DEEEMBODE
lieblad
Bijvoegsel.
Donderdag 24 December'*1903.
/entiende Jaargang.
Fifin mflfldifffl VPfinW ^aar "aal[ bl(M!ide. ZÜ was dapper en voren zag hem scherp aan en sprak:
vastbesloten, practisch en doortastend .Morgen, heeren is het Paaschfeest, en
Het was Paaschzaterdag, den 8sten
April van het jaar 1871. Buiten Parjjs
lag het kolossale leger der Duitschers,
dat kalm en bedaard, maar met ijzeren
vuist de hoofdstad omsloot, zoodat geen
muis in of uit kondaar binnen, in de
ongelukkige stad zelf, was het treurig
gestelddaar heerschte burgeroorlog,
en hielden de communisten hun bloed-
gericht. Paleizen en kerken werden ge
plunderd en neergebrand, geestelijken
gevangen genomen, de aartsbisschop
zelfs zuchtte in den kerker, het recht
van eigendom bestond niet meer, alles
was prijsgegeven aan roof en plundering.
De communisten hielden huis op een
wijze, als de meest verbitterde vijanden
het niet zouden gedaan hebben. Bloed en
vuur, rouverijen en misdaden stempelden
hun schrikbewind. Niemand was zijn
leven zeker.
Het was Paaschzaterdag, maar het
Paaschfeest zou in weinig kerken ge
vierd worden de geestelijken waren ge
vangen genomen en ter dood veroor
deeld.
Ook de kerk van St. Eustachius was
van haar herder beroofd. De pastoor,
abbé Simon, zuchtte sedert weken in de
gevangenisgeen H. Mis werd meer
opgedragen, geen Sacramenten meer
toegediendde kerk was leeg en ver
laten.
Den volgenden dag was het Paasfeest.
,Zoo kan het niet langer gaan. Wjj
moeten onzen pastoor terughebben, op
het Paaschfeest moet een H. Mis worden
opgedragen sprak juffrouw Lemoureux
voor een groote vergadering van vrouwen
uit de .Hallen" en zij vond algemeen
bijval.
De hallen te Parijs zjjn groot, uit jjzer
en glas opgetrokken ruime gebouwen,
waar dagelijks de voornaamste levens
middelen zijn te krijgen als: vleesch,
groenten, gevogelte, visch, boter, kaas,
eieren, vruchten enz. Het aantal banken,
waaraan verkocht wordt, bedraagt onge
veer liOO, en het aantal verkoopsters
is ongeveer 20000, terwjjl de koopers
en koopsters niet te schatten zjjn. Er
wordt dageljjks voor minstens een half
milioen omgezet. De vrouwen uit de
Hallen zijn de verkoopsters, eerlijke,
flinke, brave vrouwen uit het volk, alge
meen bekend en geacht, maar ook in
sommige gevallen gevreesd. Ze heb
ben een groote macht in Parjjs en zjjn
zich daarvan zelf bewust. Zij zijn aan
eengesloten en goed georganiseerd en
dat is haar kracht. Buitendien zijn er
nog duizenden en nog eens duizenden,
die met deze verkoopsters min of meer
in betrekking staan. Juffrouw Lamoureux,
een weduwe, nog in de kracht van haar
jaren, met een flink figuur en welbe
spraakt, was in 1871 de eerste en voor
naamste van haar medeverkoopsters.
zoeken, is B6t1BTO!P|f,'de^rOBd4reinhgen
te bevestigen, van waaruit de gebeele
deelneming der Katholieken aan het
openbare leven moet geleid worden.
Leo XIII zaliger gedachtenis, Onze ver
heven voorgai ger, gaf duideljjk aanwij
zingen voor het openbare werken onder
het Christelijke volk in de heerlijke
encyclieken „Quod Apostolici num<
van 28 December .1878, .Rerum
varum" van 15 Mei 1891 en .Graves
de Communi re" van 18 Jan. 1901, en
nog in eene bijzondere instructie, die
uitging van de congregatie voor buiten
gewone kerkelijke aangelegenheden. En
Wjj, die niet minder dan Onze voor
gangers erkennen, dat het openbare
werken onder het Christelijke volk op
correcte wjjze geleid moet worden, ver
langen eene nauwkeurige en volledige
inachtneming van deze wijze voorschrif
ten, waaraan niemand in de toekomst
het wage zich te onttrekken. Om ze nu
gemakkelijker bijeen te hebben en in
te prenten, hebben Wij ze korteljjk in
de volgende paragraphen samengevat,
als grondregel voor het openbare wer
ken in het Christelijke volk. Deze voor
schriften moeten voor alle Katholieken
vaste regelen zjjn voor hunne houding.
Haar zaak bloeide, zjj
vastbesloten, practisch
en wat het voornaamste waszjj was
goed katholiek en stRk dit niet onder
stoelen of banken. Vandaag hadden zjj
er over gesproken hoe morgen, Paasch
dag, een H. Mis in de St. Eustachius-
kerk, die juist tegenover de Hallen lag,
zou worden opgedragen, daar de pas
toor gevangen zat.
,We hebben nu genoeg gebeden"
sprak juffrouw Lamoureux tot de anderen,
.we moeten nu de handen uit den mouw
steken. Onze Lieve Heer geeft ons geen
tong alleen om te spreken, maar ook
om voor anderen te spreken, en Hij
geeft ons handen, armen en vuisten om
ze te gebruiken. De heeren op het stad
huis bekommeren zich niet veel om
bidden, daarom zullen we ze op eene
andere manier laten bljjken, wat we
willen, onze gevangen pastoor zal vrij
komen en wij zullen morgen een Paasch-
mis hebben. Gij allen, en wie we nog
onderweg tegenkomen, gaat mede naar
het stadhuis, dan zuilen we eens zien
wie er baas is in Parjjs I"
Eenigen meenden, dat het een beetje
te gewaagd was, maar juffrouw Lamou
reux sprak:
„Zoo de regeering, zoo de onderdanen 1
Deze heeren wijken alleen voor geweld,
we zullen het dan ook toepassen I Ter
wille van den godsdienst moet men geen
eerljjk middel onbeproefd laten, en als
wjj vrouwen naar het stadhuis trekken,
steekt daarin geen kwaad."
.Maar waarmede wilt ge de heeren
vermurwen, als ze ons den pastoor niet
willen teruggeven
Juffrouw Lamoureux zag de vraagster
van terzjjde aan. „We hoeven niet mooi
te praten om ze goedgunstig te stem
men, uit vrees voor onzen toorn zullen
ze toegeven" riep ze I
,En als ze niet willen en ons verzoek
afslaan.
.Daar denk ik niet eens aan", sprak
juffrouw Lamoureux, ,ze zullen ons den
pastoor teruggeven. Maar nu genoeg ge
praat vooruit naar het stadhuis I"
En een menigte van duizenden markt
vrouwen togen naar het stadhuis. Onder
weg sloten zich nog velen bjj hen aan.
Juffrouw Lamoureux en een half dozjjn
gezellinnen liepen onverschrokken de
trappen op. De wacht en de politie lieten
ze wjjselijk ongestoord voorbijgaan.
Blanqui de gevreesde voorzitter en zjjn
ambtgenoot Pyat zaten samen aan de
groene tafel te werken, elk met een
flesch wijn voor zich. Een paar andere
vertrouwden waren eveneens aanwezig,
toen de vrouwen met juffrouw Lamou
reux aan het hoofd binnentraden. Blanqui
zette groote oogen op toen de vrouwen
binnen kwamen, doch toen hjj merkte,
dat het .volksvrouwen" waren werd hjj
beleefd.
„Wat willen de dames -" vroeg hjj.
Juffrouw Lamoureux ging wat naar-
hem scherp aan en sprak
.Morgen, heeren is het Paaschfeest, i
we hebben geen geesteljjke om een
heilig misoffer op te dragen."
„En viel Blanqui snel en kwaad
opspringend haar in de rede „Wat zou
dat
Juffrouw Lamoureux ging kalm verder;
.Geef ons, als ik u verzoeken raag, ons
onzen pastoor Simon terug of
„Of' vroeg Blanqui luid lachend,
maar zijn lachen verstomde, toen de
spreekster een paar stappen vooruit
kwam, vlak voor hem ging staan, hem
met lonkeleude oogen aanzag met de
band naar het raam gericht sprak
„Of ge zult voor de vrouwen uit de
Hallen moeten zwichten I"
Blanqui ging zitten. De vrouwen uit
de Hallen dat was een macht, waar
niet mee viel te spotten en waarmee
men rekening moest houden. Hjj zag
zwjjgend Pyat aan. Deze stond reeds
aan het raam en keek naar buiten en
gal Blanqui een teeken, bjj hem te komen.
Beneden voor het stadhuis stonden zoo
ver men zien kon hoofd aaD hoofd dui
zenden en duizenden vrouwen, rustig
wachtend het oog gericht naar de ramen
der raadszaal.
.Drommels, dat zjjn er veel 1 Daar
valt niet mee te spotten" sprak Pyat.
Hij riep een klerk.
„Hoeveel groentenverkoopsters zjjn er
te Parjjs-"
.Volgens de laatste telling zes duizend".
,En vleeschverkoopsters
.Niet veel minder."
.Hm dat is al een heel leger en
een met wilskracht."
,En hoeveel vischvrouwen-"
.Dat zjjn de gevaarljjkste, ze zjjn nog
erger dan de Pruisen, dan komen de
fruitverkoopsters, boter- en kaashande-
laarsters een heel legioen I" sprak
Blanqui.
.Dan komen nog moeders, schoon
moeders, grootmoeders, tantes, nichtea,
dochters, schoondochtersVerder
nog mannen, zoons, schoonzoons, zwa
gers" sprakPyat, .kjjk eens, hoe ze
allen naar boven zien het Ijjkenwel
allemaal geladen dynamiet patronen. Ik
begin bang te worden."
.Het is geen gekheid. Ze zjjn in staat
je levendig te braden en te roosteren
hier op het stadhuis."
.Mag ik antwoord hebben?" vroeg
juffrouw Lamoureux met eene stem zoo
scherp als een pas geslepen mes.
Blanqui trad naar voren en sprak op
een beleelden en vriendcljjken toon .Om
de groote verdiensten der vrouwen van
de Hallen heeft het comité besloten uw
verzoek in te willigen, maar om alle
opzien te vermijden, zal, als gjj het goed
vindt, de pastoor eerst morgen vroeg
om 4 uur uit de gevangenis ontslagen
worden."
.Dat zal ik toestaan' sprak juffrouw
Lamoureux met het gezicht eener ko-
rwijk, Hilversum, Hoogland,
Pr*]* <tac Adiarc«ntl»iii
6 regels
reu regel meer
cl Silo.
o oitsrlUk Vrt)di«avoBd
ische
Jgers
oeld.
gen"
fd
roost
ioog-
werd
Ideld.
Grondregelen voor het open
bare werken onder het
Christelijke volk.
1. De menschelök» maaUcb»ppij, «ooalaGod
baar heeft iogealtld, beitaa» ai» on«°|0|'"
elementen, e.en.l» de leden .w hetmeoachelBk
lichaam oogelgk ago; se alle gelgk le maken
ia onmogelijk.^ verschillende
u I.iiun hierin.
[iogeo vanonderlingeo
Chrimelgke democratie moet ver
see/'veraf'a'aa™ Mn'^'o^r'
democratie; deze sociale den
tol basis de beginselen des geloof
tbolieke moraal, en sjj kwetst ii
oplicht bel onaaotastbire reebt Tc
ten eigendom.
13. l)e Christelijke democrat!
niet meDgeo in de politiek, lü moe
dienstbaar gemaakt noch aan de f
aan politieke doeleindei
t zjjn e
erd op bel oatuurrreht en de
het Evaogelie De Cnristelgke
deelnemers aan welke Katholieke orga
nisaties ook, is de openbare beljjdenis
des geloofs, heilige levenswandel, rein
heid van zeden, gewetensvolle beoefening
van de geboden Gods en der Kerk. En
wel, omdat dit de plicht is van icderen
Christen en ook, omdat de tegenstander
zich in acht zal nemen, als hjj niets
kwaads van ons te zeggen het ft (Tit.
II, 8).
Wjj verhopen van deze Onze bemoeiin
gen voor het gedijen van de deelneming
der Katholieken aan het openbaro leven,
bijzonder in Italië, met de hulp van Gods
zegen, rjjke en heerlijke vruchten.
Gegeven te Rome, bjj St. Pieter den
18»f December 1903, in het eerste jaar
van Ons Pausschap.
PIUS P.P. X.
huidige orostaodigbcdeD iedi
14. Do Christ el|]ko demc
strikten plicht afhankelijk te
indorwerping
set is geen vc
sprechto gndsv
goede saken U
sjjo gnedgekeurc
15. Opdat c
ertegenwooi
K-hoor
algeheels
■lie gver oocb een
zelfa io zich schoone eo
ernemeo, wanneer z\j Diet
Christelijk democratische
dmg bebbe, zal Sjj io Italië,
lor het werk der congressen eo de Katholieke
imbé's moeten geleld wordeo, det ia zoovele
ren van lolT-Ijfk streven, veel verdiensten
iert jegeos do Kerk eo waaraan Pioa IX eo
)0 XIII deo last oplegden de algemeene
ilholieke bewoging io lelden, altijd oader
tscberming eo opperleldiog van de bisachoppeo.
16. De KaihoUeke schrijvers moeten lo olies
wat belraft de godadianaUge belangen en de
Bij den aanvang van bnt jaar 1901
De wisseling van twee jaren brengt eene
ernstige stemming in 's menschen ziel.
Immers ze doet haar denken aan het kort
stondige des leveni.dat met de jaren voorbij
snelt; ze doet terugzien naar hetgeen
in het atgeloopen jaar der menschheid
wedervaren is, en dan dringen thans als
met onstuimige vaart herinneringen op
aan gebeurtenissen, welke het jaar 1903
stempelen tot een tjjdperk van grootsche
en gewichtige beteekenis in de geschie
denis. Slechts zjj hier met een kort
woord aan enkele herinnerd.
En dan herleeft voor den geest, hoe
in het begin van het oude jaar teekenen
mare uit Rome, niet het Katholieke
Nederland, maar de geheele Katholieke
wereld schokken tot in het diepst des
gemoeds. Zjj trilde nog van ziclsgenot
over het groote voorrecht door God haar
geschonken, met den roemrjjken Paus
Leo XIII zjjit 2ö-jarig pontificaat to mogen
herdenken. Daarbjj had zjj de bljjde vol
doening mogen smuken dezen Plaats
bekleder Gods ook door onkatholieke
vorsten en staatslieden met warme
geestdrift als een der uitneiuendste en
grootste inannen van onzen tjjd gehul
digd te zien. Doch ook deze vreugde
werd maar al te ras door droef lieid
vervangen, wjjl het leven des Pausen
onverwacht door een ernstige ongesteld
heid scheen bedreigd.
Wel kwam deze droeve mare niet
geheel onverwachts. De volheid der jaren
was reeds lang gekomen en de beminde
Paus Leo had de wereld er op voor
bereid, dat zjjn stervensuur begon te
naderen. In de plerhtige audiëntie, die
Z. H. verleende op 20 Febr. 1903, bjj
de aanbieding van het feestgeschenk, de
tiara, sprak de hooge Feesteling ook deze
veelbeteekenende, liefdevolle woorden;
,A1 deze bewjjzen van liefde schenken
Ons troost in de bitterheden onzer zorgen,
vooral omdat dit alles geschiedt tot
meerdere eer van Onzen Heer Jezus
Christus.
„Met liefde drukken Wjj daarom u
allen aan Ons hart, op de eerste plaats
dierbare zonen, die bet initiatief tot
de leidiog van deze plechtigheden
u genomen hebt. Uw jjver en de
geD, door u hierin aan den dag ge
legd, zullen dankbaar in Ons geheugen
bl|jvea.
„Ziedaar Onze laatste les; ontvangt
ze en prent ze allen in uw geest; het
is Gods bevel, het heil te zoeken in do
Kerk, en het krachtige steeds nuttige
werktuig des heils alleen in het Paus
schap le Rome."
Het moet stuarteljjk hebben aangedaan
uit den mond dos Pausen te vernemen
„Ziedaar onze laatste les." En waarlyk
de taak van Leo Xlll liep ton einde.
Reeds den 20 Juli d. a. v. stonden de
kinderen der H. Moederkerk treurend
en weenend bjj de Ijjkbaar vati hun be
minden Vader in Christus, van een Paus,
die aller bewondering en eerbied wist
af te dwingen. Ook toen weder kwamen
vorsten en staatslieden, geleerden en
eenvoudigen en loonden de innigste deel
neming in het groote verlies, terwjjl de
pers van alle natiën bjjna eenparig de
vermelding der droeve tjjding deed vor-
gezeld gaan van bewjjzen van diepe
vereering voor Leo Xlll, aan wiena na
gedachtenis door haar de schoooste lof-
en huldebetuigingen werden gewjfd.
Ja, de groote slag, die ons, Katho
lieken, getroffen had, werd allerwege
diep gevoeld. Men huldigde als in één
adem den gestorven Paus Leo als een
der uitstekendste perioonljjkheden van
de negentiende eeuw, die op de ont
wikkeling der volkeren een zegenrjjken
invloed heeft uitgeoefend en het aanzien
der Katholieke Kerk en van het Paus
schap tot een schier ongekende hoogte
heeft opgevoerd in een tjjd, waarin de
gansche hel tegen de Kerk scheen los
gebroken. De hoogere geesteljjke macht
van het Pausdom heelt zelden zoo rein
geschitterd als onder Leo's glorierijks
regeering, en do schoonheid der Katho
lieke Kerk heeft zich in zjjne dagen der
wereld in volle heerlijkheid vertoond.
Overal toch valt een streven tot ver-
heff.ng der wetenschap en van het gods
dienstige leven in de Kerk waar te nemen.
Niet lang echter duurde de droefheid
en rouwe, waario de Kerk door den dood
van den hoogvereerden Paus Leo Xlff
gedompeld was. God troostte spoedig
Zjjne Bruid en schonk haar een nieuwen
Paus, die reeds door schitterende deugden,
groote geleerdheid en treffenden zielen
ijver uitblonk. Den 3ten Juli II. gingen
de kardinalen in 't konklave en reeds
den 4en Aug. d. a. v. trad kardinaal
Sarlo, Patriarch van Venetië, als Paus
uit het konklaite te voorschjjn. Algemeene
jubel vervulde de Katholieke wereld bjj
het vernemen dier heugeljjke tjjding,
want er heerschte aanstonds een gevoel,
dat de kardinalen een uitmuntende keuze
hadden gedaan. En sinds dien ten
volle bewaarheid, dat de Katholieken in
dezen Paus een Herder en Vader hebben,
die de harten zjjoer kinderen ais stormer-
hand voor zich heeft weten le winnen.
Voor on», Katholieken, bestaan dus
overvloedige redenen tot dankbaarheid
aan de goddelijke Voorzienigheid, die in
het afgeloopen jaar alles weder zoo
wondervol heeft beschikt. Nu de wereld
smachtend roept om vrede, doch, die
vrede berusten doet op vuurmonden en
de punten der bajonetten, een vrede
derhalve, die een donkern toekomat
schept, weerklinkt boven al de wanhoops
kreten dezer sarde het woord des
Pausen„Alles hernieuwen in ChristusI"
„De begeerte naar vrede is ongetwjjfetd
in aller harten", zegt Plus X in zjjn
Encycliek, ,on er is niemand, die hem
niet vurig wenscht. Maar dwaai ia die
dezen vrede zoekt buiton God, wan* God
verjagen is de rechtvaardigheid verban
nen, en is de rechtvaardigheid verwjjderd,
dan wordt alle hoop op vrede een hersen
schim". „De vrede is het werk der
rechtvaardigheid."
Tot bekottiing van desen waarachtigen
