie, dat in
het begin van 1904 zal gehouden wor
den, minister Delcassé zjjn collega's in
het ministerie tot rede zal hebben ge
bracht. De Paus zul dan de negen
bisschopszetels, die thans vacant zijn,
van titularissen kunnen voorzien.
Te Berlijn loopen nog onophoudeljjk
ongunstige geruchten, dat zich onver
wachte complicaties zouden hebben voor
gedaan, welke slechts zeer zelden voor
komen na de verwijdering v&n de zoo
genaamde „zangerspoliep".
Ir de kringen van het hof zou
dan ook ongerustheid heerschen, omdat
er raad moet gepleegd zjjn over de
noodzakeljikheid van een nieuwe operatie.
In tegenstelling met die berichten ia
Fransche en Engelsche bladen over den
gezondheidstoestand van den Keizer, ver
neemt de Nat. Zlg. van wel ingelichte
zijde, dat de vorderingen, die 's Keizers
herstel maakt, volkomen bevredigend zjjn.
't Moet nu eenmaal vastslaan, dat de
Keizer naar het Zuiden zal trekken, om
er den winter door te brengen. Men
weet echter nog niet waar.
Als bewjjs, dat de toestand des Keizers
bepaald niet ongunstig is, kan zeker
dienen, dat prof. Schmidt, die Z- M.
geneeskundig behandeld heeft, het Neue
Paleis heeft verlaten en naar Frankfort
a/d Main is teruggekeerd.
BINNENLAND.
De .Osservatore Romano" bevat
tiet volgende bericht
Van ofllcieele zjjde zjjn wjj uitgenoodigd
Ingezonden.
Coöperitiavo Boerenleenbank
te Achtevold.
Zeer beleefd rarzoek Ik n een pluisje in
uw veel gelezer nul. Ofschoon hot spreek
woord: „Woordon wokken, voorbeelden trek
ken", op de meeste gevallen, die waardoering
verdienen, kan worden toegepast, schijnt het
toch n, j' het geval met de Coöp. Boeren
leenbank te AchtevoM. Deze heelt bijna twee
jaren met schitterend succes gewerkt, zonder
dat na hare oprichting het ledental aanmerke
lijk is vermeerderd, of dat er op andere
platteiandsdorpen in hare omgeving werden
opgericht. Deze omstandigheden noodzaken
er ondergotoekende toe, n haar doel en wer
king meer bekend te maken en n op te
wekken tot navolging en medearbeid.
Sinds jaren sijn door de landbouwers
coöperatieve vereenigingen opgericht om
door gezamelijk veevoeder, meststolfen of
wat ook in le koopen, de prijsen moor en
meer te matigen. Hoe goed ook deze coöpe
raties werken, toch schijn! steeds nog lots
aan hare deugdelijkheid te ontbroken. Hier
te Achteveld had men er nooit aan gedacht
een bond op te richten; alleen waren sommige
landbJhwers aangesloten bij dien te Lensden,
doch genoegzame doelname om zichzelf te
vereenigen, bestond niet. In het jaar 1901
werden echter voorbereidselen gemaakt tot
het oprichten eener Coöp. Boerenleenbank,
Verschillende meeningen, hoe die zou werken
of ook wel bestaan, werden genit, doch slechts
eene msand na haar beslaan bleek roods.
dBt genoegzame deelname bestond out hsren
bloei te verzekeren, dsar reeds een bedrsg
van f2920 was iDgolegd en f>2 personen het
lidmaatschap hadden aanvaard en de persoon
lijke aansprakelijkheid op zich genomen.
Het Bestunr dezer, waarvan sommigen lid
waren geweest van den Boerenbond te
Lensden, wist, dat gezamelijk inkoopen voor-
deelig was, en Btolde de algemeene vergade
ring voor na het in werking treden der
Bank. zich op coöperatieven grondslag vee
voeder aan te schaffen. Met algemeene slem-
men werd het aangenomen en reeds werd
eene commissie benoemd, welke zich met
die werkzaamheden zon belasten. Nadat eene
bank in werking zon treden, vond dit voor
stel eerst ingang bij het publiek, omdat niet
allen steeds over contanten hadden te be
schikken, als de voederartikelen van den
Boerenbond te Lensden moesten ontvangen
worden. Na lid te zjjn geworden van de
Bank was dit geen bezwaar meer, daar men
in dergelijk geval van haar geld kon leeuon.
Maar, omdat men, zoo men geld van do
Bank leent, naar gelang een of twee borgen
leening to sluiten. In overleg echter met
mannon der wet werd ook deze moellijkhold
uit den weg geruimd. Men beBloot gozamoUjk
een som te leenen, waarvoor de leden onder
ling borg waren. Aldus mocht hot gelukken
genoemde commissie werd in hot eerste levens
jaar reeds voor ongov-ir 120000 aau voeder-
artlkolon aangekocht en van af 1 Januari
1908 tot 1 September 11. is voor f 150-12,71'
ingeslagen. Laaiatgenoemde moellijkhold
zon niet voor hier en la'er niet voor elders
groote last veroorzaken, daar borg worden
voor geld van eene bank systeem Baiffelsen
nagenoeg geen moeite met zich sleept, omdat
het reservefonds eer wordt aangesproken,
dan de borgen. Dit zal spoedig toereikend
z|jn om te angstvallige personen te bevredigen,
want, ofschoon de Bank alhier geringe winst
neemt, was haar zuivere winst verleden
jaar (213.
Dat velen hebben ingezien, dat zich te
verecnigcn voor den landbouwer nuttig is,
bewijst genoeg bet groot aantal leden, dat
in de eerste maand van het bestaan dezer
vereeniging toetrad. Meer konden echter
door deelname de Bank steunen, want hoe
grootor omzet, des te voordeeliger kan men
werken, daar toch personeel moot worden
aangesteld, wiens werk daardoor wol ver
zwaar, maar niet In die mate, dat de uit
gaven voor dlo posten meer vorderen. Waarom
talmen x|j toch of blijven zij misschien geljeel
weg? Doen zij het, omdat ook zij zoggen,
zooals meermalen hier wordt gezegd: „De
Bank is zoowol goed yoor niot-luden ai voor
lodon, omdat do concurrentie er door ver
meerderd wurdt?" Hierom mag men niet ver
wachten, dat allen hot doen, want alzoo
bowijst men egoïst te z|jn. daar men anderen
hoell laten tobben, zonder dat men dankbaar
is voor hot voordeel, dat u door hen ont-
vangon hebt.
De leden van het Bestuur, Raad van Toe
zicht en Comtnisaie hebben in het begin mot
groote moeilijkheden (e doen gebad om
het Coöp. bedrijf te doen .rorden, wat het
nu la. Zoo het nu is, gelijk u beweert, dat
u eenzelfde voordeel geniet als zij, waarom
wil u dan niet ala lid toetreden om later nog
meer bevoordeeld te worden. Ook anderen
kunnen deze Banken steunen, want een leen
bank, gelfik bier, bepaalt zich ook om spaar
gelden van niet-leden tegen matige rente
aan le nemen. In deze omgeving en andere
plattelandsgemeenten z|jn vele personen, die
er belang bij hebben, dat het den boer goed
gaat. Er worden tegenwoordig meer be
vredigende loonen voor veldarbeid uitbetaald,
wat niets meer dan bili(jk, doch dikwijls
voor den landbonwer onmogelijk is. Derge
lijke arbeiders sijn dikwijls in staat een
weinig te bewaren om zich in later meer
zorgwekkende jaren te helpen of ook «rel
om zelf iets te beginnen. Zoo z|j die zuur
verdiende spzarpenningen bij eene boeren
leenbank deponeerden, zouden z|j den boer
stounen on eene vereeniging in guns'iger
omstandigheden brengen, waarvan zij zelf
later lid wenscbnn te worden. Door dien steun
doon zij, wat ook de Regoeribg doet. Deze
verleent aan de Centrale Balffeiaen Bank to
Utreuhi f2600 om do onkosten voor inspectie
te bestrijden en geeft aan olko pa» opge
richte bank 1176 om In de onkosten van
oprichting te vooizion.
Ofschoon do Batik «Ihier zich in bevredi
genden toestand bevindt, zal toch niet over
bodig z|jn den wensch te uiten, dat moer
personen als lid toetreden en meer hunne
gelden gaan beleggen b|j deze soliede in
stelling, dat meer banken volgens de be
doeling van Railfeisen in deze omgeving
worden opgericht om te verkrijgen, wat
hoogst noodzakelijk is, verbetering in het
landbouwbedrijf.
U, Mijnheer de Redacteur, mijn harteiijken
dank brengende voor de verleende plaats
ruimte bl|jf Ik b|j voorbaat uw zeer
Dlenstw. Dienaar
W. v. d. HENGEL,
Kassier.
