Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 38.
Zaterdag 19 December 1903.
Zeventiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden
Franco per post
Afzonderlijke
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoortt
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Frije der Advertentrèn
Van 1 tot 6 regelt
Voor iedorea regel meer
Wegen» het fee»t
van Kerstmi» op
Vrijdag 215 December a.a. aal
de EEHBODE reed» Don
derdagmiddag verschijnen en
avond» op de post of bij de
abouné's bezorgd worden.
Derhalve verzoeken wij be
leefd advertentlfin en tor-
re»ponden 11n tijdig aan
ons bureau te willen Inzenden.
De Katholieke Kamerelub.
Het wat te voorzien, dat de machtige
indruk der verrassing, door Minister
Bergamius gebracht met de intrekking
van artikel 109 der Militiewet, zou plaats
maken voor gevoelens van dank en
erkentelijkheid aan de Regeering en niet
minder aan de Katholieke Kamerclub,
die tot deze heugelijke gebeurtenis zoo
kranig heeft meegewerkt. Thans echter
achten wjj bet niet ondienstig nog met
een kort woord de aandacht te vestigen
op de groote beteekenis, die in dit feit
ligt opgesloten.
Niet, zooals door sommige tegenstan
ders' wordt beweerd, is de intrekking
van art. 109 aan hun oppositie te
dankenevenmin is ze juist de voor
stelling, alsof de Regeering door de
verrassende daad van Minister Bergan-
sius uit dien slrjjd verzwakt zou zjjn
terug getreden. De eene bewering is
niet minder onwaar, dan de andere. De
waarheid is, dat de Minister, toen
hjj was ingelicht, dat onder zijn partij-
genooten in de Kamer een niet te over
winnen weerzin bestond tegen zijn voor
gestelde wijziging der Militiewet, b|j ook
tot de overtuiging kwam zich ernstige
moeilijkheden te bereiden bij aldien hij
zjjn verlangen wilde doorzetten. Met zijn
ambtgenooten ging bij daarom te rade,
welk beraad tot uitkomst had, dat h|j
het veel bestreden wetsartikel introk.
En juist daarom verdient de Regeering,
en in 't bijzonder minister Bergansius,
een woord van warme hulde. Met aldus
te handelen, heeft de Regeering zich
in hare party ineer aanhankelijkheid
verzekerd en tegeljjk den tegenstanders
een niet geringe teleurstelling gebracht.
Deze verkneukelden zich bljjkbaar reeds
in de blijde verwachting eener haar toe
te brengen nederlaag.
Naast de Regeering, w|j zeiden het
reeds, komt der Katholieke Kamerclub
een woord van oprechte waardeering en
hulde toe. Niet door een blufferige op
positie, zooals in de Kamer maar al te
vaak wordt gehoord, wel echter door
verstandig beleid, door handige taktiek,
door vastberaden optreden, heeft zij zich
een benijdenswaardige positie verwor
ven. Toen het critieke oogenblik aan
brak, wist zjj den Minister van Oorlog
te beduiden, dat haar besluit genomen
was en zjj, zoo noodig, een motie zou
indienen, om de behandeling van het
wetsontwerp te verdagen, wat geljjk
stond met eene verwerping. Door deze
vingerwijzing werd het den Minister duide
lijk, dal hem een nederlaag wachtte, doch
deze klip heeft hij met staatsmanswijsheid
ontweken. Eigen opinie bracht hjj ten
offer, maar uit zijne redevoering in de
Tweede Kamer, welke aan de intrekking
van het wetsontwerp voorafging, bleek
ook daghelder, dat de oppositie tegenhet
ontwerp op degelijken grond berustte.
Aan het slot dier rede werd door hem
zelf de verklaring afgelegd, dat de wets
wijziging wel wenscheljjk maar niet
noodig was.
En bij de behandeling van dit ontwerp
in de Eerste Kamer op Vrijdag 4 dezer
gaf de Minister ridderlijk te verstaan,
dat h|j, toen hem de bezwaren tegen
wjjziging van art. 109 der Militiewet
duideljjk waren geworden en de maat
regelen niet zoo urgent waren, ter ver
mijding van den schijn, dat 't hem te
doen was om verzwaring van lasten of
reactie tegen de militiewet, het voorstel
heeft ingetrokken, overtuigd, dat het
beter is ten halve te keeren dan
heele te dwalen.
Met dergelijke mannentaal kon de
Minister slechts rijzen in de achting van
vriend en tegenstander. Het ontwerp
w|jziging-mililiewet werd dan ook zonder
stemming door de Eerste Kamer aange-
Aan de Katholieke Kamerclub even
wel komt de eer toe deze verklaring te
hebben uitgelokt. Zonder haar wakkere
staatkunde zou zeker alweder een ver
zwaring van militaire lasten ons volk
zjjn opgelegd, die, zooals we uit den
mond des Ministers mochten vernemen,
niet noodig is. Hierin ligt tevens een
vingerwijzing, die de Katholieke Kamer
club zich ongetwijfeld zal ten nutte,
maken.
Verblijdend is vooral, dat het Katholiek
Program, de banier onzer partij, weder
fier is ontplooid. Een fraclie onder de
katholieke leden der Kamer bestond,
schreef de „Nieuwe Tilb. Ct.", het
orgaan van hel kamerlid Arts, ,die
zich sterk verzette tegen het artikel 109
en die het Katholiek Program, dat immers
beperking der militaire lasten als richt
snoer stelt, wenscht te bandhaven, ook
tegonover een minister, dien zij overigens
hoogacht en in andere gevallen met hart
en ziel zou bljjven steunen.'1
Derhalve door nobele beweegredenen
gedreven, hebben die katholieke Kamer
leden een succes behaald, waarover z|j
zich, en met hen het geheele land, van
harte mogen verheugen. De Kamerclub
is niet weinig in achting er door gestegen
met baar, en daarvan is men zich dieper
bewust geworden, zal in de toekomst
meer rekening moeten gehouden worden.
Doch hoe meer dit geschieden zal,
des te grooter zal ook de verantwoordelijk
heid worden, vooral ook met het oog
op de hoogst belangrijke vraagstukken,
die onvermijdelijk aan de orde moeten
komen. Toch behoeft uien zich daarover
minder te verontrusten, als ten minste
het Katholiek Program door baar weder
tot richtsnoer genomen wordt.
Terecht mocht bovengenoemd orgaan
nog scbrjjven
„Het is thans echter bewezen, dat
degeljjke critiek van eigen kant de Re.
geering niet alleen niet in gevaar brengt,
maar zelfs ten goede komt. Juist de
critiek van bevriende zijde moet, waar
noodig, de bakens vormen, waardoor
zandbanken worden vermeden. Thans
is slechts op het laatste oogenblik de
klip omgezeild.
.Wanneer in de katholieke pers meer
verzet ware geweest, zou het gevaar,
dat op een klip gestuit werd, niet hebben
bestaan. Wij gelooven, dat de politieke
beteekenis van Woensdag een zeer groote
is, en dat de kracht der Regeering ver
sterkt werd, omdat de wenschel|jkheid
van gemeen overleg gebleken is, en men
heelt ondervonden, dat men niet mag
zeggende Rechterzijde slikt toch alles.
„En om al deze redeneD heeft de
fractie der katholieken, die stand heeft
gehouden op het terrein van het katho
liek program, zich dubbele verdiensten
verzameld voor het algemeen."
Dat echter minister Loeff met het
Katholiek Program niet alt[jd genoeg
zaam rekening houdt, bewjjsl hetgeen
h|j dezer dagen in de Tweede Kamer
heeft gezegd ten opzichte van het herstel
der doodstraf. Wanneer de beveiliging
der maatschappelijke rechtsorde ze eischt
zal hjj er toe over gaan. Wanneer dit
nu wezen zal is 't geheim des Ministers.
En toch luidt bet Katholiek Program
.Als beginsel sta de uitspraak, dat de
Overheid, die uit God is, het recht bljjft
om te straffen met de straffe des doods."
Een andere uitspraak van het Katho
liek Program voorkomende onder „Zaken
van recht" luidt: .Rijksopvoedingsge
stichten en gevangenissen voor jeugdige
misdadigers moeten worden toevertrouwd
aan erkende Kerkgenootschappen en
daartoe in het leven geroepen liefdadige
instellingen, behoudens het toezicht van
den Staat."
.Toch zegt het Huisgezin, dit
meedeelende zullen alle vijf de tucht
scholen, die we krijgen, neutrale inrich
tingen zjjn. Niet één zal een confessio
neel karakter dragen."
En mr. J. A. Loeff heeft nog wel
het Katholiek Program mede door zjjn
handteekening bekrachtigd.
Aan de Katholieke Kamerclub nu de
vereerende taak ook dezen Minister in
zjjn politiek beleidvol nader te dringen
in de veilige richtiDg van het Katholiek
Program.
BUITENLAND.
In Duitichland zal de ongerustheid
over den toestand des Keizers nu zeker
wel geweken zijn.
In de zitting van den Rijksdag deed
de president, graaf Ballestrem, mede-
deeling omtrent de ontvangst van het
Rjjksdag-presidium door den Keizer. Z. M.
was weer, gel|jk vroeger, volkomen nor
maal en op dreef, verklaarde do presi
dent onder levendig applaus van alle
banken.
In den Rijksdag heeft een merkwaardig
debat plaats gevonden tusschen den heer
Bebel en den Rijkskanselier, graaf Von
Bülow, waarbjj de laatstgenoemde het so
cialisme geducht aftakelde. Op de vraag
hoe het er in de toekomststaat, door de so
cialisten voorgehouden, wel uit zou zien,
bleef Bebel het antwoord schuldig. Onder
levendigen bjjval, verklaarde graaf Von Bü
low: Boven hetsociaal-democratisch kamp
waait niet de vlag der vrijheid. Wanneer
de sociaal-democratie overwint, kan de
ruwe dictatuur van den sabel zich doen
gelden. Maar het doorzicht van het
Duitsche volk, en de kloekheid van de
Kroon en hare raadgevers zullen de
sociaal-democratie overwinnen."
Het Centruraslid, dr. Schfidler hield
ook eene zeer merkwaardige rede. Aller
eerst besprak hij de financiuele hervor
mingen en brandmerkte daarna de onbe
grijpelijke ruwheid in het Duitsche leger.
Het volk, zeide hij, heeft er recht op,
dat z|jne zonen, hetd ierbaarste, wat het
heeft en die het, wat toch al zwaar
valt, aan het leger moet afstaan, althans
behandeld worden als menschen. Ver
volgens merkte Spr. op, dat de vreedzame
beslechting van geschillen tusschen de
burgers en de deelen des rjjks, welker
wenschelijkheid in de troonrede was
uitgesproken, ook hjj zeer wenschel|jk
en prijzenswaardig vond; maar dat dan
ook begonnen worde met den Katholieken
geljjk recht te geven als den protestanten
in alle deelen des rijks.
Voorts bracht dr. Schftdler nog ver-
FEUILLETON.
De klokkenluider
CHANCEAUX.
(.Slot.)
I) Toen de klokkenluider Maurice Ragueneao
ecoige weken later weer te Cbaoceanx terug
kwam, was b(j too veranderd, dat alleen zijne
taster hem herkende en hem de trenrige mede-
deeling deed: Wg zjjn overwonnenI Het gebeele
land ia onderworpen, en iel Cs te Cbanceanx ie
een repnblikeinsebe gemeenteraad ingesteld en
zelfs "een atdeeling der .Blauwen" gestatio
neerd I Eo, acb I zelfs de klok onzer kerk, uto
klok is gestoleot"
Met verslagenheid veraam de klokkenluider
dit bericht, etak zijne zuster Marie-Anne ijlings
de hand toe en snelde daarna vol woede heen,
om deze voor hem zoo vreeselgke misdaad te
wrekeo. Van af dien tjjd ging hg alleen op de
Blauwen al, overal, eomtjjda ook met eeoige
andere vertwijfelden. Waar hg alleenstaaade
soldaten kon bekruipen, waren zjj verloren.
Weldra trad hjj op den openbaren weg hen
in den weg, daagde ben nit en doodde ben in
een woedend tweegevecht.
Ten gevolge van Robespierre's val den Sen
Thermidor (17 Juli 179*) ontstond er een nieuwe
strjjd in de Veodte ooder Stoffiet eo Laroche-
squelin, die zich met Chsrette trachtten te
rereenigen, welke zich oog steeds bad stasodo
[ehoudco. Ook de koningsgezioden van Chan-
:o»oz en omstreken lieten zich door deo klokkcn-
troepeo tan Tborean. Een twintigtal d<
moedigste koniogsgezinden wierpen zich -
onder aanvoering van den klokkeolnider i
volgden hen.
Marie-Anne, vol moed, verwachtte baren
broeder reeds op de plaats, waar ds klok had
gehangen. De abbé Blainvillain, die eerst den
eed door de Republiek gevergd, bad afgelegd,
doch daarna zjjo aival van de katholieke Keik
diep had berouwd en door eeo des te moediger
belijdenis zocht Ie boeten, sloot zich bij ben aan.
In allerijl bracht men mnnitie eo levensmiddelen
op den laren, welke beroofd van zjjn klok, naasl
de geblakerde ruinen der reeds lsog door de
beodeo der Republiek verwoeste kerk, dear nog
Iroltch eo machtig stond.
Weldra weerklonken de trommen en trom
petten der vgaoden aan deo ingang van hot
dorp. Toen zjj, geen gevaar vermoedend, op de
markt aankwamen, doorboorde een kogel van
den klokkenlaider deo officier, die aan 't boofd
der troep reed, en een snel en zeker vuur uit
oils openingen dea torens deden er weldra nog
oen twaalftal vallen. De troepen verschansten
begon
Helen do geweren, zoodra z(j algescboten waren,
door de vrouwen weer leden, eo waar zich eoo
Blauwe liet zien, was hjj een zeker doel. Do
klokkeolnider scheen als in een roes vsn strijdlust
te verkeerenl Eiken vjjand, dien hij neerschoot,
risp h(j toe: .Dat is voor de veertien vrouwen,
die generaal Grigean liet doodschieten, en dat
voor de onschuldige kinderen, die gjj te Bellierre
hebt laten vermoorden, dal voor le Pleasis,
welks iowooers gjj verbrsnd hebt!"
Ecoige mslen deden de Blauwen eene poging
om bjj de dear vso den toren te komen, doch
werden telkens met groole verliezen efgeslsgeo.
Ten slotte trokken zjj zich geheel terug achter
de dichlsibjjstaande hnizen en de slrjjd was
voor 't oogenblik geëindigd.
De royalisten badden nog geen dooden en
slechts eenigo lichtgewonden. Reeds sprakeo de
vrouwen en zjj, die niet veel van den krijg
wisten, ocnige woorden van hoop. Do klok
keolnider echter lachte grimmig. Mneseao,
die ook bier niet ontbrak, sprak somber bjj
zichzelf over den bloedrooden glans der Moeder
Gods-medaille. De abbé Blainvillain riep: .God
sla de rechtvaardige zaak bjj, bidt kinder» I"
Nog badden zjj geen tjjd gehad aan zijn ver
zoek te voldoeo, of daar riep de klokkenlaider
met laid klinkende stem: ,Asn de schietgaten,
brotders, zjj komen I"
Op dal oogenblik zag men eene sterke af-
deellog Blauwen, een hoog beladen wegen met
stroo en takkenbossen
uit een der naaste straten op dan toren
Hoovelen ook vielen onder bel moordende lood,
bel gelokte hno ioch len slotte de wagens
voer de deur des torens om le werpen en het
Bjj de vertwijfelde pogingen om den brsnd
to blnsschen, stelden zich do royalisten meer
dao lot dan toe aan doodsgevaar blool, eo weldra
zocht nn deze, dan gene een hoek op, om,
beacbnt voor vnnr en kogelt, den dood in te
gato. Ook de abbé zonk gewond neder, en, do
verschrikkingen van znlk een strjjd ongewoon,
riep hij nit: .Men moet zich overgevenl"
.Zwijg," riep de klokkeolnider, .dank God,
dat B|| n in Zgoe genade den martelaarsdood
schenkt, nadat gij van Hem en den katholieken
godsdienst zjjt afgevallen I"
Vol godsvrucht vonwde ds srme abbé zijné
handen en zonk biddend op de knielo. Een
tweede kogel maakte oen einde aan zjjn leven.
De vrouwen waren gevlneht (ot onder bet
dak van den toren; alleen Marie-Anne gut
kalm voort de geweren baars broedsrs te lsdsn,
welke bij Ibins, zonder bedekking te zoeken,
met zekere, doodeljjke uitwerking uit het toren-
venster afvuurt. Twee kogels bebbeo bom reeds
getroffen, zoodsr te anders din met een ver-
acbteljjkea glimlach le bescbonwen. Daar door
boren hem twee kogels te gelijk de borst. .Ein
delijk, God zjj gedankt 1" roept hij; zijn wapen
ontvalt hem en hjj stort ruggelings in deo
vuurgloed der brandende trap. .Maurice, ik
volg n I" roept zjjo tronwe zustor, en stort bun
Zelfs de I
met vuren, roepen den overlevenden .pardon"
toe eo b-proeven de gloeiende mssas le verwij
deren, teneinde naar boven te komen om te
redden, wat nog te redden valt,
Hot was echter niel mogelijk anders dan met
ladders tot onder het dak te komen, waar do
vrouwen samengedrongen zaten. Van do moDneo
was niemand meer in leven, geen enkele te
vinden. Stervend of dood, nit zwakte of vrij
willig, waren allen in den vnarpoel gevallen.
Toen de vronwen, half verapiacbt van dorst,
zwart van den rook, sidderend van doodsangst
langzaam ds ladders afklommen, hielpen haar
de Btanwen gedienstig, sloegao hssr banna
msntels om, bemoedigden, troosten en liefden
tiaar op site wijzen. De dragonder* namen deze
offers vsn trouw san God en Koning voor zich
op 't paard en brachten haar naar Chomitté,
waar z(j goed verpleegd wordon, tot ds rost
en kelmte in de Tendeé was teruggekeerd.
De wiarljjk wonderbaarlijke heldenmoed der
mannen en vrouwen van Chanceau, dien zjj
tot boede en bescherming van het Allerhoiligite
toonden, ontwapende zelfa de gruwzaamheid
der bloeddorstige Republikeinen I
Van de Igken van Maurice Ragneooaa en
diens trouwe raster Marie-Anne, vond men bi)
het wegruimen van bet pain geeo a poor moer.
Bonne schitterende heldeoflgnren werdao echter
steeds in denkbare herinnering gebonden door
ds inwoners ..jj Cbsnceanz.
