Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 49.
Zaterdag 4 Maart 1905.
Achttiende Jaargang.
OE EEMBOOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
BIJ dit Dammer behoort
een Bljvoegnel.
Liberale eoneeotratie.
{Ingezonden.)
I't Schijnt een lastig geval om degenen,
die vijandig staan tegenover de Regeering
en haar beginselen, te plaatsen onder
een banier. Een heele geschiedenis is
daaraan al verbonden. Reeds bij de
algemeene beraadslaging over de jongste
Staatsbegrooting werden van liberale zijde
in de Tweede Kamer proeven afgelegd
van staatsmanskunst, maar het gelukte
niet te komen, waar men wezen wilde.
Wat de een aanbood werd door den
ander weer afgestooten, en men vorderde
geen stap.
Eenige liberale politieke leiders meenden
echter eindelgk bet middel gevonden
te hebben om bet vraagstuk .Algemeen
stemrecht", dat de linkerzijde bjj iedere
poging tot toenadering der verschillende
liberale fractiën weder uiteen drijft,
minder afschrikwekkend te maken en
zoo de verschillende politieke fractiën
onder één hoed te vangen. Een formule
voor dit politieke vraagstuk werd be
dacht en aangeboden. Wél grondwets
herziening, maar kiesrechluitbreiding
een punt van later zorg. Het moest een
blanco-artikel worden en daarmee vrij
spel worden gegeveven, zonder eenige
verbinding voor de toekomst. Dit voor
stel door den ond-minister Borgesius,
tijdens genoemde beraadslaging in de
Tweede Kamer namens de Uni-iiberalen
aangeboden, vond geen gunstig onthaal.
De belemmering in art. 80 der Grondwet,
om tot algemeen kiesrecht te komen,
moest zoo spoedig mogelijk en geheel
verdwijnen, doch zijn oordeel was, dat
het groote kiesrechtvraagstuk in de eerst
volgende vierjarige polilieke periode niet
aan de orde zou komen.
Namens de oud-liberalen kreeg Borge
sius van den heer Tijdens tot bescheid,
dat aan Grondwetswijziging niet te
denken viel, en de heer van Raalte,
de woordvoerder der vrjjzinnig-demo-
craten, verklaarde ronduit, dat het niet
te doen was om een artikel, waarmede
het doel.Algemeen stemrecht" te be
reiken viel.
Daar stond de heer Borgesius weer
even ver als te voren. Gezwind liet ook
het „Handelsblad" het plan los, waartoe
het neiging had getoond, en gcboof
zich nu weer in de richting van Van
Houten, die van Algemeen kiesrecht
niets weten wil.
En de „Kroniek", het orgaan van
den heer Tak, aarzelde niet den heer
Borgesius onder handen te nemen, die,
volgens dit blad, de democratische kool
en de conservatieve geit wil sparen met
zijn blanco-Grondwetsartikel, dat in
vroeger jaren waarde kon hebben, maar
nu te laat komt.
„Nu de heer Borgesius", pMus de
„Kroniek", „op het critiekste moment,
dat de politiek in jaren kende, geen
andere boodschap aan het volk kan
brengen dan dit blanco artikel, nu hg
niet rondweg kan zeggen voor of tegen
algemeen kiesrecht, nu is zijn leidende
polilieke rol afgespeeld.
„Arme Liberale Unie. Den volgenden
zomer wordt zij twintig jaar oud, en
wat een historie heeft zjj gemaakt I
Zij is van de eene verlegenheid getuimeld
in de andere, 't Was meer lijden dan
leiden wat ze deed. Zjj versterit, als het
beest dat tusschen hoopen voeder niet
wist te kiezen van rechts of links en
van honger neerviel, omdat het niet
tol een besluit kon komen."
't Was niet bemoedigend voor mr.
Borgesius, zoo iets te moeten hooren.
Maar geen moed verloren I De poging tot
concentratie werd voortgezet en eindelijk
kwam die tusschen de unie-liberalen en
de vrijzinnig-democraten tot stand. Doch
kwalijk was dit politiek knutselweik
ineengezet ot reeds vernam men stemmen
uit het liberale kamp, die zich heftig
daartegen deden hooren. De oud-libe
ralen keerden der concentratie aanstonds
den rug en de socialisten lachten er
om. De voornaamste liberale organen,
die de spreekbuizen der oud-liberalen
zijn, willen van een blanco-artikel, dat
leiden zou tot spoedige invoering van
het algemeen kiesrecht, niets weten.
Het .Handelsblad" schreef: .Veelliever
nog vier jaren in de woestgn, dan een
beginselloos, onoprecht ijveren voor iets,
dat men niet wenscht of afkeurt of zeer
schadelijk of gevaarlijk acht."
En het weekblad de „Amsterdammer"
vindt in deze heele geschiedenis iets
kinderachtigs en lachwekkends. „In
stede van een poging om de vier groepen
tot gemeenschappelijk strijden te brengen
schreef het blad is deze coalitie
de oorzaak van een verlevendiging der
verdeeldheid onder de groepen links.
De oud-liberalen gevoelen zich daardoor
ten zeerste bedreigd. Wat anders wil
die coalitie lol ben zeggen danwij
zullen u bjj die gelegenheid wel klein
krggen, vriendje!
Men ziet het, geen eenheid en vrede
onder de liberale partijEn de staatkundige
brieven van mr. S. van Houten ver
warren den boel nog meer, Deze staats
man geeft daarin adviezen, die zjjn parlij-
genooten allerminst in de richting van
vrede en eenheid leiden. Alleen kan
men daaruit lceren, dat hjj de gesloten
concentratie tusschen de uni-liberalen
en vrijzinnig-democraten alles behalve
genegen isdat hjj algemeen stemrecht
met heeler harte verfoeitdat hij de
socialisten geen goed hart toedraagt,
maar het clericalisme als den grootsten
vijand beschouwt.
Nog een eigenaardige verrassing is
echter niet uitgebleven. Vóór enkele
dagen zag een manifest van oud-liberalen
het licht, verrijkt met 75 handteekeningen
en, zoo waarmr. S. van Houten had
ook de zjjne er tusschen geplaatst. Men
behoeft dus niet te vragen of ook zijn
beginselen in dit politieke stuk worden
uitgedrukt. Op roerenden toon zegt hel
manifest, dal de partij „met zorg een
ministerie aan het bewind ziet, dat de
verdeeldheid op grond van verschil in
godsdienstige overtuiging verscherpt."
Om die reden zijn de 75 heeren van
oordeel, dat 's lands belang niet gedoogt
„bestendiging van de tegenwoordige
regeeringsmeerderheid; zjj achten zich
verplicht tegenover haar front te maken,
zoowel zelfstandig als met handhaving
van eigen standpunt door het ver-
leenen van steun aan vrijzinnige candi-
daten der linkerzijde, die niet tot hunne
naaste geestverwanten behooren."
Terecht schrijft o.a. de .Tjjd"
naast eenige specifiek conservatief
liberale velleïteiten, waarmede practisch
door de vrijzinnige meerderheid eventueel
geen rekening zou worden gehouden,
een treurig prijsgeven van eigen zelf
standigheden. Het anti-clericalisme drijft
deze wanhopigen, wij zeiden haast,
deze slachtoffers, uit verbijsterde vrees
voor Kuyper, in de armen van Borge
sius, Drukker en Troelstra I"
Zoo is het, en daarop dient ernstig
gelet; dit mag bjj den komenden stem
busstrijd geen oogenblik uit het oog
verloren 1
Herhaaldelijk werd zelfs reeds beproefd
om ook tweedracht te brengen onder
de drie christelijke partijen, doch deze
poging is voor onze politieke tegenstan
ders wel het moeilijkst van al. De
coalitie der Christelijke partijen is te
hecht en te sterk, om die van een te
drijven. Dit zal, naar wij stellig mogen
vertrouwen, eerst recht bljjken, als de
aanstaande verkiezingen voor de Tweede
Kamer aan de orde zjjn.
N.
BUITENLAND.
Eene deputatie uit de Belgische Katho
lieke journalisten is Zondag door Z. H.
den Paus ontvangen. Zjj hebben Z.
H. een album aangeboden, en het bedrag
der ingekomen giften, om te Rome een
Belgische kerk te bouwen.
Vervolgens ontving Pius X in de
consistorie-zaal de Belgische pelgrims,
geleid door den Aartsbisschop van
Mechelen. Op een adres van verkleefd
heid aan den H. Stoel dankte de H.
Vader en zegende den eersten steen der
nieuwe Belgische kerk.
In de haven van Genua heeft eea
groote brand gewoed. Twaalf lichters
en een groot aantal balen zgde en veel
minerale olie zjjn verbrand. De schade
beloopt ongoveer anderhalf millioen lire.
De Fransche Kamer denkt deze week
met het begroolings werk gereed te komen.
Dan neemt de Kamer vacantie, om
den 13en Maart weder bjjeen tekomen,
tot het afdoen van het wetsontwerp op
den tweejarigen diensttjjd. Donderdag
16 Maart zullen dan de algemeene
beraadslagingen beginnen over het wets
ontwerp op de scheiding van Kerk en
Staat.
i commissie voor de sociaal-politieke*
wetsontwerpen heeft op voorstel van
Millerand er in toegestemd, dat het
wetsontwerp tot verzekering van de werk
lieden tegen den ouden dag achter de
scheiding van Kerk en Staat wordt terug
gesteld.
Kloosterlingen vervolgen bljjft in
Frankrijk nog steeds aan de orde van
den dag. Ziehier slechts een enkel bewjjs
De Parijsche correctioneele rechtbank
veroordeelde Dinsdag j.l. zeven voor
malige paters Assumptionisten. Twee
hunner beliepen 14 dagen gevangenis
straf en 500 frank boete; de overige
allen 500 frank boete. Onmiddellijk hebben
zij allen appèl aangeleekend tegen een
vonnis, dat hen veroordeelt wegens het
deel uitmaken eener niet erkende
Congregatie. En hoe maakten zjj deel
t van eene Congregatie?
Doordat zjj dicht bjj elkaar woonden
i met elkaar in aanraking kwamen nu
en dan I
Het Doggersbank-incident nadert zjjne
oplossing. Reuter's bureau verneemt, dat
er eene bespreking heeft plaats gehad
tusschen minister Landsdowne en den
Russischen gezant Benckendorf over het
bedrag van de door Rusland in zake
het Noordzee incident te betalen schade
loosstelling. Moeilijkheden zjjn niet te
vreezen. Men meent, dat het geheele
bedrag tusschen 75.000 en 100.000 p. at.
zal bedragen.
Aangaande de Duitsche vloot wordt
gemeld, dat deze op het huidige oogen
blik bestaat uit 38 pantserschepen, 6
groote kruisers en 80 torpedo-booten.
Deze vloot zal weder ontzaglijk worden
versterkt. Bjj behandeling der marine-
FEUILLETON.
Eau jieht op leven ea dood.
„Och, Herman, ik smeek je, last deze be
trekking viren," sprak zjj, ioen zjj tbois gekomen
weren. .Deze Koetkoff wil one verderf, Zgn
In tjjn binnenste was bg eebter niet zoo
gerost, als bjj b-t zjjne vronw deed voor-
komeo. Twee dagen later vierde hjj zjjn ge
boortedag. Zjjn welwillend, oprecht en vriende-
allzn, die ln de fabriek werkten, haddeo hem
hel hart van alle werklieden doen winnen.
Znlk een goed meester, als desen, hadden tg
nog niet gefaad. Bonne loewgding oitle zich
tbans door een grooten optocht, welke hem
ter eere gevormd was. Een ond werkman, met
■ilverwitte baren, de meeaterknecht Kruinski,
stond sen het hoofd van den stoet en hield
«ne toespraak. ROdiger was zichtbaar getrolfoo
vronw wendend, sprak hjj:
«Bel vertrouwen en de
L werktal, wier welagn
doel mjj besluiten, op aajjo poet te bljjven
Dat wat 'a ochtends. En toen deze dag ten
einde spoedde, 'I was reeda avond, kwam er
in Rödigera wooing een vermomd peraooo. Eerst
in de kamer wierp deze raadselachtige man
zjjn valachee baard, en overige vermomming
van zich en een jonge politlagent stond voor
bet verbaesde en verschrokken echtpaar.
„Wat moet n hier in mjjne woning?" vroeg
ROdiger, nadat bjj eenigsxins van den eersten
schrik bekomen was.
,Ik kom o waarachaweo. Vlucht mjjnheer,
en dat wel zoo ganw mogeljjk
,Eo waarom vroeg Rödiger.
„Koetkoff, de politie-commiaaaria, wil n ia
't verderf storleo. Bjj beeft deo optocht vso
heden tot voorwendsel gekozen, om n un te
klageo zit hondende verstandhouding met de nihi
listen."
.Wie kan dat beweren?" «loof Rödiger op.
.Koetkoff,' en wat hjj beweert, bewjjat bjj
ook, Mgoheer; zjjn sooo is een schelm, die elke
bandteekeoing kan namaken. En dan ia het
met a gedaan. Vlocht, zoo Boel ge knot, voor
het te laat ia. Gjj weel, wat o te wachten staal,
als Koetkolf a in handen krjjgt. Of gjj dan
ooit alt Siberië terugkomt is nog de vraag."
.Mjjo hemel, Berman, o, ik heb het je wel
gezegd, deze mensch is ons ongeluk," risp
zjjne vronw vol vertwjjfeling nik
Kalm en ernstig sprak Herman tot haar:
dat .hal een dlenatgeheim tal"
„Hjjnhetr," sprak de jonge man, „ik ben
een Pool eo Koetkoff is een Ras. Hjj baal en
vervolgt ons, Polen, eo wjj moeten ons io oos
eigen land door een vreemdeling laten kwellen.
Daarom mag hem ook geen Pool lijden. En dao,
mijnbeer, mjjo vader beet Krasioeki, by it een ond
Daarom waarschuw ik o, en gjj zult goed doen
mgn raad te volgen."
IV
Het koortsachtige haast pikten Rödiger en
zgoe vronw hunne kostbaarheden en T ooodige
voor de vlocht bjjeen, om zoo spoedig mogeljjk
tegen middernacht te kannen ooieoippen. Het
wes in 't begin van den winter en de wegen
waren reeds met soeeuw bedekt, 't Wu Rödigers
plan deo natelen weg te nemen naar de Oosten-
rgksebe grens. Daar de fabriek eigen paarden
bad, welke gebrnikt werden, om de goederen
weg te brengen, koos hjj xich de elerk-te en
ving loopendste oil. Een flinke errealede besloot
bg bjj een der baren te leeneo. Slede en paarden
zondea dao van de grenzen teruggezonden
qok al in dien konden winterneebt er nil. In
gepakt in heel wat dekens en doeken nam
zjjn moeder het op des echoot. Rödiger oam
een ouden knecht, die met paarden wist
om te gun an alle wegen kende, mede. Dezen
beloofde hjj eene passende betrekking in Oosten
rijk, want terug durfde hjj niet, daar hjj dan
zeker niet ooigaan zou aan deo toorn van den
Kort'na middernacht trokken zjj io stilte weg
en zonder opzien te baren verlieten ijjdeaud,
maar toen zjj eenmaal builen waren, vlogen
de paarden over den weg. Den naasten weg
uur de grenzen konden zy eebter niet nemen,
want deze leidde door groote wonden, eo bet
gevaar bestond, dat er zich wolven vertoonden.
Op den vryen etraatweg waren zg veel veiliger.
Daarom sloegen zy een aadereo, echter veel
laogeren weg in. Zonder oogeval reden zy den
geheelen nacbl door tot deo volgenden voor
middag. Tegen den middag echter begon een
der paarden kreupel te worden, en daar tg
jutat bjj een dorp waren, hielden sg elil en
spanden nik Rödiger zoo gaarne terstond door
gereden zyo, ata by van paarden had kannen
verwisselen. Maar in het geheele dorp wat
voor deo avood geen paard te krygeo, en met
Mn paard dnrtde bg den verderen tocht ulet
aan. De nog af te leggen weg bedroeg zeker
nog wel eeo halve dagreis en leidde ook door
wonden. Er bleei hun dan ook niets andera
over dan de paarden een paar uur te laten
uitmsten, of tot den avond te wachten, ata
het eene naard krenpel bloei, leder weel, hoe
langsaem de nren voorbgkraipen, sta men
ergens op wicbl. Zoo zaten ook Rödiger eo
zjjn vroaw vol ongeduld te wachten la da
dorpsherberg, en de aren schenen ban eene
eeawlgbeid toe.
„Stanistaaa, ga eens zien, of de bruine nog
biokU" eprak io den loop van den nam
mjjnheer ROdiger lot den koetsier. Deze
■ent te kjjkeo. Plotseling kwem bjj naar
n stormen, en riep: .0, myoboer, alles ia
ijj, de politie-commiaurta Koetkoff bevindt
zich hier, dur komt bg al aan!"
Eeo kreet van ontzetting ontsnapte Rödigers
'onw. Herman werd doodsbleek eo beet zicb
op de lippen.
waartjjk, dur wu by reeds, aprong van
bet paard eo 't eerste, wat by deed, wu de
onderzoeken. Vroolgk knikte bjj met bel
.de Inhoud vu de slede zeidohom reeda, dit
hg gevonden bad, wal hy zocht. Een oogenblik
trad bg bionea.
t, hal de uitgevlogen vogelljet loeh ein
delijk weer opgevangen," sprak' by booeod,
toen bjj de vtacblelingen bemerkte. ,U bidt
ongelgk zoo snel ait Zabin te verdwgoen. De
politie verlangde sterk naar n, mgnbeer de direc
teur 1"
•Ik zon niet weten, wat ik gtdun moest
hebben, dat my de politie zoekt, "utwoordde
Rödiger barscb.
,Kgk, kgk, en waarom du die vluebt ia nacht
en nevel?"
,Een slecht geweten dreef ons geeoaaioa wagt"
.Mooi gezegd, ik twjjfel ook volatrakt niet,
of n is een man van eerl U hebt slechte 'I
kleine gebrek, dat gy een formeels eameoiwering
3UW gexel hebt tegen zjjne majesteit du
r, ons bemind .Vadertje" an lagen zjjne
,Och uj) gelooft zelf niet, wat gjj daar aagt,"
aprak ROdiger toornig.
•Zon Ik 't niet moetaa geloor ra, nu HM
