Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 4.
Zaterdag 23 April 1904.
Achttiende Jaargang.
DE EENBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt elkan ZATERDAG.
AkosamannUprij» par drio uu
Franco per post
Afzonderlijke nummer-.
(0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prijo d
Vu 1 tot 6 regel»
Voor iedorea regel met
Correspondenten eo Ad'
r AdvortontlSu i
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
De strijd om bet Staatsbestnup.
1.
Sind» de kiezers in 1901 by stemming
beslisten, dat een Cbriitelijk Ministerie
zou optreden en het roer van Slaat in
handen nemen, is van de zijde der tegen
standers niet nagelaten de huidige
Regeering voor te stellen als niet be
rekend voor de taak haar opgedragen.
Zelfs van christelijk, zoo zeide men, viel
ook weinig te bespeuren. Veel en goed
werk werd geenszins geleverd. Een Ijjd-
perk van politieke onvruchtbaarheid was
ingetreden.
Waar blijft nu de nieuwe koers?
werd telkens spottend gevraagd. Niets is
veranderd, werd uit de hoogte beweerd.
De tioog gespannen verwachting der
christelijke partijen zou in illusién op
gaan, werd geprofeteerd.
Toen kwam er een tijd, zooals nog
frisch in 't geheugen ligt, dat in
land een wanorde ontstond, een aanslag
op hel gezag werd gepleegd, die
oogenblik met verbazing sloeg. Wie echter
zich overbluffen liet, niet de Regeering.
En de tegenstanders moesten, alhoewel
soms schoorvoetend, toch toegeven, dat
er iets in de Regeering was, waarvoor
men eerbied en achting gevoelen moest.
Maar de oude lust tot bijtende, scherpe
critiek herleefde weer even snel. Vooral
het christelijke in het Ministerie moest
tot mikpunt dienen. Dan werd gezegd,
dat christelijk een valsch etiquet was,
der Regeering opgedrukt, daar de wets
ontwerpen, door haar aan de orde ge
steld, ook van een liberaal ministerie
mochten verwacht worden. Alleen in de
benoemingen der Regeering, die zelfs
wel wat al te onpartijdig geschiedden,
vond men gestaag een reden om haar
ais te christelijk, of beter gezegd: als
te partijdig af te schilderen.
Doch xieplotseling bleef spot en lach
FEUILLETON.
Ton's eerste ivsatiir.
SIM.
Daar er sich geen geluid meer liet hooreo
ui Ik er seker ven, del de Engebcbe expedi
tie, die Ie klein was om weerstand tu knnnei
bieden, de vlncbt bad genomen. Bovendiei
hoopte ik self gelegenheid te inllea noden oe
ia bet bosch te ootkoaten. Maar de Franacb
man wantrouwde raj) eo hoewel bfl twee zijner
manschappen naar bet geboomte tond, di
wjje terugkwamen, als zjj vertrokken waren,
liet bjj rnjj olet toe eon voet le vertellen. Toen
de twee mannen sicb weder hg ons hadden
voegd, bromde bjj iele io hel Fransch Inaaeben
de tanden en selde lot mjj met gedempte el
Indien ge ons bedrogen mocht heb
dsn ral lk n sla een bond oter boord smjjlen,
lk oordeelde bel 't best maar te zwfegei
trachtte zooveel mogelijk het voorkomen van
aemeo. Maar telkens, wanneer Ma ran ban mjj
lasug schitterden hnnne oogen, also! zjj
wel hadden willen rerscfaesren en de vrees
kroop mjj, dat mgn Franschmao op de eet
andere wtfxe achter de waarheid zon kon
o der anderen ondervragen,
mjj. Zoo spoedig de
t het bereik van mgoe stem was,
achterwege, het werd ernst, volle ernst
bij de tegenstanders, toen hel wetsont
werp op het Hooger Onderwijs in het
licht verscheen. De Minister-president
verstoutte zich een product van wet
geving Me formuleeren, dat gelijk recht
vraagt voor de christelijke partijen ook
zake van Hooger Onderwijs, hij betrad
i gebied, dal tot heden, als een on
vervreemdbaar erf voor liet liberalisme
werd beschouwd.
De linkerzijde in de Tweede Kamer
leek dat al te kras, en te christelijk ook.
Verzet lot het uiterste werd nu het
parool. Elk eerlijk overleg werd buiten
gesloten, aan de rechtmatige eischen in
hel wetsontwerp gesteld mocht geen vol
doening worden gegeven. Dal verklaarde
als in één stem de liberale partij in al
haar schakeeringen, zoowel in do Tweede
Kamer als in de pers. Het vrijheids
beginsel, waarop men zich van die zijde
gaarne beroept, en waarop Minister
Kuyper ook tijdens de behandeling
dit ontwerp in de Kamer meende
beroep te moeten doen, werd op de
ruwste wjjze miskend: wie daarmede
kwam aandragen vond toen geen gehoor.
Aan de vrije universiteit mocht niet een
recht geschonken als waarop de Rijks
universiteiten kunnen bogen, omdat de
wetenschap, die wortelt in 'l geloof, aan
de vrije universiteit gedoceerd, wijken
moet voor de wetenschap, die buiten
God en Zjjne Openbaring haar uitgangs
punt en steuntel zoekt, en welke aan
de Rijks-universiteiten wordt geleerd.
Maar de bestrijders van de Regeering
hebben wei eenigszins het lachen bij
hun parlementairen arbeid verleerd, nu
Dr. Kuyper in al zijn superieure kracht,
als de man van de christelijke weten
schap in hel parlementaire strijdperk
hun tegemoet is getreden. Zij gevoelden,
dat de veel gesmade Minister-president
weg durfde betreden, die geheel
afweek van de hobbelige paden van het
liberalisme, zonder de minste vrees voor
hinderpalen, waarmede die weg wordt
versperd.
Aan gevoelens van bewondering en
waardeering daarover gaf zelfs een vrij
moedig liberaal dezor dagen lucht in de
Parlementaire Kroniek van de Gids o. a.
deze bewoordingen:
.Er is maar één roep geweest over
dr. Kuyper's welsprekend betoog, dal ter
verdediging strekte van zijn Hooger
Ondcrwijs-ontwerp. Zijn taai was machtig,
zjjn dialectiek fijn en scherp, zjjn kennis
van wijsbegeerte massief. Er moet voor
dezen man een wellust in gelegen zjjn,
zóó in volle wapenrusting, op de eerste
plaats des lands, zijn tegenstanders te
woord te staan in dat rustig besef, dat
het gevoel van macht dengene geeft, die
haar uitoefent.
„En welk een tegenstanders! Men ga
een kleine twintig jaar in onze politieke
geschiedenis terugriaar de dagen, w<
geen .Uilenspiegel" verscheen zonder de
beeltenis van dolcorenden met een zaag
en zonder persiflages op dr. Abraham
en denke zich daarna in den toestand
van het heden: dr. Kuyper als minister
president de gelijkgerechtigheid pleitend
van dn Vrije Universiteit met de Rjjks-
hoogescholen, en die gelijkheid aange
nomen door 7. ij n meerderheid in de
Tweede Kamer."'
Zoo spreekt een liberaal, die eerlijk
genoeg is in Dr. Kuyper een man le
huldigen, die in den parlementairen
ilrjjd in zake de wel op hul Hooger
Onderwjjs den ecrepalm heeft wegge
dragen. Toch vermocht de Minister niet
enkele stem te winnen van z|jn
liberale tegenslandcrs. Alleen door lijn
volgelingen in de Tweede Kamer is de
wet, doch mei cene (linke meerderheid,
gesanctioneerd. De tegenstanders hadden
stelling genomen, geen enkel lid zou
afwijken van de aangegeven richting, die
lijnrecht inloopt tegen liet Ministerie.
Zoo geschiedde, dal het wetsontwerp
werd aangenomen met rechts tegen links,
welke laatste groep nog rnet één lid der
rechterzijde werd versterkt.
En, zooals meer gebeurt, wat de een
soms tot vereering en bewondering voert,
zooals bovenstaande schrijver bew(j»t, is
voor een ander een reden te meer lot
verbittering en tegenstand. Dit ver
schijnsel werd ook opgemerkt bij den
strijd nm liet wetsontwerp Hooger
Onderwijs. Hoe grooter triomfen door
den Minister in 't parlementaire steek
spel werden behaald, des le feller werd
de bestrijding, des te nijdiger hel verzet.
Iedere poging des Ministers, om door
wijziging in'zjjn wetsontwerp le brengen
een gunstiger meening er over le doen
vormen, leed dan ook schipbreuk, geen
enkel tegenstander liet zich bevredigen.
Bovendien was er nu eenmaal positie
genomen legen dit Ministerie, die, naar
gehoopt wordt, streng doorgevoerd, weder
leiden zal tot dn herovering van iict
Staatsbewind.
- Will ge rog toestaan den luitenant
het wachtwoord is? Dan suit gi
le vragen,
Zeker, zeker, luidde het antwoord, het
welk door een achaterlach gerolgd werd. Arme
joDgen 1 Het waa de laatate grap, waaiover hjj
zich vroolfik maakte.
Wg gingen weer in de boot en toen wg hel
schip naderden, voegden zich twee andere sloepen
bjj ons, bemsod met Fransche matrozen, die tol
de tanden gewapend waren. Hierop spoed
den de drie booten zich met snelle riemslsgen
naar oos tigeo schip. Hunne bedoeling was
maar al te duidelijk. Zjj wilden trachten zonder
slag ol stoot bjj ons aan boord le komen door
zich voor onze eigeoe, van haar zending lerug-
keerende expeditie nil te geven. Om den goeden
uitslag van dit plan geheel te verzekeren, trachtte
eeD der Fransche officieren onzen Initenant over
te halen zjjn schip te verraden. Ik hourde hem
spreken van den Franschen keizer, hoerjjkeljjk
deze zjjne officieren beloonde, welke titels en
welke schatten hjj hun schonk.
Engeland zult gjj voortaan nimmermeer
dienen, zeide hjj. Ojj znlt naar vreemde landen
vertrekken, waar gjj binnen twee jaren generaal
znlt zjjn en gjj znlt beloond worden
Spreek Franacb, mijnheer, onderbrak
Geraimen Ijjd spraken zjj met gedempte sli
BUITENLAND.
Voor hun strijd legen de Boeren,
moeien de Kngelschen thans nog geducht
boeten, en wel op eene wijze, die het
meest indruk maskt. Dit bleek bij de
begrootilig, welke Austin Chamberlain,
de zoon van den oud-minister, Dinsdag
in het Lagerhuis indiende. Uit de ver
klaring, waarmede zjjn excellentie begon,
vernam men, dat hel tekort pver het
afgeloopen jaar niet minder dan onge
veer 65 millioen bedroeg.
Dit tekort moest worden bestreden door
vermeerdering vandeinkonisten-belasling,
door verhooging van recht op thee en
door herziening der rechten op tabak.
Het voorstel om machtiging te ver-
leencn Io' liet heffen van invoerrecht
op thee, Werd met 265 legen 193 stem
men aangenomen. Een voorstel tot wijzi
ging van liet invoerrecht op tabak werd
eveneens aungenomen.
DeSpaansche minister-president Maura,
die zijn Koning bij diens bezoek aan
Barcelona -. ergezclde en hjj die gelegen
heid door een anarchist in de borst
werd gestoken, is, naar gctncld wordt,
daarvan weder geheel hersteld. Maandag
heeft hij in het Catalonische instituut
eene rede gehouden.
Z.Etn. de kardinaal aartsbisschop van
Parijs, Mgr. Richard, heeft Zondag in
alle kerken van Parijs het volgende
schrijven, aan de geestelijkheid van
Parijs gericht, doen voorlezen
„Een huivering van groole droefheid
is door onze ziel gegaan tjjdcns de hei
lige vreugde van hel Paaschfeest, toen
ons bekend werd, dat de kruisbeelden
uit de rechtzalen weggebroken waren.
.Hel kruis is het tecken van den
Christengedurende den langen loop
iuwen hebben alle beschaafde vol
ken het aangenomon en vereerd als het
symbool van hun godsdienstig en natio
naal leven.
Frankrijk is een christelijke en katho
lieke natie; zij is tot in het diepste
barer ziel geschokt. Zjj gevoelt de behoefte
om zich tot God te wenden en aan
zich zelve het getuigenis te geven, dat
zij haar geloof niet heeft verzaakt.
.Er kotnen van die plechtige momenten
in hel leven der volken, waarin het
chriülcljjk geweten, zich tot in het
binnenste getroffen, in zjjne verwachtingen
bitter bedrogen gevoelt. Dan trekt de
christenziel zich in vreeze te zamen
men toont rouwe en doet boete.
„Dan is hel, dal de ziel, die een
oogenblik hopeloos was, de kalmte her
vindt in hel gebed, waarin zjj den recht
vaardigen God vergiffenis voor zooveel
zwakheid, voor zooveel ontrouw vraagt.
.Dan voegt dal gebed, waaruit de
Geloovige de kracht en kalmte teven»
put tegen het geweld van den Booze
dat gebed, ingegeven door de reinsle
Liefde, waarbjj zjj barmhartigheid en
genade afsmeekt voor hen, die hare
katholieke gevoelens, haar eerbiedwjar-
digsle indruken hebben gekwetst en zjj
smeekt Gods oneindige Goedheid, alle
harten in de erkenning der waarheid
.Onze verheven bediening noopt ons,
die smartkreet van het eltrisleljjk en
i Fransche volk te verslaan. Hel vraagt
I ons een gebed van boete. Aanstaanden
I Zondag dan zal in al de kerken en
kapellen van dit aartsbisdom toegevoegd
worden aan de H. Gezangen tijdens hel
Lof vóór de Tantum Ergo het Miserere
en hot driemaal herhaaldeCor Jesu
sacralissimum, miserere nobis I en Cor
Maria: immaculalum, Refugiuin pecca-
lorum, ora pro nobis."
Te Versailles hebben de Zusters van
den H, Vincenlius 4 Paulo het militaire
hospitaal moeten verlaten. Een massa
menschen brachten de Zusters naar den
trein. Aan het station kregen zij bloemen
en werden er gezangen tot atscheid
gezongen.
Uit Weenen wordt aan de Temps be
richt, dal het nagenoeg besloten is, dat
Keizer Frans Jozef in Juni hel bezoek
zal beantwoorden, dst de Koning van
Engeland hem eenigen lijd geleden te
Weenen bracht.
oiir vjjands zjjdo over
gezicht begon ik van toorn e
le gloeien. Plotseling echter roeide Ik do
van den joogen man tersluiks in mijn tak gl
da mgoe rolgde haar en h|j gaf mjj iels,
Op ,1
het-
riog herkende, lk boog even het hoofd ten
leekeo, dat ik xgoe bedoeling begreep en hem
sou gehoorzamen. Eo toen kwamen de tranen
m(j io de nogeD, want hel waa mjj dnidoljjk
dat de moedige joogen besloten had eerder
te sterren dan zgn laodgenooten te verraden.
Wjj naderden oos schip.... Mgo hart kromp
ineen, niet voor mgzelven, maar voor de arme
kerela, dia veroordeeld waren om ooder de
slagen hunner vjjaodeii te vallen. Reeds had
ik mijn mond geopond om te tchreeuwen en
□anl opetond, hierbij met de eene haod zwaar
op mgn schouder leuneod. Naar hem opzieods,
ontwaarde ik op zgo gelaat dtzellde vreemde
nitdrnkking, welke het vertoonde, toen ik hem
pasaeerde ora aao land te gaan. Hij nam nit
des Franscbmaos hand een spreektrompet aan
en bracht deie aan lijn lippen. Op hetxelfde
oogenblik rees de Fransche kapitein overeind
en plaatste een pistool xoo dicht bg hot voor
hoofd van den jonkman, dat bet koude staal
hen. aanraalte. Doch geen spier van
gelast bewoog zich. Plotseling kon ik he
langer nithoaden en sprong van mijne bat
Stil, of ik schiet hem oeereist
Franscbman.
Machteloos zonk ik weer op rajjno
terug en verborg het gelaat io de haodeo
Boot eho1 riep de luitenant zonder
da geringste trilling in zjjae slem.
Zgn roep werd van het schip hevorwoord.
de krijgslist nog bjjtjj.ls zou ontdekken.
Alles in orde vroeg de gezagvoerder, zich
naar de vorsclumsiog begevend.
Alles verkeerd! De Fraoschmtnl ant
woordde de luitenant en nauwelijks waren de
De oogen van oen Franscbman volgden hem
en zjj Blonden vol Iraoen.
Moedige jongeol hoorde Ik hem zeggen,
terwijl ik in zoo sprong.
Niemand nam nolitie van mjj, daar allen zich
haastten om het schip zoo spoedig mogelijk te
bereiken. Eenige meters van rnjj st zag ik den
Initenant weer boven komen. Eea paar forscba
slagen en ik had hem gegrepen, vóór hjj in do
diepte wogzonk. De maan brak door en wierp
gelaal. Gedurende eeoige oogooblikkon ble
hem zoo in myn armeo, doch bemerkte sp
dat het latlsle spoor van leven reeds verd»
was. Zoo jong, zoo moedig eo ou reeds
Gestorven met een glimlach om de Upper
glimlsch van een trouw, moedig hart. Toen ik
hem weer losliet, sloten do golven sich
hem en ik voelde mij Io moede, alsof ik
eigen broeder verloren had.
Hierop zwom ik naar one schip, weiktr
Itogs een ketting naar boven en bevond mij
«poodlg in het heetst vsn don olrjjd. Hoe Ik
dien nacht vocht I Zij noemden mij later dapper:
in werkelijkheid was het echter geen moed,
mesr verdriet en wraaksncht, wal mjj aandraaf.
En toen alles vooibg was en de Franschen
zgn mouw over de oogen.
Zoo spoedig ik mjj weder aan wal bevond,
wae m(jn eerste werk, alvorens ik veder, moeder,
zuster Saarlje en klein-'n Jaap ging opzoeken,
deo ring aan het adres, b-lwelk up hst papier
vermeld slond, le bezorgen. Ik vond daar een
nude dame met sacht, grjja haar. Zjj wist reads,
dat haar zoon gestorven was, doch de omstan
digheden, waaronder dit geachied was, waren
haar onhekeod. Dienvolgens vcrteldo ik haar
alias, wal er dien nacht wae voorgevallen. En
zjj weende heete tranen en bara dochters
voorden baar te troosten, wan
in telkens weer
Eo hjj stierf met een glit
iaat, mijn eeoige zooo, myn
tij zeide telkens
u wis hel eind van mijn eerste ai
